Napoleons Veldtocht
KHTH0LIEK NIEUWS» EN MNK0NDIGINGSBLRD
Zondag li Maart 1916
5 centiemen het nummer
70,te Jaar !V° 4696
Week-Kalender.
OORLOGS-GEDICRTEN,
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 frank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKER UITGEVER
VAN DE PUTTE-GOOSSENS
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr.twee maal 1,25 fr.
Gewone annoncen 0,15 fr. de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 fr. de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
Aalst, den 11 Maart 1916.
MAART.
Evangelie van den Zondag Jesus door
den duivel bekoord. Matt. IV.
12 Zondag, Quadragesima, 1 Z. v. d. V.
H Gregorius de Groote, Paus.
13 Maandag, H. Euphrasia, maagd
14 Dinsdag, H. Mathildis, koningin.
15 Woensdag, Quatertemperd. H. Longinus.
16 Donderdag, H. Heribertus, bisschop.
17 Vrijdag, Quatertemperd. H Gertrudis.
18 Zaterdag, Quatertemperdag, H. Gabriël,
aartsengel, H. Cyrillus van Jerusalem.
VII
Een Vredekleed
Natuur heeft over veld,
En woud en weideland.
Een kleed gespreid zoo rein
Als was 't door eng'len hand
Geweven.
Mijn huisken ook, de buurt,
Mijn dorpkon is gansch wit
't Lijkt mij een vredekleed
Waarin onze aarde zit
Gedoken.
Een vredekleed f 't En doet
Hoe maagd'lijk neergevlukt,
Het is met bloed, alwaar
't Kanon den grond doorschokt,
Doortrokken 1
8-3-1916.
Fons Van de Maelb.
Opvoedkunde
en Onderwijs
Theoretische en Praktische
Beschouwingen.
IV.
De eerste kinderjaren. Nog een
woord over wantoestanden.
De thuis. Onterfden en ontaar
den.
Die tijden waarin het kind zijn eerste
stappekeus doet, waarin het zijn eerste
indrukken stilaan tot woorden leert ver
klanken, en met zijn vlam-klare kijkers
IO Mengelwerk. Nadruk verboden.
in Rusland, in 1812.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur. Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft.)
Weldra was Wilna bezet en omsin
geld door het leger van Italieën, het
Beiersch leger, het eerste korps en de
garde. Daar, over zijne kaarten gebo
gen, volgde Napoleon den marsch der
Kussen Hun strijdmacht was ge
splitst in twee ongelijke massa's de
eene, met den czaar aan het hoofd, in
de richting van Drissa terwijl de
andere, aangevoerd door Bagration,
zich nog nabij Myr bevond.
Twintig mijlen vóór Wilna wordt
Littauwen van het oude Rusland af
gesneden door de twee rivieren de
Duna en de Borysthena. Eerst vloeien
deze wateren in gelijke lijn van het
Oosten naar het Westen, en tusschen
hen ligt er eene beboschte en moeras
achtige streek van ongeveer vijf en
twintig mijlen. Alzoo bereiken deze
beide stroomen de grenzen van Rus
land, maar daar, gekomen op die
hoogte, draaien zij schielijk en tege
lijkertijd van mekaar weg, de eerste
te Orcha, naar het Zuiden toe, de
tweede nabij Witepsk, in Noord
Westerlijke richting. Gedurende den
nieuwen loop die zij dan nemen, ba
kenen zij de grenzen van Littauwen
en het oude Rusland ai.
De enge ruimte welke deze twee
rivieren tusschen hen laten liggen,
vooraleer zij van elkander wegvloeien,
is als het ware den drempel die toe
gang verleent tot Moscovia. 't Is het
kruispunt der wegen die naar de
om hem heen aangapen, honderden vra-
g»'ii stelt en honderden raadsels wenscht
welke nieuwsgierig menschen en dingen
ontsluierd te zien, zijn voor de ouders
tijden vol afwisselende en ziolsinnige
vreugden.
Voor het kind zelf zijn hot tijden die
beslissend zullen wezen voor zijn later
leven, want zooals wij het vroeger zeg
den, van de geestelijke opvoeding die het
in deze eerste jaren ontvangen gaat zal
grootendeels de vorming van zijn karak
ter afhangen.
Opgepast den vader en moeder
Indien gij het vers van den dichter
Och, de ouders telen 't kind en maken
't groot met smart
Het kleene treedt op 't kleed de
groote treên op 'l hart
niet wilt zien waa'heid worden indien
gij ook later geluk en trots aan uw kind
wenschte beleven, dan dient gij nu met
liefdo, met moed en met kdDnis uw taak
van opvoeders aan te pakken.
En hier weerom, alvorens we verder
gaan, moeten we toch even wijzen op
het jammerlijk fiasco dat liet werk der
opvoeding in duizenden gevallen onder
gaat door sociale wantoestanden arme
huisgezinnen waar door ellende of drank
misbruik, en al de zedelijke plagen die
er uit voortspruiten, de huiskring in
eene hel wordt herschapen.
Daar kennen de kinderen geenen
t thuis De thuis, dit heiligdom van
poezij en innigheid, waar eens onze wieg
werd geschommeld, waaraan wij in
latere dagen met zoeten weemoed terug
denken, en dat zulk een diepe prent
achterlaat op ons gemoedsleven en op
onzon eigen aard die, naar het woord
van den franschen wijsgeer Tains
veraroeid is met het vleesch, met het
bloed, met de lucht en den grond, met
den bouw en de werking onzer her
senen en zintuigen kan slechts gebo
ren worden daar waar de Liefde troont,
waar de Vrede zijn nest heeft gebouwd,
waar er een beetje Welstand een zonne
straal legt in oog en hart en een blos op
de wangen, waar de Godsdienst vader en
moeder met banden van plicht en opof
fering, even sterk als hun liefde, aan
mekaar vasthecht en al hun daden tot
een hooger peil tilt...
In die gezinnen waar Miserie, Alkohol
en O hunnen intrek hebben genomen,
wordt er aan alle gedachte van liefde en
beide hoofdsteden van dit rijk leiden.
Al de aandacht van Napoleon bleef
hierop gevestigd. De aftocht van den
czaar Alexander naar Drissa, liet
hem vermoeden dat Bagration het
zou beproeven met zijn troepen in
aftochtte trekken van Grodno naar
Witepsk. langs Osmiana,langs Minsk
en Docktzitzy, ofwel langs Borizof
hij wilde dit beletten. Daarom doet
hij aanstonds tusschen deze twee vij
andelijke machten Davoust vooruit
rukken op Minsk met twee infanterie-
divisie's, de kurassiers van Valencia
en verscheidene brigaden lichte rui-
terij.
Aan de rechterhand moet de koning
van Westfalieën eenen druk uitoefe
nen op Bragation en hem naar Da
voust toe drijven, die dan verder den
russischen veldmaarschalk van czaar
Alexander zal afsnijden, hem ontwa
penen en de rivier der Borysthena
bemachtigen. Terzeivertijd zullen,
aan de linkerhand, de generalen Mu-
rat, Oudinot en Ney, welke reeds
vóór Drissa kampeeren, den rus Bar
clay en zijnen keizer in de klem hou
den. Terwijl dit alles plaats grijpt zal
Napoleon zelf, met het puik van zijn
leger, met de Beiersche troepen en
drie divisie's van Davoust. oprukken
naar Witepsk, tusschen Davoust en
Murat in, om desnoods met een van
hen beiden in aansluiting te komen.
Op die wijze zal hij de vijandelijke
massa's gedurig gescheiden houden
en bedreigen, niet alleen door die
centrale positie van zijne soldaten,
maar tevens door de onzekerheid en
den twijfel waarin de czaar dan ver-
keeren zal aangaande zijne beide be
stookte hoofdsteden welke hij verde
digen moet. De omstandigheden zou
den dan verder over het verloop van
het krijgsbedrijf beschikken.
Dit was het strijdplan dat Napoleon
vrede, van plichtsgevoel en opvoedkunde
den bodem ingeslagen. Niet in die frische
atmosfeer welke als een helder licht om
den huiselijken haard getooverd wordt,
maar in een lucht die zwanger hangt van
viezi e reuken, van getier en gevloek,
groeien de kinderen er groot. En 't is met
hun geesten hun ziel al deerlijker gesteld
dan met de lappen en lompen die zij om
't lijf hebben
Arme kleinen
Van als hun oogen pas opengaan op
het leven, krijgen zij niets dan tafereelen
van wee en weerzinwekkende leelijkheid
te aanschouwen Dien droom der eerste
levensjaren, die voor andere kinderen
gevuld is met gouden, zonneschijn gelijk
een morgenlandschap dat, wazig en
blank, baadt in zilveren lente-misten,
wordt bij hen vroegtijdig doorscheurd en
aan flardee gerukt door de wreede bru
tale werkelijkheid van hunnen gezichts
kring. Van af hun levensmorgen, worden
zij met hun weeke weerlooze zieltjes
geworpen in de branding der dierlijk-
uitspattende passie's hunner omgeving,
waar ellenden van allen aard, alkohol-
misbruik, gemis aan godsdienst enz al
het edele en het fijne uit den mensch
z weepen.
Is het dan te verwonderen dat er ook
uit hen eenmaal droeve, bloedlooze .stum-
perds en zwakkelingen zullen groeien,
waarin alle leven uit deo geest en de ziel
is weggezakt naar de troebele gronden
der zinnen, waaruit alleen een schreeuw
om verzadiging van hun honger en hun
lagere driften nog zal opklinken
En men donke niet dat wij hier de zaak
te zwart komen af te schil.leren. Integen
deel
Wanneer men deze regelen toetsen wil
van het bedroevend schouwspel dat zi h
dagelijks in de sfeer van hetfabriek-bedrijf
aan onze oogen voordoet, zal men tot de
bestatiging komen dat wij de waarheid
nog met heel teere en schromende vin
gers hebben aangeraakt.
ft Vervolgt)
Belangrijk
Bericht.
Alle mededeelingen, advertenties enz.
moeten voor de opname 111 De Dender-
bode, ten allerlaatste den Donder
dag voormiddag ten bureele, 31,
Korte Zoulstraat. besteld zijn.
den io* Juli in Wilna miek aldus
werd het dienzelfden dag, volgens
zijn dictaat, neergepend en door hem
eigenhandig verbeterd, ten gebruike
van een zijner generalen die het meest
tot de uitvoering er van moest bij
dragen. Aanstonds daarop werd het
manceuver dat reeds begonnen was,
algemeen.
De koning van Westfalieën kwam
te Grodno den Njemen voorbij te
trekken, om hem te Bielitza terug
over te steken, den rechtervleugel
van Bagration in den flank aan te val
len, en den rus met zijn leger op de
vlucht te jagen.
Dit leger nad vele moeilijkheden te
overwinnen een behendige vijande
lijke generaal en eene onbekende,
wilde streek. Het moest de hoogvlak
ten van Littauwen bestijgen daar
ontspringen de stroomen die hunne
wateren in de Raltische en Zwarte
zeeën storten. Maar de grond helt er
te weinig zoodat de rivieren er in hun
loop gestremd worden, en wijd en
zijd het land zuip-nat gaan leggen als
zij buiten hun oevers treden. Door
die slijkerige, beboschte velden zijn
eenige wegen aangelegd zij vormen
lange bergpassen waarin Bagration
gemakkelijk tegenstand wist te bieden
aan den koning van Westfalieën.
Overigens deze laatste deed slechts
een flauwen aanvalhet was alleen
zijne voorhoede die driemaal in bot
sing kwam met den vijand te Nowo-
grodeck, te Myr en te Romanof Het
eerste gevecht liep gansch in het
voordeel der Russen af in de beide
andere bleef de fransche kapitein La-
tour-Maubourg meester van het slag
terrein, na eene hardnekkige en bloe
dige worsteling.
Terzei vertijd verlengde Davoust,
die uit Osmiana oprukte, zijne troe
pen-lijn in de richting van Minsk en
LANDBOUW.
Potaschzout met 40 watervrije
potasch.
Zwavelzure potasch-SO'K*. 1,9 °/o
Chloorpotasch-KCl. 62,5
Zwavelzure magnesia-SOMg. 4,2
Chloormagnesium MgCl. 2,1
Chloorsodium-NaCl 20,2
Zwavelzure kalk-SO'Ca 2,4
Onoplosbaar 3,1
Water-HO 3,6-100
't zij gemiddeld 40,5 gewaarborgd
40, °/o watervrije potasch.
Koolzure potasch.
De koolzure potasch wordt zelden in den
landbouw gebruikt, daar de eenheid water
vrije potasch er in te duur komtzij wordt
meest gebruikt in de vervaardiging van zeep
en glas, en bevat, scheikundig zuiver,
68,18% watervrije potasch, doch in den
handel slechts van 53 tot 63
Kent men het gehalte chloorpotasch, zwa
velzure potasch of koolzure potasch, men
bekomt het gehalte watervrije potasch met
1,583 kgr. chloorpotasch te nemen voor
1 kgr. watervrije potasch.
1,850 kgr. zwavelzure potasch te nemen
voor 1 kgr. watervrije potasch
1,470 kg koolzure potasch te nemen voor
1 kgr. watervrije potasch.
Men gebruike nooit chloorpotasch, noch
chloorrijke potaschzouten op kalkarme gron
den, zonder deze van kalk te voorzien de
chloor verbindt met de kalk tot chloorkalk,
dat zeer oplosbaar is en uit den grond loogt,
dus den grond aan kalk uitput.
De meeste ruwe potaschzouten en de
zwavelzure potaschmagnesia zijn rijk aan
magnesia, nog een noodzakelijk voedend be
standdeel, waaraan vooral de meeste zand
gronden arm zijn. Gezien hunne waterzuch
tigheid, passen de ruwe potaschzouten vooral
op de zandgronden zij vernietigen daaren
boven de mossen, zoodat zij met voordeel op
mossige weiden aangewend worden.
De koolzure potasch mag met geene am-
moniakhoudende noch gemakkelijk ontbin
dende organische stikstofmesten gemengd
worden, terwijl de tabak en de aardappelen
eene chloorpotaschhoudende bemesting vijan
dig zijn, zoodat deze laatste desgevallend
zeer lang op voorhand op deze gewassen
dienen aangewend te worden, ten einde den
chloor den tijd te gunnen .uit te loogen.
Daar de potasch zeer inetend is, zal men
vooral nooit chloorpotasch of ruwe potasch-
Ygumen, achter den rug van den rus.
Hij bezette aldus den ingang der
bergpassen waarin Bagration, onder
den druk van het leger van den ko
ning van Westfalieën, zich kwam te
wagen.
Tusschen den vijand en den weg
voor zijnen aftocht liep er eene rivier
die haren oorsprong vindt in een
stinkend moeras. Het is de Berezina.
Door eene modderachtige, vuile
streek stuwt zij hare dikke troebele
wateren pijnlijk en traag vooruit naar
het zuid-oosten. Haar naam heeft
aan onze ellenden eene droeve be
ruchtheid te danken.
De houten bruggen en lange wegen
welke men, om haar te genaken, door
de drassige landen heeft moeten aan
leggen, komen uit aan eene stad ge
naamd Borizof, en gelegen op den
linker oever der rivier.
Deze oever is in 't algemeen min
laag dan de andere dit geldt ook
voor al de andere russische rivieren.
Deze doorgang was belangrijk, en
Davoust kwam er voor Bagration
aan den 8e Juli maakte hij zich
meester van Minsk, alsook van gansch
de streek welke zich tusschen de Wi
lia en de Berezina uitstrekt.
Toen de russische prins en zijn le
ger, door Alexander naar het Noor
geroepen, dan hunne verkenners af
stuurden, eerst op Lida. vervolgens
op Olzania, Wieznowo, Troki.Bolzoï
en Sobsnicki, stootten dezen overal
op Davoust en moesten zij terug.
Daarna een weinig lager naar rechts
wijkend, trachtten zij nogmaals den
omtrek van Minsk te polsen, doch
hier weerom stonden de fransche sol
daten hen in den weg. Een klein pe
loton der voorhoede van maarschalk
Davoust drong langs eene poort in
Minsk binnen, op 't zelfde oogenblik
dat de voorhoede van Bagration door
zouten bij de zaaiïng, of onmiddellijk vóór
de zaaiïng uitstrooien, de kiem van het zaad
zoude kunnen gedood worden ook op
groeiende planten zal men ze slechts in uit
zonderlijke gevallen gebruiken de planten
zouden er kunnen door lijden. Het beste tijd
stip voor ze te gebruiken is geruimen tijd
vóór de zaaiïng of de planting, uitgezonderd
de zwavelzure potasch, die rechtstreeks mag
toegepast worden deze heeft geene schade
lijke werking, noch op den grond, noch op
het zaad, noch op de plant. Voor de chloor-
houdende zouten, moet men de chloor den
tijd gunnen uit te loogen of naar den onder
grond te zinken; op die wijze worden de
potasch verbindingen, zooals zij vooral in de
ruwe zouten voorkomen, tot nuttige potasch-
verbindingen voor de planten omgezet.
De klei- en humusgronden wederhouden
goed de potasch de zandachtige gronden
minder, zoodat hier een deel met het grond
water kan uitloogen.
De potaschzouten worden voor de win ter
vruchten zoo vroeg mogelijk vóór de zaaiïng
of de planting uitgestrooid, en vooor de
lentegewassen, vooral de ruwe zouten, best
voor of gedurende den winter, uitgenomen
in lichte zandgronden, waar de uitstrooing
vroeg in de lente geschiedt Voor kunstwei
den klavergewassen en alle doorlevende
planten worden zij bij de winteromploeging
toegepast, met in achtneming van hetgeen
gezegd werd nopens hunne toediening in zeer
lichte zandgronden verder, alsook voor de
natuurlijke weiden, als dekbemesting, vóór,
of op het laatst van den winter.
De ruwe potaschzouten moeten goed
ondergewerkt worden de chloorpotasch en
de zwavelzure potaschmagnesia worden min
stens zeer duchtig ingeëgd alleen de zwa
velzure potasch en de koolzure potasch mogen
lichtelijk ingedekt worden.
De potasch meststoffen moeten op eene
drooge plaats bewaard worden, en het is
geraadzaam de ruwe zouten met eene kleine
hoeveelheid droog zand of turf te mengen.
A. S.
Eerste Comtnuniebeeldekens
te beginnen van 5 fr. dehonderd, in 't
goud gedrukt. Overschoone keus, ten
bureele van De Denderbode 31,
Korte Zoutstraat.
Doodbeeldekens voor de
gesneuvelden.
Schoone en rijke keus ten bureele van
De Denderbode 3i, Korte Zoutstraat.
eene andere poort beproefde de stad
in te trekken, en de rus mocht ander
maal zijn matten rollen en zijn leger
zuid waarts doen afzakken te midden
der moerassen.
Wanneer Napoleon die veertig dui
zend russen aldus zag afgesneden van
Alexander, riep hij verheugd uit
«Wij hebben ze vast En inder
daad, een drietal marschen nog, en
de troepen van Bagration waren
totaal omsingeld. Maar Napoleon,
mistevreden over den koning van
Westfalieën, kwam dezen monark
afhankelijk te maken van het bevel
van Davoust. Die verandering welke
te midden van een gewichtig manoeu-
ver geschiedde, kwam laattijdig en
was noodlottig.
Zij werd voorgeschreven op den
zelfden stond dat Bagration,uit Minsk
teruggedreven, slechts een nauwen en
langen bergpas open zag voor zijnen
aftocht. Davoust gaf order aan den
koning van Westfalieën de russen
geweldig vooruit te dringen in dezen
bergpas, waarvan hij zelf te Glusck
den ingang ging bezetten.Op die wijze
kon Bagration niet meer ontsnappen.
Maar de koning, gebelgd door de
verwijten welke hij zich door de on
zekerheid en de traagheid zijner eerste
krijgsbewegingen op den hals had
gehaa d, kon het niet verkroppen aan
eenen onderdaan te moeten gehoor
zamen, en hij diende zijn ontslag in,
zonder iemand in zijne plaats aan te
stellen. Zelfs, indien men Davoust
moet gelooven, deelde hij aan geen
enkele zijner generalen het bevel
mede dat hij kwam te ontvangen. Hij
trok zich dan, zonaer zijne garde, in
Westfalieën terug.
('t Vervolgt).
