Napoleons Veldtocht
KHTH0L1EK NIEUWS- EN HANK0NDI6INGSBLAD
Zondag 13 Oogst 1916
centiemen liet nummer
70slc Jit.u IV" 47 17
Week-Ka lender.
MOEDER-GEDICHTEN,
Opvoedkunde
VOETBAL.
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 frank 's jaars
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKER-UITGEVER
VAN DE PUTTE-GOOSSENS
Aalst, den i2 Oogst 1916.
AÜGUSTI.
Evangelie van den Zondag
Jezus weent over Jerusalem. Luc. XIX.
13 Zondag 9. n. Sinxen, H. Joan. Berchm.
14 Maandag, Vigilie v. O. L. V. Hemelv.
15 Dinsdag, O. L. V. Hemelvaart.
16 Woensdag, H. Rochus.
17 Donderdag, H. Hyacinthus.
18 Vrijdag, H. Arnoldus.
19 Zaterdag, Gelukz. Ludovicus Flores
v. Antwerpen en gezel. mart.
VII
Moeder.
Ik min het lied van bloemen,
Van vliet en nachtegaal
Doch slechts uw naam te noemen
Klinkt schooner duizendmaal
Al stem ik mee die zangen,
Hoevele zijn er niet
O moeder, goede moeder,
Naar u gaat mijn verlangen,
Mijn schoonste lied
Ik merk op mijne wegen
Wel menig goede ziel
Doch gij, ge zijt een zegen
Die uit den hemel viel.
En langs de levensgangen,
Op zoek naar eenig doel,
O moeder, goede moeder,
Naar U gaat mijn verlangen,
Mijn'reinst gevoel
Ik word van U gescheiden
Door 't noodlot vroeg of laat.
Waar ook mijn stappen leiden,
Gij blijft mijn toeverlaat.
Geen kan er u vervangen,
Hij weze nog zoo zacht,
O moeder, goede moeder.
Naar U gaat mijn verlangen,
Mijn laatst gedacht
Willem Gyssels.
en Onderwijs
Theoretische en Praktische
Beschouwingen.
XXII.
De eigenlijke taak van den Onder
wijzer. Wat daar ontbreekt.
Hier eindigen wij liet aanhalen der
wijsgeeiïge bladzijden ontleend aan eenen
schrijver der vorige eeuw, en wenschen
voor het laatst een woord te reppen over
de eigenlijke taak van den onderwijzer.
3l Mengelwerk. Nadruk verboden.
in Rusland, in 1812.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
Er was twist en oneenigheid in het
kamp der russen, evenals in de voor
hoede van ons leger. Bij de vijan
den was het vertrouwen in hunnen
aanvoerder gaan vliegen, en het ver
lies van Smolensk had de gemoederen
van langs hoe meer opgehitst. Toen
dan de beide vleugels van het vijan
delijk leger vereenigd werden, kwam
er om geen zier beternis in dien opge
wonden toestand. De russen eischten
met luide kreten eenen anderen aan
voerder. Men beloofde hen Kutusofï.
Alsdan bedaarde de storm in de ran
gen der misnoegde soldaten, en vuri
ger dan ooit snakten allen naar het
oogenblik waarop zij al do vernede
ringen en de beleedigingen van hun
nen nationalen trots zouden kunnen
wreken.
Intusschen was Napoleon, die
Murat en Davoust, twee der dapperste
maar ook koppigste maarschalken die Napoleon
volgden, krakeelden er gedurig omdat hunne
karakters te zeer uiteenloopend van aard waren.
Bij liet begin dezer artikelen schreven
wij dat we geenszins do pretentie hadden
hier wetenschappelijk werk te komen
leveren of nieuwe wegen te banen voor
de opvoedkunde. Op verre na niet
Over het onderwerp der opvoedkunde
zal men wel nooit uitgepraat geraken,
maar intusschen wordt aan elkendenn
die het goed meent, de vrijheid gegund
daarover zijn meening te zeggen, mits hij
niet ex cathedra kome doceeren.
Geen nood Wij hebben eenen onver-
zoonbaren hekel aan alle geleerdheid
die zich stijf en schoolsch aan ons voor
doet, en van uit haren n ivoren toren
het koud en zielloos voorhoofd neigt tot
de onwetenden in de vlakten, aan
hare voelen.
Doch wij houden van die «geleerdheid»
welke, gelijk weleer Christus, het schoo-
ne woord spreken kan misereor su
per turbam. Ik heb medelijden met
hel volk Die gelijk Christus van den
berg afdaalt onder de menigte, om al de
onterfden en ontaarden aan het hart te
drukken, en vol raatelooze goedheid tot
de kleinen buigt om hen uit de don
kerte te heffen naar de zon. Wij houden
van die geleerdheid welke eerst on
vooral Liefde is, liefde een drang om
te geven en te voroveren, om het hart te
winnen on daarna den geest te bemach
tigen en hem te openen voor liet licht.
En zie, om maar aanstonds met de
deur in huis te vallen, dat is het wat,
ons dunkens, in ons huidig onderwijs
maar al te vaak ontbreekt innigheid,
geestdrift, liefde tusschen den leerling en
den onderwijzer.
Men versta mij goed niet dat het don
onderwijzer daarom mangelt aan goeden
wil, aan ijver, aan paedagogische kennis
in den letterlijken zin van het woord,
maar al deze hoedanigheden zullen er
nog niet in gelukken een vonk van geest
drift of liefde te doen ontbranden in ccne
lucht welke koud en beklemmend om de
harten hangt.
Het kinderhart is als klimop die
steun van noode heeft om in de hoogte
te ranken. Kan het dien steun niet
vindendan kruipt het over den
grond en vergaat daarvindt het ech
ter iets dat naar boven leidt, dan
klimt het opwaarts en hoe hooger hel
rijsthoe meer het aan kracht en
frischheid wint... Maar geen klimop
rankt om een ijsberg en %geen kinder
hart hecht zich aan een ijskoud, lièf-
deloos gemoedZoo schrijft een ka
tholieke opvoedkundige, en wij onder
lijnen zijne woorden. Men vatte deze
woorden niet misselijk op. Goddank,
onze kijk op de raenschen blijft nog
altijd zoö optimistisch, dat wij ons moei
lijk iemand kunnen voorstellen die een
hart zou hebben als een ijsberg Wij
gelooven nog immer dat er slechts weini-
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr.twee maal 1,25 fr.
Gewone annoncen 0,15 fr. de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 fr. de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
gen onder de zon loopen - met een ijs
koud, liefdeloos gemoed. Het hart al
leen van een doode wordt koud als ijs.
In hot hart van elk levend schepsel klopt
warm bloed en daar huist gevoel. Doch
bij zoovelen is dil gevoel als oen bron
onder den grond, die geen uitweg naar
huiten vindt, en ons uitwendig haar be
slaan niet laat vermoeden. Gevoel, of
beter, wat we noemen zouden ont
roerbaarheid 't is te zeggen ont
vankelijkheid voor het Schoone, smaak
voor het Schoone, dus oog en hart heb
ben voor het Schoon)! dat alom te glan
zen ligt in Gods schepping en nog meer
in de zielen-wereld behoefte om zijn
ontroering uit te storten on ze mode te
doelen aan anderen dit alles schijnt bij
vele opleiders volkomen afwezig te zijn
omdat het nooit in hen aangekweekt of
voldoende ontwikkeld werdHet esthe
tische dat aanstonds al de krachten
van het menschelijk hart in werking zet,
en zoo'n machtige factor zijn kan iri het
onderwijs, werd in hun eigen opvoeding
al te zeer verwaarloosd of naar het ach
terplan verdrongen. Op den voorgrond
stond het verstand, het nuchtere, koel-
rodeneerende vorstand, dat maar aldoor
met schoolsche kennissen werd volge
pompt, terwijl het hart niot van de
partij zijn mocht om al die «geleerdheid»
met zijn warmte te doordeesemon, met
Zomer-Avond.
Hoe machtig grootsch, hoe roerend schoon
Is 't zonnesterven
Wat rijke tinten, zachte toon,
Een schat van verwen
De lucht al stof van diamant
In brcede lijnen.
Hoe heerlijk ligt het avondland
Bij 't stil verdwijnen 1
En immer zinkt de gouden krans
In laatsten luister...
't Glimt nog een roze tooverglans
Door 't jonge duister.
A. Meert.
LANDBOUW.
Keus van plantaardappelen.
(Slot).
Daaruit volgt van zelf, dat de uitlezing
van goede, gezonde plantaardappelen
moet geschieden, niet na den winter in
den aardappel kelder, maar wel op het
veld, vooraleer de aardappelplanten
zoover rijp geworden zijn, dat men hun
ne waardo niet meer kan beoordoelen.
't Beste daarbij is, de krulzieke of andere
slechte stammen eerst te verwijderen,
opdat er later geen gevaar meer bestaat,
dat de knollen met deze der gezonde
Smolensk verlaten had om altijd ver
der op te rukken, reeds te Dorogo-
bouje aangekomen. Hij aarzelt niet
meer, en misprijst al de gevaren en de
hinderpalen welke hem omringen. Hij
weet dat hij overal met zich het lot
van Europa mededraagt, en dat daar
waar hij strijden wil, steeds de beslis
sing over de toekomst der natieën
vallen zal. Hij dringt dus altijd dieper
Rusland in, en schenkt geene aan
dacht aan de vijandelijke legers van
Essen te Riga, van Wittgenstein vóór
Polotsk, van Hoertel vóór Bobruisk,
en Tchitchakof in Wolhynia. Het is
eene getalsterkte van honderd en
twintig duizend mannen welke nog
steeds aangroeit, en hem aan alle
kanten omgeeft. Hij snelt hen voor
bij, en minacht al deze machtelooze
hinderpalen, overtuigd als hij is dat
alles begeven en ineenstorten zal bij
de geweldige slagen die hij gaat slaan.
Nochtans zijne aanvalskolom die
bij zijn vertrek uit Witepsk nog hon
derd en vijl en tachtig duizend man
telde, is reeds lel verminderd. Acht
en twintig duizend soldaten ontbre
ken Een groot gedeelte hiervan be
zet Witepsk, Orcha, Mohiief en Smo
lensk. De rest is gesneuveld of ge
kwetst, ol maakt zich achter onzen
rug aan allerlei plunderingen en ge
welddaden schuldig.
Doch, die honderd en zeven-en-
vijftig duizend man welke Napoleon
stammen zouden kunnen vermengd wor-
zijn geestdrift Ie kneden, en er voedzaam I d.?n- '.l.Is 'hmhalve van nu af,-, bijzonder-
brood van te maken voor de geesten en ^jk bij de vroege soorten, dat de uitlezing
de zielen.
Dat de feiten hier spreken.
En nochtans
u He onderwijzer heeft niet alleen
den gee^t kennis le er schaffen, maar
héél de mensch wordt hem in han
den, het zijn al de gaven en eigen
schappen van dien mensch die hem
Ier beschaving worden toevertrouwd.
En daarom meer dan den kunstenaar
heeft de onderwijzer recht genoemd te
wordenwat in de moderne taal heet
een schepper-onder-God
Schoone, diepe woorden welke groot-
sche horizonten zouden moeten openen
voor eiken opvoeder. .Tammer dat ook
hier gezegd moet worden «velen wanen
zich verkoren, maar weinigen zijn inder
daad geroepen
('t Vervolgt).
Esthetiek 1 schoonheidsleer) komt voort van
het grieksche woord aistha nesthui dat beteekent
opvatten, ontvungen.Dus het schoone opvatten,
ontvangen kunnen, en., weergeven
Leest en verspreidt
De Denderbode
onder zijn kommando behoudt, vol
staan om het russisch leger volledig
te verpletteren en Moscou te verove
ren. Zijne operatie-basis schijnt ver
zekerd te zijn niettegenstaande de
vijandelijke krachten welke haar be
dreigen. Inderdaad, met de Littauw-
sche en Poolsche lichtingen, kan hij
nog een steun-punt van twee honderd
en tachtig duizend man achterlaten,
om intusschen met de legers welke
hij aanvoert eenen inval van drie en
negentig mijlen te doen, want dit is
de afstand tusschen Smolensk en
Moscou. Ongelukkiglijk stonden er
aan het hoofd dier tweehonderd en
tachtig duizend man, zes verschillen
de en onafhankelijke generalen die
weinig of niets van de kunst der wa
pens afwisten.
Ten andere, dezelfde oorzaak wel
ke de fransche troepen die het eerst
in Rusland drongen, reeds voor een
derde had doen verminderen, zou
insgelijks, en in een nog veel groottre
mate, al onze hulptroepen doen slin
ken. Deze kwamen in detachementen
toe, gevormd uit voorloopige marsch-
batajjons, aangevoerd door nieuwe
officieren welke zij eerstdaags zouden
verlaten, om zonder tucht, zonder
geestdrift en glorie, verder te trekken
door de brandende en steeds naakter
wordende pleinen van het vijandelijk
land.
van 't plantgoed moet beginnen en daar
bij late men terzijde alle aardappelvelden
waar de krul- of bladrolziekte of het
stengelrol een zekere uitbreiding hebben
genomen, wanneer men geene kan vin
den die er geheel en al van verschoond
zijn gebleven.
Wij spreken hier niet van de eigenlijke
aardappolplaag, die in sommige jaren
alle aardappelvelden overvalt en die
geene hinderpaal vormt, om van aldus
aangetaste velden plantgoed te nemen.
Dil jaar is er overigens tot nog toe
weinig of geene plaag te zien wg
hebben ze nog nergens ontwaard en
met hel koele weer is het overigens te
verwachten dat ze weinig of geene scha
de zal aanrichten. Wel heeft men ons
reeds herhaalde malen verzekerd dat de
plaag in sommige plaatsen is uitgebro
ken, maar waarschijnlijk verwart men
ze met de krulziekte of ook met het geel
worden op sommige plaatsen, van vroege
aardappelen die de rijpheid naderen, of
van aardappelen die door do eene of
andere omstandigheid gele bladen krij
gen. Voor zooveel wij hebben kunnen
nagaan, is er nog geen eigenlijke plaag
le bespeuren.
In de omstrekon tusschen Aalst en
Asscho, waar veel vroege aardappelen
geteeld worden, klaagt men ook veel
over de ontaarding van sommige soorten.
Aldus, is de opbrengst goed waar men
de sedert lang bekende soort Marjolin
Hoofdstuk X.
Op weg naar Moscou.
Dorogobouje was aan de vlammen
ten prooi gevallen evenals Smolensk.
Napoleon vind er alles vernield, voor
al het kwartier der kooplieden die
insgelijks gaan vluchten waren. Het
was nochthans op dit slag van men-
schen dat hij het meest pak had door
geld of beloiten, hetgeen ten zeerste
noodig en nuttig was voor onze legers.
De keizer ziel genoeg dat de zaken
altijd even ver staan bij zijn verlaten
van Smolensk als bij zijne intrede
binnen hare muren de zoolang ge
droomde slag blijft nog immer achter
wege, doch hij van zijn kant, blijft
vast besloten de kans niet te laten
ontsnappen. En met dit hardnekkig
besluit volgt hij den vijand gedurig
op de hielen, en zijne hoop op een
groot en nakend gevecht doet hem
alle hindernissen misprijzen en trot-
seeren.
Hij is zoo snel naar Dorogobouje
geijld, dat hij er halt maken moet om
op zijn leger te wachten, en den tijd
te gunnen aan Murat om met zijne
ruiterij de russen te bestoken. Den
24' Oogst zet hij zich terug op weg.
Onze legers marcheeren in drie front
kolommen Napoleon in het midden,
op de baan naar Moscou, met de
maarschalken Murat, Davoust en
Ney Poniatowsky rechts het leger
van Italië links.
door een andere, als Eerstelingen
bekend, hoeft vervangen. Verder laat de
zoo gewaardeerde soort Kriiger of
- Eigenheimer zeer voel te wenschen.
Overal zijn hare stammen aangetast van
de krul of krulziekte, bg zoover dat er
de opbrengst erg onder zal lgden. Men
had het plantgoed, zooals in do vorige
jaren, moeten vernieuwen, wat nu echter
niet kon goschieden, om redenen die
voorde hand liggen. Men had het ook op
oordeelkundige wijze kunnen uitlezen,
wat echter slechts hier en daar gedaan
is geworden.
Zooals het M. Miserez schrijft, men zal
derhalve de soort Krüger door de soort
Eerstelingen moeten vervangen, overal
waar ze schijnt te ontaarden en nu is
t oogenblik gekomen, daarin te voorzien
want binnen vijftien dagen zijn reeds alle
vroege aardappelen ingeoogst.
De voedingskomiteiten zouden hier al
spoedig moetun optreden, doorliet nemen
van doeltreffende maatregelen, naar het
voorbeeld van wat er -door 't Voedings-
komiteit te Aalst is verwezenlijkt. Na
gedaan onderzoek zgn er reeds verschei-
de hektaren vroege aardappelen voor de
planting van 't toekomende jaar uilge
kozen. Die aardappelen zal men ter
plaats goed laten rijp worden en bij het
uitdoen zal men ze zorgvuldig uitlezen.
Ongetwijfeld zal men ook vooraf alle
zieke of slechte struiken verwijderen.
Die uitgelezen plantknollon zullen dan
uitgewisseld worden tegen andere aar
dappelen, van gewone soorten, zoodat er
hier gelegenheid is, over gezond plant
goed te beschikken.
't Ware te wenschen dat allo plaatse
lijke Voedingskomiteiten denzelfden weg
volgen. Op iedere gemeente zou men,
zoowel bij de late en halflate, als bg de
vroege soorten tot dergelijke maatrege
len zijne toévlucht dienen te nemen, ten
einde overal het noodige te doen om de
aardappelen voor verdere ontaarding te
beschutten en op die wijze tevens doel
treffend mede te werken tot verhooging
der opbrengst, die reeds dit jaar naar
alle vooruitzichten veel te wenschen zal
'aten. F. DeCaluwe.
Landbouwlcvcn.
Op Dinsdag 15 Oogst, zijnde O. L.
Vrouw Hemelvaart moet de voetbal-club
Eendracht I van Aalst, naar Wetleren
gaan, ten einde er den beslissende match
te spelen voor de schaal uitgeschroven
door den F. C. van Wetteren.
Zondagrust.
Van 's middags tot middernacht, eenige
diensldoendo apotheek, Zondag 18 Augus
tus, M. Bonner, Bisschopstraat.
Dinsdag 15 Augustus, (O. L. Vrouw
Hemelvaart), M. Ghysselinckx, Molen-
straat.
De bijzonderste kolom die in het
mi-1 den marcheerde vond alles ge
plunderd op hare stappen, want onze
voorhoede welke hier reeds doorge
gaan was en leven moest van wat de
vijand achterliet, had er de hand ge
legd op al het proviand. En wij kon
den links nog rechts van onzen weg
uitwijken omdat deze opmarsch te
snel moest geschieden. Overigens, de
kolommen welke rechts en links op
rukten verslonden ook alles wat eet
baar was. Om ons beter te bevoorra
den hadden wij eiken dag later moe
ten vertrekken, vroeger stilhouden,
en clan tijdens den nacht op onzen
speurtocht dieper doordringen in de
streek, maar dit was niet mogelijk
zonder onvoorzichtig te werk te gaan
gezien de vijand in onze nabijheicflag.
Evenals te Witepsk, had men te
Smolensk aan de soldaten bevolen
eenen eetvoorraad voor verscheidene
dagen mee te nemen. De keizer wist
dat het moeilijk was, maar hij rekende
op den ijver en de behendigheid der
generalen en der manschappen hij
had hun verwittigd, dit was voldoen
de zij zouden wel zelf in hunne
noodwendigheden voorzien. Alzoo
ging het gewoonlijk, en het was wer
kelijk wonder om nagaan hoe deze
duizenden mannen zien voortdurend
beijverden en inspanden om een enke
len man zoo ver te volgen.
('t Vervolgt).
