AAK ONZE LEZERS.
Napoleons Veldtocht
tocht in Rusland, in 1812.
KATHOLIEK NIEUWS* EN AANKONDIGINGSBLAD
Zondag 15 Februari
1916
5 centiemen het nummer
70,te Jaar IV0 4692
VAN DE PUTTE-GOOSSENS
Week-Kalender.
Opvoedkunde
en Onderwijs
in Rusland, in 1812.
©©©©©©O©
Leest en verspreidt
De Denderbode
©©G©©QQG©©©©Q©Q
Zondagrust.
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 trank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKERUITGEVER
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr.twee maal 1,35 Ir.
Gewone annoncen 0,15 fr. de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 fr. de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
Aalstden 12 Februari 1916.
FEBRUARI.
13 Zondag, 6. Na H.H. 3 Koningen.
14 Maandag, H. Valentius.
15 Dijnsdag, H. Faustinus en Jorita.
16 Woensdag, St. Juliana.
17 Donderdag, Silvinus.
18 Vrijdag, H. Simeon.
19 Zaterdag, H. Bonifatius.
Nietegenstaande de aanhoudende
prijsverhooging van 't papier hebben
wij er aangehouden onze lezers met
nuttige en leerzame lezing te onder
houden en ons blad te bedienen zon
der prijsverhooging. De abonnements
prijs blijft 3,00 fr. 's jaars.
Door de omstandigheden gedwon
gen hadden wij op 27 September 1914
de uitgave van ons blad moeten sta
ken om dan den 22 Mei van het ver
leden Jaar terug te verschijnen.
Onze geachte abonnenten bleven w(j
thans 3 maanden abonnement schul
dig. Om deze schuld te vergoeden heb
ben wjj besloten het blad tot en
met einde September 1915 te be
dienen. Dus eene maand intrest.
Wjj zullen dan zoo vrij zgn kortelings
ons kwijtschrift te laten aanbieden
OVER EEN JAAR EN DRIE MAAND
inschrijving op de Denderbode.
Gezien de omstandigheden en de
moeielijkheden waarmede wjj te kam
pen hebben durven wij hopen dat alle
onze lezers ons zullengetrouw blijven.
Zie hier ook eenige inlichtingen aan
gaande de duurte van het papier
Gazetpapier: opslag 110 per honderd
andere papieren volgens kwaliteit
100 tot 120 per °/0. De groote papier
fabrieken van Huy, welke in gewone
tijden aan 1300 werklieden beider
geslacht werk verschaften, hebben nu
nog slechts 150 werklieden 4 dagen
per week aan 't werk, bij gebrek aan
grondstoffen.
De uitgever.
Theoretische en Praktische
Beschouwingen.
I
Een woord van Napoleon De
wet der erfelijkheid Plicht en
verantwoordelijkheid der opvoe
ders.
Op zekeren dag vroeg iemand aan
Napoleon Sire, wanneer denkt ge dat
de opvoeding van een kind moet aan
vangen -
En de keizer antwoordde kortaf
Twintig jaar vóór zijn geboorte.
Wat al waarheid ligt er niet in die
enkele woorden
Want het staal onomstootelijk vast
dat ieder kind dat ter wereld komt, do
lichamelijke en geestelijke hoedanighe
den of gebreken zijner ouders of voorou
ders overerft. Dit geschiedt voor allen
niet in dezelfde maat, maar niemand ont
snapt aan die erfelijkheids wet welke
eene natuurwet is.
Terecht mocht Eduard Drumonlde
bekende fransche polemist dan schrijven;
Indien gij iemand will kennenin
hem lezen als in een open boek, gaat
dan na van waar hij komt, zoekt hem
I in zynen oorsprong
DT Mary Wood Allen in haar prachtig
boekje Als een jongen man wordt»,
dat wij in de haüden van alle opvoeders
en opvoedsters zouden willen zien, zegt
het nog uitdrukkelijker
Als wij onze karaktereigenschap
pen en talenten nagaan, zoo zullen
ivy bevinden, dat deze eene herhaling
van die onzer voorouders zijn. Oogen,
haar, mond, kin, vorm en groote van
ons lichaam, onze huidkleuronze
talentengaven en levensinrichting
onze liefde en haat, onze gebreken
zoowel als onze deugden, alles is eene
herhaling van hen, die voor ons wa
renen die evenals wij slechts mazen
vormden van het groote netwerk van
het bestaande leven.
Als wij niet op vader en moeder
gelijken, aan toch misschien op groot
vader o f overgrootvader. Zijn wij niet
eene nauwkeurige herhaling van één
onzer voorvaderen, zoo gelijken wij
misschien op een phgtographische
samenstelling van verscheidenen. En
al vinden wij in ons zelf geen enkele
familiegelijkenis, zoo hunnen we
toch verzekerd zijn, dat onze eigen
schappen van het een of ander ons
onbekend familielid afkomstig zijn.
Wij hebben slechts le denken aan de
6 Mengelwerk. Nadruk verboden.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft.)
Hoofdstuk III
De Overtocht van den Njemen.
Napoleon was tevreden. Zijne pro
clamatie tot zijn leger luidde als
volgt
Soldaten,
De tweede oorlog in Polen vangt
aan. De eerste werd beslist te Friea-
land en te Tilsit daar zwoer Rus
land eeuwige trouw aan Frankrijk, en
afbreuk met Engeland. Vandaag ver
breekt het dien eed. Rusland wordt
door het noodlot meegesleept, en
't zal er mee ten onder gaan. Denkt
het dan dat wij ontaard zijn Dat wij
niet langer meer de soldaten van Aus-
terlitz zijn Het laat ons hier kie-
De onsterfelijke veldslag van Austcrlitz,
die geleverd werd op 2 December 1805 (verjaar
dag vau zijne kroning tot keizer van Frankrijk,;
is een der schitterendste triomfen van Napoleon
geweest. Daar werden de legers van Oostenrijk
en Rusland totaal verslagen, en de keizers dezer
twee landen, waren op de omliggende hoogten
van het strijdveld, de machtelooze getuigenen
van die verplettering hunner krijgsmacht. Be
halve de kolossale politieke gevolgen die deze
zegepraal had. was de buit als volgttwintig
duizend russische gevangenen; veertig vaandels
waaronder diegene der russische keizerlijke gar
de; twee honderd kanons en al de voertuigen,
enz.
zen oneer of oorlog. Aangaande dien
keus kunnen wij geen oogenblik twij
felen Vooruit dan, trekken wij den
Njemen over, en doen wij de kanon
nen bulderen op zijn grondgebied.
Deze tweede oorlog zal voor de fran
sche wapens even glorievol als de
eerste eindigen: maar de vrede dien
wij gaan sluiten, moet ons duurzame
waarborgen leveren daarmede dient
er voor goed een einde te komen aan
den noodlottigen invloed dien Rus
land sinds vijftig jaren op de zaken
van Europa uitoefent.
Deze woorden, welke met eenen
profetischen klank in onze ooren
klonken, waren goed aangepast aan
dezen haast fabelachtigen veldtocht.
Het was inderdaad noodig het nood
lot in te roepen en te betrouwen in
zijne gelukstar, wanneer men zooveel
volk en glorie op het spel kwam te
zetten.
Czaar Alexander richtte ook eenen
oproep tot zijne soldaten, maar 'twas
in gansch andere termen. Zijn leger
bestond uit drij honderd duizend man.
Van op de boorden van den Weich
sel, van in Dresden, ja zelfs van in
Parijs, had Napoleon een helderen
kijk op den stand van het russische
leger. Hij wist dat het centrum daar
van, aangevoerd door Barclay, zich
uitstrekte van af Wilna en Kowno,
tot aan Lida en Grodno, steunende
rechts op de YViliar-rivier, en links op
den Njemen.
Deze stroom dekte het front der
Russen, door den draai dien hij
maakt van af Grodno tot aan Kowno:
veelheid van bronnen, waaruit onze
eigenschappen voortvloeien, en ons te
herinneren hoeveel woorden uit de 26
letters van het alpabel ontstaan kun
nen, om te zien, dal wij moeilijk de
krachten van zielen lichaam kunnen
bepalen, die door erfelijkheid ons deel
worden.
Sommigen zullen misschien oenigzins
verrast opgekeken hebben bij het lezen
van dien naam van DrMary Wood Allen,
eene amerikaansche schryfster, welke
nochthans eene beroemdheid is op het
gebied der moderne paedagogie. Om hen
gerust te stellen, laten wij hier dan
aanstonds een tekst volgen van Pater
Guiberl S. J. (uit zijn vermaard boek
Reiner Leven een tekst die zich
gansch bij de vorige aanhalingen aansluit.
Ziehier
- Hoe hel ook staan moge mei de
jeugd van thans, wij komen allen Ier
wereld met zware ketenen ten gevolge
van de zonden onzer vaderen onver
biddelijk gaan wij gebogen onder dien
last en hellen wij over naar wat laag
is. Treurig klonk het woord van den
propheet Onze vaderen hebben
groene druiven gegeten, en daar
van hebben wij sleeuwe tanden
gekregen. 't Is ons alter lot niet
alleen de zalige rusl der eerste on
schuld verloren te hebbenmaar bo
vendien erfelijk belast te zijn met
booze neigingendie enkel te wijten
zijn aan de nawerking van de zonden
onzer voorouders.
De schrijver handelde hier vooral over
de neigingen tol het kwade waarmede
iedere mensch, uit den aard van zijn
naluur-zelf, ter wereld kom».-
Doch al deze aanhalingen bestatigen eens
gezind hetzeMe feitde wet der erfelijk
heid die zich slaal-vast doet gelden bij
de voortzetting der geslachten. Zij ver
klaren ons nader het rake woord van
Napoleon, die niet alleen een buitenge
woon veldheer was, maar tevens bewe
zen heeft een buitenge wonen zielkundige
en paedagoog te zijn.
Wat moeten wij uit het voorgaande
voorloopig besluiten
1*) Dat de hoedanigheden en neigingen
goede en slechte, geestelijke en physieke,
waarmede ieder kind geboren woidt, den
grondtoon zullen vormen van zijn we
zen, van zijn karakter.
2°) Dat ouders en opvoeders aan wie
de taak opgedragen is dit karakter te
drillen, met de vorming en ontwikkeling
van geest, hart, wil, enz. dienen reke
ning te houden van dezen er/elijken in
vloed. In andere woorden dat elk kind
eene eigene persoonlijkheid ter wereld
want het is slechts tusschen deze
tweesteden dat de Njemen in de
richting van het Noorden liep, tot
grens dienend aan Littauwen. en zich
dwars tegenover onze aanvalslijn stel
lend. Vóór Grodno,,en na het verla
ten van Kowno, loopt hij naar het
westen. (N. D R. men zal dit alles
gemakkelijk kunnen volgen op de
oorlogskaart, die wij voornemens zijn
bij de maandelijksche afleveringen
van dit verhaal te laten verschijnen.)
Zuidwaarts van Grodno, stond de
generaal Bagration met vijf-en-zestig
duizend man opgesteld nabij Wolk-
wiski noordwaarts van Kowno, was
het Wittgenstein, die daar met zes-
en-twintig duizend man eenen muur
van bajonetten vormde om aldus die
natuurlijke grensscheiding te vervan
gen.
Terzei vertij d werd er een ander
russisch leger, een zoo genaamd
reserven-leger van vijftig duizend
man, verzameld te Lutsk in Volhy-
nia, onder het bevel van Tormasof.
Czaar Alexander, en zijn oorlogs
minister Barclay de Tolly, leidden al
deze strijdkrachten Zij waren ver
deeld in drie legers: twee westerle-
gers, onder het bevel van Barclay en
Bagration; en het reserven-leger on
der Tormasof. Twee andere korpsen
waren in vorming, het eene te Mozyr
in de omgeving van Bobruisk en het
andere te Riga en te Dünaburg. De
reserven stonden te Wilna en Swent-
ziany. Eindelijk, vóór Drissa, in eene
bocht der Düna-rivier rees er een
machtig versterkt legerkamp op.
meebrengt, die de opvoeder moet eerbie
digen en bestudeeren. Een potbakker kan
wel honderden figuren naar denzelfden
vorm gieten, maar een onderwijzer mag
er niet aan deuken zooveel jonge hoof
den en harten, die allen hun eigen ik
hun eigen toon en lijn bezitten, volgens
een gestereotypeerd model te kunnen
boetseeren. Dat ware een kind vermin
ken, in plaats van het te ontwikkelen
3°) Dat het werk dor opvoeding niet
le hoog kan geschat worden, als men
bedenkt dat in iedere knaap, in ieder
jong meisje het zaad der toekomst ligt
en dat hun jeugd haar terugbots hebben
zal op de jeugd der nageslachten, welke
eens uit hen spruiten zullen.
Daarover schrijven wij in de volgende
nummers van het blad. ('t Vervolgt)
Napoleons Winterveld-
Zie den Feuilleton.
Nu eerst gaat het belangwekkend
en boeiend worden om lezen. Thans
vangt het eigenlijk verhaal van dezen
schrikkelijken veldtocht aan.
LANDBOUW
De Potaschmeststoffen.
De potasch is eene loog, en gelijkt wel
aan keukenzout Zij heeft de eigenschap de
vetvlekken weg te nemen, en is oplosbaar in
water. Men treft ze aan in de asch der plan
ten 5 tot 10 o/o verbonden met an
dere voedende bestanddeelen verbonden
met chloor of zwavelzuur vormt zij chloor-
of zwavelzure potasch, en dient tot voedsel
der planten.
Vroeger werd de potasch uit de houtasch
geloogd voor den wasch.
De benaming potasch wordt niet zelden
vervangen door de benaming kali Potasch
is eene verbinding van potas&ium, beter ge
zegd kalium en koolzuur De eigenlijke pot
asch is bijgevolg potasch- of kaliumcarbo-
naat, of koolzuurpotasch. De kali daarente
gen is eene verbinding van kalium en
zuurstof - kaüumoxyde en wordt volledi
ger door de planten opgenomen dan de
potasch. De kalium is een week, grijsachtig
metaal, een metaloïde, dat smelt aan 62°,5C
Zij is zeer licht zij weegt 860 gr. zeer
inetend, maakt de huid week en vernietigt
ze, en is gevaarlijk om behandelen.
De potasch speelt eene voorname rol in de
plantenvoeding zij verhelpt de werking van
het bladgroen, dus begunstigt de suikervor-
De fransche keizer oordeelde dat
deze positie der Russen achter den
Njemen noch offensief, noch defensief
was; en dat zij evenmin gunstig opge
steld waren om desnoods hunnen af
tocht te doen. Hun leger, verspreid
op eene lijn van meer dan zestig mij
len, kon, volgens hem, verrast en
verstrooid worden; en zulks is inder
daad geschied. Hij voorzag insgelijks
dat de linkervleugel van Barclay, en
héél de strijdmacht van Bagration,
ontplooid te Lida en te Wolkowiski,
vóór de moerassen der Berezina,
zouden kunnen achteruitgeworpen in
die moerassen, en daar in de klem ge
bracht. Ofwel, dat een onverwachte
en rechtstreeksche aanval tegen
Kowno en Wilna, hen zou vermogen
af te snijden van hunne operatie-lijn,
welke door Swentziany en het ver
sterkt kamp van Drissa aangeduid
werd.
Daarom splitste Napoleon zijne
krachten in vijf legerkorpsen.
Tusschen onze twee uiterste vleu
gels, de linkervleugel was aange
voerd door generaal Schwartzem-
berg, de rechtervleugel door Macdo-
nala, zooals wij vroeger gezien heb
ben) rukten wij dus in drie gesplitste
massa 's op naar den Njemen. De
koning van Westphaliën met zijne
tachtig duizend man marcheerde op
Grodno af; prins Eugeen, met vijf
en zeventig duizend man trok af op
Pilony; en Napoleon, met twee hon
derd en twintig duizend soldaten,
ging naar Nogaraïski, eene plaats die
drij mijlen boven Kowno is gelegen.
ming in de beetwortelen, de vorming^van
het zetmeel in de zaden, de vruchten en de
knollen, de ontwikkeling van blad en stam,
der knollen en der wortelen, dus verkloekt
de weefsels, geeft meer stevigheid en ver
hoogt het gewicht zij is eene krachtige
base voor de ontzuring, en bevordert de
brandbaarheid van de tabak.
De potasch is zeer gewichtig bij de teelt
van wortel-, knol- en peulgewassen en in de
fruitboomteelt zij geeft schooner en fijner
fruit, meer gesuikerde druiven, en twijgen
met korter geschakelde'oogen.
Vele onzer gronden zijn rijk aan potasch,
doch deze is grootendeels onoplosbaar door
de planten, die, om deze reden, zeer dank
baar zijn voor eene bemesting met oplosbare
potaschzouten. In het algemeen lijden de
zand- en kalkgronden gebrek aan potasch
zekere gronden, zooals oude weidegronden,
zijn soms uitgeput door de opvolgende oog
sten, en dus bijzonder potascharm.
De potasch oefent nog eenen overwegen
den invloed uit op het dierenvoeder zij be
spoedigt de vetwording en vermeerdert mer
kelijk de opbrengstkoeiën, gevoed met
planten voortkomende van potascharme gron
den, geven weinig en vetarme melk.
Potaschgebrek in den grond bestatigt men
aan het wit worden der bladranden, het
kwijnen der klavers, het geel blijven der
graangewassen in gezonde, uitgewaterde
gronden, nadat eene behoorlijke stikstofbe
mesting toegepast werd, het afsterven der
bladeren, als bij de beetwortelen, het ineen
krimpen en geel worden van het aardappel
loof, aan het los, week weefsel der planten,
de geringe opbrengst der wortelen in even
redigheid der bladeren, enz.
De planten hebben een zeer verschillend
aaneigeningsvermogen voor de potasch van
den grond de aardappels, de suikerbeeten
en de tabak, zonderen gemakkelijk de pot
asch af de klavers daarentegen slecht.
De potasch wordt getrokken uit den grond,
uit het zee- en moerwater, uit de planten-
asch varechasch en andere en uit den
afvalstroop of de melasse der suikerfabrie
ken de asch, uit deze laatste getrokken,
wordt overhaald, verdbmpt en verbrandt, en
in de zeepziederijen verwerkt.
(Wordt voortgezet.) A. S.
Van 's middags tot middernacht, eenige
dienstdoende apotheek, Zondag 12 Febr.
M. Gyssolinckx, Molenstraat.
Den 23 Juni, vóór den dag. bereikte
de keizerlijke kolom eindelijk den
Njemen, doch zonder den stroom te
ontwaren. De zoom van het groot
pruisische woud van Pilwilky, en de
heuveling welke op de boorden van
den stroom rijst, dekten nog het reu-
zig leger dat hem ging overschrijden.
Napoleon, die tot nog toe per voi-
tuur gereisd had, steeg te paard om
twee uren van den morgen. Hij ver
kende den russischen stroom, zonder
zich te vermommen gelijk men val-
schelijk heeft beweerd, doch gebruik
makende van de nachtelijke duister
nis om deze grens over te trekken.
Vijfmaanden later zou hij ditzelfde
scheidingspunt, dank aan dezelfde
duisternis, weerom kunnen over
schrijden.
Op het oogenblik dat hij vóór den
oever stond, deed zijn paard eens
klaps een val en wierp hem in 't zand.
Eene stem riep toen a Dit is een
slecht voorteeken een Romein zou
niet verder willen gaan
Nadat hij deze verkenning had ge
daan, gaf de keizer bevel, bij den
ondergang van den volgenden dag,
drie bruggen te werpen over den
stroom nabij het dorp Ponjemen. Ver
volgens trok hij zich terug in zijn
kwartier, waar hij héél den dag ver
bleef, nu eens in zijn tent, dan weer
in een Poolsch huis, loom uitgestrekt
in de zware hitte, en geen rust vin
dend.
('t Vervolgt).