ïflACfll Kan loose!
Van Beroemde
Bekeerlingen
KATHOLIEK NIEUWS* EN AANKONOIGINGSBLAD
Zondag
30 September 1917
als Bestuurder van den
Werkmanskriog van flalsl.
Week-Ka lender.
3 centiemen het nummer
72" Jaar N'4775
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 frank 's jaars
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 3t
DRUKKERUITGEVER
Van de Putte-Goossen$
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr twee maal 1,35 lr.
Gewone annoncen o,ï5 de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
De Aanstelling van
Even als 's Pauzen vredewoord
over eenige weken als een gloed
van volzalige hoop, de plompe
grijze nevels, welke sinds meer dan
drij jaren, den hemel van het Euro-
peesch gebied kwam doorglanzen,
de harten van het gansche
menschdom heropbeuren, zoo ook
kwam de aanstelling van den E. H.
Van Cromphaut, als geestelijken
Bestuurder van den Katholieken
Werkmanskring van Aalst, Zondag
1.1. voor, als eene fonkelende ster
aan het maatschappelijk uitspansel
van die voorname instelling, die ten
gevolge der rampspoedige tijden,
welke zij te doorworstelen had, zich
met een rouwend grauw had gedekt.
Het voortooneel waarop een
spreekgestoelte zich verhefte, was
opgesmukt met keurig loover, waar-
tusschen de gildevlaggen in bont
kleurige schakeering zich afwissel
den en, de groote feestzaal, sinds
lang zoo doodsch, krioelde van hon-
derde leden, die het als een duur
baren plicht aanzagen hunnen nieu
wen geestelijken leider op den plech-
tigen stond zijner aanstelling te
komen begroeten en toejuichen.
Het bestuur had op zoo 'n over
vloedige opkomst niet durven reke
nen, en nog veel min op de gemoe
delijke stemming welke al de aan
wezigen bezielde, ondanks de fol
ieringen en ontberingen welke ons
geliefd werkvolk aireede had te ver
duren, ten gevolge der vreeselijke
wereldramp.
En, die vroolijke stemming steeg
weldra tot een geestdriftig toppunt,
toen de held dezer samenkomst de
zaal betrad, den goedhartigen glim
lach op het openhartig wezen, vergezeld van
denZ. E. H. Deken en gevolgd van talrijke
bestuurleden.
Men juichte luidruchtig, men wuifde met
hoeden en klakken, tot op het oogenblik dat
de nieuwe Bestuurder, omringd van Voor
zitter Baron Lodewijk de Bethune en den
Z. E. H. Deken, op het verhoog had plaats
genomen.
Op de eerste reien, in de zaal, bevinden
zich Volksvertegenwoordiger Moyersoen, on
dervoorzitter Z. E. H. Kanunnik Thibbaut;
M. Achille Eeman, gemeenteraadslid en tal
rijke Eereleden.
M. Baron de Bethune opent de vergade
ring met hulde te brengen aan den E. H.
Van Ongeval door Z. H. Mgr Seghers tot
Pastoor van Lembeke verheven, voor de
diensten welke hij als Bestuurder aan den
Katholieken Werkmanskring bewees. De
omstandigheden hebben niet toegelaten dat
hij officieel van ons afscheid nam, doch we
derzijds is er stellig beloofd, bij betere dagen
die onvrijwillige verzuiming te herstellen.
Spreker verwelkomt verder E. H. Van
Cromphaut, in zijne nieuwe hoedanigheid
't Is hier wel den rechten man, op de rechte
plaats. Hij herinnert aan zijne onverpoosde
werkzaamheid in het naburig Lede, dat hem
destijds met Ieedo oogen zag vertrekken. Hij
toovert ons voor den geest zijne aankomst
in onze vaderstad waar, zegt spreker, de
E. H. Deken veroorloove het mij, het volk
van Aalst, hem onderling reeds had uitge
roepen met den ongekunstelden kreet Die
is hier gezonden voor den Katholieken Werk-
manskring
Namens het Bestuur, de Eere- en Wer
kende leden des krings worden den feestheld
twee nederige bloemtuilen aangeboden. Zijn
ze eenvoudig van natuur, de genegenheid en
vriendschap welke zij verbeelden zijn des te
gemeender en te hartelijker.
De E. H. Deken, gaat vervolgens over tot
de aanstelling van zijnen E. H. Onderpas-
E. H. Van Cromphaut
82 Mengelwerk. Nadruk verboden
in 1812.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur. Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
Intusschen klaarde de dag volledig
en deed de russische vuren verblee-
ken. Onze troepen namen de wapens
op, de kanonniers gingen aan hun
jeschut post vatten, en de generalen
bestudeerden het terrein. Kortom,
allen hielden hunne blikken op den
tegenovergestelden oever gevestigd,
te midden eener spannende stilte welk
gewoonlijk alle groote onheilen voor
afgaat.
De hamerslagen onzer pontonniers
die van af den vorigen dag luid en ver
op deze beboschte hoogten weer
klonken, moesten onvermijdelijk al
de aandacht van den vijand op dit
punt aangetrokken hebben. Eblé en
zijne mannén hadden nog acht uren
van noode om de brug te voleindigen.
toor. Hij twijfelt niet of de keus die hij ge
daan heeft zal eenieder bevredigen. Hij ver
hoopt dat al de leden hem zullen behulpzaam
zijn in zijne moeilijke taak, en verzekert aan
allen dat zij in den E. H. Van Cromphaut,
een man zullen aantreffen met gulden hart,
waarvan hij de edelste gevoelens zal weten
ten pande te stellen voor de werkmanszaak
In een vloeiende en rondborstige taal dankt
de nieuwe bestuurder zijne leden voor de eer
die hem te beurt valt.
Kortbondig zet hij het programma uiteen
dat hij zich heeft voorgeschreven te volgen.
Meermaals werd de afteekëning dier ge
dragslijn door langdurig handgeklap onder
broken
Wij kennen, sinds lang den E. H. Van
Cromphaut: Man uit een stuk geen zwart
zeggende tegen wat zoo hagelblank is als
sneeuw dragende op de tong wat hem op
het hart ligt, en daarom twijfelen wij geens
zins, of hij zal geen duim breed afwijken van
de richting, welke hij zich heeft afgebakend.
Hij is overtuigd met ons, dat de Christelij
ke Leering, geene leering is die stilstaatzij
heeft behoefte aan standvasfigen vooruitgang,
en deze die de werken willen ter hand nemen,
welke tot hare verheerlijking moeten dienen,
moeten kost wat kost mannen van den dag
wezen.
Daarom zal hij zich omringen van Chris-
tene Jonkheid, en mannen met jonge harten,
die kloppen lijk het zijne.
Hij zal willen verwezenlijken wat zijn
geestelijke overste den Z. E. H. Kanunnik
De Baets, om zoo te zeggen heeft bevolen
op het onvergetelijk feestmaal, ter gelegen
heid van het zilveren jubelfeest van den
katholieken werkmanskring, toen hij toaste
op den vooruitgang dier inrichting, die na
het kwaart eener eeuw er immer frisch en
jeugdig voorkwam
Om uwe instelling zoo te behouden,
sprak de geleerde kerkprelaat, moet ge de
hoop der toekomst beschermen en opbeuren
de jeugd. Deze mag zich niet enkel bepa
len, bij sport- en turnoefeningen, alhoewel
zij het lichaam, krachten bijzetten om moedig
ten strijde te gaan, doch tevens een deel van
haar leven moet ze besteden aan zielsvoe
ding, met de talrijke werken der katholieke
kerk bij te treden, en er de vurige verdedi
gers en ophelpcrs van te zijn.
Helaas Is die kostbare raad sedert dien.
niet te weinig gevolgd geweest? En, de
oorlog als oorzaak van insluimering ter zijde
gelaten, dragen wij niet grootendeels de ge
volgen dier betreurenswaardige nalatigheid?..
Aan 't werk dus 1
Eerlang zegeviert des Pauzen vredewoord
over de wreedc ramp die het ongelukkig
Europa teistert, en zwijgt het moorddadige
kanongebulder dat alom vernieling en dood
zaait, aldus aan de leering Christi een triomf
voorbereidend welken gansch de Christelijke
wereld vieren zal.
Vóór dit blijde wedervaren, moei het veld
onzer sociale werking, dat thans braak ligt,
omgespit zijn en beploegd, opdat het nog
enkel alsdan liet zaad moete ontvangen der
vruchten welke wij er zouden begeeren op
in te oogsten.
Aan 't werk dus, Zonder uitstel! voor de
edele volkszaak. Pioniers van het goede, ons
allen geschaard aan de zijde van den E. H,
Van Cromphaut, de vriend der armen, de
helper van de noodlijdenden, de steun der
werklieden, voor 't heil van den katholieken
werkmanskring, voor de welvaart zijner le
den en hunne geliefde huisgezinnen.
Tot bij liet avondvallen verbroederden de
leden talrijk ondereen, en toen wij dit vroo-
lijk samenzijn van nabij bespeurden, dan
kwamen onwillekeurig ons in het geheugen
herinneringen uit het verre en roemrijke
verleden en wij dachten ons teruggevoerd
in dagen van voorspoed die ons den E. H.
Ponnet doen gedenken, en in tijden van
sociale hervorming, afwisselend met uitstap
pen en aangename avondstonden met den
gulhartigen E. H. Noterman, toen men bijna
aloverander week feestjes van dien aard had
aan te stippen.
Mochten die opbeurende tijden weldra
terugkeeren..
Een Werk.mansvriend.
SEPTEMBER.
Evangelie van den Zondag
Jesus geneest eenen verlamde. Matth. IX.
30 Zondag. 18. na Sinksen. H. Hierony-
mus. bl.
OCTOBER.
1 Maandag, H. Bavo, bel.
2 Dinsdag, HH. Engelbewaarders,
3 Woensdag, H. Gerardus, abt.
4 Donderdag, H. Pranciscus van Assisen,b.
5 Vrijdag, H. Remigius, b. en b-
6 Zaterdag, H. Bruno, b.
De dag verscheen dus, iedereen
wachtte met spanning, en... o won
der de vijand had zijne vuren verla
ten, de oever lag eenzaam, en, op de
hoogten zagen wij een dertigtal zijner
stulocen geschut in aitocht. Noch
thans, één enkele hunner bommen
ware voldoende geweest om onze
eenige reddingsplank te vernielen
doch hunne artillerie verwijderde
zich naarmate de onze hare batterijen
opstelde,
Verder bemerkten wij den staart
eener lange kolom die ijlings naar
Borizof aftrok zonder omkijken een
regiment infanterie en twaalf kanons
bleven ter plaats, echter zonder zich
in positie te stellen, en een horde van
kozakken zwermde aan den rand dei-
wouden rond: dit was de achterhoede
der divisie Tchaplitz, zes duizend man
sterk, die aldus den weg ruimde om
ons door te laten
De franschen konden hunne oogen
niet gelooven. Van vreugde vervoerd
klappen zij in de handen en juichen
luidkeels. Rapp en Oudinot snellen
bij den keizer binnen 0111 hem dit
wonder gebeuren te melden. Dit
De Pastorij.
Links van iien rijweg naast <le grauwe dorpskerk
Ligt, als een nestje in 't lommrig lool'bedolven
De pastorij, omMoeiri van I,reedt- linden.
In de avondronne Idiukt als goud tie weerhaan
En rozig ilikkert lner en daar een glasruit
Op 't lage dak staat kleppend mei de vleugels
De zegenhrengtfnde ooievaar te droomen
In 't lindenlonuner, op de ruwe bank,
Zit de oude herder aamlachtsvol te lezeu.
De wind beweegt de bladen van zijn boek.
En speelt lieel zachtjes met de zilvren lokken
Die 't edel hoofd een denkendioofd omkransen.
Hoog. in tie stille, parelgrijze lucht
Drijft nog een wolksken, lijn als dons en teeder
Van kleur, gelijk de volle holle rozen
Die bij'het bankje aan slanke struiken bloeien,
En langzaam legt de grijsaard nu zijn boek
Terzijde en blikt met biddend oog ten hemel.
HEI.BNA SWARTIt
kan niet mogelijk zijn roept hij uit,
maar Ney en Murat komen ook toe-
geloopen en bevestigen het nieuws.
Alsdan ijlt Napoleon insgelijks buiten
en kijkt toe hij kan nog juist de
laatste rangen der vijandelijke solda
ten in de bosschen zien verdwijnen.
Opgetogen gilt hij het uitOnze list
is geluktWij hebben den admiraal
om den tuin geleid
Toen kwamen opeens twee vijande
lijke kanons lerug te voorschijn en
gaven vuur. Bevel werd gegeven hen
insgelijks met kanonschoten te ver
drijven. Eene eerste salvo was daar
toe voldoende, en men deed algauw
het vuur staken uit vrees dat het
Tchaplitz terug zou aangelokt heb
ben, want men was nauwelijks met
het bouwen der brug begonnen het
was acht uren van den morgen, en de
eerste stellingen werden nog maar
opgericht.
Edoch de keizer, vol ongeduld om
den anderen oever te bemachtigen,
toont hem aan de dappersten. Jacque
minot adjudant van maarschalk Oudi
not, en de littauwsche graaf Pred-
zienezki, sprongen de eersten in den
11.
Henri Lacordaire.
14e Vervolg.
L'Aveniren de democratie. Lamen-
nais en de Paus. Pennetwisten.
L'Avenir en de letterkundigen van
1830. Oordeel van Cousin.
Den gang der detnoerntie in de voor
gaande eeuw volgend, zegt een bekende
schrijver, Fierens Govaert, over dit be
wogen tijdvak - Eenige jonge priesters
droomden ook van volkerenrodding,
- zooals ten tijde van de opkomst van het
Christendom. De democratie groeide
een oogenblik door de hulp der mys-
'•«tiek. Ten andere, I.amennais, en na
«hem Lacordaire en Montalembert, za-
gen klaar in dat bet katholicisme en de
daaruit voortgesproten beschaving tot
den ondergang gedoemd waren, indien
- zy hunnen Godsdienst niet verlosten
van den vorm waarin hij sedert zoovele
eeuwen, bewegingloos gekneld bleef.
Inderdaad, voor zoo ver wij tot nog
toe uit het schrijven der drie voorman
nen van L'Avenir konden opmaken,
is daaruit gebleken dat zij het kerkelijk
leven dat toen geheel vervallen lag, wil
den redden en doen heropbloeien met het
aan het hoofd te plaatsen der groote
politieke en sociale hervormingen die het
begin der XIXe eeuw kenmerken. De
Kerk, beweerden zij, bakermat van vrij
heid en wetenschap, die doorheen de
middeleeuwen do volkeren uil het slaven
dom optilde, diende thans ook aan de
spits te blijven der nieuwe geestelijke
stroomingen en den scepter te voeren
over de geesten en de harten. De Kerk,
was zij niet de moedor van alle bescha
ving en het licht der worold 't Is zij
die den baaierd moet bevruchten en
- oen tweedemaal het licht van de duis
ternissen scheiden schrijft Lamennais.
(- Arenir 30 Juni 1831)
En hij doet een oproep tot de priesters:
- Al wat de wereld bezit aan ivaar-
heidaan rechtvaardigheid en
"Aokponheidkomt van uwen God en
"vfWi zijnen godsdiens/... Priesters,
ontwaakt, treedt terug te voorschijn
te midden der nalieën die u misken-
den, en zwaait den scepter over den
- geestelijken wereld. Toont 11 terug
- aan de volkeren zooals voorheen,
toen gij hen uit de diepte van het
- heiligdom alle licht en alle bescha-
- ring aanbracht. Avenir 2 Janu
ari 1831).
Lacordaire, vrijheidsgezind en demo
craat in de ziel, drukt hierover klaar zijn
gedacht uit in een brief aan zijn boezem
vriend waarin hij o. a. verklaart
Wij moeten niets verwachten dan
van de nieuwe elementen die verbor
gen liggen in den hijgenden échoot der
moderne volkeren, en zonder te kun
nen voorspellen wat de vorm van hun
toekomstig bestaan zijn zal, moeten
wij trachten, door liefdadigheid, ge
loof en redeneering, deze elementen te
verzoenen met de katholieke Kerk,
eenige bron van orde en vrijheid op
aarde.
Reeds vele maanden to voren had de
ongeduldige Lamennais, met prophetisch
klinkend woord, dezen prathtigen groet
gebracht aan Romo
Ja, stellig, iets buitengewoons is
in aantocht; een groote tijd zal gaan
dagen, neen hij breekt reeds aan
Jam albescit messis. I)e christene be-
stroom, en niettegenstaande de ijs
blokken die den buik en de Hanken
hunner paarden bloedig verscheurden
gelukten zij er in den anderen boord
te bereiken Svurd, eskadron-chef, en
vijftig jagers van het 7e, die scherp
schutters achter op hunne paarden
meenamen, volgden, evenals twee
lichte houtvloten die vierhonderd
man overzetten in twintig reizen.
De keizer verlangde een gevangene
te hebben om hem te ondervragen.
Jacqueminot heeft nauwelijks dien
wensch vernomen of hij snelt op een
der achtergebleven soldaten van
'Tchaplitz toe, valt hem aan, ontwa
pent hem, en hem op den boog van
zijnen zadel plaatsend, voert hij hem
.door den stroom en de ijsblokken
naar zijnen keizer mede.
Om één uur was de oever van de
kozakken gekuischt, en de brug voor
het voetvolk afgewerkt. De divisie
Legrand marcheerde er vlug met hare
kanons over, vóór den keizer die zelf
aan het vervoer der artillerie hielp en
uitbundig door de zijnen werd toege
juicht.
Toen hij hen eindelijk in het bezit
schavingte eng ingesloten binnen
hare oude. palen, komt aan alle kan
ten in botsing met de barbaarschheid
die wijkt en voor haar terugdeinst.
Weldra zal een machtig en halm
woord door een ouderling uitgespro
ken in de koninklijke Stad, aan den
voel van hel kruis, hei sein geven dat
de wereld verwacht van de laatste
hervorming. Doordrongen van een
nieuwen geestgeleid tot de weten
schap door het geloof, tot de vrijheid
door de ordezullen de volkeren de
oogen openen en zich als broeders
erkennen, een gemeenschappelijke)!
Vader bezittendeen vermoeid van
hunne, langdurige veeten zullen zij
misten komen aan de voeten van dien
Va<ter die slechts de handen uitbreidt
om te beschermen, die slechts den
mond. opentom te,zegenen. L'Avo-
nir 22 December 1830, De Paus).
Prophefische taalWij zegden het
reeds eenmaal zou oen Paus, de roem
volle Leo XIII, dit machtig en kalm
woord n laten hooren in zijne prachtige
encycliek De conditione Opificum,
waarvan een schrijver, nochthans meer
liberaal dan katholiek, terecht mocht
verklaren dat het een kus was van
Christus aan zyne armen, en de orohel-
- zing van het volk door de kerk. -
(A. Leroy-Beaulieu. La Papaulé blz.16)
Doch Lamennais, voortvarend zooals
al dezen welke van een grootsch droom
beeld zijn vervuld en de verwezenlijking
daarvan koppig willen doordrijven, ver
wachtte dit woord uit den mond zelf van
den toen heerschenden Gregorius XVI.
Rome echter wachtte en zweeg, (1) en
de driftige polemist, teleurgesteld in zijn
verlangen, zou eerlang tegonover hot
Vatikaan een gansch anderen toon aan
slaan die Lacordaire, priester in alios en
vóór alles, deed schrikken omdat hij
daarin den echo meende te vernemen
eener vroegere opstandige stem: de stem
van Luther...
De gedachtenstrijd van - L'Avenir
dien wy in zijn groote lijnen komen te
schetsen, vond bij de eenen een begees
terd onthaal, bij de anderen een harts
tochtelijke bekamping. Pater Ventura
overste der Tbeatijnen te Rome, verweet
aan de redacteurs dat zij de volkoren
blindelings aanhitsten tot de revolutie
Sinds gij, schreef hij aan -L'Avenir-
- de volkeren hebt uitgenoodigd, opge-
ruid en aangestuwd met al de macht
van het woord sinds gij al de omwen-
telingen met vleiende Jofluigingen hebt
bejegend en op voorhand iedere nieu-
we revolutie toegejuicht, hebt gij
u noodzakelijk al de voorstanders der
orde en al de ware katholieko mannen
«tegen u in 'tharnas gejaagd, want
zulk eon handelwijze is alles behalve
katholiek. (Brief aan L'Avenir», 9
Februari 1831).
Deze beschuldiging werd heftig on
snedig bestreden door Lamennais die zich
daartoe wapende met eenen tekst van
den hciligon Thomas, waar deze zegt
Het tiranniek regiem is onrechtvaardig,
omdat het als doeleinde heeft niet het alge
meen welzijn maar het afzonderlijk welzijn
van deze die regeertderhalve kan men de
vernietiging van zulk een regiem geenszins
als mui'er ij betitelen, ten ware dat zij zulk
een sleep van wanorden hadde dat het
(i) Terecht merkt een fransche schrijver hier
aan
Het Pausdom beschouwde zich hier, en met
reden, als de stevigste borstweer van het aulo-
ritcitsprinciep. Nu ineens komen vragen dat
het een andere richting inslaan zou en zich
aan het hoofd stellen der sociale en politieke
beweging, was zich blootstellen aan niet aan-
hoord te worden die vraag verscherpen lol
een dringeivien eisch, was een afkeuring uit-
lokken. (Pater Lecanuet)
van den anderen oever zag, riep hij
uita Ziedaar dus mijne gelukstar
want even ais alle veroveraars gelooi
de hij in het noodlot.
Aanstonds na de eerste brug, begon
men er eene tweede te bouwen, hon
derd vademen verder, en die bestemd
was voor d« ruiterij en het reisgoed.
Zij was slechts om vier uren van den
namindag gelegd. Terzelvertijd wer
den de troepen van generaal Legrand
en maarschalk Oudinot gevolgd door
den rest van het tweede korps en de
divisie Dombrowski.
De maarschalk zorgde er seffens
voor in het bezit te komen der baan
van Zembin, welke hij door een de
tachement deed bezetten dat de ko
zakken verjoeg. Verder stootte hij
den vijand naar Borizof voort en
trachtte hem zoo ver mogelijk van
den doorgang te Studzianka in be
dwang te houden.
('t Vervolgt)
