EENE VLUCHT
uit Siberië
Zonrins 10 October 1886.
If Jaar.
N?yminer 41
VRRONDISSEMENT A AT ST.
Gewone, 15 centimen
IT b/i
Prijs der annoncen
LIBERAAL WEEKBLAD OOI!
5 fr. voor de stad.
voorop betaalbaar.
Abonnementsprijs 6 fr 60 voor de„ tuiten,
PRIJS PER NUMMER 10 VEN TIMEN.
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den bniten voor de stad, ten kantoore van het blad,
40, Korte ZonUtmat40, A a 1st.
per drukregel.
Reklamen, 7o centimen
Vonnissn op de derde bladzijde, oO centimen.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, 9 OCTOBER.
VERZOENING EN EENDRACHT.
Grootsch en indrukwekkend was de
betooging die zondag laatst te Namen
plaats had. Duizende liberalen waren,
uit alle gewesten des lands in de oude
Maasstad saamgestroomd om te protes
teeren tegen de willekeurige afstelling
van eenen sckepene, tegen de wetsver
krachting door onze klerikale meesters
begaan
Zij die, verblind door de ongelooflijke
meerderheid van 58 stemmen die zij in
de Kamer bezitten, dachten dat de libe
rale partij, verdeeld en verslagen, aan
het uitsterven was, niet meer bestond,
hebben verleden zondag bevonden dat
zij mis waren in hunne berekening. Sliep
de liberale partij tot dien dag, lag zij op
het ziekbed uitgestrekt waar eerlang de
dood haar zou komen treffen de wet-
schennis op M. Ronvaux gepleegd is
de electrische schok geweest die de slui
merende levenskrachten heeft opgewekt
en niet wachten zal de geknakte belgi-
sche liberale partij weer kloek op hare
beenen te helpen, ze weder sterk te ma
ken. Verdeeldheid was de ziekte waaraan
zij leed, eendracht was het eenig genees
middel Die medecijn is de liberale par
tij zondag naar Namen gaan halen, t was
haar dat al de liberale redenaars, op dit
heuglijk feest, in hunne redevoering-
vroegen. Terwijl de liberale partij tegen
de afzetting van M. Ronvaux manifes
teerde, manifesteerde zij insgelijks den
wenseh genezen, 't is te zeggen vereenigd
te worden. Vooral die wenseh drong dooi
de redevoeringen door der 11.11. Gillard
van Namen, Delvaux van Antwerpen,
Bergé van Brussel, Janson en Ronvaux:
vereenigd te zijn om den strijd te voeren
tegen het klerikalism.
Wanneer, na de prachtige redevoe
ringvan M. Janson de vredekus klonk
tusschen de H.Il. Bergé en Janson, tus-
schen de Doctrine en het lladikalismter
wijl M. Ronvaux, het vereenigingspunt
tusschen beiden, beider hand vastnam,
begroette een donderend, een geestdrif
tig gejubbel dit tot weenens toe beweeg
lijk tooneel. I)e vreugde was algemeen,
de eendracht gemaakt.
En als men wilt bestond niet alleenlijk
die eendracht zondag laatst, te Namen,
maar zij bestaat nog en zij zal blijven
bestaan liet gansclie land door, indien de
dagbladen het maar willen, indiende
Doctrinair en en de radikalen zich niet al
te intransigeant toonen. Dat zij uit de ge-
houdene redevoeringen alleen die zin
sneden in aanmerking nemen die trek
hebben op eene verzoening tusschen de
liberalen, maar dat zij die redevoerin
gen niet uitpluizen en er de ingebeelde
geheime gedachten der redenaars niet
gaan in opzoeken.
Wij begrijpen niet waarom Janson en
10
NAAR HET POOLSOH
van
Iluiin Piotrowski.
Zoo duurt v. de reis van Kiow naar To
bolsk een gansch jaar, en zoo de toelit eene
verdere bestemming heeft, b. v. de mijnen van
Nertsjinsk (gewest trkoustk) duurt de reis
meer dan twee jaren. De veroordeelden ti
dwangarbeid zijn onder een sterker geleide ge
plaatst dan de bannelingen en zijn ook aan een
strenger toezicht onderworpen gewoonlijk
maken zij eenen bijzonderen tocht uit.
Die Caravaneu, die ik dikwijls op mijne droe
vige re s tegenkwam, reisden in de volgende
orde vooraan rijdde stapvoets een Kozak,
gansch ge wapen d en de lans in de vuist alsdan
kwamen de mannen, geketen 1, 't zij alleen,
't zij twee aan twee, aan han len e:i voeten
achter deze kwamen er een twintigtal met de
handen aan heide zijden eeuer lange ijzeren
staaf gebonden andere, op dezelfde wijze vast
gemaakt droegen daarenboven nog boeien aan
de voeten de vrouwen, tenminste deze die ik
zijne partijgenoten van hunne politieke
denkbeelden meer zouden moeten afzien
dan de zoogenaamde dfetrinairen deze
mogen niet willen dat de radicalen hun
ne vooruitstrevende beginselen op het
altaar der verzoening zouden slachtoffe
ren. Zelfs zonder dat kan de eendracht
tusschen de liberalen weer tot stand ko
men de radikalen mogen hun ideaal be-
ïouden, indien zij maar willen toestem
men alleen ter gepaster ure het te ver
wezenlijken en zij willen weigeren den
rol te spelen van den sterrekijker der
'abel die, altijd met den kop in de lucht,
den put niet zag waarvoor hij zich be
vond, en er in viel.
Meer mag men van de radikalen niet
agen en de Flandre Libérale die
in den beginne der week wat meer scheen
:e eisslieen heeft weinigof geenen bijval
in de liberale rangen gevonden.
De brusselsche dagbladen melden ons
dat er onderhandelingen aangeknoopt
zijn tusschen bet comiteit der Liberale
Associatie en dut der IAgue Libérale ten
einde te beraadslagen over de grondsla
gen van een gemeenzaam programma en
van eene kiesinrichting gelijk aan die
welke sinds jaren te Antwerpen in voege
is. Goed zoo. Verzoening en Eendracht
zij de leus en dat men wederzijdscli eeni-
ge toegevingen doe, dat de doctrinairen
ook al iets slachtofferen, het een of an
der vooruitstrevend artikeltje in hun
programma schrijven en uit de doorge
stane crisis zal de liberale partij machti
ger te voorschijn komen dan ooit en
krachtdadiger kunnen werken tot den
zedelijken, en ook tot den stoffelijken
welstand van België.
A. Z.
ZIJ EN WIJ.
Denderbode kan maar onmogelijk het
artikel betrekkelijk het openbaar ma
ken der Vrij metselaar slijst verteeren,
welke wij hem over 14 dagen keihard
op de maag gelegd hebben.
Wat wil de Dendergalm pochen over
de deftig- en eerlijkheid der logieman-
nen, als men er leden onder vindt zoo
als Perceval, Fontainas, Emerique, Eor-
tamps, de Ryckman en Peltzer, altemaal
Br..., welke doorliet gerecht geschand
vlekt zijn geworden 't Met bijna zoo
een liedje denkt de arme sloor ons in
slaap te wiegen en tot zwijgen te bren
gen.
Wel, jongen, wat slaat ge den bal
deerlijk mis, en dut ge troef voor onze
kaart gekeerd hebt, gaan wij maar
oogenblikkelijk bewijzen.
Dat alle logiemannen St. Antoniussen
zijn zullen wij geeszins staande houden.
Volgens ons is geen enkel mensch vol
maakt bij de katholieken alleen wordt
de onfeilbaarheid aangetroffen.
Doch mag men het niet wonderbaar
noemen dat in eene maatschappij, welke
gezien heb, droegen geene ketens. Soldaten met
geladene wapens, gingen? langs weêrskanten
van den toclu, terwijl Kozakken er vrij rond
reden. Na de gevangenen kwam, in het eerste
rijtuig, de officier, die deu tocht commandeerde,
met gebogen hoofd e.i zijne jiijp rookeude.
In de andere nj tuigen bevonden z.ch de reis
goedereu en de zieken deze laatsten droegen
tenen ijzeren halsband waarmede zij aan eeimn
in den wagen vastgemaakten paal, vastgeketend
waren.
Telken male ik zulk eenen stoet tegen kwam,
voelde ik mijn hart toegenepen het aanschou
wen der vrouwlieden was roerend, i e .e dood-
sclie stilte heerschte gewoonlijk in die groepen
en slechts het dof gerucht der ketenen kwam
ze stooren. Voorzeker waren het gewoonlijk
oprechte misdadigers, het uitwerpsel dor Maat
schappij maar wie kou mij verzekeren dat er
met ook eenige onschu digen tusschen hen wa
ren, plichtigeu aan het een of auder staatkun
dig misdrijf, landgenoten'?binds dien, tij
d n> mijn verblijf aan de oevers deiirt.tsjiiau
ik vo.r gezellen tvyes staatkundige bannelingen
zto als ik, Siésicki en Syczewski, die den weg
te voet eu in tocht hadueu aigeiegd zij hebben
mij tot in de minste bijzonderheden over die reis
ingelicht. Zoo kan, b. v. zich geen enkele dier
ongolukkigen veroeren, gedurende den slaap,
zonder zijne gezellen, aaa dezelve st uif vastge
bonden, te doen ontwaken, zonder zelfs, eene
Le.igepijii te veroorzaken indien de beweging,
zooals dit in den slaap gewoonlijk gebeurt, de
beweging een weinig haastig is.
Tijdens de ruststouden eu de maaltijden,
uit zooveel honderden leden bestaat, er
slechts op 20 jaar-een half dozijn door
liet gerecht veroordeeld zijn geworden,
wanneer men in aanmerking néémt dat
volgens de klerikale bladen de vrijmet
selaars met hunne vrije zedeleer tot die
bedorvenheid vervallen moeten, welke
den mensch tot de misdaad leidt
Langs den anderen kant zien wij eene
vereeniging van lieden, welke in de ware
zedeleer(Pjzijn opgevoed, door de hemel-
sche gratiën versterkt worden en aan
de wereldsche genoegens vaarwel heb
ben gezegd, zich zonder ophouden aan
de walgelijkste feiten overgeven, waar
van er in ue rechterlijke jaarboeken ge
sproken wordt.
Vergelijkt die schanddaden eens met
elkander
Wat beteekenis. hebben Fortamps,
Emerique en de Ryckman tegenóver
Langrand met zijnen pauselijken zegen
en dozijnen anderen van die soort
Wat waarden bezitten Perceval, Fon
tainas in vergelijking van Duchêne,
Knoops, Renard en honderden martelaars
van dit gespuis
Waaruit wij besluiten dat de vrije ze-
deleer heter vruchten afwerpt dan de
zoogezegde ware zedeleer der klerikalen
Verder is er nog een ander verschil aan
te stippen.
Telkenmale dat er in de rangen der
vrijmetselaars eenen plichtige wordt
aangetroffen, dan zullen er van wege zij
ne vrienden geene pogingen aangewend
worden om het gerecht te misleiden, om
den misdadiger aan de verdiende straf te
ontrukken, de uitspraken der rechtbank
als onrechtvaardig af te schilderen of
hem na het uitboeten zijner straf in ze
gepraal te ontvangen.
Zulke ergelijke feiten zien we slechts
langs klerikale zijde gebeuren, waarde
kinderverprossers als martelaars en als
Kindekens Jesus vereerd worden en na
hunne vrijstelling in rang en aanzien
opklimmen.
Ziedaar wat vooral afkeer en walg in
boezemt ziedaar waarom wij mogen
zeggen, dat we bij de vrijmetselaars ons
tusschen deftige en eerlijke lieden be
vinden, daar er geene schurftige schapen
met open armen ontvangen worden.
R. S.
Khu'ikalcn rokfiiliig.
De Denderbode meent den vogel afge
schoten te hebben met den buitengewo
nen uitslag door de leerlingen der katho
lieke scholen van Doornijlc en Kort rijk
behaald.
Welke zegepraal roept hij vol ver
waandheid uit en dan durven de liberale
bladen de geestelijke onderwijzers nog
als domkoppen uitmaken hoe dwaas,
niet waar
Is het niet spijtig dat wij onzen con
frater in zijne goede meening niet mo
gen laten voortleven en den doek van
voor het goochelspel wegschuiven moe
ten, waarmede hij het volk misleiden
wil
Denderlo:/c-jongenuwe cijfers zijn
juist en uwe berekening zonder fouten.
Doch, wat bewijst het, dat uwe scholen
van Kortrijk en Doornijk schitterende
uitslagen bekomen, als uwe overige scho
len van 't land u zoo zwart in de scha
duw stellen, dat er dien gedeeltelijken
glans gansch wordt door uitgedoofd
Wat bewijst het, dat ge twee goede
scholen kuilt aanstippen maar over
zooveel honderden slechte zwijgen
moet
Wat beteekent het dat er in eene kudde
schapen een onbeduidend getal gezond
zijn als de overgroote massa aan de
schurftziekte lijdt
Zoo is liet met uw onderwijs gelegen,
beste vriend.
De meeste uwer scholen hebben weinig
geene v aarde de uitzonderingen zijn
zeer zeldzaam.
Zoo ge hieraan twijfelt behoeft ge
slechts de algemeene uitslagen per pro
vincie te nemen, dan zult ge over uwe
klopping beschaamd staan.
Misschien zult ge antwoorden Maar
wij hebben minder leerlingen voor den
prijskamp dan gij.
Zoo zoo Maar ge hebt reeds sedert
G jaar geboft over het groot getal leer
lingen der katholieke scholen
Waaraan hebt ge clan uwen tijd be
steed Om domkoppen te maken
Ge hebt insgelijks zulke talrijke kol-
legiën met eene sterke bevolking, en
wat bekomt ge in den laatsten kamp
strijd tegen eenige afficieeleAtlieneum's?
23 onderscheidingen tegen 298 aan
deze laatsten toegekend.
Is die uitslag niet poverties
Voor uwe kakscholen met God is hij
niet beter.
De ouders, welke onder den hiel van
den pastoor of kasteelheer nog niet ge
bukt liggen, hebben daarom gelijk van
hunne kinderen aan de oflicieele onder
wijzers toe te vertrouwen, van wien ze
zonder fout een nuttig en degelijk on
derricht zullen bekomen.
hurken al de gevangenen in kring neder, ter
wijl de soldaten ze te voet bewaken en de Ko
zakken te paard den toer des krings do. n
De kolon marcheert twee d igea vervolgens, en
rast denderden dag. Ten dien einde heeft men
niet een bijzonder iuzielit, omdat te rekenen
van Ni-ijm- Novgorod de dorpen zeldzannr
worden, op afgemetene afstanden, huizen op
gericht om de stoeten gedurende de rustdag n
te beschutten die lange, weinig verhevene ge-
bouweu(zij hebben slechts een en kei verdiep) zich
in het midden van onb. woonde vlakten uit
strekkende en waar er slechts op zetere tijd
stippen eenig leven is, brengen eenen zonder
lingen indruk te weeg. Daarenboven zijn er, op
o igelijke afstanden en op deu gansehen door
tocht wachthuizen opgericht, van af Kiow en
Smolensk tot aan A'ertsjinsk in elkeen dier
wachthuizen bevindt zich een officier met een
gcaoegzaam getal sol. aten o u liet aankomende
geleide te vervangen. De officier is voor de ge
vangenen verantwoordelijk eu beeft op hen
eene willekeurige macht hij kan ze straffen
met stokslagen, met de roeden en de plcte de
misbruiken zijn dus onvermijdbaar. Zeggen
wij noclitbans voor de eer van t menschdoni dat
vele dier officieren, verre van vreedaardig bun
onbeperkt gezag uit te oefenen, zich dikwijls
vo'i inschikkelijkheid en vol medelijden toonen
o >r de onge'ukk g ai over de welke zij gelast
zijn liet bevel te voeren.
Tijdens den strengen vorst en de overstroo
mingen der Siberische rivieren (van einde Mei
tot half Junij) houden zich de kolonnen op in
het wachthuis waar zij zich bevinden.
De dagbladen deden over een drietal
weken melding van een ongehoord von
nis eens krijgsraads waardoor een sol
daat, die uit den koffer van zijnen slaap-
kamaraad eene pruim tab;; k had genomen
tot een jaar correctie wierd veroordeeld.
Een militiaan, voor de loting gehuwd,
was over eenige dagen in verlot naar
huis gekomen en had daar zijne moeder,
door haren man verlaten, en zijne vrouw
in de diepste ellende gedompeld gevon
den. Aanstonds zette hij zich ijverig aan
het werk en verloor uit het oog dat zijn
verloftijd verloopen was hij wierd als
deserteur aangeteekend en door de gen
darmerie aangehouden de krijgsraad
van Luik straft liem met een jaar cor
rectie Eenieder dacht nochtlians
De verzending der gevangenen is derwijze
geschikt dat er elke week een tocht van te To
bolsk aankomt, terwijl er een andere die stad
verlaat om zijn reis voort te zetten 't is im
mers te Tobolsk dat de zoogezegde bannelingen
commissie verblijft, dio aan elkeen, volgens de
noodwendigheden der openbare werken en de
plaatselijke geschiktheid, zijue bepaaldelijke
bestemming aanwfst.
II.
In eene kibitka reizende, was ik zeker spoe
dig, te spoedig zelfs, op mijne bestemmings
plaats aan te komen ik was niet vastgebonden
aan misdadigers, aan vadermoorders, eu ik liad
de handen vrij. Alleen de nauwe schakels mij
ner boeien deden mij lijden.
Waarlijk do pijn was lievig maar door veel
bidden verkreeg ik van de gendarmen dat de
schakels in een er naa ge egeue stan Iplaab n
zouden verbree l worden overigens dit was
maar overeenkomstig met de hevelen die zij te
Kiow hadden ontvangen.
In den beginne hadden mijne bewakers bal
sturig geweigerd, hoe ik het ook beproeven
mogt, eenig gesprek met mij aan t» kuoopen
zij antwoordd ;n mij dat het hun verboden was
tot m j te spreken. Echter de dagelijksche en
voortdurende omgang met elkander eindigde
met hen tot menschelijker gevoelens over te ha
len welhaast spraken wij vrijelijk en dron
ken wij samen meer dan een glas van dien
russiechcu brandewijn wier versterkende en
heilzame hoedanigheden ik alsdan heb leeren
waardeeren.
dat die ongelukkige militiaan, ingezien
de bijzondere omstandigheden waarin
hij zijn misdrijfindien er l ier van
misdrijf spraak mag zijn bedreef, in
dien hij niet vrijgesproken kon worden,
tocdi slechts eene geringe straf zou heb
ben bekomen.
Die zonderlinge vonnissen roepen de
aandacht in op onze militaire strafwetten
en rechtspleging.
Zijn de straffen, die in de liöogeraan-
gehaalde vonnissen uitgesproken zijn,
door het krijgsstrafwetboek voorge
schreven, dan mag liet een echt schan
daal genoemd worden dat dergelijke be
palingen der wet in ons land nog kun
nen bestaan.
Reeds lang is het gezegd en geschre
ven geweest dat het krijgsstrafwetboek
niet meer overeenkomstig is met den
menschel ijken geest van onzen tijd, dat
zijne draconiaansche verordeningen en
straffen niet meer in onze eeuw te huis
belmoren
Vooral is dit strafwetboek, waaruit
alle menschelijk gevoel gebannen 's,
waarin zoo weinig rekening wordt ge
houden van het menschelijk hart en de
menschelijke zwakheden, niet geschikt
voor een leger als het onze. Den vader-
landschen grond verdedigen tegen vreem
de overweldiging, dat is de zending der
Belgische krijgsmacht, die bezield moet
zijn mei oenen geest van vrijheid en dus
die slaafsche krijgstucht moet bezitten
die men vergt van een leger dat geroe
pen is om de heersehzuchtige plannen
van zekere diplomaten te Voldoen.
Wat de militaire rechtspleging aan
gaat verklaren wij ons opontlijk tegen
de militaire rechtbanken, gelijk wij zijn
tegen alle buit eng etc one rechtshoven.
Menigvuldige bezwaren kannen wij
daartegen inroepen. Ton eerste, de sol
daat wordt niet door zijne pairs, door
zijne gelijke, geoordeeld hij de gewone
rechtbanken vindt de burger rechters
die misschien eene hoogere maatschap
pelijke waardigheid bekïeedai dan hij.
die rijker, geleerder zijn dan hij,, maar
van wie hij, buiten het gerechtshof, vol
komen onafhankelijk is, die wettelijk
slechts zijne gelijke zijn. De soldaat en
de onderoff icier staan te recht voor hunne
overheden en deze, hoe-rechtschapen
hoe onpartijdig men ze ook al achten
moge, knnnentoch onmogelijk, zij tij
delijke rechters, zich van die hoedanig
heid van overheden los makenen de ver
dachte clie voor lien verschijnt is bij
slotsom, in hunne oogten toch slechts een
oi der oo, ige.
Waren het dan nog alleenlijk over
militaire misdrijven of schelmstukken
dat die krijgsraden bevoegheid hadden,
wij zouden hunne inrichting nog eenig-
zinsaannemen kunnen, maaralle lioege-
naamde misdrijven, wanneer zij slechts
door militairen bedreven zijn worden
door hen gevoimisd. Welnu, hoe duister
zijn niet vele dier zaken, hoeveel rechts-
Mijne twee bewakers hadden stellig geene
kwade inborst en hunne zending bracht hun
meer ousteltruis dan genoegen bij.
Zekeren dag, ziek geworden zijnde ten ge
volge der vermoeienis en dei lijdens, was ik
bedlegerig in eene standplaats, eu ik verbaste
onder hen het volgende gesprek Wi j zpn wel
ongelukkig zoo wij. niet op gestelden tijd Ie
Omsk aankomen, zullen wij met de roede ge
straft worden, en zoo wij ons te zeer spoeden
en hij ven vermoeienis sterfr, zullen wij insge
lijks gestraft worden. Wij zijn wel ongelukkig.»
De schrik dat ik aan vermoeienis zou sterven of
mij zou zelfmoorden kwelde hen onophoude
lijk Wanneer wij ri i ren moesten overgaan,
hielden zij, op de pont, mijne armen vast, uit
vrees dat ik mij in het water zou werpen bij
den e ten gaven'zij nij hetvlee ch in k'eiie
stukjes g sneden, nadat zij er zorgvuldiglijk
al'e beentjes hadden uitgedaan, en die brokj"s
meest ik met eenen lepel eten.
Oprecht wreedaardig waren de gendarmen
niet, maar zij toonde i eene zonderlinge onver
schilligheid aangaande mijn droevig lot. Zoo,
b.v.,in bovenaangehaald gesprek was mijne
menschelijke hoedanighe'd,mijne hoedanigheid
van lijdend en ongelukkig schepsel Gods volko
men uitgesloten ik was voor hen niets dan een
gevaarlijke toevertrouwde pand, waarvan het
nuttig was zich zoohaast mogelijk te ontmaken,
eu zij waren slecht s over liun eigen lot aange
daan. Was niet alleenlijk bij hen dot ik zulk-
danig ik zuchtig medelijden moest aantreffen,
zulk eene droevige opgevooliglieid. leus, wijl
wij in het Oeralgebergte stil hielden, kwam de
1
W
kX
:^-srr JSd»*-V&.^wr&***ajms/8SBK
--g - ïessaeasss
l*l
Tl
C
