I
EENE VLUCHT
uit Siberië
Belangrijk Bericht.
Het werk der kloosters.
Politieke verscheidenheden.
Jaar.
Nummer
o 5
Zondag 20 Angnsti 1886.
Al do Liberalen, dio van hot
gomoonlehosliiur bericht zmi-
don onhangen liobbon dat zij
van do kiezerslijst gesehrabt
zijn, cordon vriendelijk ver
zocht er hol Secretariaat der
Liberale Associatie van te ver
wittigen en de noodige stukken
aan den Sekretaris ter band te
stellen.
liet Sekretariaat, gevestigd
in den Graaf v an Egmqnt, Groo-
te Markt, is open van 1 I tot 12
ure 's morgends.
mrmmm
Abonnementsprijs
IJ BEI; A At. VVEhivULAD VOO!;
5 tv. voor cla stad.
5 fr 50 voor den buiten,
r Pt IJS PEP NUMMER 10 CKNTTMEN.
voorop betaalbaar.
Men abonneert zich op alle poetkantoor-en voor den buiten voor de stad, ten kantoore van het blad,
40, Korte Zpvtstraat40, Aalst.
w
Nee spa nee metu.
AALST, 28 AUUSTIJ.
Het is de taak van dag- en weekbla
den aan het volk de gevolgtrekkingen
te doen kennen die het werkonderzoek
kan opleveren en aldus bij te dragen om
dit onderzoek een waarlijk nut te doen
oplevei'en. Getuigen zijn er wenschen
komen doen kennen die in den grond
misschien zeer rechtvaardig zijn, maar
wellicht sterk overdreven en die in den
geest des volks dwaalbegrippen zouden
kunnen doen nederdalen. Die Wenschen
van haar overdreven hulsel ontdoen, het
volk in de palen der werkelijkheid en
der mogelijkheid houden, de middelen
opzoeken om die wenschen te verwezen! -
1 ij ken, dat is de taak der drukpers. Deze
moet ook de kwalen doen kennen waar
aan het volk, en inzonderheid de wer
kende klas lijdt, er de grootheid en de
ernstige gevolgen van doen uitschijnen
en de geneesmiddelen opzoeken die moe
ten aangeduid worden.
Tegenwoordig is het grootste vraag
punt der Staatkunde de oplossing dier
sociale kwestie die, ten gevolge der ge
beurtenissen van Maart, elkeen die iets-
wat met de rust en den voorspoed des
vaderlands behebt is, bezighoudt.
Een deel der bevolking, met de socia-
li>4ische menners vooraan,legt de schuld
van den ellendigen toestand der wer
kersbevolking op de lieerschende klas
alleen zij alleen is plichtig aan den er-
bar melij ken staat van stoffelijk en zede
lijk verval waarin de lagere standen ge
zonken liggen zij alleen, door ernstige
toegevingen, wat zeg ik, door hare ver
nieling, kan den werkman tot een beter
lot roepen.
Dat de lieerschende klas niet altijd op
de hoogte van haren plicht is gebleven,
dat zij wat meer voor het kleine volk
had kunnen doen, geven wij gereedelijk
toe maar dat zij alleen van alles de
NAAR HET POOLSCH
van
Ilufin
i schuld moet dragen, betwisten wij ten
volle want ook de werker mag zich in
zeker deel zijn ellende en zijn verval te
schu 1de makenEn om hem met des te meer
recht en kracht bij de hoog ere klassen
te kunnen verdedigen, zullen wij hem
eerst otimeedoogentllijk zijne eigene
wonden doen met den vinger tasten.
's Werkman» voedsel is zeker niet
al te lekker en meer dan eens misschien
staat hij van de tafel op, niet bij gebrek
aan eetlust, maar bij gebrek aan eten.
Is dit de schuld van zijn al te gering dag
loon Wij bekennen volgaarne dat met
een weekloon van 10 of 12 franken hij
zijne tafel van geen vleesch nog van
overvloedige spijzen lean voorzien, maar
weet hij wel altijd op de meest bezorgde
wijze met zijne duurgewonnen centen
0111 te gaan Heeft hij niet dikwijls
slechts een spotlach over, wanneer men
hem de regelen der huishoudkunst wil
aanleer en Hoe dikwijls slaat hij niet de
raadgevingen van spaarzaamheid en sa
men werking in den wind
Niet alleen het voedsel, maar ook de
uitspanning geven den werkman zijne
Tijdens eenen schok, zoo als eene TetbUka er
in hare verwoede snelheid er geene aan den
reiziger spaart, gevoelde ik als eene braak aan
de verbindingsspieren van liet hoofd, en eene
scherpe, verschrikkelijke pijn in den hoofd
schedel deed mij eenen woesten noodkreet sla
ken, die zelfs in de koets die ons voorafging ge
hoord werd. De majoor deed stil houden en
vroeg mij wat ik had. Ik kon niet antwoorden,
alleenlijk snikte ik luid. Hij gaf bevel stapvoe
tend voort te rijden tot aan de standplaats. Dat
verlichte mij eenigzins, maar bij den minsten
schok herbegonnen) mijne hels lie pijnen ik
liet mijnen mond luide kreten ontgaan, wijl ik
mijn hoofd tusschen mijne tanden neep. Aan
de standplaats gekomen, kou ik niet uit het
rijtuig stajipen, en ik weende
Alsdan liet mij de majoor, die haastig was
om te Bra^law aau R' kouien, aan de waakzaam
heid over van eeneu der politiebeambten en vau
krachten terug dus
moet er, op een
eene uitgave
werkmansbudget, ook
voorkomen voor aanschaffing van uit
spanning. Maar hoe dikwijls is die uit
gave niet overdreven, in koevele huis
houdens bedraagt die uitgave niet een
vierde, een derde deel zelfs der totale
inkomsten
En wordt dan nog dit geld besteed aan
een nuttig, aangenaam en gezond tijd
verdrijf
Ongelukkiglijk neen. 's Werkmans
vermaak bestaat maar al te veel in liet
bovenmatig drinken van bier en jenever,
dat hem zedelijk verlaagt en stoffelijk
zijne krachten afneemt. Ofwel waagt hij
zijn gehl in d,uivenkampstrijden. Wie
weet wat al geld daardoor op een jaar
verloren gaat. Wel is waar dienen de
uitgelegde gelden tot liet geven van prij
zen. Maar die prijzen worden slechts
door enkelen genoten daarbij niet alles
wordt aan prijzen besteed een deel dient
tot het dekken der onkosten en daar
toch heeft de speler geen profijt van.
En dan, hoeven de duiven geenen oppas,
geen voedsel te genieten, en kost zulks
niet Wellicht zal uien zeggen dat het
duivenliefhebben voor den werkman
toch ook een tijdverdrijf is. 't Valt ons
gemakkelijk zulks te bekennen maar
wij voegen er bij dat zulks een kostelijk,
roor den werkman een zeer kostelijk tijd
verdrijf is. Hoe wedert-pannig toont zich
de werkman, en hier bijzonderlijk te
Aalst, voor elke vereeniging waar hem
een tijdverdrijf zou verschaft worden
dat hem naar geest en lichaam zou ont
wikkelen. Waar zijn de volksmaatschap
pijen, van zang, van lichaamsoefening,
van zelfsonderricht Maar al te vaak
worden diegene door de werklieden be
spot, die de werklieden willen in eenen
twee gendarmen, hun wel aanbevelende stap
voets te gaan. Wij hernamen onze i'eis maar
na verloop van eenige uren gaf mijn reisgezel,
ongeduldig over onzen tragen gang, gaf bevel
den weg te bespoedigen.
Nauwelijks waren do paarden aan het galo
peeren,ol'mijne pijnen wierden zóó hevig dat zij
waarlijk on verdragelij k waren. Ik voelde mij
zot worden van pijn en, door mijne angstige
kreten verwittigd, bevool mijn bewaker stil te
staan. Gij moet langzaam doen rijden, merkte
ik op indien gij 't niet wilt, jaag me dan aan
stonds e<!Són kogel door het hoofd. Geloof me,
indien gtfblijft galopeeren, zal ik het geene vijl'
minuten meer kunnen uithouden, ik zal dood
zijnen wat zal alsdan uw toestand zijn
Ik overdreef geenszins mijne woorden, met
eene innige overtuiging uitgesproken, maakten
indruk op mijnen bewaker. Wij bleven liet ove
rige van den nadut stapvoets rijden en, met het
krieken van den dag aan eene standplaats ge
komen, deed hij mij zelfs eene ijsslede geven,
alhoewel de baan in het geheel niet met sneeuw
overdekt, maar enkel slijkerig was. Eindelijk,
om een ure 's namiddags, kregen wij Braelnw
in het zicht, waar de majoor Pouloutkovskoï
reeds op ons wachtte. De erbarmelijke staat
waarin ik mij bevond roerde hem zichtbaar
hij legde zijne hand op mijnen arm. bezag mij
aandachtiglijk en ondervroeg mij over de pijn
die ik gevoelde. Het was de eerste en ook de
laatste maal dat hij mij een oprecht medelijden
getuigde. Hij zegde mij dat de noodzakelijkhe
den van den'dienst hem dringend naar Kiow
riepen, maar dat ik hier den noodigen tijd zoo
kring vereenigen waar men hun zou vrij
waren van dronkenschap en dierlijke
uitspattingen. Want ons werkvolk ver
teert liever 1 op 2 franken ter week
onnoodig aan zijne duiven, dan zieli
-jaarlijks, eene uitgave te getroosten s
van 5 ol 6 franken die hem, ten slotte,
naar lijf en ziel moet profijtig zijn.
Hier ter stede heeft men, over een
paar jaren, eene volksmaatschappij ge
sticht. Op eene werkers bevolking van
15 a 16 duizend personen, zou zulke
maatschappij niet een goed honderdtal
leden moeten bezitten, maar duizend
dan zou zij in staat zijn een voornaam lo
kaal met hof te bezitten, waar de werk
man, zonder zich aan den drank te moe
ten overgeven-, met zijne verwanten in
zoetegenoegtens zijne ledige u ren zoukun-
non slijten, danzou die maatschappij eene
lioekerij kunnen inrichten, hare leden
middelen tot lichaains oefening kunnen
verschaffen en tot feesten uitnoodigen
die de wekenlange betrachting zonden
zijn des werkmans. Dan zou deze opge
leid k tinnon worden tot een ernstig man,
bewust van zijne eigen waarde en die
zich zeiven weet te eerbiedigen. Nu heeft
bij lieve r onwetend te blijven en dan,
wanneer een crisis komt die zijn lot ver
slechtert, zal hij, zonder eens zijn ge
drag, zijne daden te onderzoeken, tot
gewelddadigheden overgaan, nijverhe
den ten gronde brengen en, tot slotsom,
het slachtoffer worden zijner driften en
zijner onbedachtzaamheid
J. J.
De Commission du Travail heeft
bijna bare rondreis geëindigd ze heeft
althans de voornaamste steden bezocht
en het is reeds mogelijk eenige gevolg
trekkingen uit de openbare verhoeren
optemaken.
In bijna iedere stad is onder anderede
klacht geuit, dattówerk in de gevangenis
sen en in de kloosters voor de werklieden
een onmogelijke mededinging uitmaakt.
Wij twijfelen niet of het Staatsbestuur
zal de noodige maatregelen nemen om
aan do onwettige mededinging der ge
vangenissen een einde te stellen, men
moge daartegen inbrengen wat men wil;
de goede en brave werklieden moeten
niet lijden terwille van degenen, die de
maatschappij uit haar midden heeft ge
bannen, en telkens een werkman zonder
werk is en zijnen prijs moet verlagen,
omdat de gevangenhuizen ham daartoe
dwingen, wordt eene schandelijk on
rechtvaardigheid begaan, die niet langer
mag geduld worden,
En de mededinging der kloosters
Dat in de kloosters gewerkt wordt, dat
de kloosters handel drijven, dat de kloos
ters eene belangrijke mededinging doen
aan het werk en de nijverheid en den
handel der burgerij, kan niet meer ge
loochend worden.
blijven om mijne krachten oen weinig te her
stellen. Hij nam welhaast afscheid van mij, en
na nog eenigen tijd voortgereden te zijn bleef
mijn voertuig in de stad, voor een uitgestrekt
gebouw, van treurig voorkomen stil houden.
Men deed mij afstappen de zware poorten
krijsehten op hare hengsels en, na door eenige
sombere gangen gegaan te zijn, bevond ik mij
midden eener kleine, tamelijk nette kamer,
wier venster voorzien was van stevige ijzeren
staven. Ik wierp mij op eenen stroozak dien ik
in eenen hoek Bemerkte, eri bedekte mij met
mijnen mantel.
Weinige oogenlikken nadien ontving ik het
bezoek van den onderprefekt en eenen genees
heer, een polak, die mij met veel belangstelling
ondervroeg, mij de rust en eenige geneesmid
delen voorschreef. Men liet mij met de twee
gendarmen allee-. De rust was inderdaad het
eenigst geneesmiddel voormijne smarten, waar
van ik niets gewaar wierd zoolang ik neder en
stillag. Lange uren waren verloopen, toen ik
eensklaps, midden der volledige stilte een aar
dig gerammel hoorde waar ik mij, in den begin
ne, geen gedacht kon van geven. Eindelijk on
derscheidde ik het gerucht van ketenen achter
de muren en in de gangen. Ik bevond mij dan
ineen dier groote gevangenhuizen Krepost ge
naamd. Wie waren mijne gezellen Gewone
misdadigers, of misscliiea wel politieke gevange
nen, latuV'enoten M jn twijfel bleef niet lang
bestaan. Ik 1 oord:; helderklinkeu'de, in koor
herhaalde zangen, waart,usschen zich li t ge
rinkel der ketenen mengde. liet waren poolsche
woorden, het was eene welgekende melodij
11i Ali'iOAi te,semen I AALST.
q.*„ I Gewone, 15 centimen 1
Pi |s der annoncen per drukreqel.
Reklamen, 7o centimen p s
Vonnissen op de derde bladzijde, o0 centimen.
maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan liet blad gezonden wordt,
Handschriften worden niet terug gezonden.
Alles waf mnn nu Surft, is dit werken
op eene geloofbare wij zé uitte leggen en
te verschoonon. Do lieer Lammenscle-
rieaal senateur en lid der Commission du
'Lravail, is meer dan eens van zijnen ze
tel recht gesprongen, wanneer de werk
lieden hem in het aangezicht kwamen
zeggen, dat de kloosters eene plaag en
een kanker waren en zij, de werklieden,
de kloosters onder hunne gevaarlijkste
vijanden tellen.
In den beginne loochende hij kortaf,
en zegge dat de kloosters aan de werk
lieden geen kwaad deden. Weldra ech
ter moest hij voor de gestaafde getuige
nissen terugwijken.
Pe kloosterlingen hebben zoo goed het
recht om te werken als eenig ander burger
zegde hij zoo zij niet werkten zou men ze
voor ledigloopers uitschelden.
Dat schijnt heel juist maar gelukkig-
lijkhad de werkman, die alsbeschuldiger
optrad, het ware woord gereed.
Be kloosterlingen werken zeiven niet,
maar doen werken, zegde hij. Niet alleen
doen zij ons eene schandelijke mededinging
aanaangezien zij voor geene. familie, te zor
gen hebben maar wat zij verkoopenis zelfs
hun eigen werk niet en alleen het werk van
kinderendie zij exploiteer en.
Dus een di ^ibel k waad, eene dubbele
onrechtvaardigheid het werk van an
deren van kinderen exploiteeron. en be
neden de prijzen leveren om dat onrecht
vaardig werk aan den man to brengen.
Zoo zij niet werken, zou men hen voor
leegloopers uitschelden, heeft M. Laimnens
gezegd.
Dat hij zelf de voltrekking make.
Over de manier waarop in de kloos
ters gewerkt wordt, hébben wij reeds
veel in dit blad geschreven. In niet eene
stad wordt dat op zoo groote schaal ge
daan als Brugge de kloosters waar ge
werkt woidt zijn hier ontelbaar en ieder
inwoner van Brugge weet dat zeer goed.
Ziellier eenige staaltjes van onderkrui
perij, die verdienen geleend te worden.
In een klooster in de Annociaden-
straat wordt eene gevaarlijke mededin
ging aangedaan aan de behangers. Daar
lmisteeneAssociation del'adorationper-
pétuelle n die aan verminderde prijzen en
in zeer voordeelige voorwaarden vlaggen
en vaandels verhuurt.
In een vrouwenklooster der stad wor
den wekelijksch geheele koffers wegge
voerd met allerhande witgoed. Men
heeft ons stellig verzekerd dat zeer voor
name dames der stad, wier naam men ge
noemd heeft, daar alle witgoed laten
afwerken en vermaken. Er worden ook
geheele costumen gemaakt men noemt
eenen doktoor wiens vrouw en dochters
geene andere kleedingstukken dragen,
dan door dat klooster geleverd. Niet
lang geleden is een juffer getrouwd wier
bruidskleed in dat klooster was afge
werkt.
Een liberale handelaar uit èen der
voornaamste straten der stad heeft zijne
burgerlijke werksters moeten opzeggen.
Het deed hem veel spijt, maar anders
was het hem onmogelijk de mededin
ging met andere winkels vol te houden.
Een cijfer voorschootjes, die gewoon
lijk 60 centiemen betaald werden, ma
ken de kloosters voor 25 en 30 centie
men. Ze gaan zelf hunne diensten aan
bieden en moeten wel aanvaard worden,
zelfs door liberalen.
M ij kennen eenen clericalen beambte
wiens vrouw trachtte eenig geld te ver
dienen met zulke voorschootjes en kin
derhemdjes. Over drie weken heeft men
haar gezegd, dat een aanbod gekomen
was., dat den prijs tot op min dan de
helft verlaagde de naarstige vrouw
heeft moeten weigeren ze verslijt maar
naalden en garen.
Ziehier nu echter liet schoonste Wij
houden het uit den mond van iemand
die ooggetuige was.
Er is eene soort van nonnen die 's za
terdags onder den dekmantel der liefda
digheid. bij de beenhouwers vet en afval
gaan schooien. Dat vet wordt hersmol
ten en eene non heeft in eenen winkel
der Stad dat vet beneden den prijs te
koop aangeboden. Zij voegde erbij, dat
zij veel zulk vet verkoopt en noemde
zelfs twee pasteibakkers die, zegde zij,
haar vet gebruikten.
Dus, ze gaan liet vet afschooien en
verkoopen benevens de beenhouwers,
die liet hun schenken en beneden den
prijs.
Wat denkende beenhouwers daarvan?
AVie nog zulke feilen weet, zal altijd
onze kolommen open vinden.
(Brugsche Beiaard).
In 7 kribje neergebogen
Het goddelijke kind
Het was dus Kerstmis, (1 j en de arms gevan
genen, mijne landgenoten, hieven om midder
nacht, volgens liet eeuwenoud gebruik van liet
vaderland, den eerbiedwaardigen lofzang aan
om de geboorte van den Verlosser te begroeten!
Daarop volgden de andere gebruikelijke zan
gen De engel aan de herders zeiZij
spoedden zich naar Bethléemenz. Ach De
Kerstzangen, die zangen dio mij, in mijne
kindsheid hadden in slaap gewiegd, die mijne
jongheid hadden verlustigd en die ik sinds
twaalf jaren, sinds mijn ballingschap, niet meer
gehoord li.nl Na twaalf jaren hoorde ik ze
dan weder, gezongen door ongelukkige gevan
genen en begeleid door het gerucht der kete
nen!....
Twee dagen u.ndidn, gedurende de welke ik
verscheidene malen door den onderprefekt en
don geneesheer bezocht wierdbevond ik mi j
nog altijd zeer zwak, liet is waar, maar toch
geheel en gansch van mijne hoofdpijnen ontsla
gen, Op de vraag van den mij vergezellenden
beambte, of ik bereid was de reis voort te zet
ten, antwoordde ik bevestigend, want ik was
haastig eindelijk te Kiow aan te komen. Op
het punt in de ijsslede te stappen,zag ik op den
koer een regiment, soldat n, wier houding mi j
Van den aangroeienden voorspoed,
in 't land brengt de Moniteur van don
derdag oi s nieuwe bewijzen.
De gemeente Mellet wordt gemach
tigd op hare begrooting eene som van
400 fr. te behouden als bijvoegsel van
jaarwedde aan den pastoor.
Donderdag nog werden 700 franks
verleend aan behoeftige geestelijken,
waarvan men voorzichtig genoeg
de namen niet opgeeft.
Ziedaar waar het geld naartoe gaat.
Maar van waar komt het
Leest de JHoniteur, goede vrienden.
Daar zult gi j o. a. vinden 1° dat de ge
meente Lenzeillet verplicht is voor 5000
fr. gemecntegoèderen te verkoopen 2°
dat de gemeente AVijtscliaete eene lee
ning van 20,000 fr. aangaat, Ilerenthout
14,000 fr. en Tilff 13,000 fr. 3" dat de
gemeente Villers-sur-Lesse hare belas
tingen met 7 opcentiemen Verhoogd 4°
idem Herenthout met 6 centiemen 5°
dat negen andere gemeenten gemachtigd
worden nieuwe belastinge/i in te voeren,
't Ging beteren onder de élericalen
zoo schoon en zoo krijgshaftig voorkwam, dat
ik er de opmerking van deed aan den onderpre
fekt die naast mij stond Het zijn, zegde hij
mij, poolsche soldaten van 1331, sinds dien in
het zuider'eger ingelijfd. Ziedaar dus hoe ik,
na zooveel jaren, mijne oude krijgsmakkers
moest terug vinden Ik kon mij niet weerhou
den nnj voor hun te ontblooten en hun, met
luider stem, en in het poolscli, toe te roepen
Gegroet, makkers
Voorwaarts n verhaastte zich de oisler-
prefekt te roepen, en de paarden verdwenen
pijlsnel.
Nauwelijks waren wij twee of drij mijlen van
Bra claw verwijderd of ten rijtuig kwam ons,
met een ongehoorde snelheid te gernoet
gereden, eu bleef vlak voor ons stil staan. Ik
zag er een officier der gendarmerie uit stappen
die, na eenige woorden in stilte met mijnen
reismakker gewisseld te hebben, tot mij nader
de. en mij aankondigde dat ik voortaan onder
zijne waakzaamheid stond. Het was een jong
nienscli die ten lioogsten vooraan in do twintig
jaren kon tellen, zeer lang, zeer nsager, zeer
sterk, met een hard voorkomen, trotsch en
Duitseher van geboorte, zooals ik iater vernam,
liet zicht van dien man bracht mij om zoo te
zeggen in ongelegenheid en ik begon spijt t*
gevoelen niet meer Pouloutkovskoï aan mijne
zijde te hebben. Dp zekere plaats gekomen, deed
de officier ons de breede haan verlaten en wij
stapten welhaast af vóór een afgelegen huig, «en
wachthuis, zooals het mij toescheen, waar men
mij de handboeien aandeed.
(Vervolg.)
- -
y*«'?
f»-> ,v
iyp
fm
Men
öo
- ■f'grT,"V~ Tm Iff i-vft»-
(1) In de afgescheidene proeiutiiii iert men de kat-
j holijka feestdagen volgens den ouden kalender dus
zal men begrijpen lioe ik de Kerstzangen kunnen hoo-
ren heb alhoewel ik slechts den SI December wierd
aangehouden.
