Napoleons Veldtocht
De groote Zeeslagen.
KATHOLIEK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
Zondag 11 Juni 1916
5 centiemen hel nummer
70"* Jaar N° 4709
VAN DE PUTTE-GOOSSENS
Week-Ka lender.
iet Hei van den Nacliiepai
Opvoedkunde
en Onderwijs
in Rusland, in 1812.
LANDBOUW.
Wien het aangaat.
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 trank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKER-UITGEVER
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr.twee maal 1,25 fr.
Gewone annoncen 0,15 fr. de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 fr. de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
Aalst, den 3 Juni 1916.
JUNI.
11 Zondag, Sinxen.
12 Maandag, 2* Sinxendag.
13 Dinsdag, H. Antonius van Padua, bel.
14 Woensdag, H. Basilius, Quatertempsr.
15 Donderdag, HH. Vitus, Modestus en
Crescentia, martelaren.
16 Vrijdag, H. Lutgardis, Maagd,
Quatertemper.
17 Zaterdag, H. Adulphus, bisschop van
Maastricht, Quatertemper.
To«n viel een lied dat door de wouden beefde.
Uit 't zware booinenloof van manezilver blank,
De zangvorst van den nacht goot al zijn tooverklank
Die iijk een peerlen-regen door de loovers zeefde.
O, wat een diep gevoel hij in zijn liedren weelde
Het voer de dreven langs en steeg als zegedank,
Het zwol en spatte los... Het droop van tak en rank,
En stierfin 't vijver-blauw waarin de hemel leefde.
En stil, heel stil en lang bleef ik te Inistren daar,
Want elke toon beroerde een teere zielesnaar
lk voelde eenganache lente weenend wederkomen..
Waarom dwaalde ik toen zalig door de beukenlaan?
Ik had het gouden lied dos nachtegaals verstaan
Het was den lof der Liefde in 't nachtpaleis der
[drooinen
A. Meert.
Theoretische en Praktische
Beschouwingen
XIV
Een bladzijde over kinderen,
ontleend aan eenen wijsgeer der
vorige eeuw.
Aan eenen vermaarden wijsgeer der
vorige eeuw, die geen geloovige was,
doch in oogenblikken van waarheidslief
de, prachtige bladzyden over onzen
Godsdienst heeft geschreven, ontleenen
wfl de volgende gedachten en beschou
wingen over de jeugd.
Deze beschouwingen getuigen vau een
zeer fijnen en eigenaardigen kyk op de
kinderwereld, en zij komen dan ook te
gepaster uur in deze verhandeling over
het werk der opleiding.
De kleine meisjes, zegt de schrijver,
worden als het waro geboren met de
pronkzucht in het bloed. Het bevredigt
hen niet mooi te zijn, maar zij willen dit
ook uit den mond van anderen hooren.
Men ziet reeds aan hunne maniertjes dat
23 Mengelwerk. Nadruk verboden.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
Toen deze oude rus de grenzen van
het oude Rusland had bereikt, sidder
de hij van schaamte bij de gedachte
nog immer achteruit te wijken zon
der slag te leveren. In het leger deel
den allen zijn gevoel, dat door de
vaderlandsche iierheid der edelen,
door hun succes bij Inkowo, door de
onledigheid van Napoleon te Witepsk
en door de hitsige woorden van dezen
die geene verantwoordelijkheid te
dragen hadden, aangewakkerd werd.
Daarbij kwam dan de menigte der
boeren, der handeldrijvers en der
soldaten die ons aan den ingang za
gen van hun heilig vaderland, en ons
verafschuwden als onteerders. Een-
mondig vroegen zij te mogen slag
leveren
Barclay alleen was van een ander
gedacht. Zijn plan, dat men ten on
rechte aan Engeland heeft toege
schreven, had hij reeds van af 1807
ontworpen maar hij moest zijn eigen
leger bekampen evenals het onze en
alhoewel hij oppergeneraal en minis
ter was, gelukte hij er toch niet in het
vertrouwen der russen te winnen.
Alleen czaar Alexander had zijn ver
trouwen in hem gesteld.
Bagration en zijne officieren wisten
niet of zij hem zouden gehoorzamen.
zij daarmede bekommerd loopen, en
nauwelijks zijn zij groot genoeg om te
begrijpen wat men hen zegt, of zij we
ten to luisteren als men hen als volgt
vermaant Indien gij dit of dat doet,
zal men dit of dat van u denken.
Bij de jongens is het heel wat anders
Eene dergelijke vermaning heeft voor
lieD geen gewicht.. Als zij maar vrij en
bandeloos kunnen stoeien en lawaai
maken, dan is het hun al om het even
wat men van hen denken of zeggen zal.
Slechts met den gang der jaren en met
veel moeite krijgt men er bij hen denzelf
den ernst in.
De kostscholen waar de leerlingen
een grof voedsel krijgen, maar veel ge
nieten van uitspanning en spel in open
lucht en tuin, zijn onder dit oogpunt (de
schrijver heeft hot hier over een licha
melijke gezonde opvoeding) te verkie
zen boven het ouderlijk huis waar de
jonge dochter, lekkertjes gevoed, gedu
rig vertroeteld of hekeven, den godgan-
schen dag onder moeders oog zit gelijk
een stijve pop in eene goedgesloten ka
mer zij durft niet opstaan, niet roeren,
niet klappen, niet ademhalen, en haar
wordt niet één oogenblikje gegund om
eens haar beenen uit te slaan en den
teugel te vieren aan de bruisende krach
ten van dien leeftijd. Ziedaar op welke
wijze lichaam en hart mede ten onder
gaan in de jeugd.
De kinderen van beider geslacht heb
ben gemeenschappelijke vermaken en
uiteenloopende neigingen. De jongens
voor hun part hebben den trek naar
't roerige on 't luidruchtige, naar trom
mels, houten zwaarden, houten paarden
en wagentjes. De meisjes integendeel
zyn verslingerd op al wat het oog streelt
en zich leent tot versiering spiegeltjes
glazen pareltjes, kleurige vodjes, en
vooral poppen. De pop speelt een hoofd
rol in het vermaak der vrouwelijke
jeugd, en geeft duidelijk hare neiging
en hare bestemming voor later te kennen.
De kunst van het behagen vindt hare
stoffelijke uitdrukking in de uitwendige
versiering 't is al wat de kinderlijke
leeftijd daarvan woet te beoefenen.
Ga maar na hoe een klein meisje den
grondigen dag wijdt aan de zorg voor
hare pop het ding wordt honderden
keeren gekleed, ontkleed en horkleed,
en gedurig zoekt de kleine huismoeder
naar nieuwe opschikmiddelen waarmede
zij haar pop, zoo goed als 't gaan kan,
De schrijver zet les convents de kloos
ters, en dit woord onder zijn pen, die de pen
is van een ongeloovige, heeft zijn waarde.
Het gold hier de verdediging van
hunnen geboortegrond, het kwam er
op aan zich te offeren voor het alge
meen welzijn, en in deze omstandig
heden wilde iedereen zijn woordeken
te zeggen hebben.
Nochthans, door den algemeenen
geestdrift meegesleept, had Barclay
op een zeker oogenblik besloten zijne
strijdkrachten te vereenigen nabij
Rudian, en het te beproeven de ver
strooide krachten der franschen bij
verrassing aan te vallen. Edoch, het
weinig beduidend gevecht dat zijne
voorhoede te Inkowo kwam te leve
ren, verschrok hem. Hij koestert
vrees, houdt halt, en denkt ten allen
stonde dat Napoleon overal zal gaan
opdagen.
Alleen voor den linkervleugel van
zijn leger is hij niet beangstigd, daar
hij denkt dat die door den Dnieper is
gedekt. Intusschen verspilt hij vele
dagen aan marschen en tegenmar-
schen. Hij aarzelde nog, toen eens
klaps de noodkreten van Newerows-
koï tot in zijn kamp weerklonken. Er
was geen spraak meer van ons aan te
vallen alleman werd te wapen ge
roepen en men stormde naar de ves
ting van Smolensk om haar te verde
digen.
Hoofdstuk VIII.
De Groote Veldslag
Reeds hadden onze veldmaarschal
ken Murat en Ney deze stad aange
vallen. De eerste met zijne ruiterij,
aan die zijde waar de wateren der
Borysthena binnen de muren der
vesting loopen de tweede aan den
uitgang der stad, met zijne voetvolk
troepen, op een beboscht terrein van
tooit en smukt. De vingertjes leenen
zich niet altijd heel gewillig tot dit werk,
de smaak staat nog op wankele voeten,
maar toch, de neiging is er. En terwijl
het daar alzoo ite futselen zit, plooitjes
en vouwtjes te leggen, snelt de typ onge
merkt heen, de uren vlieden en het denkt
aan niets, het vergeet zelf dat het eten
moet, de lintjes en strikjes lokken het
meer aan dan de spijzen.
Voorzeker, de kleine poppenkleedster
tooit hare pop en niet haar zelf, zij ziet
alleen hare pop en denkt niet aan haar
eigen, zij kan nog niets voor haar per
soontje verrichten, zij is niet gevormd,
zij bezit nog geene kennissen of krach
ten, zij steekt heelemaal in hare pop, en
al hare zorg en liefde voor tooi en sieraad
worden door die pop in beslag genomen.
Doch die zorg zal eenmaal haar zelf gel
den, on zij verbeidt het oogenblik waar
op zij zelf hare pop worden zal.
('t Vervolgt.)
De steekraap.
De steekraap, gemeenlijk koolraap of
rutabaga genaamd, is onder alle opzich
ten eene kostbare plant, die ongelukkig
lijk in liet Vlaamsche land nog te weinig
verbouwd wordt. Zij is zeer voedzaam,
kan onder eene oordeelkundige, ruime
bemesting eene sterke opbrengst geven,
en is goed tegen vorst bestand. Mislukte
beetenvelden wordeu er ook met voor
deel mede ingevuld.
Half Mei, begin Juni, kan men, niet te
dicht, opwachtbed zaaien, en, wie zich
getroost de jonge plantjes eens te ver
spenen, wanneer zi.i 3 4 eigenlijke blaar
tjes bezitten, zal zich bij de inoogsting
ruimschoots voor zijne moeite beloond
vinden.
De steekraap vergt eenen vruchtbaren
gezonden grond, rijk aan oud vet. Door
dien zij, evenals alle koolgewassen en
kruisbloemige planten en zij is beide
-- aan hut koolvoeten onderhevig is,
raag de kalk, die groote bestrijder, het
voorkomend middel bij uitmuntendheid
tegen allerhande plantenziekton, haar
niet ontbreken. Om die reden is het, dat
wij de voorkeur geven aan de staalslak-
ken boven het superfosfaat.
De potasch is, evenals de kalk, een
uitmuntend bestanddeel ter voorkoming
en bestrijding der knol voetziekte, en een
noodzakelijk voedsel der plant. Zij ver
hoogt de opbrengst en verbeterd de hoe
danigheid. Wij gebruiken onverschillig
diepe bergkloven doorsneden. Deze
laatste maarschalk steunde met zijnen
linkerflank op den stroom, en Murat
met zijne rechterflank welke versterkt
werd door Poniatowsky die recht
streeks uit Mohilef kwam aansnellen.
Op deze plaats wordt de Borysthe
na door twee steile heuvelen ingeslo
ten op een dezer is Smolensk
gebouwd. Deze stad biedt een zonder
ling schouwspel aan zij bestaat uit
twee steden, door den stroom afge
scheiden, en door twee bruggen ver
bonden. De stad op den rechteroever,
welke het laatst werd gebouwd, is
eene handelsstad; zij ligt open, en be-
heerscht de andere, van dewelke zij
nochthans slechts eene'afhankelijk
heid is.
De oude stad welke op hef bergvlak
en de hellingen van den linkeroever
verrijst, is omschanst door eenen
muur van vijf en twintig voet hoogte,
van achttien voet dikte, en van een
lengte van drie duizend vademen.
Zij wordt verdedigd door negen en
twintig dikke torens, door eene ge
brekkige aarden vesting van een
vijftal bolwerken boven de baan van
Orcha, en door eene breede gracht
die voor bedekte weg dient. Eenige
uitwendige werken en voorsteden
verbergen de ingangen naar de deuren
van Mohilef en van den Dnieper zij
worden beschut door eene bergkloof
die, na een groot deel der stad om
ringd te hebben, dieper en steiler
wordt nabij den Dnieper, aan den
kant der vesting.
De goedgeloovige inwoners verlie
ten de tempels, waar zij lofliederen
kaïn iet of chloorpotasch. In droge gron
den heeft de kaïniet het voordeel den
grond vochtiger te houden. De kaïniet
en het slak worden tijdens de omploe
ging ondergewerkt, en goed door de
bouwlaag versperd. De chloorpotasch
wordt minstens duchtig ingeëgd
Wij raden bij gevolg hot gebruik aan
van 800 kgr. kaïniet of 200 kgr. chloor
potasch, 600 kg. staalslakken en desge
vallend tot 200 kgr. zwavelzuren ammo
niak per hectare. Bij gebrek aan dit
laatste bestanddeel wordt eenige dagen
vóór de planting gebeerd.
Praktijker.
Wij trekken de aandacht van wie het
aangaat op zeer grove zedelooze feiten,
welke reeds meermalen en voornamelijk
op O. H. Hemelvaart, dus op 1 Juni 11.,
werden vastgesteld,in het Fonteinboschje
langsheen den yzerenweg naar Moorsel
(Bergenkouter gehucht Mijlbeek).
Menigvuldige wandelaars en personen,
welke zich naar de plechtigheden in de
grot van Mijlbeek (buitengoed der EE.
PP. Jozuieton) begaven, bekennen dat
het langs daar voor deftige lieden geen
weg meer is.
Kan de policie van dienst niet waak
zamer optreden.
Met geen enkelen vroegere» is de pas
geleverde zeeslag bij het Skagerrak, wat
het verbruik van krachten, de verschei
denheid der benuttigde strijdmiddelen, do
lochnische volmaaktheid der schepen,
kanonnen, enz. betreft, te vergelyken,
des te minder, daar hier voor de eerste
Zeppelins en andere vliegtuigen een
groote rol gespeeld hebben.
Niettemin kan lieden een blik achter
uit op andere groote zeeslagen van belang
zijn.
De grootste, in de Oudheid, was die
bij Salamis, in September 480, toen Thc-
raistokles de vlootmacht der Perziërs
brak en een andere zegepraal in Augus
tus van het jaar 479 bij den berg My ka le
in Ionie, die de vrijheid aan Griekenland
teruggaf. In die tijden was de marine
niets anders dan bet op een vloot inge
scheepte landleger, alhoewel ook in de
Oudheid reeds de inrichting van een
staande oorlogsmarine, namelijk ter be
scherming van den zeehandel niet onbe
kend was. Toen het, thans als oorlog-
l*) Eene vadem is eene oude lengtemaat die
1 meter 949 milimeters bedroeg.
aan den Heer kwamen te zingen voor
de zegepraal hunner troepen, toen zij
eensklaps hun bloedig en verwonnen
leger zagen opdagen, vluchtende vóór
de triomfeerende franschen. Hunne
verstomming was des te grooter daar
dit ongeluk hen zoo onverwachts op
den hals viel.
Intusschen had de dappere maar
schalk Ney zijn bloed voelen koken
op het zicht van Smolensk. Men weet
niet hoe het geschiedde, doch op
zeker oogenblik toen hij zich te dicht
nabij deze eerste russische vesting
had gewaagd, werd hij aan den hals
getroffen dooreenen kogel. In woede
ontstoken, doet hij aanstonds een
bataljon tegen de citadel storm loo
pen, te midden der hagelende kogels
en bommen die de twee derden zijner
mannen doodden de anderen dron
gen vooruit, en alleen dc russische
muren konden hunne vaart stuiten.
Slechts weinigen keerden terug, en
deze heldhaftige doch vruchtelooze
aanval oogstte niet veel lofspraak,
omdat de generaal daarmede eene
fout bedreven had.
Hierdoor tot kalmte teruggekeerd,
trok Ney zich terug op eene zandige
en beboschte hoogte die den stroom
beheerschte. Hij monsterde van daar
de stad en den omtrek, toen hij, aan
den overkant van Dnieper, eene mas
sa bewegende troepen in de verte
meende te ontwaren. Aanstonds gaat
hij den keizer roepen, en hij geleidt
hem door de struikgewassen om hem
aan het vijandelijk geschut te onttrek
ken.
Boven op den heuvel gekomen, ziet
Napoleon in een wolk van stof lange
en zwarte kolommen, waaruit het
voerende macht niet meer ernstig in
aanmerking komende, Portugal den weg
naar Kathey, het wonderland van het
verre Ooston, poogde te vinden, was het
ontegensprekelijk een der eerste Euro-
peesche zeemachten toch was eerst de
ontdekking van Columbus noodig om het
zwaartepunt der koloniale politiek naar
hel Westen te verplaatsen en Spanje tot
eerste Europeesclie zeokrijgsmacht te
verheffen. Onder Filips II, die Engeland
wilde veroveren, bracht de nederlaag der
Spaaosche Armada tegelijk het verval
der Spaansche wereldmacht. Deze vloot
bestond uit 130 groote oorlogs- eu 30
transportschepen zij had 2000, voor een
deel edele, vrijwilligers, 19,300 soldaten,
8,500 raatrozen, 2,100 slaven, 2,600 ka
nonnen en veel oorlogsmateriaal aan
boord. Onder het opperbevel van den
hertog Sidonia en van den vice-admiraal
Mortmez de Recalde zou de tocht naar de
Nederlandsche kust gaan, waar Farnese,
by Sluis eon leger van 30,000 man verza
meld had, dat onder de bescherming der
Armada naar Engeland moest overste
ken. Du op 29 Mei 1588 uitloopende vloot
werd door een storm naar Coruva gesla
gen en kon eerst op 22 Juli naar de
vlaamsche kust varen. Den bevelhebber
der Engelsche vloot, Lord Howard, ge
lukte het, met zijne kleine, gemakkelijke
beweegbare schepen, aanzienlijke schade
toe to brengen aan de zware Spaansche
schepen, ter hoogte van Plymouth. De
moeilijkheden in de haven van Kales
poogde men te trotseeren, door de sche
pen weer in volle zee te laten drijven,
waar zij door een zuid-westelijken storm
groote schade leden. Het plan van den
spaanschen admiraal, niet meer naar het
noorden en Groot-Brittanie, maar naar
Spanje terug to keeren, word insgelijks
verijdeld. Een gedeelte der Spaansche
schepen leed schipbreuk aan de Noorsche
kusten, een ander aan de kliprijke kust
van Schotland, een verder gedeelte zonk
in volle zee. Einde September liep Medina
Sidonia met liet overblijfsel zijner vloot
in de haven van Santander binnen. Het
verlies der Spanjaards omvatte 72 groote
schepen en 10,200 man.
De zeemacht van Spanje was vernie
tigd maar nog had het Britsche ryk een
gevaarlijken mededinger op zee. Het was
Holland, dat zich langen tyd met goed
gevolg togen de pogingea van Engeland
richte, om met de zeeheerschappy, tege
lijk de rijke koloniën der Nederlanden te
verkrijgen. Het was de beroomdo Hol-
landsche zeeheld, admiraal de Ruyter,
die in den tweeden oorlog van Holland
geschitter van allerlei wapens opflits
te. Deze massa naderde zoo rap alsof
zij vooruitstormde. Het waren Bar
clay, Bagration, en met hen gansch
hun leger, bijna honderd en twintig
duizend man.
Bij dit spektakel geraakt Napoleon
in volle vervoering, en jubelend roept
hij uit Eindelijk heb ik hen beet! -
Daar viel niet meer aan te twijtelen
Dit verrast leger snelde naar Smo
lensk, om de stad door te trekken,
om zich onder hare vesting te ont
plooien en ons eindelijk den zoo lang
gewenschten veldslag te leveren het
oogenblik dat ging beslissen over het
lot van Rusland was dus eindelijk
daar.
Aanstonds doorloopt de keizer
gansch zijne strijdlijn, en duidt aan
iedereen zijne plaats aan. Davoust,
en na hem graaf van Lobau zullen
zich rechts van Ney scharen de gar
de in het midden als reserve, en ver
der het leger van Italieën. De plaats
van Junot en der Westfalieërs werd
ook aangeduid, doch door een ver
keerd manoeuver waren zij op den
dool geraakt. Murat en Poniatowsky
vormden den rechtervleugel van het
leger; deze beide generalen bedreig
den reeds de vesting de keizer doet
hen achteruitgaan tot aan den zoom
van een kreupelwoud, om vóór hen
een uitgestrekt plein ledig te laten,
dat van af dit woud tot aan den Dnie
per reikt.
Het was een slagveld dat hij daar
mede aan den vijand aanbood het
fransche leger had achter zich niets
anders dan bergpassen en afgronden
maar de keizer denkt aan geenen af
tocht, hij denkt alleen aan de zege
praal. ('t Vervolgt.;
