1 iiMi van mosGoti
Van Beroemde
Bekeerlingen
w KATHOLIEK NIEUWS- EN AANKONOIGINGSBLAO
HmeriKa io den oorlog.
In Duitschland
Zondag
II November 1917
72s" 4aar N°478l
Week-Kalender.
10 centiemen het nummer
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 5 trank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31. KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKERUITGEVER
Van de Putte-Goossens
AANKONDIGINGEN
Kleine één inaal 0.75 t'r twee inaal 1,25 fr.
Gewone annoncen o,ï5 de regel.
Vommsen, sterfgevallen, enz. 0,50 de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
Aalst,den 10 November 1917.
NOVEMBER.
Evangelie van den Zondag
Het onkruid in den akker. Mattli. XIII.
11 Zondag, 24 na Sinxen. H. Martinns pa
troon der Stad Aalst, b.b.
12 Maandag, H. Livinus, bmr.
13 Dinsdag, H. Didacus. b.
14 Woensdag, H. Josaphat, mr.
15 Donderdag, H Gertrudis, mg.
16 Vrijdag, H. Edmondus. biss.
17 Zaterdag, H. Gregorius-Thaumatnrgis, b.
Naar den Slag
(Uit Sonnetten ter pers)
D« laatste stareen in het morgenblauw verpinken
Kn goud-gesluierd rijst de vredig-schoone dag,
Ms plots <le zware stappen van soldaten klinken
"et klaar gedreun ter straat die stil te sluimren lag.
Tor verte brult 't kanon daar woedt een wilde slag,
lijzig laat de zon over de stede zinken
Do milde straling van haar moederlijken lach.
"in enkle groote star blijft alseen traan nogblinken.
Kn jeugdige oogen waar een kreet van suiart in Hut,
Zenden <-en stom vaarwel aan 't rozig bloeiend licht
Dat wijd uit blauwe diepten de aarde komt begroeten.
Do morgen, liefdevol, zegent met zonnegoud
Doch ginder komt de Dood gedonderd duizendvoud
En doet uit duizend wonden 't schoone Leven bloeden.
JoZek Crick.
11.
Henri Lacordaire.
20e Vervolg.
Terug te Parijs. Hij verzorgt de cholera-
lijders. Prachtige brieven aan Mon-
talembert'
De dag van 1G Maart 1832 was een
trourige dag voor Lacordaire. Alleen
ving hij de terugreis aan naar Frankrijk
11a een koel afscheid met Laraennais en
zijn vurig geliefden vriend. Mot een
schrijnende wonde in bet hart kwam hij
toe te Parijs waar op dit oogenblik de
cholera heerschte, en met een ware
levensverachting wijdde hij zich toe aan
het verplegen der ongelukkigon die van
Jeze schrikkelijke kwaal aangetast wa
ren. Doch inlussehen is hij met zijn hart
le Rome waar hij Montalembert heeft
achtergelaten aan de zijde van den som
beren Lamennais hij vreest voor die
jonge ziel welke aan alle kanton aange
grepen en overweldigd wordt door de
tekoring van dit machtig en gevaarlijk
genie, en onophoudend lucht hij zijn
angsten zijn liefde in prachtige brieven,
1 bladzijden vol brandende en ideale
genegenheid, waarvan sommigen mis
schien de schoonste en de welsprekend
ste zijn die ooit werden geschreven.
(P. Lecanuet).
Montalembert zelf die hot voorwerp
was van al die toewijding en liefde, zou
later van deze brieven getuigen
- Na zoovele jaren kom ik hen te her
lezen met een niet te verklanken ont
roering. Ik weet niet of zijn genie en
zijn goedheid ooit reiner geschitterd
hebben dan in'dezen hardnekkigen en
geheimen strijd voor het heil eener
beminde ziel. Gebonden aan dwaling
- en hoogmoed, heb ik mijn vrijmaking
te danken aan hem die me toon als den
ideaal-priester voorkwam gelijk hij
Mengelwerk.
Nadruk verboden
in 1812.
Groot Historisch Verhaal.
(Gelrokken uil het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur. Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
Rond den keizer lag ieder bivak vuur
tijdens deze schrikkelijke dagen om-
zaai d met dooden. Daar zag men
telkens mannen van allen staat, rang
en ouderdom vereenigd ministers,
generalen, beheerders, onder hen
merkie men vooral een ouden edelman
op die steeds een luimig karakter
behield, lederen dag zag men dezen
zestigjarigen officier-generaal, neer
gezeten op ecnen besneeuwden boom
tronk. met een onveranderlijke vroo-
lijkheid zijn toilet makenhij deed zijn
haar poedreeren en schoon in krullen
leggen, en spotte aldus met al de
ongelukken en de vijandelijke natuur
elementen die tegen he n ontketend
waren.
Naast hem zaten geleerde officieren
bedaard te redetwisten over eenige
wonderbare natuurverschijnselen die
in deze streken hunne weetgierigheid
boeiden. Enkelen onder hen bemerk
zich zelf eens schetste sterk als dia-
- mant en tie/derijker dan een moeder
Inderdaad, wat al schatten van goed
heid en innigheid, van welsprekendheid,
van diepe en treffende ideeën liggen or
niet kwistig verstrooid gelijk liandsvollen
zuiver goud in deze haastig neergepende
brieven
Ik ben er van overtuigd, schrijft
hij 0. a., dat indien God ons eenige
verdienste toekent voor hetgeen wij
sedert vijftien maanden gedaan heb
ben, dit veel meer is te wijten aan
onze kleine en dagelijhsche vers/er
vingen, dan aan de groote losbarstin-
qen van het talent of van de dapper
heid.
Dus ootmoedigheid, nederigheid
liefde tot de kleine en eenvoudige mid
delen waarvan de Heer zich meestal be
dient om groote dingen te doen uitwer
ken door den mensch.
Elders luidt het
Om Gods wil, ik smeek er u om,
vecht toch tegen dien noodlottig en
zucht naar onafhankelijkheid die
doodelijk worden zou voor uwen roem,
uw kracht en vooral voor de diensten
welke de Kerk van u nog te verwach
ten heeft... Gij schijnt vergeten ie heb
ben dat (le opoffering, dat de onder
werping aan een gezag dat men
erkend heeft en als liet ware zelf ge
schapen, de hoogste triomf is der
vrijheid.
Gansch anders klonk zulk een taal dan
het bittere woord van den opbruisenden
Lamennais die in een vergadering eens
zegde
- Ziet gij die penduul daar Indien
men haar zegde als gij binnen tien
minuien het uur slaat wordt gij ont
ij hoofd, dan zou zij niettemin na lien
minuten het uur luiden dat zij moet
luiden. Handelt gelijk deze penduul,
mijnheeren en wat er ook gebeuren
moge luidt altijd uwe uur -
Lacordaire schrijft nog aan zijn vriend
De Kerk zegt u nietZie. Die macht
bezit zij niet. Zij zegt u .- Geloof. Op
drie en twintigjarigen ouderdom, ge
hecht als gij zijl aan sommige gedach
ten, zegt zij u wat zij u zegde op den
dag uwer eerste communieOntvang
den verborgen en onverstaanbaren
God buig uw begrip voor dat van
God en. van de Kerk die zijn orgaan
is. Eiwaarom werd de kerk ons ge
schonken, tenzij om ons tot de waar
heid terug te voerenwanneer wij de
dwaling voor waarheid aanzien
Gij zijt verwonderd over wat de heilige
vader van M. de Lamennais eischt...
Gewis, het, is harder zich le onder
werpen wanneer men zich vóór de
menschen uitgesproken heeft dan
wanneer alles geschiedt tusschen het
hart en God. Doch dit is de bijzondere
beproeving die aan de groote talenten
voorbehouden wordt. De grootste man
nen der Kerk hebben hun leven moe
ien breken, en, op een lager plan,
komt iedei e bekeering daarop neer...
Luister dun toch naar mijne versma
den slem want wie zal u verwittigen
als ik het niet doe Wie zal u genoeg
kunnen beminnen om u zonder mede-
doogen te mogen behandelen Wie
zal het vuur aan uwe wonde steken,
tenzij hij die ze met zooveel liefde
kust en er hel vergi f zou willen uit
zuigen ten prijze van zijn leven
Wat valt er meest in dergelijke brieven
te bewonderen ofwel de klaarheid en
ruimte van gepeins, of die geest van
onwankelbaar geloof, of nog de harts
tochtelijke liefdekreten welke daaruit
aan t
ten met nieuwsgierige aandacht <le
regelmatige kristallisatie van al de
sneeuw-vedertjes die hunne kleederen
bedekten Anderen schouwden ver
wonderd naar het vermenigvuldigd
beeld der zon dat zich tegelijkertijd
weerspiegelde in de ijsnaalden die in
dc lucht hingen, en dit alles kwam
hen meermaals te midden van hun
lijden verstrooien.
HOOFDSTUK XIV.
Elders vermaant en bespreekt hij hem
zoo gansch moederlijk
Gij hebt behoefte aan eindelooze
briefwisselingen, aan een menigte
van dagbladen, aan bezoeken, aan
nachten bij hel licht doorgebracht, een
draaikolk die u medesleept en u nau
welijks de hand van een vriend op uw
hart laat voeten... Zelfs wanneer het
zich niet geeft, lijdt het hart er niet
temin schade door zich te dikwerf in
liet bijzijn van vreemdelingen uit te
storten het is a/s een bloem die men
in de buitenlucht brengt... licminneu
al die menschen u wel werkelijk
Ha.wal how! ik veel meer van mijn
eenzaamheidDapr is niets groots
zonder de eenzaamheid en de rust.
Rome en de Pyramiden zijn heerlijk
in de woestijn Parijs is niets anders
dan gerucht, slijk en. rook...
Deze uittreksels zijn er noodig om den
echten Lacordaire te leeren kennen, om
ons de intiemste trillingen van dit schoon
en diep harteen wijl te laten beluisteren.
('t Vervolgt).
Italië en de Entente.
Weenen, 5 November. De Wiener
Allgemoine Zeituag 'meldt uit Geneve,
dat, volgens berichten uitZnid-Frankrijk,
de Koning van Italië, na zijnen terugkeer
naar Rome. eenen buitengewonen minis
terraad samengeroepen beeft.
Binst den ril van dc statie naar het
Quirinal werd de koning door de bevol
king ijskoud bejegend. Naar het schijnt
is de staat van belang over gehoel Italië
uitgeroepen en alle klassen van 16 tot
GO jaren worden binnengeroepen.
Zooals de Tribuna zich uit Londen
laat melden, deed het Engelsche kabinet
in Sint Petersburg alle mogelijke voet
stappen tot ondersteuning van den bij
stand der bondgenoolen door liet
Russische leger.
Volgens Picolo - maakten reeds
groote afdeelingen vai. het Amcrikaan-
sche leger voorbereidingen tot het
overvaren naar 'L Tlal? .'Hsche front.
Parijs, r> November. Painlcvé gaf
Zaterdag den ministerraad kennis van de
besprekingen welke in Londen bobben
plaats gehad. Daarna besprak de minis
terraad den militairen toestand. Eene
zitting van do oorlogskommissie was-den
ministerraad voorafgegaan. Painlevé en
Lloyd George zijn Zondag vroeg naar
Italië vertrokken, vergezeld van gene
rals Roberts en Smuts.
Berne, 5 November. Zwilsersche
bladen melden uit Parijs Tol opperbe
velhebbers van het Fransche Engelsche
hulpleger zijn generaal Foch, Pushesnes
en Mangin aangewezen.
Londen, 5 November. Da - Times
verneemt uit Rome dat men daar weldra
vredesvoorstellen verwacht van wege
de Midden-Mogendheden.
Generaal Foch in Italië.
Zurich, 5 Nov. Parijzer bladen mel
den De Fransche generaal Foch is in het
oorlogskwartier toegekomen. Men vcr-
wachtde aankomst van Fransche troepen
in deze week. De Fransche hulptroepen
zullen met de Ilaliaanscho troepengedeol-
len vermengd worden. Men verneemt
van de Fransche grens dat de versperring
der Fransch-Spaanscho grenzen tc wijten
is aan troepenbewegingen uitliet Fransoh
binnenland naar de Zuid-Franschehavens
van Marseille en Toulon. Men zegt dat
niet onbelangrijke Fransche strijdkrach
ten. hoofdzakelijk koloniale troepen, van
uit bovengenoemde Fransche havens
naar het Italiaanseh strijdfront zouden
gezonden worden.
De rol der Vereenigde Staten.
De Correspondent van Parijs,
schrijft In het toekomende zal de fiiian-
ciëele redding der Entente, van de Veree
nigde Staten komen. Engeland uam lan
gen tijd dien post waar, maar de oorlog
duurt langer dan men zelf daar ver
wachtte.
Thans nemen tie Amerikaansche ko
zijns die rol over. In den jongsten tijd
ging het niemvs niet onopgomerkt. voor
bij, dat Amerika tot eene nieuwe leening
aan Rusland bereid was, indien de bin-
nenlandschc politieke vorhoudingen een
bevredigend verloop namen.
Wij zien niet in, zegt het blad waarom
voor de openbare moening liet feit zou
dienen verzwegen te worden, dat welis
waar nieuw is, maar ontegensprekelijk,
en welker gevolgen noodzakelijk dienen
overwogen tc worden, namelijk welke
rol dc Vereenigde Staten in de woreldza-
ken, en voornamelijk bij do aangelegen
heden der Bondgenooten spelen en in hot
vervolg meer en meer spelen zullen.
Zulks was van het begin af zichtbaar
voor het bloote oog. Voor ons beslaat hot
grootste en ernstigste belang ons zulks
duidelijk te maken, ten einde al de daar
uit voortvloeiende gevolgtrekkingen op
te maken.
President Wilson.
Volgens den korrespondent te Londen
van den - Journal van Parijs, ontving
het Gentral News - uil Washington
een bericht van den volgenden inhoud
Do vertegenwoordiger eoner neutrale
Europeesehe mogendheid zou in een ver
trouwelijk onderhoud met andere neutra
le diplomaten beweerd hebben dat Wil
son na de oorlogsverklaring, aan de
Bank Morgan de kosten heeft betaald
zijner presidentsverkiezing, die buitenge
woon groot waren.
Die groote schuld zou gedekt gewor
den zijn door Amerikaansche bewape-
ningswaardijeu. Een Amerikaansche be
ambte van wie de neutraio gezant die me
dedeel ing vernam, voegde eraan toe
Gekende ondernemingen zullen
maandelijks uit eigen beweging groote
sommen op rekening van Wilson beta
len. x De gezant zou daartoe hebben op
gemerkt dat eene dergelijke omkooperij
in Europa niet zou mogelijk wezen, en
dal bij betreurde met eene dergelijke re
geering te moeten onderhandelen.
De socialisten beweren dat de arbeids-
loider Gompers maandelijks van de groo
te wapenfirmas belangrijke sommen ont
vangt om onder de werklieden de krijgs-
begooslering aan te vuren.
Een bericht uit Geneve aan do Vos-
sische Zeitung voegt aan de meldingen
van Central News nog toe
Het Duitscho vredesaanbod van Decem
ber 1916 werd, zooals bekend is, eene
week later gevolgd door eene vredesnota
van president Wiisou aan al de oorlog
voerende-landen. Die nota baarde in de
beurs te New-York groot opzien. Eene
groep spekulanten, aan wier hoofd de
gekende beursman Banrch stond, won
ongeveer 20 mil]ioen dollars.
Weldra ecblor kwam het aan het licht
dat Baruch die mot Wilson van vroeger
af zeer bevriend was, door den president
zelf van liet nakende zenden der nota
eene week op voorhand werd in kennis
gesteld zoodat hij met.alle zekerheid zijne
spekulatie kon ondernemen.
Het feit maakte destijds groot schan
daal.
Baruch verkocht zijnen zetel aan de
beurs in Wablstreet voor 58,000 dollars
Napoleon verlaat zijn leger.
Den 2Qe verliet de keizer de boor
den der Berezina. Zestig duizend man
volgden hem nog, doch er was geen
schijn van orde meer. Allen mar
cheerden ondereen, ruiterij, voetvolk,
artillerie, franschen en duitschers er
bestond noch vleugel noch centrum
meer. De artillerie en de rijtuigen
rolden tusschen die woelige massa,
allen om ter snelst. Op de baan die
beurtelings smal ot bergachtig was,
werd het aan iederen bergpas een
verpletterend stootten en stampen, en
daarna liepen allen uiteen m de hoop
van ergens een nachtverbliji ol voedsel
te vinden. Alzoo kwam Napoleon te
Kamen aan. Hij vernachtte er met de
gevangenen van den vongen dag the
bijeengestapeld werden. Deze onge-
lukkigen, na tot zelis hunne dooden
verslonden te hebben, bezweken van
honger en koude.
Den 3o" bereikte de keizer Bleszcze-
nitzy. Generaal Oudinot die gekwetst
was had er zich den vorigen avond
teruggetrokken met ongeveer veertig
officieren en soldaten. Bij dacht er
toen in veiligheid te zijn t wanneer
almeteens de rus Landsko\ in dien
burcht binnendrong met honderd vijf
tig huzaren, vierhonderd kozakken en
twee kanons.
Het zwak gevolg van Oudinot werd
uiteengeworpen. Hij zelt zag zich
genoodzaakt zich te verschansen 111
een houten huis, waar hij zoo dapper
weerstand, bood dat de vijand het
opgaf, en de stad verliet om een
naburige hoogte te gaan bezetten van
waar hij nog slechts met zijn kanon
aanviel. De moedige Oudinot werd
tijdens deze schermutseling nogmaals
gekwetst.
Eindelijk werd hij ontzet door twee
westphaalsche regimenten die den
keizer voorafgingen.
Den 3 December kwam Napoleon
te Malodeczno aan. Dit was Int
laatste punt waar Tchitchakot hem
nog had kunnen verrassen en den weg
afsnijden. Men trol er eenige levens
middelen aan en veel beestenvoeder
het was een schoone dag met schitte
i
en is thans lid van den nationalen raad
van verdediging.
Alhoewel liet opmerkelijk is dat die
geruchten door de Engelsche pers aan
liet publiek ter ooro komen, deelen wij
die geruchten aan onze lezers onder alle
voorbohoud mede.
rende zon en matige koude.
Eindelijk kwamen de koeriers die
sedert lang van zich niet meer lieten
hooren, hier allen gezamentlijk aan.
De Polen werden aanstonds op War
schau afgestuurd langs Olita, en de
ontzadelde ruiters op den Nvemen
langs Me ree z. De anderen moesten de
groote baan volgen waarop wij ons
thans bevonden.
.Tot nog toe scheen Napoleon er
niet aan tc denken zijn leger te ver
laten. Doch rond den middag kondigt
hij eensklaps aan Daru en Duroc aan
dat hij besloten heelt weldra naar
Parijs te vertrekken. Daru zag de
noodzakelijkheid van dit vertrek niet
in, maar de keizer deed hem opmer
ken dat hij zich niet machtig ge
noeg meer gevoelde om Pruisen
c tusschen hem en Frankrijk te laten.
Waarom moest hij langer aan het
0 hoofd van eenen aftocht blijven
Mural en Eugecn zouden dien wel
voortleiden en Ney hem dekken,
enz. t>
Hij aarzelde nog alleen nopens den
keus van den hoofdman dien hij aan
het leger zou achterlaten. Hij had het
oog op Murat en Eugeen. Hij schatte
dc -wijsheid en de toewijding van
dezen laatste, doch Murat trad meer
De nieuwe Rijkskanselier.
Nopens graaf Hertling, den nieuwen rijks
kanselier, ontleenen we volgende bijzonder
heden aan de Kölnische Volkszeitung
De nieuwe rijkskanselier werd in 1843 ge
boren te Darmstadt, als zoon van een Hes-
sischen Gerechtsraad. Hij studeerde bij de
hoogescholen van Munster, Benn en Berlijn
in September 1863 trad hij voor de eerste
maal in 't publiek op, met eené programrede
over de bedoeling en 't streven der katho
lieke studentenbeweging, bij een Katholieken-
kongres te Frankfurt aan de Main.
Op 24 jarigen leeftijd kwam hij als lesgever
in wijsbegeerte bij de hoogeschool van Bonn,
waar hij twaalf en half jaar verbleef, vóór hij
tot leeraar benoemd werd. Niet zonder verzet
vanwege de wijsgeerige faculteit werd hij in
1882 bij de hoogeschool van Munchen
beroepen;- In welke Bciersche hoofdstad hij
dertig jaar hoogleeraar bleef.
Toen hij in 1912 aan het leeraarsambt
vaarwel zegde, om aan het hoofd der Beier-
sche regeering te komen, boden ook zijne
vinnigste politieke tegenstrevers hulde aan
zijne kennis en kunde.
Reeds in 1875 werd hij gekozen tot lid van
den Duitschen Rijksdag, waar hij als een der
voormannen van 't katholieke Centrum,
overwegend aandeel nam in de maatschappe
lijke wetgeving aangaande werk- en nijver
heidsregeling, arbeidsschikking voor volwas
sen werklieden, loonsbetaling, vakleertijd,
enz. Later hield hij zich meer op met de
buitenlandsche politiek en zelfs als Rijks
dagslid werd hem menige buitenlandsche
zending toevertrouwd.
Als gekozene van Koblenz-St-Goar wordt
hem, in zijne hoedanigheid van geleerde,
veel lof gezegd voor dc medestichting van het
Gorresgesellschaft in 1876, waarvan hij
nu veertig jaar eerste voorzitter is en dat
uitsluitend de bevordering der studie van
wijsbegeerte, geschiedenis en kunstkennis
ten doel heeft.
De Kölnische Zeitung merkt aan Het
voegde.aan een snedig antwoord der geschie
denis, dat een voormalige aanvoerder van
't katholieke Centrum de teugels van 't be
wind in 't Rijk en in Pruisen in handen
neemt, juist op 't oogenblik dat de 400 ver
jaring der Hervorming bedacht wordt. Hij is
Zuid-Duitscher, komt uit BeierenMaar
graaf Hertling is niet enkel Centrumsman,
niet enkel Beierhij is ook een man met
verzorgde geestesvorming en rijke levenser
varing, die als Parlcmentaar en Staatsman
geleerd heeft.dat niet ongenaakbare eenzijdig
heid het welslagen aanbrengt, maar wel de
geschiktheid om de hoeken af te ronden en
bij elkaar te voegen. Hij is vooral en voor
alles eeÜ Duitsch vaderlander, welke weet
dat ieder, die thans den kanselierszetel wil
bestijgen, den partijman en den partikularist
moet tehuis laten.
De Rijksdagzitting.
Berlijn 5 November. De voorzitter van
den Rijksdag. Dr Kampf zal den Rijksdag
samenroepen voor Donderdag 22 November,
om 3 ure. Eene bespreking der ouderdoms-
kommissie zal vóór dc Rijksdagzitting plaats
hebben.
Berlijn, 5 November. Het Berliner
Tageblatt verneemt dat de Rijksdag bij den
nieuwen zittijd een nieuw krediet-ontwerp
vooruit met zijn lust tot schitteren en
overtroeven, en 't was zulk een man
die hier vereischt werd. Eugeen zou
dus bij dezen monarch aangesloten
blijven, en door zijn geest van onder
werping en ijver zou hij tot voorbeeld
dienen aan de andere maarschalken.
Berthier moest ook met hen blijven,
en aldus zou er uiterlijk niets veran
derd zijn in de organisatie van het
bestuur, en het zou de overige gene
ralen aanmanen tot plichtvervulling.
Alzoo was het plan van Napoleon
geschikt, en hij deed aan Caulincourt
geheime toebereidsels voor zijn ver
trek nemen. Hij zou uit Smorgonv
vertrekken rond den 5* ot den Cfi
December.
Daru op wien voortaan gansch dc
last der administratie zou wegen,
aanhoorde stilzwijgend het besluit van
den keizer, doch het was gansch
anders gesteld met den ouden Berthier
die reeds zestien jaren aan de zijde
van Napoleon leelde en van hem niet
scheidde wilde.
Dit gaf onder hen beiden aanleiding
tot een hevige scène. Ten slotte moest
Berthier toch zijn hoofd leggen en
zich weemoedig onderwerpen aan het
hooger bevel.
('t Vervolgt).
