DE VREDESKWESÏIÈ
KATHOLIEK NIEUWS- EN AHNKONOIGINGSBLAO
x
EBne vredesDOta des Pauzen.
De Konferentie van SiocKltodn
Zondag 19 Augiisli 1917
5 centiemen het nummer
7 Is" Jaar N* 4769
,5^:
Week-Kalender.
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs: 3 frank 'sjaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKER- UITGEVER
Van de Putte-Goossens
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr twee maal I,
Gewone annoncen o,i5 de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
NV'.»
i' 1* d
WTB. Rome, 15 Augustus 1917.
(Draadb.). De katholieke - Gorriere
d'Italia veropenbaart volgende nota
Eenige dagbladen hebben het gerucht
verspreid, dat de Paus aan de Mogend
heden eene nota over den vrede zou rich
ten. Dat is echter juist. Het is waar dat
de Paus een schriftstuk aan de Mogend
heden gericht heeft, Sn het welke Hij ze
uitnoodigt aan den wereldoorlog een
einde te stellen en de onderhandelingen
in le leiden op de grondlage van eenige
gewichtige punten die de grondslagen
eener rechtveerdige en duurzame vrede
daarstellen, zooals het reeds lang door
den H. Stoel verkondigd is. Het is na
tuurlijk niet mogelijk die punten te ken
nen alvorens de nota van het Vatikaan
aan het publiek bekend gemaakt wordt,
zooals het naar wij denken in 't kort zal
gebeuren.
De Gorriere d'Italia voegt daarbij
Onze lezers weten, dat de Paus voor
de herkenning der rechtvaardige doelein
den der volkeren en nationaliteiten is, en
daarin den wezentlijken grondslag van
eenen rechtveerdigen Vrede ziet. Zy kun
nen echler van dit verzekerd zijn, dat de
Paus, die onophoudelijk het te bereiken
doel, namelijk een duurzame vrede, voor
oogen heeft, niet om iiem. de oplossing
van vraagstukken voorslagen kan, die den
bostendigen kiem van een konftiktgeweest
zijn en in de toekomst nog zijn zullen,
evenzoo als het aannemen van vooruit
zichtsmaatregelen, om in de toekomst de
mogelijkheid van eenen nieuwen oorlog
in dn verte to rukken. Eens voor allen
geloovon wij, dat do dagbladen niet ver
van de waarheid blijven, als zij het Pau
selijk schrift een zeer groote boteekenis
aanduiden.
De zoogenaamde inhoud der
Pauselijke nota.
De Tribua meent te weten, dat het
Pauselijk vredesdokument b(jna aan de
vroegere geschriften des Pauzen ten gun
ste van den vrede herinneren. Het be
klaagt dat de pauselijke vermaningen
geen gehoor gegeven worden. Het nieu
we dokument brengt dan bepaalde voor
slagen. In betzelfde zal het dierbaar ge
dacht van alle vrije staten de groote rol
spelen, dat de vrede op de rechtvaardig
heid en niet op het geweld moet ge
grondvest worden, alsook het moderne
gedacht van den Rechterstoel der Naties,
die het doorvoeren hunner hoogste be
slissingen kunnen afdwingen. Verder
zal in dit geschrifl de vrijheid der zee, de
scheidsrechtpleging en het afstaan van
schadeloosstelling eonen rol spelen.
In zijn meer in bijzonderheden leidonde
deol zal liet geschrift voor de ruiming en
de volledige wederherstelling van België
eD de bezette departementen van Frank
rijk pleiten, evenals voor de teruggave
der Duitsche koloniën. Ook de vraag
stukken Elzas Lotharingen, Trentino en
Triest zullen er als hoofdpunten in voor
komen, doch daaromtrent werd Yoor
beide zijden den geest van verzoenlijk-
hoid aanbevolen, benevens eenige opoffe
ringen in intrest van de wereld.
De vraagstukken rakende het Oosten
en den Balkan wordt minder belang by-
gezot, ook voor deze wordt echter den
geest der billijkheid en gerechtigheid
aanroepen en aanbevolen, de wenschen
der bevolking in aanmorking te nemen,
bijzonderlijk het door don oorlog hard
en smartelijk beproefd in eerste lijn van
de Poolsche.
Italiaansche persstemmen.
Uit Zwitserland. 15 Augustus 1917.
Do Gorriere della Sera en de «Secoio»
bespreken met groote belangstelling den
jongsten pauselijken stap ten gunste van
den vrede. Het schriftstuk is van Bene-
diktus XV aan al de met het Vatikaan in
betrekking staande regeeringen,inbegre
pen de Italiaansche door bemiddeling
van den engelschen gezant Salis gezon
den.
De Kerkelijke kringen van Rome zijn,
zogt de Gorriere, van de hoogste politi-
sche gewichtigheid van het document
overtuigt. Het Vatikaan heeft meer als
ieder ander organismus juiste inlichtin
gen aangaande den zedelijken en stoffe
lijke» toestand der regeeringen en der
heide oorlogsvoeronde partijen. Doet de
Paus beslissende voorstellen, dat is dus
een teeken, dat hij de aanvaarding dezer
ver'wachten kan.
De katholieken bladen zeggen, het
woord des Pauzen is alleen bedacht op de
gerechtigheid en het welzijn der inensch-
heid en het is onafhankelijk van elk an
der belang.
De neutrale landen en den Paus.
Lugano, 15 Aug. De Roomsche
leider van de Secoio - verneemt dat
verscheidene neutrale staten den Paus
zouden verzocht hebben, Zynen invloed
en Zijno macht te laten gelden ten gunste
van een spoedig einde van den oorlog.
Aalst, den 18 Angus li 1917.
AUGUSTI.
Evangelie van den Zondag:
De bermhartige Samaritaan. Luc X.
19 Zondag, 12 na Sinksen Gelukz. Ludovicus
Flores en gezellen mart.
20 Maandag, H. Bernardus Abt.
1 21 Dinsdag, H. Joanna-Francisca, Wed.
22 Woensdag Octaafdag van O L. V. He
melvaart. H. Timotheus en H. Sympho-
rianus, mart.
23 Donderdag, H. Philippus Benitius, b.
24 Vrijdag, H Bartholomeus.
25 Zaterdag, H. Ludovicus K. v. Frankrijk.
Belangrijk
Bericht
Door de tijdelijke ongesteld
heid van een onzer redacteurs, is
de studie over LACORDAIRE
en de GESCHIEDKUNDIGE
FEUILLETON enkele weken
onderbroken geweest. Wij hebben
het genoegen onze trouwe lezers
mede te deelen dat die artikelen
en de feuilleton van af de maand
September weerom regelmatig
zullen verschijnen. Tevens op de
aanvraag van talrijke lezers zul
len wij eerlang aanvangen met het
uitgeven in VEERTIENDAAG-
SCHE AFLEVERINGEN VAN
ONS GESCHIEDKUNDIG
MENGELWERK, een boeiend
en leerrijk verhaal dat voorzeker
allen zullen willen bezitten.
Invloed der maan
op het weder
De maan hoort bij de aarde en met
deze bij de zon. Van veronderstellin
gen gaat men uit om de verhouding
der maan tot de aarde te bepalen, j
Vaste Kosmische wetten werden nog
niet vastgesteld. Doch een ding is
zeker aarde en maan maken maar
een organisch geheel uit. De plotse
linge of de gelijdelijke uitschakeling
der maan uit deze samenhang zou na-
deelig werken op de aarde, de plane
ten en zelfs op de zon.
j De maan is de grootste satelliet of
geleider in het zonnestel en zou in
vereeniging met een andere planeet
volgens haar huidige ontwikkeling
zells ondenkbaar zijn. Levensnoodig
moet de maan voor de zon zijn, al 1
kunnen wij dit ook door rechtstreek-
sche bewijzen niet betoogen. Zoo het j
juist is dat ebbe en vloed zich in onze
wateren onder den invloed der maan
afwisselen, zoo kunnen wij logisch
ook niet ontkennen dat de maan een
overwegende rol speelt op de weers
verandering.
De maan heelt in haar verschillende
stellingen en verschijnsels twee zij
den een bestraalde en een onbe-
straalde.
De bestraalde werpt ons door te
rugstraling het licht aer zon toe. Dit
teruggestraalde licht heelt invloed
er zijn menschen met zeer gevoelige
zenuwen die daaronder lijden. En de
onbestraalde die werpt haar schadu
wen in de richting van de zon afge
wende zijde. Komt de maan juist
tusschen aarde en zon staan, dan dekt
zij de zon hierbij valt een deel op
de gansche schaduw der maan op
deelen onzer aarde. Wij hebben dan
eene zonsverduistering.. -De maan
gaat dan de zon voorbij en deze
schijnt weer. Wie er. belang bij heeft
die sla een almanak open om te zien
wanneer eene zonsverduistering plaats
heeft, en de geleerde berekent den
tijd waarin de drie hemellichamen
zich weer op een staandpunt bevin
den, dat eene verduistering moet
gebeuren.
Doch intusschen gebeurt nog iets
dat niet van belang ontbloot is na
melijk, de schaduw der maan glijdt
stilaan uit de haar omringende aard
atmosfeer om in de Kosmosfeer over
te gaan, waar allerlei gasvormige
luchten voor handen zijn.
De invloed van de eenvoudige
schaduw, waar het zonnelicht ont
breekt of beperkt is, is niet te ont
kennen. In de schaduw is het koeler.
Planten blijven kleurloos of bloeien
niet. Vloedvisschen in diepten gevan
gen of in donkere plaatsen, zijn don
ker gekleurd. Het zonnelicht bruint,
schaduw en donkerte bleeken huid en
gezicht. De aardschaduw, alzoo de
nacht, heeft invloed op den planten
wereld, zoodat zij in tegenstelling met
de uitwerksels van het zonnelicht in
stede van zuurstof - koolzuur uita
demt, evenals de dieren. Men kan
alzoo aannemen dat aardschaduw
even zoo noodzakelijk is voor het
organische leven als voor hun aard-
sche leven en dat van den anderen
kant de bestraling levensnoodig is.
Zoo nu de aardschaduw en bijzon
der de periodiek weerkeerende de
nacht, een zoo grooten invloed op het
organische leven heeft, zoo moet men
ook aannemen dat ook de maanscha-
duw in haar beweging en stoiverza-
meling een invloed op het deel der
kosmosfeer uitoefent, die nog tot de
aardsfeer behoort, want hiervan zijn
de grenzen nog niet bepaald. Onze
atmosfeer bestaat maar uit deellagen,
die onze opmerkzaamheid slechts bij
uitwassemingen van planeten kan
waarnemen.
En daar nu de bewegingen der
maandschaduwen rond de aarde ver
schillend zijn, zoo kan de voortplan
ting dezer beweging met de verande
ring van het weer verbonden zijn.
Hieraan moet nu ook de veronder
stelling aangeknoopt worden, dat bij
het samentreffen der beide factoren
zich ook een invloed der aardscha
duw op verhoudingen tot de maan
kan doen gelden. Verre van het oude
geloof in den invloed van de maan op
het weer van kant te smijten, dient de
wetenschap hier helderder licht te
brengen.
Zoo iemand de veronderstelling
dat de schaduw een bijzondere rol
speelt in het heelal onaanemelijk
voorkomt, die moet zich enkel inden
ken, dat de schaduw niet alleen een
passief verschijnsel is, maar ook een
aktieve factor is in het natuurhuishou-
den en dat de niet uitgezette bestraling
door de «albelevende» zon gelijk be-
teekenend is met verhaaste ontbinding
en vroegtijdige vernieling van alle
natuurprodukten, inbegrepen de he
mellichamen. Nacht en schaduw zijn
in gezondheidsopzicht grooter vrien
den der organische natuur als onbe
lemmerd zonnelicht. Ten slotte zij
nog bemerkt, dat de maan hoogst
waarschijnlijk nog in gansch ander
richtingen op gezamenlijke ontwikke
ling der aarde van invloed is en blijven
zal.
In Engeland.
De konferentie te Londen.
De Matin verneemt uit Londen dat de
militaire werkingen in Macedonië, tijdens
de Konferencie der Entente, het voor
werp zouden geweest zijn van gewichtige
besluiten.
De konferencie zou verder besloten
hebben de deelneming aan do konferencie
van Stockholm niet toe te laten.
Volgens Paryzer meldingen had de
konferencie der ministers, aan de Zuid
kusten van Engeland voor doel eene
eenvormige legerleiding op het Wester
front in te richten, gezien het generaal
Haigh, door de meervoudige verandering
in het Fransch oppergeneraalschap, niet
mogelyk is een offensief door te voeren
en den oorlog dit jaar nog te eindigen.
Zulks schijnt echter, om verschillende
redenen, dringend noodzakelijk te zijn
voor de Entente. Noch generaal Haigh,
noch generaal Nivelle zullen met het
nieuw offensief vertrouwd worden. Men
zegt dat de Amerikaaii6che generaal
Pershing het opperbevelhebberschap op
het Westerfront zou krijgen. Zulks zou
tevens dienen om de dankbaarheid uit te
drukken aan Amerika, voor het ingrijpen
der Amerikaansche troepen op Europee-
schen bodem.
Geneve, 11 Oogst. Zooals de Parij-
zer bladen melden, zijn twee der vier
vertegenwoordigers van denWerkliodon-
en Soldatenraad, Russanow en Erlich,
uit Rome in Parijs aangekomen en naar
Londen voort-gereisd.
Geneve, 11 Oogst. De Parijzer bla
den die over de uitslagen der Londenscbe
konferencie, de weinige hun tocgeko-
menc mededeelingen afkondigen stem
men daarin overeen, dat de behandelde
onderwerpen onmogelijk uitgeput kon
den worden in de weinige uren dat de
beraadslagingen duurden.
Er zijn dus nieuwe bijeenkomsten der
Entente-ministers te verwachten.
Volgens do Paryzer Journal ver
zette Lloyd George zich beslist tegen hel
verzoek,'dat de Entente de inrichting zou
opnemen in haar program; van oenen
Joug-Slavonslaat.
Ontslag van Henderson.
De Pall Mall Gazette verneemt dat
Henderson aan den minister-voorzitter
zijn ontslag heeft aangeboden en dat deze
hot ontslag heeft aangenomen.
Loöden, 11 Aug. Reuter. Het
aftreden van Henderson wordt officieel
bevestigd.
Amsterdam, 11 Augustus. Uit Lon
den wordt gemeld
In een offlcieele imededeeling wordt
met nadruk verklaard, dat de opvatting
van de nieuwe Russische regeering aan
gaande Stockholm vrijwel het volkomen
tegendeel van die van de oude is en dat
Henderson dat niet «alleen wist, maar bij
zijn kollega's den indruk bad achterge
laten, dat zijn eigen opvattingen dienten
gevolge oen wijziging hadden ondergaan.
Indien de regeering, poo zegt de mede-
deeling, verder had kunnen voorzien, dat
Henderson van plan was geweest, om de
afgevaardigden van de arbeiderspartij in
te lichten, gelijk hij deed, zou zij andere
middelen te baat hebben genomen, om te
zorgen, dat de afgevaardigden aangaande
den werkelijken toestand niet in bet
onwetende waren gebleven.
Henderson antwoordl op deze mede
doeling, waarin hij meer dan zijdelings
van kwade trouw wordt beschuldigd,
met een mededeelin^, waarin hij het
publiek verzoekt zijn oordeel op to
schorson lot het do feiten kent. Hij zal
spreken op de eenige plaats, die daarvoor
geschikt is, namelijk in het Lagerguis.-
Er wordt druk vam gedachten gewis
seld, maar er heerschl nog onzekerheid
over het geschil, dat tot het aftreden van
Henderson heeft geleid.
Volgens een lezing had Henderson zijn
kollega's in het kabinet verbaasd door
de houding, welke hij op de konferentie
aannam, aangezien zij liem in kennis
hadden gesteld mei eon telegram uit
Rusland, behelzende dat do regeering
van Kerenski onverschillig was voor de
konferentie van Stockholm.
De Evening Standard zegt. dat
Kerenski in dat telegram uiteenzette,
dat, ofschoon men de Russische afge
vaardigden niet zou beletten de konfc-
rentio bij te wonen, deze laatste door de
Russische regeering slechts als de onder
neming van een enkele groep beschouwd
zou worden en dat haar besluiten voor
de Russische regeering geenszins bindend
zoudon zijn.
De - Standard voegt hieraan toe, dat
Henderson zich tegen» "'er zijn kpllega^
definitief verbonden had, de houding van
de Russische regeering op het kongres
van de arbeidersparty te Londen bekend
te maken en dat zijn kollega's verbaasd
zijn geweest, dat hij daarin in gebreke
is gebleven. Henderson's indruk schijnt
echter anders geweest te zijn. Uit zijn
naam wordt ontkend, dat hij zulk een
verplichting aanvaard had. Een tweede,
nog duidelijker boodschap van Kerenski
kwam, zoo meldt men, te laat, om nog
op het arbeiderskongres voorgelezen te
kunnen worden.
Londen, 13 Augustus. (Reuter.)
«Daily News» schrijft: Indien de arbei-
derskonferentie van 21 dezer een besluit
ten gunste van Henderson neemt, moeten
al de andere ministers der arbeiderspar
tij aftreden. In dit geval zou de eerste
minister algemoeno nieuwe verkiezingen
uitschrijven.
Ontslag van Neville Chamberlain.
Uit Londen wordt gemeld Neville
Chamberlain, de inrichter van den bur
gerlijken hulpdienst, heeft zijn ontslag
gegeven. Goddes (leider van het aanwer
vingsambt) zou zijn opvolger worden.
Luchtaanval op de Engelsche
kusten.
Berlijn, 13 Augustus. Ambtelijk
Een onzer vliegtuigeskaders viel gister
Engeland aan. Op do militaire inrichtin
gen van Southend en Margate, aan de
monding van den Theems werden met
zichtbare werking, bommen geworpen.
Een onzer vliegtuigen werd vermist. Op
het vasteland zijn gister 14 vijandelijke
vliegers en een vastliggende ballon afge
schoten.
Londen, 12 Augustus. Ambtelijk.
Heden om 5 15 ure namiddag werd uit
Felixtown een eskader van 20 vijandelijke
vliegtuigen gemeld. Zij vlogen langs do
kuston van Glacton, waar zij zich ver
deelden. Een deel vloog naar Margate op,
waar bommen geworpen werden. De
overigen vlogen over de kusten en wier
pen bommen op do omgeving van Sout
hend. Onze vliegtuigen achtervolgden den
vijand over zee.
Londen, 13 Augustus. Reuter. - I)e
luchtaanval op Southend veroorzaakte
redelijke schade. 40 bommen werden go-
worpen. Volgens do moldingen werden
acht mannen, negen vrouwen on zes
kinderen gedood, omtrent 50 personen
gekwetst. Verder worden te Rochford
twee mannen gekwetst. Op Margate wei
den vier bommen geworpen. Een onbe
woond huis werd vernietigd, geen men
schen verliezen.
Reuter moldt nog Hot schoon weder
van zondag had bijzonder veel bezoekers
naaj Southend gelokt. Rond den avond
verschenen plotselings verschillende vlieg
tuigen aan den hemel. Zij kwamen uil
alle richtingen. Zes bewogen zich over
<ie stad en wierpen gedurende tien minu
ten bommen. Van de 27 beschadigde
huizen, staan or 17 in dezelfde straat. De
meeste doodon waren het slachtoffer van
eene bom, dio midden eene menschon-
meuigle viel. In eene straat worden alle
vensterruiten vernietigd, intusschen ont
stond geen brand.
De Brilsche admiraliteit maakt .heden
bekend Een vijandelijk vliegtuig van
het Gothastelsel werd, op den terugtocht
van Engeland, by de Belgische kusten
afgeschoten. Terzelvertijd werd daar nog
oen vijandelijk vliegtuig vernield.
De Verbondenen en de Socialis
tische Konferentie te Stockholm.
Londen, 13 Augustus. Minister Bo-
nar Law verklaarde
Voor personen die in 't Vereenigd
Britsch Koninkrijk hunne woonplaats
hebben, is het, zonder toelatingder regee
ring, niet geoorloofd met vijandelijke
onderdanen eene konferontie te houden.
De (Engelsche) regeering heeft besloten
voor de konferentie van Stockholm geene
passen te vericonen. De Vereenigde Sla-
ten, Frankrijk en Italië, welke met de
Engelsch# regeering over de zaak onder
handelden, namen hetzelfde besluit.
Henderson en de konferentie.
Nopens hel ontslag van don Engelschen
minister van arbeid Honderson erf de
SIockholmsche konferentie, wordt in de
bladen zeer veel geschreven. Dionsaan-
gaande had ook in h#t Engelsch Lager
huis eene bespreking plaats.
Hoofd minister Lloyd George maakte
er Honderson een verwijt van, dat hij op
het kongres der Engelsche Arbeidersver
bonden, waar de deelname aan de konfe
rencie te Stockholm gestemd was, geene
mededeeling had gedaan van een tele
gram en een bijgevoegd schrijven van
don Russischen hoofd minister Kerenski,
die daarin verzekerde dat de Russische
regeering, tegenover de samenkomst te
Stockholm onverschillig staat en zij er
volstrekt niot aan houdt dat de socialis
ten der verbondene landen er deel zouden
aan ncmon.
De opvolger van Henderson.
Baboes zal Henderson op volgen^-.als
vertegenwoordiger der werklieden in
het oorlogskabinet. Niet officieel wordt
verklaard dat de benoeming van andere
regeeringsleden-der arbeiderspartij goed
gekeurd wordt.
Balfour zou ook aftreden.
Men meldt uit Amsterdam dat te Lon
den het gerucht loopt dat Balfour uit de
regeering zou treden en zou vervangen
worden door Churchill.
DE VELDSLAG IN VLAANDEREN
50 centimeters-kanonnen in
Vlaanderen.
Uit Malmö wordt aan het Hambur
ger Fremdenblatt geschreven
De Ruski Invalid heeft een bericht
gekregen, zoo hot schijnt van Russische
militaire gevolmachtigden bij het Engel
sche Ioger óver het Engelsch offensief in
Vlaanderen.
Onder andere is daarin de vaststelling
merkwaardig, dat gedurende do kanon-
ncnvoorbereiding ook de nieuwste 50
contimeter-kanonnen dor Entente aan
gevallen hebben.
In allo geval heeft hunne aanwending
niet aan de verwachtingen beantwoord,
daar de trechters door de schoten dezer
nieuwe kanonnen gevormd, den vijand
in de verdediging zeer le stade komt. De
vijand heeft overigens voorbereidingen
gemaakt tegen het offensief op eene wijze
die de huidige verdedigingstakliek ver
overtreft. Hindenburg heeft eene nieuwe
verdedigingswijze aangenomoo, dat door
een geniaal offensief nauwelijks te over
treffen is.
Volgens een bericht van den Londen-
schon korrespondent van de «Manchester
Guardian zou de Engelsche regeering
hare beslissing in zake der paspoorten
voor Stockholm afhankelijk maken" van
de houding der Arbeiderspartij op de Na
tionale konferencie van Vrijdag. De libe
ralen en het Lagerhuis zijn voor de af
gifte van paspoorten en ook gunstig aan
de konferencie. Eene sterke fraktie der
arbeiders-leiders werkt togen Henderson
doch heeft gering uitzicht op sukses.
Volgens de Avanti verklaarden de
afgevaardigden van den arbeider- en
soldatenraad, dat zij niet willen dat de
konferencie van Stockholm eene verga
dering worde die oordeelt over de krijgs-
veranlwoordelijkheden. Zij willen in
Stockholm geene zedepreoken houden,
maar politiek maken op socialistische en
proletarische grondslagen.
De beslissing der Engelsche arbei
derspartij.
Reuter meldt uit Londtn: Het kongres
der arbeiderspartij hoeft met 1,840,000
stemmen tegen 550,000 besloten afge
vaardigden naar Stockholm te zenden.