Be flfiocm nfmm
Een kreet uit de
voorgaande eeuw...
De Revolutie in Rusland.
KHTH0LIEK NIEUWS* EN AHNK0NOIGINGSBLAO
Zoiuliig- 15 April 1917
5 centiemen het nummer
71s* Jaar IV0 4751
Van de Putle-Goossens
W eek-Kalender.
Kinder-Gedichten
in 1812.
In 'l ZonneKen achter ó'fiaag.
LANDBOUW.
BJ
■4<
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 irank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKERUITGEVER
Aalst, den 14 April 1917.
APRIL.
Evangelie van den Zondag:
Ongeloovigheid van Thomas. Joan. XX.
15 Zondag, Beloken Paschen, H. Anasta-
sia, mart.
16 Maandag, H. Benediktus-Josef Laber,
bel.
17 Dinsdag, H. Anicetus.
18 Woensdag, H Appolonius, mart.
19 Donderdag, H. Ursmarus, b. b.
20 Vrijdag, H. Victor, mart.
21 Zaterdag, H. Anselmus, bis. en kerkl.
XVII.
Bij de ziekte van ons Benoöken.
Eens ziek zijn, ja maar sterven niet,
Niet onder 't witte laken
Het lijfje strekken koud en stil
Met bleek versteven kaken
Geen kistjen met een kruisken op
Doen zagen, timmren, schaven,
Op 't droeve kerkhof, donker-diep,
Geen putjen laten graven
U door geen kleine vrienjes die
Benoóken geerne zagen,
Met rouwbeklag en traantjes uit
Ons huizeken zien dragen 1
Maar op uw wangjes, nu zoo bleek
Van lijden, kwijnen, treuren,
Door nieuw geschonken levensbloei
De roosjes weer doen fleuren l
Door zottig spel en lach en lied
Uw moederken verblijden.
En na mijn werk op vader's knie
W eer paardje komen rijden
Zoo zal het zijn als 't God belieft
Te luistren naar ons bede,
Want moeder, zusjes, broederkens,
Och, allen bidden mede
Fons Van de Maele.
Men weet dat de achttiende eeuw in
een dageraad van bloed ob lijden gebo
ren werd. Evenals nu deed de oorlog
toen den aardbodem dreunen, en de vol
keren die het jaar achttien honderd
hoorden inluiden met een donder van
kanonnen, hadden afgrijselijke tijden
doorworsteld. In 1789 was de fransche
revolutie uitgebarsten die een berg van
gruwelen opeenstapelde. Toen kwamen
er mannen aan het bewind, tijgers in
menschengedaante zooals een Marat en
een Rob espier die niet leven konden
zonder bloed te zien vloeion. In 1793
moest Lodewijk XVI, koning van Frank
rijk, het schavot bestijgen, en oen sidde
ring van afschuw liep door heel Europa.
Het jaar daarop werd zijne zustor Elisa
beth insgelijks lot de guillotien veroor
deeld. De fransche rivieren konden
intijds do lijken niot zwelgen van de
gevangenen die er in verdronken wer
den. Het rijk der hel scheen toen op
aarde ontketend... En dan met het aan
breken der nieuwe eeuw stond er een
65 Mengelwerk. Nadruk verboden
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
Alles wordt hen weldra te zwaar
om nog te dragen, hun wapens zeil
wegen aan hun handen als een schro
melijke last. Overal ziet men geweren
in de sneeuw glijden en daar spoedig
onder een nieuwe laag van vlokken
verdwijnen, want de soldaten die ge
vallen zijn en terug te been geraken,
laten hun wapen in den steek de
koude en de honger ontrukken het
hun. Dezen die hun geweer nog bijheb
ben, voelen hun vingers op den loop
bevriezen, hetgeen hen belet nog de
noodige bewegingen te maken om een
laatste greintje leven en warmte in
't lijl te houden.
Alras ziet men overal verstrooide
mannen, hetzij afzonderlijk of in
groepjes, doelloos ronddolen. Zij heb
ben hun vaandel niet lalhertig verla
ten, doch van koude en volledige uit
putting zijn zij verplicht geweest hun
kolom te zien voorbijgaan, en nu
zwerven zij als een bende schooiers
rond, zonder wapens, zonder leiders,
zonder voedsel, alleen nog voortge
dreven door den instinktmatigen
zucht naar zelfbehoud.
man op, een reus van ijzer en staal, een
oorlogsgod, die met vuur en bloed zijn
schrikwekkenden naam op al de euro-
peesche slagveldon zou schrijven Napo
leon Frankrijk werd groot met hem,
ontzaglijk groot eu machtig, en het
straalde van glorie an fierheid te midden
van het geflikker der zegepralende
zwaarden en den overmoedigon jubel der
krijgsfanfaren. Doch achter al die lauwe
ren en festoenen, achter al die wappe
rende banieren en schallende trompet
ten, gingen er afgronden open van wee
en ellende, en de zucht der moeders zwol
in de lucht tot een reuzig klaaglied dat
hun slapelooze nachten vervulde.
Geloof en hoop, liefde eu levensblij
heid lagen geknakt en gebroken in do
zielen. Daar steeg alom een schreeuw op
van weemoed en wanhoop die gansch de
kunst van dien tijd snijdend doortrilt, en
waarvan wij een schokkenden weer
klank vinden hij de groote smartzangers
dier eeuw in Duitschland Goothe, in
.Engeland Byron, in Frankrijk Chateau
briand, Lamartine, Alfred de Vigny,
Alfred de Musset.
Alfred de Musset vooral die met zijn
leven van drift en twijfel, heelomaal
het kind zijner eeuw is geweest,heeft
het onmetelijk wee dat toen lag op den
bodem van het menschenhart, treffend
samengevat in een reeks bladzijden die
doen sidderen, en nu zeker het herlezen
waard zijn. Wij vertalen er hier der
halve een kenschetsende brok van
De geest der eeuw.
Tijdens de oorlogen van het keizerrijk,
terwijl de echtgenooten en de zonen in
Duitschland waren, hadden de moeders een
geslacht van hartstochtelijke, bleeke en ze
nuwachtige kinderen ter wereld gebracht.
Deze kinderen, tot het leven verwekt tus-
schen twee veldslagen in, en groot gekweekt
in de collegieën bij het geroffel der krijgs-
trommen, blikten elkander aan met somber
oog terwijl zij hun slappe spieren oefenden.
Nu en dan kwamen hun vaders uit den strijd
eens opdagen, zij tilden hen even aan hun
borst die belegd was met gouden fraojea,
zetten hen dan neer en stegen terug te paard.
Eén man alleen leefde toen in Europa de
overige schepselen trachtten hun longen te
vullen met de lucht waarin hij ademde. Elk
jaar gaf Frankrijk aan dien man een geschenk
van drij honderd duizend jongelingen, het
was de tol betaald aan Cssar, en als hij die
kudde achter hem niet had, kon hij den weg
zijner fortuin niet volgen.
Nooit werden er zooveel slapelooze nach
ten doorgebracht als ten tijde van dien man
nooit zag men een volk van droeviger en
bleeker moeders over de stadswallen komen
liggen nooit heerschte er zulk een stilte
rond dezen die van de dood spraken. En
AANKONDIGINGEN:
Kleine één maal 0,73 fr. twee maal 1,35 Ir.
Gewone annoncen o,i5 de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0.50 de regel.
Dikwijls te herhalen volgen» akkoord.
brug zien stormen te midden van zooveel
schuifelende kogels, dat zij twijfelden of de
dood hen zou kunnen treffen. En dan, zelfs
als men sterven moer t, waarom zou men
schrikken De dood zelf geleek toen zoo
schoon, zoo grootsch, zoo heerlijk in haar
walmende purper f Zij geleek zoo goed aan
de hoop, en zij maaidt- zulke groene aren
dat zij er als mede verjougdigd was, zoodat
inen niet meer geloofde dat men nog oud
kon worden. Al de wiegen van Frankrijk
waren toen schilden, ai de doodkisten waren
er ook daar bestonden waarachtig geen
ouderlingen meer, daa" waren nog alleen
lijken of hafve goden.
Nochtans op zekeren dag, toen de onster
felijke keizer van op een heuvel zeven volken
elkaar aan 't moorden ag en hij zich af
vroeg of hij den geh£elen wereldbol of
slechts den helft er van in zijn macht zou
krijgen, gebeurde het dst Azraël langs daar
voorbijkwam, hij raakte:hem eventjes met de
punt van een zijner vleugelen aan en stootte
hem in den oceaan. Bij het gerucht van zijn
val rezen de zieltogende wereldmachten op
hun lijdensbed op, en uit deh purpermantel
van Caesar sneden zijzich een arlekijns-
kleed.
Zoolang een reiziger op de baan is, dag
en nacht, in hitte en r.'gen vlagen, bemerkt
hij niet hoe de tijd vordert, noch wat al
gevaren hij looptmaar, eenmaal aan zijnen
haard aangekomen en bij het vuur neerge
zeten, gevoelt hij zich doodelijk afgetobd en
kan zich nog ternauwernood tot aan zijn bed
voortslepen aldus werd Frankrijk, na het
verlies van Napoleon, eensklaps zijn wonde
gewaar. Het verouderd en vergrijsd leger
keerde doodmoe terug, en het haardvuur der
verlaten kasteelen vlamde weerom droevig
op.
Alsdan bekeken die mannen van het kei
zerrijk, die zooveel gezworven en gemoord
hadden, zich in de beken hunner geboorte
streek, en zij aanschouwden zich daar zóó
oud en verminkt, dat zij dachten dat het nu
tijd was om voor goed onder de groene zode
te gaan rusten. Zij vroegen waar hun zonen
waren om zich de oogen te laten sluiten. De
zonen verlieten de sch< en toen zij geen
zwaarden, geen helmen, geen ruiters meer
bemerkten, vroegen zij op hun beurt waar
hun vaders waren. Men antwoordde hun dat
de oorlog gedaan was, dat Cssar dood was.
Alsdan groeide er op een aarde vol pui-
nen, een zorgvolle'jeugd groot. Al deze kna
pen waren droppels van het brandend bloed
dat op al de slagvelden gevloeid had, zij
waren geboren te midden van den oorlog,
bestemd voor den oorlog. Zij hadden gedu
rende vijftien jaren van de sneeuwvlakten
van Moscou en van de zon der Pyramieden
gedroomd. Zij droegen een heele wereld in
het hoofd zij staarden naar de aarde, naar
den hemel, naar de straten en de wegen
neer gij dan den Heer zult danken, dewijl
Hij 11 voor dien oogst liet geboren worden,
denkt dan aan ons die er niet meer zullen
zijn, en zegt dat wij de rust waarvan gij ge
niet aan een duren prijs gekocht hebben 1
Alfred de Musset.
1810 1857.
Wie van ons kan deze laatste regelen
zonder ontroering lozen Zal er ook niet
een dag komen dat de huidige volkeren
dien kreet op de lippen zullen hebben,
en hem schreeuwen aan de volkeren der
toekomst En mochte dan ten minste,
de vredige zeis die het voedzame koren
maait, toch niet meer stuk geslagen
worden in de handen van den arbeider
door het doemenswaardige zwaard van
dun oorlog Irold.
Murat, franache generaal, b»roemd om"
zijn vermetelheid en zijn dapperheid, die onge
deerd al de schrikkelijke worstelingen onder
Napoleon meemaakte.
nochtans nooit was er meer vreugde, meer di* aIles was 'ide' en 'ed'ê> en alleen de
11 Hal/L'Pn li 11 intciraAfr i'ntï1.1
leven, meer muziek van krijgsfanfaren in al
de harten. Nooit gingen er schooner zonnen
op dan deze die al dat bloed deden drogen.
Men zegde dat God ze schiep voor dezen
man, en men noemde ze zijne zonnen van
Austerlitz. Doch hij maakte ze zelf wel met
zijne steeds donderende kanonnen die slechts
in de volgende dagen, na de worsteling,
hun rookwolken achterlieten.
Het was de lucht van dien stralenden
hemel, waarin zooveel glorie schitterde,
waarin zooveel gefonkel van staal was,
welke de knapen toen inademden. Zij wisten
zich ook wel voor het oorlogsaltaar bestemd,
maar zij geloofden dal Murat onkwets
baar was, en zij hadden den keizer over een
De meesten, aangelokt door eenige
zijwegen, verspreiden zich in de vel
den in de hoop er brood te vinden en
een onderkomen voor den nacht die
nadert, maar alles werd hier reeds op
eene uitgestrektheid van acht mijlen
verwoest en vernield. En spoedig val
len die ongelukkigen in de handen dei-
kozakken of gewapende boeren, die
hen omringen, hen kwetsen, hen van
al hun kleederen ontblooten en zoo
gansch naakt, in de sneeuw laten ster
ven, te midden van hun beestig spot
gelach. Deze barbaarsche volkeren,
aangezweept door czaar Alexander
en den opperbevelhebber Kutusof,
vierden thans hunnen haat bot op
uitgehongerde en ontwapende solda
ten, die door hunnen schrikkelijken
winterweerloos gemaakt waren, eri
op zulk een wijze wreekten zij hun
vaderland dat zij tegen ons niet kun
nen verdedigen hadden, maar die
wraak was noch edel, noch moedig.
Begunstigd door hunne bosschen, be
loeren zij sluipend de beide flanken
van ons leger, om op de rampzalige
achterblijvers hunnen wraaklust te
komen koelen.
Thans brak de nacht aan, een nacht
van zestien uren Maar op deze ein-
delooze sneeuwvlakte welke alles be
dekt, weet men niet waar stil te hou
den, waar te gaan zitten om wat te
rusten, waar een worteltje te vinden
om zijnen honger te paaien en droog
hout om vuur te maken
Nochtans de moeite, de toenemen-
klokken hunner streek weergalmden treurig
in de verte.
O volkeren der toekomst wanneer gij op
een heeten zomerdag de ploegen zuit drijven
door de velden van uw vaderland wanneer
gij, onder een reine en smetlooze zon, de
aarde in haar morgengewaad zult mogen be
groeten als een vruchtbare moeder, die iede-
ren werker als haar geliefd kind tegenlacht
wanneer gij van uw vredig voorhoofd het
heilig zweet zult wegvagen, en de oogen
laten weiden over het eindeloos golvende
land, waar er alleen blauwe madeliefjes en
kolleblommen in den goudenden oogst te
wiegewagen staan 0 vrije volkeren wan-
Het noorderwindje waait door 't hout,
Zijn liedjen hoor ik graag,
Het blaast wat koud doch deert mij niet
In 't zonneken achter d'haag
Met de armen op de borst^gekruist,
Rook ik mijn pijpje en jaag
De blauwe wolkskens naar omhoog
In 't zonneken achter d'haag
Ik lees het een of ander boek,
Ik maak een versje en waag
Een uurtjen aan de poësie,
In 't zonneken achter d'haag
Of roep het beeld der vrienden op
Die ik in 't harte draag,
En mijmer van de vriendschap zoet
In 't zonneken achter d'haag
Waar ken men toch wel beter zijn,
Zoo stel ik mij de vraag,
Dan met zijn droomen stil alleen
In 't zonneken achter d'haag 1
Doch zie daar schuift de aprilzon weg,
Fr dreigt e?n regenvlaag,
En 't is opeens met 't droomen uit
I11 't zonneken achter d'haag
Fons Van de Maele.
de duisternis, en de herhaalde beve
len gelukken er eindelijk in de solda
ten uit hunne geestesdoofheid wak
ker te schudden en te doen denken
aan het aanleggen van een wachtvuur
voor den nacht. Alsdan zetten al de
zen, die dank aan hun lichamelijke
en zedelijke krachten en de vastbera
den hunner generalen, nog bijeenge
bleven zijn, zich moedig aan 't worste
len tegen den sneeuwstorm om de
bivakken in te richten. Wat gaat het
moeilijk De dennenboomen, gansch
beladen met ijzel willen geen vuur
vatten, en de sneeuw die onophou
dend in nieuwe stortvlagen neervalt
en in de vlammen smelt, dooft ze uit.
Eindelijk toch geraakt het hout in
brand, en de vlammen banen zich ze
gevierend een weg door de sneeuw-
jacht, en nu beginnen de officieren en
soldaten daarrond hun ellendig eet
maal te bereiden het bestaat uit
smalle en bloedende lappen vleesch,
van de geslachte paarden afgerukt^
en de bevoordeeligden (zoo klein in
getal hebben daarbij nog eenige
lepels roggemeel, in sneeuwwater
geweekt. Des anderdaags liggen er
heele rijen doode soldaten in kring
uitgestrekt rond de gedoofde vuren,
en de sneeuw ligt bezaaid met bevro
ren paardenrompen.
Van af dezen dag begon elke sol
daat meer en meer voor zijn eigen
zelfbehoud te werken, zonder zich
nog om de gemeenschap te bekomme
reu. In dit leger waarvan de gemoe-
De vruchtafwisseling in den
moestuin
Volgens de vierjaarlyksche vruchlaf-
wisseling, heeft men in den moestuin
vier reeksen van groenten doorlevende
planten, droge vruchten, bladplanten,
en wortel- en knol- of bolgewassen.
De doorlevende planten ontvangen
vooral eone sterke potasch-fosfaatbemes-
ting en bij de planting en do zaaiïng,
benevens eene goede stalmestbemesting
en eene matige hoeveelheid beer verder
wordt dc potasch-fosfaatbemesting telken
jare zooveel mogelijk hersteld, eene
matige hoeveelheid goed geteerd stalmest
toegepast, en flink gebeerd.
Dc droge vruchten verrijken den grond
aan stikstof, evenwel is eene zeer matige
hoeveelheid beer uiterst voordeelig by
den aanvang van don groei. Zij Yergen
eene sterke potasch-fosfaatbemesting, en
ook de kalk mag hun niet ontbreken.
De bladplanten, dio op de vlinderbloe
migen volgen, vinden te hunner beschik
king cenen aan stikstof verrijkten, doch
deren zoo ontvankelijk waren voor
alle indrukken, vonden de ontmoedi
ging en de wanorde een raschen in
gang bij iederen bivak, bij iederen
moeilijken doortocht zag men dan een
aantal mannen zich overgeven aan
volledige tuchteloosheid Daar waren
er nochtans die tot het uiterste we
derstand boden aan deze groote plaag
van teugelloosheid en ontmoediging.
Dit waren buitengewone wilskrachti-
genofficieren, onderofficieren en
uitgelezen soldaten, die zich onder
ling aanmoedigden met het gedurig
herhalen van den naam der stad
Smolensk, die niet ver meer kon af
zijn, en waar zij het einde van al hun
lijden hoopten te vinden.
Van af Gjatz tot aan Mikalewska,
een dorp tusschen Dorogobouge en
Smolensk, gebeurde er niets bijzon
ders in de keizerlijke kolom, tenzij
dat men in het meer van Semlewo al
den buit van Moscou moest werpen
kanons, gothische wapens, versierin-
fen uit het Kremlin, en dit reuzig
ruis der kerk van St. Ivan werden
er in verdronken al die tropheeën
waarvoor wij zooveel opgeofferd had
den, waren ons een last geworden
het kwam er thans niet meer op aan
ons leven te veraangenamen of te vcr-
mooien, maar het te redden. In deze
schrikkelijke schipbreuk, waarin het
leger gelijk een groot schip door het
vreeselijkste tempeest werd getei
sterd, leverden wij zonder aarzelen
aan potasch en fosfoorzuur verarmden
grond. Versch stalmest past hier goed,
alsmede beer. De bladplanten hebben
geene te groote behoefte aan fosfoorzuur
maar wel aan potasch, die benevens de
hoedanigheid, evenals de stikstof de
hooge opbrengst verzekert.
De wortel- knol- en bolgewassen
schieten dieper in den grond dan de blad-
planton, zoodat zij de nitraten benuttigen
welke voor deze laatste zouden verloren
gaan. Zij trekken veel voordeel uit eene
vervroegde bemesting goed geteerd stal
mest. Potasch en- fosfoorzuur zijn hun
onmisbaar zij vergen cr groote hoeveel
heden van.
De scheikundige stikstofmesten kun
nen het best in den moestuin verwaar
loosd worden de beer kan ze vervan
gen. Doch zulks is het geval niet met de
potaschzouten, die nog veel te veel ver
waarloosd worden. Benevens hare
vruchtbaarmakeude waarde, verbetert
de potasch den grond onzer moestuinen,
die spoodig verzuurt, en door de potasch
verontzijdigd wordt. Ook de kalk mag
hier niet verwaarloosd worden.
Praktijker.
Het Parlement aan 't werk.
Kopenhagen, 10 April. Volgens het
Sint-Petersburgsch Telegraafagentschap
heeft de Senaat van Finland een wets
voorstel aangenomen waardoor aan Rus
sische staatsburgers in Finland dezelfde
rechten worden toegekend als aan de
Finnen. Het wetsvoorstel is aan den
Finschen Landdag onderworpen gewor
den. Het door den minister van landbouw
aan de Doema onderworpen voorstel
betreffende het inrichten van het staats-
monopolium voor den graanhandel, is na
een korte bespreking eenparig aange
nomen. Het ministerie van binnenland-
sche zaken heeft een kommissie samen
gesteld om de noodzakelijke hervormin
gen voor het bestuur der Oostzee-provin-
ciën te bestudeeren op grondslag van
zelfbestuur voor Estland en voor de
Letten Deze kommissie is samengesteld
uit leden der Doema en andere vertegen
woordigers der Oostzee-provinciën.
Het zevende Kongres
der demokraten.
Sint-Petersburg. (Pet. Tel. Ag.) Het
zevende kongres der party der konstitu-
tioneele demokraten werd door den voor
zitter van het centraalkomiteit, vorst
Dolgoruki, geopend, die eene rede uit
sprak, waarin hy verklaarde dat het
kongres in ieder opzicht de macht van de
voorloopige regeoring moest ondersteu
nen. Een ander vertegenwoordiger van
de partij gaf inlichtingen ovor do veran
dering van bot programma van de partij.
Men moet verklaren, dat de party van
het oude grondbeginsel der grondwette
lijke monarchie afziet en een nieuwe
regeoringsvorm ondersteunt. In een be
sluit werd verklaard Rusland moet een
demokratisch-parlemontarische republiek
worden, het opperhoofd van de uit
voerende macht zal de door de nationale
vergadering op tijd gekozen president
van de republiek zijn. Hij oefent zijn
ambt uit door middel van een ministerie
verantwoordelijk tegenover do nationale
verdediging. Het eerste deel van het be
sluit werd eenstemmig aanvaard.
aan die zee van sneeuw en ijs alles
over wat onzen gang hadde kunnen
verhinderen of vertragen.
Den 3 en 4 November vernachtte
Napoleon te Slawkowo. Den 5 ver
bleef hij te Dorogobouge. Daar trof
hij de handmolens aan die voor den
veldtocht moesten geleverd worden
men deed er nu een laattijdige en
nuttelooze uitdeeling van het was
hier ook dat de kantonnementen van
Smolensk werden ontworpen.
Des anderdaags, 6 November, ter
hoogte van Mikalewska, en op het
oogenblik dat die wolken van sneeuw
boven onze hoofden losbarsten, zag
men graaf Daru komen aansnellen en
een kring van ruiterwachten hem en
den keizer omringen. Het waren de
eerste postboden die sedert tien dagen
tot ons konden doordringen, en zij
brachten het nieuws aan eener won
dere samenzwering te Parijs zelf ge
smeed, door een onbekenden en ge
vangen generaal. Zij was in den
beginne gelukt, doch daarna aan
stonds gedempt, en de plichtigen had
den reeds hun straf ontvangen. Toen
de keizer dit vernam, trachtten dezen
die hem omringden, zijn gevoelens op
zijn gelaat te lezen, doch dat gelukte
hen niet. Hij overmeesterde zich,
alleen zegde hii tot Daru Hewel
indien wij te Moscou gebleven wa
ren Daarna haastte hij zich binnen
te treden in een verschanst huis dat
tot brielwisselingspost gediend had.
('t Vervolgt.)