Kerstavondlied.
Napoleon's Veldtocht
Van Beroemde
Bekeerlingen.
KHTH0LIEK NIEUWS- EN HflNK©NDlGINGSBLHD
KERSTMIS
Zondag 24 December 1916
5 centiemen het nummer
715te Jaar IV0 4756
W eek-Kalender.
Kinder-Gedichten
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 trank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKERUITGEVER
Van de Putte-Goossens
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr twee maal 1,35 tr.
Gewone annoncen o,i5 de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
Aalst, den 23 December 1916.
DECEMBER.
Evangelie van den Zondag
Bereidt den weg des Heeren.
24 Zondag, 4. v. d. Advent. H. Euthymius,
mart.
25 Maandag, Kerstdag. Geboorte van
O- H. J. C.
26 Dijnsdag, 2C Kerstdag, H. Stephanus,
le martelaar.
27 Woensdag, H. Joannes, apostel.
28 Donderdag, HH. Onnoozele Kinderen.
29 Vrijdag. H. Thomas.
30 Zaterdag, H. Eugenius, bisschop.
Wij wenschen aan al onze ge
trouwe lezers en lezeressen, naar
oud christelijk gebruik, een zali
gen hoogdag
Als kerstgeschenk bieden wij
een prachtig Kerstblad aan, als
bijvoegsel aan dit nummer.
Onze abonnenten ontvangen het
gratis. Aan de andere lezers wordt
het voor den geringen prijs van
tien centiemen verkocht.Zij kunnen
het bij onze verkoopers of op het
bureel van ons blad verkrijgen.
Om de degelijkheid van dit
KERSTBLAD
te doen uitkomen, kan het vol
staan hier den inhoud aan te
halen
Kerstlied van arme kinderen, ge
dicht van E. Fleerackers, S. J.
Kerstlied, gedicht van P. Hila-
rion Thans.
Maria met haar Kindeken, onuit
gegeven gedicht uit de I7e eeuw
van Justus de Hardewijn, pas
toor, (1582-1641).
Kerstfeest in het hospitaal, ver
haal van Jef Crick.
En ten slotte een prachtig
Driekoningenlied(woorden, zang
en begeleiding) van den beroem
den toondichter Lodewijk de
Vocht.
Dat de liefhebbers
mmmm dus spoed maken, want
er zijn niet veel exemplaren gedrukt.
En nu gaan weer in al onze
kerken gloria-liederen klinken, en
het Kindeke van den Vrede zal
uitzijn schamel kribken de arm-
kens uitstrekken naar alle volke
ren
En de volkeren zullen gaan
knielen aan de kribbe, en de en
gelen boven hen hooren zingen
Vrede Vrede aan alle men-
schen van goeden wille
Maar intusschen blijven de ka
nonnen op de slagvelden moord
en wraak huilen, en zij doen de
ruiten trillen onzer stille tempels
waarbinnen het lied der engelen
ruischend hangt, en waar de klei
ne Vredeprins op allen lacht
met zijn schoonen liefde-lach
schooner als de lentedag.
(G. Gezelle).
O liefelijk Kind, waaruit de
zoete Zaligmaker zal groeien die
niets dan woorden van goedheid
en liefde op de lippen heeft, en
aan een kruis gaat sterven voor
alle menschen, geef nu, geef dat
de haat en de wreedheid weldra
de wapens neerleggen aan uwe
krib, en dat de volkeren elkander
den kus des vredes schenken,
o Gij, die hen tot broeders ge
maakt hebt ten prijze van uw
kostbaar bloed (Gebed van
Z. H. Paus Benedictus denXV.)
Bereid uw kerstblok en uw vuur
Om 't Jesuskind te warmen,
En denk, 0 kristen, dezen dag,
Op 't lijden van den armen,
Want haast komt God die in een stal,
Van koude en armoê,?weenen..zal.
't Is morgen
5o Mengelwerk.
Nadruk verboden.
in Rusland, in 1812.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
De czaar richtte zich daarna tot de
kooplieden der hoofdstad, maar hier
verspilde hij minder woorden hij
deed hun die proclamatie lezen waarin
Napoleon afgebeeld stond - als een
valschaard, die met het verraad in het
hart en de rechtschapenheid op de
lippen, Rusland van de wereldkaart
kwam vagen.»
Men vertelt dat alsdan al die ruwe
en mannelijke gezichten omlijst van
lange baarden welke er eene wilde en
tevens indrukwekkende uitdrukking
aan gaven, in woede ontvlamden.
Hun oogen gloeiden, de vuisten wer
den gebald, men hoorde alom niets
anders dan verwenschingen en dreige
menten. Dit had zijn uitwerksel. Hun
hoofdman dien zij zelf aanstelden,
schreef de eerste in voor vijftig
duizend roebels. Dit maakte de twee
derden zijner fortuin uit, en hij bracht
het geld reeds des anderdaags.
De anderen volgden, en deze vader-
landsche gift bereikte, naar men zegt,
de som van twee millioen roebels. De
andere gouvernementen bleven niet
ten achter, en de alarmkreet van Mos-
cou vond er overal een trouwen na
galm. De russische keizer aanvaardde
alles, maar alles kon op staanden voet
niet gegeven worden, en naderhand
kwam er dan wel wat verslapping in
Bereid, o moeder, 't koekebrood
En maak de kinders blijde,
Want morgen is het Kerstdag en
Der kindren hooggetijde,
Heer Jesus komt, de kindervrind
Hijzelf een lieflijk menschenkind.
't Is morgen
Bereid uw mond, o kristen mensch,
Om 't Kindje zoet te zingen
Reeds ligt de Gloria gereed
In 't hert der Hemelingen
Die dalen zullen dezen nacht,
Want Jesus wordt op aard' verwacht,
't Is morgen
Bereid uw hert, o kristen mensch,
Voor 't komen van den Koning,
En beter dan den schaamlen stal
Bereid hem zijne woning,
't Is morgen dat hij dalen moet
Op aarde en in uw rein gemoed,
't Is morgen
Al. Walgrave, pr.
Door blonde zonnigheid van open baan
Waarlangs de koele wildzang van een vlietje,
Bij luide en bonte trippeltroepjes ziet je
De kleine meisjes 's morgens schoolwaarts
fgaan.
Ze hebben frisch-gestreken schortjes aan,
Hun wippend vlechtje is puntigalseen sprietje,
Klaar op de keien klopt een klepperliedje
Als plots hun blokjes op den steenweg slaan.
Maar arm in arm, met ongelijke tredjes,
Tobben de kleenste op 't mulle zij-padjvoort.
Ze praten druk, en opperen hun zetjes
In hoogen ernst, zoo 't moedertjes behoort...
Och wist ik wat in heimlijk nader-hellen
Die zwarte kopjes zoo voornaam vertellen
P. Hilarion Thans.
1
Johannes Jörgensen.
(12° Vervolg).
Jörgensen keerde dien avond, na zijn
gesprek met Koch-Jensen, naar huis met
donkere gedachten. Wat zijne droefgees
tigheid nog vermeerderde was do betee-
kenis van het avondfeest dat hij kwam
bij te wonen het was een afscheids
maal dat een bekende schrijver gaf ter
eere zijner vrouw met wie hij den huwe
lijksband ging verbreken.
E11 deze zelfde man had vroeger ge
schreven
Wij hebben al dat oude apparaat van
burgerlijke deugden niet meer noodig,
kuischheid, trouw, onderdanigheid en
- zoo al. Die waren misschien in oude
dagen onontbeerlijk toen het moeilijker
was door het leven te komen nu is
de beschaving zoover gevorderd, dat
elke mensch zich vrij en ongehinderd
kan bewegen en niemand zich nog
dwang heeft op te leggen. Er is geluk
genoeg te vinden in de wereld, opdat
allen hot recht mogen hebben het in
- vrijheid op te zoeken.
Eilaas ja, de beschaving is ver gevor
derd, maar zij is zoo ver gekomen dat zij'
zich geheel verbergt onder eenen tooi
van leugens, en dat zij over de grofste
misstappen en wantoestanden bloemen
strooit. En een barer noodlottige wer
ken is wel dit geweest, dat zij ook is
gaan tornen en peuteren aan de schoone
instelling van het huwelijk, en met hare
leus van vrijheid op alle gebied daar
zooveel geluk heeft aan 't wankelen ge
bracht of kapot geslagen.
En Jörgensen vroeg het zich af hoe
zal deze man nu wel le moede zijn in den
avond, nadat de gasten heengegaan zijn,
de bekers geledigd, de lichten uitgedoofd
en de kamer verlaten Zij hebben zoo
menige feesten te samen gevierd, zijn
vrouw en hij en nu is de laatste kaars
van het laatste gastmaal opgebrand, en
wacht hen nog alleen de bittere aftocht,
de verbrijzeling van al de schoone din
gen, die zij samen hadden opgegaderd
om hun huis op te sieren... Voor haar
gaat de weg nu in de liefkozing van eenen
anderen man, met wien zij een nieuw
tehuis zal moeten opbouwen. Voor hem
is er enkel eenzaamheid, de banale troost
van eene verplichte reis, en dan de terug
keer tot zijn vroeger jongmanleven dat
hem niet langer bekoort, of tot een
nieuw huwelijk
En dat heet het geluk welke de
nieuw ingevoerde leerstelsels overvrije
liefde en echtscheiding, aan hunne vol
gelingen aanbieden.
In vroegere tijden was het huwelijk
het koninkrijk der vrouw, de rustplaats
van den man, bet eden der kinderen, de
grondsteen der samenleving, het huis
van God Daar werden de kinderen op
gebracht in deugd, gehoorzaamheid en
den ijver der schenkers, toen het ge
vaar min groot scheen en de eerste
geestdrift gekoeld was.
Het was rond dit tijdstip dat Napo
leon Smolensk veroverde, in Viazma
oprukte, en een noodgeroep in Mos-
cou deed opgaan. De groote veldslag
der Moscowa woedde toen nog ten
volle en de russen hadden nog hoop
op zege, en toch werd hunne hoofd
stad door de bevolking reeds ver
laten.
De beruchte graal Rostopschine,
fouverneur-generaal, die Moscou
eed in brand steken, zegde in zijne
proklamatieën aan de vrouwen dat
hij hen niet weerhield, dat het veel beter
was dat de kleinhartigen de stad ver
lietenom er de goede orde teVkunnen
handhaven doch dat zijomwille van
hunne broeders en echtgenooten dienden
te blijven, indien zij zich niet met schan
de wilden overladen.*
Vervolgens deelde hij geruststel
lende bijzonderheden mede over den
toestand van ons leger
t Het bestond uit honderd vijftig
duizend man die zich met paarden-
vleesch moesten in 't leven houden. De
keizer A lexander ging in zijne trouwe
hoofdstad terugkeeren drie en tachtig
duizend russensamengesteld uit re
cruten en landsoldatenen tachtig ka
nonnen waren op weg naar Borodino
om zich met den opperbevelhebber Kutu
sof aan te sluiten.
Hij eindigde alsvolgt
- Indien al deze krachten nog niet
voldoende zijndan zal ik 11 zeggen
Welaan, mijn vrienden en stadsgenooten
laat ons ook opmarcheercn Wij zullen
honderd duizend man bijeentrommelen,
wij zullen het beeld der heilige maagd,
en honderd vijftig kanonnen nemenen
daarmede aan alles een einde te stellen.))
Als eene gansch plaatselijke eigen
aardigheid valt er aan te stippen, dat
meest al deze proklamatieën in bijbel-
schen stijl en berijmd proza werden
afgekondigd.
Terzelvertijd, in de nabijheid van
Moscou, en op het bevel van Alexan
der, deed men door eenen duitschen
vuurwerkmaker eenen reuzigen ballon
vervaardigen. De eerste bestemming
van dezen gevleugelden luchtbal was
het overzweven van het fransche
leger, waar hij den keizer moest
zoeken te dooden onder eenen stort
vloed van ijzer: verschillende proeven
werden er mede gedaan, doch allen
mislukten omdat telkenmale de veren
der vleugelen braken. t+)
Maar Rostopschine die naar het
schijnt veinsde de proeven voort te
zetten, deed intusschen eene menigte
van vuurspuwers en ontvlambare
springstoffen maken. In plaats van
eenen luchtballon, moest het Moscou
zelf zijn die, des nachts gelijk een
reuzige ketel ontploffend, den fran-
schen keizer en zijn leger in de lucht
zou doen vliegen. Indien wij er dan
nog heelhuids aan ontsnapten, zouden
wij toch zonder schuiloord of dak of
hulpmiddelen aan ons lot overgelaten
zijn, en de brand van Moscou zou ons
dan ook nog aangetijgd worden, even
als de branden van Smolenks.Dorogo
Aldus dacht men er reeds in 181 a aan, een
vliegtuig tc maken, dat boven het vijandelijk
leger zou zweven om het van daar schade toe te
brengen Dit plan dat toen niet kon verwezen
lijkt worden, zien wij op heden iederen dag uit
voeren met eene vaardigheid en een meester
schap welke bewonderenswaardig zijn, maar.
jammerlijk genoeg, tot zulke noodlottige doel
einden dienen N. D. R,
bougen, Viazma en Gjatz, en daar
mede zou héél Rusland tegen ons
opstaan.
Dit was het schrikkelijk plan van
den edelman Rostopschine, die het
met koelen bloede opvatte, met zorg
liet rijpen, en zonder wankelen ten
uitvoer deed brengen.
De brand van Moscou werd dus
door hem omstandig en in stilte voor
bereid, buiten den weet van het volk,
van de eigenaars uit de verschillende
standen,en misschien zelfs van hunnen
keizer. De natie wist niet dat zij zich
zelf slachtofferde. Intusschen ging de
uitwijking der bevolking haren vollen
gang, en de gouverneur-generaal die
thans haast had de hoofdstad ledig te
zien, hield op alles een waakzaam
oog. Vijftien dagen vóór onzen inval,
werden de archieven, de schatkist, en
de voornaamste waarden der edelen
en kooplieden weggevoerd.
Den 3e September, waagde eene
fransche het, op gevaar at van door
de woedende inwoners mishandeld te
worden,hare woon te verlaten en door
destraten van Moscouteslenteren. Zij
zwierf gedurende geruimen lijd door
uitgestrekte kwartieren, waarvan de
doodsche stilte haar verbaasde, toen
een verre klaagmuziek van stemmen
haar met schrik sloeg. Het klonk als
de sterlzang dezer groote stad. Zij
blijft staan, en ziet eene massa van
treurende mannen en vrouwen aan-
stroomen. die hunnen huisraad en
hunne heiligbeelden meenemen, en
hunne kinderen na zich sleuren.
Hunne priesters, in de plechtige
godsdienstgewaden gingen vooraan.
Zij aanriepen den hemel met klaag
liederen, welke de weenende menigte
herhaalde.
godsvrucht, en van daaruit werd het
menschdom vernieuwd met geslacht op
geslacht van gezonde menschen, sterke
zielen, bekwaam tot elke goede en nut
tige daad
Doch ouze tijd, tijd van verlichting
en beschaving heeft met zijnen ver
derfelijke» adem over al die schoone en
oude instellingen geblazen, en er kiemen
van ontaarding en ontbinding in neerge
legd.
De theorie van de «vrije liefde», waar
mede den vollen teugel gevierd wordt
aan de dierlijke instinkten van den
mensch, en waarvan Tolstoï ons zulk een
verschrikkelijk beeld geeft in zijne So
nate d Kreulzer heeft eene rampvolle
bres geslagen in het eertijds zoo stevigo
en heerlijke familieleven dat de grond
steen zijn moet der samenleving.
En misschien dragen hier ook de heer-
schende gebruiken onzer samenleving
welke, vooral in den burgerstand en de
hoogere standen, een aantal moeilijk
heden ophoopen die den weg tot het hu
welijk versperren, gedeeltelijk schuld
aan de losbandigheid der jeugd op het
gebied van het geslachtsleven.
Juul Payot, de rector der academie van
Aix, uit wiens werk wij reeds menig
vuldige citaten gaven,heeft ook daarover
waarheidsvolle woorden, woorden hem
ingegeven door jaronlange ondervinding
en die doen nadenken, als komende van
een beroemde katholieke geleerde en op
voedkundige.
Wij citeeren
Deze verkwisting onder de jeugd van
geestes- en gevoelsvermogen, spruit
deels uit oppervlakkige oorzaken
- voort, uit de ongebondenheid hunner
verbeelding, maar ongelukkiglijk zijn
er ook diepere oorzaken.
Eene grondige oorzaak is de over-
- gang tot de mannenjaren, en de afwij-
- kiDg die er hier bestaat tusschen de
- physiologische bekwaamheid en de
daaraan beantwoordend sociale be-
kwaamheid. Van af het einde zijner
- middelmatige studieën, moet de jonge
man nog acht tot tien jaren werken
om zich eene positie to veroveren die
hem toelaat te trouwen volgens de
- welvoeglijkheid.
n Met dergelijke maatschappelijke ge-
bruiken kan een jonge man zich héél
zelden vóór dertigjarigen ouderdom
eene vrouw aanschaffen, en op die
wijze worden de tien schoonste ja
ren van hel leven ofwel doorqe-
- bracht in eenen steeds lastigen strijd
- tegen de geslachtsbehoeften, ofwel
Deze ongelukkige uitwijkelingen,
aan de poorten der stad gekomen,
schenen te aarzelen, en stapten er dan
door met smart-bleeke gezichten. Zij
keerden zich nog eene laatste maal
naar Moscou om, alsof zij vaarwel
zegden aan hunne heilige stad en
langzamerhand stierf hun treurgeluid
en hun weegejammer weg in de wijde
pleinen welke haar omringden.
Op die wijze, in groepjes of in
massa, week al het volk uit. De banen
van Cazan, Voladimir en Jaroslaf,
waren op eenen afstand van veertig
mijlen bedekt met vluchtelingen en
met onafzienbare rijen van rijtuigen.
Kutusof. die kwam geklopt te wor
den te Borodino, deed aan alle kanten
het bericht eener victorie bekend
maken. Op die manier fopte hij Mos
cou, Petersburg, en zelfs de bevel
hebbers der andere russische legers.
Alexander beet ook in de kaas, en
deelde het verheugend nieuws aan al
zijne bondgenooten mee. In de eerste
uitlatingen van blijdschap, zag men
hem naar zijne altaren snellen, en het
legerkorps en de familie van Kutusof
met eer en geld overladen. Hij schreef
feesten voor, deed dankingen tot den
hemel sturen, en bevorderde Kutusoi
voor zijne neerlaag tot leldmaar-
schalk De meeste russen verzekeren
dat hunnen keizer door dit leugen
achtig rapport grof bedrogen werd.
Men begrijpt nog met hoe Kutusoi
het aandurfde die vermetele daad te
plegen, welke hem eerst gunsten zon
der mate won die hem niet werden
onttrokken, en hem daarna schrikke
lijke bedreigingen op den hals haalde
wélke woorden in den wind bleven.
('t Vervolgt.)
