LIEFDESAVONTUREN
Ie Jaar.
Nummer 16
Zondag 18 April 1886.
Wij verwittigen onze nieuwe
abonnenten dat hun abonne
ment begint te loopen met den
1n van eiken trimester.
Al de verschenen nummers
van dien trimester zullen bun
toegezonden worden.
Buitenlandsch politiek nieuws.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
j. 5 fr. voor de stad. 1
Abonnementsprijs K
5 fr 50 voor den buiten,
PRIJS PER NUMMER 10 CENTIMEN.
voorop betaalbaar.
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten voor de stad, ten kantoore van het blad,
40, Korte Zoutstraat, 40, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Prijs der annonce» °e*Te' 15
Reklamen, 76 centxmen M a
Vonnissen op de derde bladzijde, 50 centhnen.
Nee spe nee metu.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
AALST, 17 APRIL.
Verledene week heeft Minister Glad
stone de hervormingsbill voor Ierland in
de Engelsche Volkskamer neergelegd en
eenige uitleggingen, over de bijzonderste
punten gegeven.
Ierland zou een eigen Parlement bezit
ten en slechts nog met zeer verzwakte
banden aan Engeland gehecht blijven.
Alleen de Daily News, onder de groote
britsche dagbladen is dit hervormings-
ontwerp genegen. Al de andere vallen
het heftig aan, alsook de bewarende en
de afgescheidene radikale en liberale af
gevaardigden in de kamer de Parnel-
listen en het Iersche volk heeft er vrede
mede. Nog dagelijks mordt M.Gladstone
door zijne oude vrienden verlaten. De
bill is in eerste lezing aangenomen al
hoewel Gladstone zich geneigd toont toe
gevingen te doen aan de oppositie, valt
het nochthans erg te betwijfelen of hij
den zegenpraal zal behalen. Wordt zijn
ontwerp verworpen dan zal hij eenen
oproep doen tot het land.
Eindelijk is het Bulgaarsch vraagpunt
opgelost Prins Alexander stemt toe in
zijne benoeming, voor sleulito
als Gouverneur-Genera al van Rumelië,
onder voorbehouding nochthans zijner
meer uitgebreide; rechten.
Nog1 heeft Griekenland niet ontwa-
perrcl. De Grieksclie Kamer heeft, met
eene tamelijke groote meerderheid, haar
volle betrouwen in het ministerie doen
kennen.
Het italiaanscli ministerie Depretis
heeft zijn ontslag gegeven. De Kamers
zullen ontbonden worden.
De Eerste Kamer van Holland, eene
wijziging aan de Grondwet verworpen
hebbende waarbij de onzijdige school
wordt afgeschaft, zoo trad Neclerlandsch
ministerie Heemskerk insgelijks af.
Te Chateauvillain, in een nijverheids
gesticht, bestond eene kapel waar de
geestelijkheid dier gemeente hevige aan
vallen deed tegen de republilceinsche in
stellingen en ambtenaren. Eene wet ver
bied kapellen of bidplaatsen te openen
in private gestichten. Toen de magistra
ten aan het gesticht van Chateauvillain
kwamen om de wet te doen eerbiedigen,
wierden zij met stokslagen en revolver
schoten onthaald. De gendarmerie heeft,
tot zelfsverdediging ook hare wapens
moeten afvuren,eene vrouwwierd gedood
alsook de bestuurder der
Aug us.
eene andere,
fabriek wierd gewond
van eenen Geleerden.
Naar het Franseh.
II.
Ivo Quaterquem was een der meest beschaafde
geleerden die de trappen van het In-tituut zijn
beklommen. Zijn vader, een oud bretanjer
vischer, eenig geld gewonnen hebbende met de
stokvischvangst op de kusten van Nieuwland,
had hem met zorg doen opvoeden, en de jonge
Quaterquem die, de wilskracht, zijnen volkstam
eigen, met een doordringend geestvermogen
paarde, was op korten tijd een der uitstekeudste
werktuigkundige van Frankrijk geworden; maar
immer bezig met het uitvinden van nieuwe
werktuigen, besteed bij geene hoegenaamde
zorg aan het beheer van zijn fortuin hij leefde
met groote moeite, zonder geld en bijua zonder
ui-hulden, op het zesde verdiep van een huis der
Montmartre straat. Somtijds droomde hij van
roem en van eenige uitvinding die zijnen naam
onsterfelijk moest maken het is die droom die
de miskende mannen van genie voedt.
God weet, dacht Quaterquem, zekeren dag,
God weet wat het menschel ijk geslacht niet al to
danken heeft aan den uitvinder der diligenticn
de stoomkracht en de ijzeren wegen beschaven
De laatste eu ergerlijke gebeurtenissen,
die op zulke droevige wijze, België's
naam in bet buitenland hebben doen
weêrklinken,wekten ook de aandacht op
ten voordeele der sociale kwestie. De
oproerige beweging in bet land heeft,
midden der puinen en der rampen die zij
veroorzaakt heeft, toch dezen goeden
uitslag opgeleverd.
Men moet er gebruik van maken,
wanneer bet, tijd is, en niet wachten tot
op den oogenbiik dat, de drang der ver
blinde volkswoede geenen tegenstand
meer duldende, de ondergang der maat
schappij onvermijdelijk zal geworden
zijn.
ele middelen ter oplossing van bet
sociaal problema dringen zich op, vele
grieven van liet volk. zelfs wanneer men
de socialistische dwaalbegrippen van kant
schuift, vergen een nader toezicht, wij
zullen er later over handelen. Heden
zullen wij slechts twee punten, het onder
wijs en liet leger, aanraken.
Dat niet alleenlijk op godsdienstig,
maar ook op stoffelijk terrein, de menscli
door dweepzucht kan bezield zijn, bleek
maar genoeg uit de onlusten rond Char
leroi even als eene, door godsdienstigen
dweepzucht a angevoerde menigte anders
denkenden in lijf en goed met koortsige
woede aanvallen en, als wilden, in bloed
en brand, hunnen godsdienstigen wrok
w illen koelenzoo ook lieten de onwetende
mijnwerkers, rond Charleroi, door eene
andere soort van dweepzucht aangedre
ven, de afgrijselijke sporen van bunnen
domuien opstand na.
V elke is de bron waar de dweepzucht
uit voortspruit, wat is bet voedsel waaruit
zij hare krachten nut de onwn"ia,WTO
ueene andere clan eene onwetende massa
zal zich er toe laten bréngen te huilen op
het graf van eenen nietgeloovigen, te
spotten met zijn lijk geene andere dan
eene onwetende massa kon vermaak
scheppen in galgen en brandstapels.
Geene andere, dan eene onwetende massa,
zou zich laten opruien hebben om het
onmogelijke van nijveraars en mijnbe-
zitters ,met doodsbedreigingen ,te eischen,
om de nijverheids gestichten te verwoes
ten waar zij werk konden vinden, om
den doodsteek te geven aan eenen tak der
nijverheid waarin zij hun levensbestaan
vonden.
De onwetendheid is de moeder van liet
kwaad zij is de vijand die 'er'te bestrij
den valt, haar dood is liet leven van het
volk.Wanneer zij niet meer bestaan zal,
zal liet volk in waardigheid winnen en in
zijne waardigheid de macht vinden om
zijn lot te verbeteren, op eene billijke en
vredelievende wijze, zonder buitenspo
righeden, zonder overdrijving en zonder
gevaar voor liet maatschappelijk even
wicht.
Daarom is het, voor onze klerikale
meesters, eene eeuwige schande, het
onderwijs, dat de bevechter der onwe
tendheid is, in den weg te loopen en op
eene schijnheilige wijze te willen vernie
tigen. Het volk tot de onwetendheid doe-
men, is bet tot de revolutie ophitsen.
Het volk moet onderwezen worden.
Europa en bevolken Amerika wie weet? met
de luchtballen zal ik misschien Oceanië ontgin
nen Nu, wat ontbreekt er aan de luchtballen
Het is 't steunpunt niet, 't is de bewegingskracht
niet't is het roerZiedaar wat er te zoeken
valt. Indien ik het vind zal Christoffel Golomb
een nietig beurtschipper zijn tegen mij.
Hij zocht gedurende twee jaren.
Den 15 April 1859, dag waarop dit verhaal
begint, was het vraagstuk, na talrijke proefne
mingen, eindelijk opgelost en Quaterquem zag
zich in de mogelijkheid, in vier en twintig uren
tijds, de reis rond de wereld te doen en over de
kruinen der hoogste bergen te zweven. Hij had
dan den ouderdom Tan 2t> jaren 't is op dien
ouderdom dat men den roem lief heeft en er be
geert van te genieten.
Er zijn mannen van genie die onmiddelijk de
aandacht op zich trekken, en die men in de
straten van Parijs ziet wandelen, met de statig
heid van onsterfelijke goden. Onze vriend Qua
terquem behoorde tot dit slach niet. I)e handen
op den rug gekruist, den hoed van achter op het
hoofd geschoven, stapte hij langzaam heên, vol
be wonderlijke kalmte en zonde" iemand te
bezien.
Op den hoek van het heulevard en der rue
Yivienne bleef hij een stond in overweging staan.
Inderdaad, dacht hij, ik hen een verstokt
ikzuchtige. Om drie ure maak ik fortuin 't is
kwaart na drieën en reeds heb ik mijne vrienden
vergeten dat verdoemd geld moet toch zonder-
De Bien Public, daarin gevolgd door
meestal de klerikale bladen, bestrijd
den persoonlijken verplichtenden dienst
volgens die bladen zou het eenen anti-
demokratische maatregel zijn.
A reezen die organen der klerikale
partij misschien dat, met aan te nemen
dat elkeen, wien een slecht lot te beurt
valt, de soldaten plunje moet aantrekken
en de wapens opvattenzij den weg
zonden bereiden om liet voorrecht der
Seminaristen, van den soldaten dienst
vrijgesteld, af te schaffen
Om dit voorrecht, dat ongrondwettig-
is en geene rede van bestaan heeft, in
leven te behouden, zou de klerikale
partij weigeren mede te werken om een
einde te stellen aan eene instelling, die
de scbreeuwendste onrechtvaardigheid,
ten nadeele der volksklas daarstelt, af te
schaffen Ja oor de eischen der gees
telijkheid moeten de rechten van bet
volk opgeofferd worden, onze volkskin
deren moeten geslachtofferd worden voor
eenige seminaristen
Neen.de persoonlijke dienstplicht is
geene anti-demokralische inrichting
Ja, zij is eene der rechtsmatige vol
doeningen aan het volk gegeven
De plicht om leven en streven aan bet
Vaderland ter beschikking te stellen is
een plicht die op rijken en armen druk
ken moet, dien men voor geen geld af-
koopen mag.
Nochthans is het, tot hiertoe nog, de
grond tegen vreemde overweldiging te
verdedigen hij immers beeft geen geld
genoeg om zicli eenen plaatsvervanger te
bezorgen, dus moet bij alleen de schoonste
jaren van zijn leven in de kazernen aan
zijn land opofferen, wijl zij, die milder
door de fortuin bedeeld wierden, die
zelfde jaren in feesten en vermaken door
brengen en, in tijd van gevaar, de bel-
gisclie soldaten zouden zien ten oorlog
gaan
Als natuurrecht is dus, op militair
terrein, de gelijkheid eene noodzake
lijkheid beter dan in andere zaken kan
zij bier verwezendlijkt worden.
En buiten de zedelijke voldoening die,
voor den nederigen, uit liet daarstellen
dier gelijkheid zou voortspruiten, zou hij
er ook nog stoffelijk voordeel bij genieten.
Om niet te langdradig te wezen zullen
wij lieden slechts een punt daaromtrent
aanraken.
Zeker zouden de jongelui van rijke en
yan begoede familieën zich in de kazer
nen, zooveel mogelijk, van allen zwaren
of veilen arbeid ontmaken, zicli aan den
wachtdienst onttrekken, zoo dikwijls als
het de tucht toelaat. Arme jongens, die
lieden, bij gebrek aan eenige kluiten in
den geldbeugel, na hunnen dagdienst
volbracht te hebben, niets beters te doen
hebben dan, in luiaardij, hunne ledige
lingc kansen hebben. Indien ik bun, om bet
kwaad te herstellen, eene punchmaat aanbood?
Welverduiveld daar is juist de kom.
Hij trad eenen dier prachtige prulgoedwinkels
binnen, die men, uit alle boeken der beschaafde
wereld, bezichtigen komt, en waar men wapen
uitrustingen, helmen, Sabels, dolken, zwaarden,
koffijkannen, potten van japanscb porcelein en
bet prachtig speelgoed, dat eene specialiteit der
parijsche nijverheid is, onder een a-mtreft.
Wat kost die pot van Sèvres porceleir.
vroeg bij aan den winkelier.
Drie duizend franken, Mijnbeer.
Quaterquem beet zich op de lippen.
Mijnheer, sprak de verkooper, merkt wel op
dat er, in gansch Europa, slechts een enkel pot
is als deze. Zoohaast hij gemaakt was,beeft men
den vorm verbrijzeld. Bezie de schildering eens,
't is eene kopij van Greuse's tafereel 't Meisje
met de gebroken kruik. Die kopij is opmerkens
waardig. Zij wierd gemaakt op bevel van
Napoleon den Grooten.
Quaterquem begon te lachen.
Gij twijfelt er aan, misschien? ging de koop
man voort. Zijt gij van den stiel
-Neen, ik ben meetkundige.
Dat valt goed, Mijnbeer; Napoleon gaf den
pot ten geschenke aan M. Monge, graaf van
Peluse, die een vermaard meetkundige en zijn
goede vriend was, zooals ge weeten de erfge
namen van M. den graaf van Peluse hebben hem
verkocht aan eenen russischen prins van wion
uren op bunnen strooizak door te bren
gen, zouden toespringen om de soldaten
van den gegoeden stand in werk en dienst
bij te staan, zij zouden in werkzaamheid
hunne ledige uren kunnen overbrengen
en iets in den zak krijgen om wat beteren
mondkost zich te verschaften, of, door
bet drinken van eenen borrel of een glas
bier, het heimwee te beteugelen.
Andere voordeelen zijn er nog,waarop
wij later zullen terugkeeren.
olgens de Bien Public zou bet afschaf
fen van het militair remplacement, een
nadeel zijn voor de volksjongens. Heden-
daagè doen zicli honderde burgers jongens
in den dienst vervangen, met het geld dat
zij daaraan besteden maken zij zoovele
arme drommels gelukkig. Gelukkig Is
bet wel zoo Moet men niet bet tegen
overgestelde zeggen? Hij die eenige jaren
bij de soldaten heeft doorgebracht, die
met aandacht er zijne omgeving heeft
aanschouwd, moet met ons bekennen dat
bet nooit liet puik der werkjongens is dat
zicli verkoopt zij zullen met ons beken
nen welk schandelijk misbruik de plaats
vervangers van hunne centen maken,wat
verschrikkelijk contingent zij jaarlijksch
aan lie tucht- en strafcompagnieën leve
ren.
In het belang van liet zedelijk, van bet
stoffelijk welvaren onzer volkskinderen,
moet de plaatsvervanging afgeschaft
worden
J. J.
Het lager onderwijs in de vereenigde
Na over clë mnïcleïen te hebben ge
sproken waarover het onderwijs beschikt
en over zijne stoffelijke inrigting, blij
ven er ons nog eenige woorden te zeg
gen nopens een paar vraagstukken die
hoogst belangwekkend zijn en ook al
veel besproken worden namelijk het
verplichtend onderwijs en de gemeen
schappelijke opvoeding vanbeidekuim en
Met bet eerste punt hebben liet de
Amerikanen over 't algemeen weinig op
die afkeer spruit hieruit voort, dat de
Amerikanen wars zijn van al hetgeen
maar aan verplichting gelijkt, en zij
hechten boven al prijs aan de persoonlij
ke vrijheid. Tot in 1883 had men liet.
verplichtend onderwijs slechts in 15 sta
ten en 6 grondgebieden kannen opleg
gen, en nog was liet niet zonder lievige
tegenspraak. Nochtans kan men eene
strekking naar liet verplichtend onder
wijs bestatigen in de groote middenpun
ten eenige steden hebben bet grondbe
ginsel voor eigen rekening aangenomen
alhoewel dit grondbeginsel dit van den
staat niet zij.
In ons land gewaagt men ook al som
tijds van het verplichtend onderwijs
Zulk onderwijs is en moet het droom
beeld eëner verlichte liberale partij.
Onze tegenstrevers over 't algemeen zijn
hoogst afkeerig van het verplichtend
onderwijs zij zijn de voorstanders der
hij tot mij kwam.
Ik geloof u, zei Quaterquem maar 't is
verdniveldsch duur, drie duizend franken
Mijnheer, viel hem de koopman in de rede,
wij hebben ook porcelein van Limoges, nog
gansch nieuw en goedkoop.
Dat maakte de rekening van den kooper niet.
Hij ging eens den winkel rond maar hij dacht
aan niets dan aan den Sèvresche pot. Eindelijk,
betaalde hij er den prijs van, droeg hem m de
ten zijuenten schreef aan zeventien zijner innig
ste vrienden, den volgenden omzendbrief
Beste Vriend.
Archimedes vroeg slechts eenen handboom
om den wereldkloot op te heffen. Ik vond wat
beters ik bestuur de luchtballen gelijk een
koetsier oenen omnibus. Binnen de maand zal ik
I'ekin gaan bezichtigen; brengt uwe boodschap
pen voor hetHoofd van het Hemelsch-Keizerrijk,
broeder der maan,kozijn der zon, in gereedheid.
Een geluk komt nooit alleen; mijne zakken
wegen af van het goud, en ik kom den aankoop
te doenvaneenouil scheerbekken van Napoleon,
cn dat te Sèvres het levenslicht aanschouwde
in dit hekken zullen wij punch gereed maken. Ik
verwacht u dezen avond, om negen me.
Uw verkleefde Ivo Quaterquem.
Toen de zeven brieven geschreven waren
stond hij op om een stokjen zegellak te nemen
door die haastige beweging raakte hij den kos-
telijken pot, die, op den planken vloer, in uui
zend stukken brak.
persoonlijke vrijheid zeggen zij zonden
zij dan meer liberaal zijn dan wij Toch
niet.
Achter de groote woorden persoon
lijke vrijheid schuilt eene vrees im
mers bet verlichte onderwijs zegepraalt
altijd over dom bijgeloof en dwaze dweep
zucht dit is juist niet hetgeen zij wen-
sclien bet verplichtend onderwijs zou
de oogeu der groote menigte openen
het licht mag wel eventjes branden van
hunnent wege mits de vlam al niet te
klaar zij dan ware bet met bun rijk ge
daan. Zij zouden ons nu kunnen wijzen
op het voorbeeld der Vereenigde Staten
om hunne afkeerigbeid van het verplich
tend ondervijs te verregt vaardigen.
Maar hoe zijn de toestanden verschillend
bier en in de Vereenigde Staten Daar
doet zicli de noodzakelijkheid van bet
verplichtend ouderwijs niet gevoelen als
bij ons. De overgroote meerderheid der
burgers is er hoogst met het onderwijs
ingenomen, en staten, graafschappen,
gemeenten wedijveren ondeieen voor
bet ontwikkel en van bet jongere geslacht:
de stoffelijke middelen waarover het on
derwijs kan beschikken, de ontzaglijke
giften door bijzonderen geschonken ge
tuigen genoegzaam boe hoog het men
daar met het onderwijs op lieeft. Dan is
er nog iets dat de verplichting minder
noodzakelijk maakt het is de volstrekte
kosteloosheid van bet lager onderwijs in
alle trappen de normaalschool er onder-
begrepen hetgeen toelaat aan een leer
ling zijne lagere studiën te voltooien zon
der dat liet aan zijne ouders iets kost.
Daardoor is bet verstaanbaar dat men de
^TOnü'Kan scniuv Gul 'én aairr'is (ie* cm- -
legging der gretigheid met welke de
menigte naar onderwijs snakt. En noch
tans is de openbare maclit door hare
grondbeginselen niet vijandig aan het
verplichtend onderwijs eertijds hebben
de eerste landverhuizers niet achteruit
gedeinsd om het onderwijs verplichtend
te maken. De beer Passy maakt bier eene
uiterst belangwekkende studie over den
oorsprong der gunst in welke het onder
wijs bij iederen Amerikaan staat, maar
wij kunnen ongelukkiglijk over die stu
die niet uitweiden.
Er blijkt in alle geval uit dat bij iede
ren Far Wester de vaste overtuiging in
het hart gegrift is, dat het voor den
mensch om zoo te zeggen een zedelijke,
bijna godsdienstige verplichting is een
grondig onderricht te verwerven. En, al
is het onderwijs verplichtend verklaart
in talrijke staten der vereeniging, toch
denkt men doorgaans dat de verpligting
niet noodig is daar waar de goede wil
voldoende is, en dat men zonder volstrek
te noodzakelijkheid, niet tot dwangmid
delen mag overgaan.
Wanneer wij aan dien bloeienden toe
stand van het onderwijs in de Vereenig
de staten, den toestand in België verge
lijken, moeten wij wel bekennen dat de
vergelijking ten onzen voordeele niet is,
en dat de verplichting bij ons zoo gemak-
Quaterquem bleef eenigeu tijd roei loos staan.
De verras ling, de wanhoop, bet spijt over het
verloren geld en bet gebroken meesterstuk over
laadden hem ter zeiver tijd. Eindelijk nam hij
zijn besluit, en vol droefheid schreef hij, onder
aan de brieven, het volgend naschrift
V. S. Donil r en bliksem Ik breek daar zoo
even Napoleon's scheerbekken. Spaart u alle
moeite de punch is tot betere tijden uitgesteld.
Docmnis voor den pot, voor den werkman die
hem maakte, voor Napoleon die hem aan Monge
gaf, roor Monge die hem naliet aan zijne neven,
voor die neven die hem aan eenen russischen
prins hebben verkocht en voor den russischen
prim die het dwaas gedacht kreeg zicli ervan te
ontmaken Vaarwel, ik ga naar het Opera-
Comiqne.
Hij lakte de zeventien brieven toe en stak ze
inden post.Om 3 ure trad hij het Opera-Comique
binnen. Bij toeval vond hij nog slechts plaats in
eene loge, waar hij zich voor aan plaatste. Dit
toeval moest over zijn leven beschikken.
De loge was ledig; maar een kwaart uur» nadien
kwam een engels :hman met twee engelsche
dames aan zijne zij de de loge innen;d>ene blond
en reeds rijp van jaren, geleek zeer wel aan
eenen door den winterkou gerimpelden appel
de andere was insgelijks eene blonde, maar
schoon als eene leliö eu lief als eene heldin van
Walter Scott. Het waren moederen dochter.
En de engelschman't was een engelsch-
man Elkeen kent dat krachtig ras. lomp. ver-
DE DENDERGALM
O O O
ggOZii«SfiiösfciiS
