Ie Jaar.
Nummer 42
Zondag 17 October 1880.
't Congres van Luik.
Voor de vriendjes.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad. v00r0p betaalbaar.
Abonnementsprijs 5 fr 50 voor den buiten,
PllIJS PER NUMMER 10 CEN TIMEN.
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten voor de stad, ten kantoore van het blad,
40, Korte Zoutstraat, 40, Aalst.
11 ET ARK O NDISSEM ENT AALST.
Gewone, lo csntinien i dnikrfinfil
Prijs der annoncen Eeklamen, 75 centimen
Vonnissn op de derde bladzijde. oO centimen.
Men maakt melding van elk vork waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, 16 CCIOBER.
Le Journal de
Wij lezen het volgende in
Liêge
n l)e steeds toenemende vermeerdering
der kloostergestichten is waarachtig
verschrikkelijk.
Ziehier eemge cijfers ontleend aan het
statistisch Jaarboek voor 1885 door het
ministerie van liinnenlandsche Zaken
uitgegeven.
In 1846 waren erin België 137 man
nen- en 042 vrouwenkloosters, t zij #en
totaal van 779 m 188U was hut getal
mannen-kloosters 213 en vrouwenkloos
ters 1346, samen 1559 kloosters. Veron
derstellen wij dat die ontwikkeling de
zelve gebleven zij, en zij heeft vaeieer
toegenomen aan mogen wij op 17UU
het getal kloosters rekenen die heden de
bewondeiing der beschaalde volkeren
op België trekken.
in 1846 waren er 2,051 kloosterlingen
van het mannelijk geslacht, in it>8Ü
was hun aantal tot 4,110 geklommen
in 1846 telde men «,917 nonnen, m
1880, 21,242.
liet algemeen getal is van 11,969 in
1846, in 1880 tot 25,362 geklommen.
Gedurende de laatste 15 jaren w as de
gemiddelde vermeerdering van 2,81 0
aaarvan rekening houdenue, zouden wij
het onuitsprekelijk geluk genieten
50,000 niumken en nonnen te bezitten.
DEivTIG DllXEND, 't is te zeggen meer
dan het gewoon getal manschappen dat
het beigisch leger op vredes voet telt,
meer dan de bevolking eener provintie-
stad, en dit alles kelt ten onzen na-
deeie, stapelt opeen, zonder ze vruchten
te doen aiieggeu, ontelbare kapitalen,
genoegzaam om aan onze nijverheid liet
leven terug te scheuken, om haar eene
schrikkelijke crisis te doen sparen die
wellicht eens onze instellingen en onze
vrijheid kan in gevaar brengen.
t ls Oost-Vlaanderen die, onder be
trek der kloosters, het meest begunstigd
is in 1880 bezat die proviutie, zij alleen,
6,066 kloosterlingen, 't zij bijna het
vierde deel van 't ganse he beigisch
klooster] eg er. In tegendeel bezat er Lu
xemburg slechts 479. t ls waar 't is toch
zulk eene arme streek
In 1880 waren er 10,699 paters en
nonnen die zich uitsluitend met hut on
derwijs bezig hielden; du goede handel
wijzen van Ai. M. 'i hollissen en Consoor-
ten hebben stellig, gedurende de twee
laast verioopen jaren, het getal dier op
voeders zonderling vermeerderd, indien
dit regiem nog een weinig blijft bestaan
mogen wij ons voor de toekomst aan een
lief nageslacht verwachten.
De alarmkreet van het Luikech blad
is gegrond. Angstverwekkend, inder
daad, is die voortdurende toeneming van
kloosters. Hoezeer het ons ook als tegen
de natuur strijdende toeschijne, dat men
zich, voor het gansche leven, door zon
derlinge beloften verbindt, dat men
vaarwel zegt aan eene roeping die door
de natuur aan den mensch schijnt voor
geschreven, dat men maar al te vaak
afbreekt niet betrekkingen en banden
die men algemeen als de grondvest van
het maatschappelijk leven aanschouwt,
toch kunnen wij nog eenigzins de stich
ting van kloosters aannemen maar wat
ons in de kloosters tegen de borst sioot
is die voortdurende ontwikkeling hunner
rijkdommen, die opeenstapeling van ka
pitalen die voor handel en nijverheid
onvruchtbaar blijven, opeenstapeling
die het land verarmd en uitput
'1 ls klaar en duidelijk wij keeren
terug tot een zeilden tijd als dien waar
aan de omwenteling van 17 89 een einde
heeft moeten stellen. M eer overdekken
ontelbare kloosters het land, die slechts
ten koste van 's lands welvaart leven
kunnen.
Waar over eenige jaren de kloosters
nog onbekend waren zijn er nu, waar
over enkele jaren een nederig huisje tot
schuilplaats verstrekte aan een paar non
nen, hebben er zich thans met dozijnen
iu sclioone uitgestrekte gebouwen ne
dergezet waar vroeger verscheidene
huisgezinnen voorspoedig leefden met
den opbrengst eener nijverheid, hebben
thans de kloosters zich alleen van die
nijverheid meester gemaakt.
Langzamerhand gaat de openbare
rijkdom in de handen der kloosters over,
en de tijd is niet ver van ons meer dat
gansclie zwermen pateis en nonnen liet
land zullen uitputten, dat, gelijk voor
1789, m frankrijk de geestelijkheid liet
derde van al de eigendommen bezat, ter
waarde van 3 milliards ot 3UU0 millioen
franken alsdan beliep baar jaarlijks in
komen tot 250 millioen franken t zij
meer dan 500 millioen van de heden-
daagsche geldwaarde alsdan had bis
schop de itotian een bisdom dat hem alle
jaren een inkomen gaf van 1,600,0U0
iranken
Eene omw enteling was er noodig om
aan dien zakeutoestand een einde te
stellen. Dat men wel acht neme indien
men dien bloeitijd van kerken en kloos
ters wil teiug zien, mag men zich ook
aan eene vernieuwing van 1789 ver
wachten en het is meer dan waarschijn
lijk,dat de pinnen,door eene nieuwe oin-
wenteiing veroorzaakt, niet zoo gemak
kelijk meer zuilen weg te ruimen zijn
als na 1789.
A. Z.
ven Van samenwerkende genoot
schappen, van werknianskringen waar
de werkman zijn eigen zou leeren ver
hellen en werken zou tot verbetering
zijns lots, daarvan is er geen spraak,
maar enkel van genootschappen onder
de schaduw van 't Kruis van J. E
Dat in de stichting van dergelijke
werknianskringen de eenige redding der
maatschappij gelegen zij, is eene bewe
ring die wij aan 't Eand ran Aalst laten,
een blad dat de bloedige buitensporig
heden van 1793 verwart met de glorie
rijke omwenteling van 1789 en door die
verwarring aan zijne lezers wil wijs
maken dat die omwenteling den werk
man ellendig heeft gemaakt....
J. J.
is liet stokpaardje van 't Land van Aalst,
der gansche klerikale drukpers. Indien
men den Uien Public en zijne sleepdra
gers wil gelooven, dan lieeit t Congres
run Luik het eerst den rechten weg ge
vonden om to. de oplossing van liet
sociale vraagstuk te komen. Veel on-
noozeiheid is indit Congres uitgekraamd
dingen die eigentlijk met de werkers
kwestie niets gemeens hebben en slechts
dienen moeten om tot de verkwezeling,
t is te zeggen tot de ontaarding van hut
volk te leiüeu. Wanneer het er op aan
kwam ernstige vraagstukken te bespre
ken, waren de woordvoerders meestal
duitschegeestelijken, die met het staats-
sociulifcin van kanselier Bismarck teberde
kwamen. Voor de eigenlijke sociale
kwestie wisten de klerikale Congressis
ten met niets nieuws voor den dag te
komen en vonden zij zich genoodzaakt,
alhoewel de klerikale bladen, en de Paus
Leo Xlll zelve, op alle toonen uitgeba
zuind hadden dat de Roomsch Katholijke
Kerk alleen tot eene doelmatige oplos
sing kon leiden, vonden zij zich genood
zaakt, zeggen wij, de sociale grondbe
ginselen van eenen protestant aan te
kleven.
Zij die, tot over eenige weken, den
Staat zooveel mogelijk uit alles zouden
hebben gesloten, die eenen schrikke-
1 ij ken afkeer gevoelden voor den God-
Staat dien zij enkel bevoegd achtten om
de politie uitte oefenen,zij nemen thans
als hunne spreuk aan het woord van
Lacordaire het is de tcet die vrjmaakt en
't is de vrijheid die verdrukt .Thans zouden
zij willen dat de Staat de verzekeiingen
der werklieden tegen ongevallen en in
o-eval van ziekte verplichtend zou ma
ken, thans begeeren zij dat cr eene wet
zou komen op het werk der vrouwen en
kinderen enz., al dingen die zij in den
tijd misprezen als zijnde aanslagen dooi
den Staat tegen de vrijheid begaan.
De eenige ernstige middelen door het
l.uikscli Congres tot oplossing der wer
kerkwestie aangenomen, zijn sinds lang
op het programma der Liberale Partij
ingeschreven en menigeen dier punten
zou reeds lang in wet zijn veranderd
geweest, zonder de hevige tegenkanting
dier zelfde klerikalen, die zich nu uit
geven als de uitvinder» er van zijnde.
Laat liet Land nu maar gerustweg dit
Congres ophemelen wij v eten genoeg
dat het slechts de naaping wat van der
gelijke verecningingen en werken der
liberale partij. Het tenigste was het van
deze laatste onderscheid, is dat volgens
hem de patronagiën, werkmanskrin
gen, volksgenootschappen onder de
schaduw van 't Kruis van.L C. moeten
opgericht worden. M at dit beteekent
is lieel gemakkelijk te begrijpen den
werkman verkwezelenhem opleiden
tot een slaafsch werktuig van dweep
zucht en geestelijkheid, in hem alle viij
gedacht, alle mensclienwaarde uitdoo-
Bekenlenisséii.
M ij lenen in De Denderlode vaji den
14 October.
De aanneming der vrije normaal-
scholen is voor deze eene oorzaak van
onkosten, vermits zij verplicht zijn
n zich onder het opzicht en de waak-
zaamheid van 't gouvernement te stel-
len't officieel studieprogramma te vol-
gen en daardoor genoodzaakt zijn
groote uitgaven te doen voor instel-
iingenwetenschappelijke verzame
lingen, zalen voor lichaamsoefeningen,
enzn
ls die bekentenis geen klaar bewijs
van bet gebrekkelijk onderwijsstelsel
der vrije normaalscholen
Getuigt zij niet genoeg hoe erbarme
lijk daar de jongelingen en maagden tot
onderwijzers tn onderwijzeressen wier
den opgeleid V En durft men nog bewce-
ren, dat het vrije onderwijsgoe.de vrach
ten afwerpen kan, als Denderlode zeil
verklaren komt dat de inrichting dei-
vrije normalescho'len op vele punten te
wenschen liet.
Er gebeuren sclioone zaken onder ons
clericaal ministerie, vooral in het de
partement van Oorlog, zegtde Koophan
del.
M ij kunnen met naam en toenaam
eene weduwe aanduiden met drij kin
deren, twee zoons en eene dochter, een
meisje van 17 jaar.
De oudste zoon trok een ongelukkig
nummer en werd drij achtereenvolgende
jaren, vrijgesteld ais ondersteuner zijner
moedermaar ook de jongste moest door
zijn nummer, getrokken bij de laatste
loting, soldaat worden.
Deze laatste nu werd onder de wapens
geroepen met zijne klas, dit was heel
natuurlijk maar waarom is nu ook nog
dezer dagen de oudste zoon binnen ge
roepen
De steun der weduwe is uitgetrokken
voor de grenadiers de jongste zoon
staat onder een linieregiment, en noch
tans indien wij de wet goed kennen,
heeft het departement van oorlog slechts
recht op de hellt der mannelijke leden
van een huisgezin.
Ditjes en Datjes.
Is liet waar, vriend Denderlode, ofiicieël or
gaan onzer stadhuisbazen, dat de erven 5 an
der Noot reeds den ineeraob verkocht hebben
die zij achter den Zwarten Hoek, langs den
Mijlbeekschen oever des Lendersbezitten,
oever die, volgens zeker ontwerp door eene
brug aan het overige der stad zal verbonden
worden?
Op dien grond zou men loskaaiën maken en
het overige voor bouwgrond verkoopeu.
l)ie meersch zou door de stad moeteu aange
kocht ziju voor de bagatel vau 165 duizend
franken of 45 duizend uit ank en meek dan de
Schrikverwekkende kreten stijgen wekelijks
uit de kolonnen van het Land van Aalst op
over de onzedelijkheid waarvan, in onze stad,
de dansorgelplaag de oorzaak is. M ie Aalst
niet kent en onzen confrater leest zou haast
gaan denken dat onze stad een tweede 8odoma
geworden is. Ziehier eene statistiek die aau het
Land juist geen gelijke geett het is de tabel
der onwettige geboorten, van 1872 tot 1884.
M ij vragen hier geene uitzondering-
voor de weduwe, enkel rechtvaardigheid
maar van een clericaal ministerie is dat
niet te verwachten.
Onze eenige hoop is, dat zoodra liet
feit algemeen zal gekend wezen, er een
kreet zal opgaan van de liberale druk
pers, tegen den ongehoorden willekeur
onzer clericale meesters.
Denderlode gaat verder,
u Het geld van den Staat wordt met
geheele vrachten aan broeders- en non
nenscholen gegeven, schreeuwen de li
berale bladen leugenachtig.
Gij hebt gelijk Jesuiet dat is leugen.
De Staat besteedt minder,bijna 3 mil
lioen minder voor 't onderwijs dan on
der 't liberaal ministerie, maar die zelfde
Staat doet zooveel te meer en nog al
schrikkelijk meer door de gemeenten
betalen.
lloevele honderden dorpen en steden
zijn er niet welke buitengewone leenin
gen moeten doen of bijzondere opcentie
men moeten heffen hebben om die bui
tengewone schooluitgaven voor pater en
non te betalen
Nog eens, Confrater, de Staat betaalt
niet maar doet betalenKomt dat niet
overeen?
En nog al verder raaskalt onze te
genstrever.
In 1878 gaf men 76080 fr. voor aan
genomen scholen van onderwijzeressen
en nu niets.
NVij gelooven bet wel, g'hebt ze bijna
allen afgeschaft en de rare, welke er
blijven, kunnen maar zien lioe ze er door
geraken.
Bewijst zulks niet dat de liberalen
veel meer voor 't onderwijs doen dan
uwe kliek en dat ge de waarheid den
nek afwringt, wanneer ge in uw nimmer
van 10 October 1886 schrijft
Sinds eeuwen hellen de katholieken be
wezen dat ze voor de verspreiding van het
licht en van de wetenschap zijn
Blazenjwij de koers en laat ons slapen
Den 28 dezer maand zal er eene wet
gevende kiezing te Brussel plaats heb
ben. In afwachting dat er, tussclien de
verschillige onderverdeelingen der libe
rale partij eene verzoening tot stand
kome, is het voor alsnu zeker dat, voor
die kiezing, de vijandelijkheden tussclien
hen zullen gestaakt worden. De afge
vaardigden der Association Libéraleder
Union Libérale en der Ligue Libérale zijn
deze week bijëen gekomen onder het
voorzitterschap van den heer Ferdinand
Van der Taelen. De tijd ontbrak om tot
eene bepaalde verzoening en eene volle
dige eendracht te geraken maar in af
wachting dat iets dergelijks mogelijk
worde, zijn de drij verschillige liberale
kringen overeengekomen eenen enkelen
kandidaat voor te stellen, namentlijk
il. Ronvaux, als protestatie tegen den
willekeur van onze klerikale meesters,
tegen de verkrachting onzer gemeente
vrijheden en ook tegen de klerikale
schoolwet.
Dat thans de klerikale- independenten
zich koes houden geen enkel kansje tot
gelukken blijft er hun nog over, na de
eendracht der liberalen.
Bravo
1872
727
31
- 4,26%T~
1874
727
t 32
4,40 °l
1875
702
42
6
1876
751
47
•6,27
1877
742
35
-4,71
1878
780
40
5,13 °/0
1879
760
31
4,08
1880
788
26
3,30 °/o
1881
820
24
2,93 "lo
1882
761
35
4,60
1883
831
35
4,21 °/o
1884
875
41
4,69%
Men
ziet liet, in het algemeen berekend heeft
onze stad in zedelijkheid veeleer gewonnen dan
gaan.
De regeering schijnt voornemens ee
nige vredegerechten te splitsen, om aldus
eenige nieuwe vrederechters te kunnen
benoemen. De splitsing zou op zulke
wijze gebeuren, dat die rechters toch
nog altijd eene goede jaarwedde zouden
behouden geschat op 8 a 9000 franks
'sjaars.
Er zijn toch zooveel clericale advo
caatjes, die vragen en smeeken om in
den kaas te kruipen men zou een stee-
nen hart moeten hebben om ze niet tei
hulp te komen
Ken voorstel.
Sukkelaar Denderlode komt verleden
woensdag nogmaals een woordje over
de zaak der vrij metselaarslij st te reppen.
Sukkelaar heeft zich schoon te keeren
en te draaien en wekelijks twfemaal wat
appels voor citroenen te verkoopen. hoe
meer hij zich wentelt hoe dieper hij
zakt
Moet dat nog wat blijven voortduren,
dan zullen wij weldra het tippeken van
zijnejezuietenooren meer zien.
Daar Sukkelaar toch met begrijpen
wil dat er langs den kant der logiegasten
oneindig veel meer deftigheid en eerlijk
heid bestaat dan langs de zijde der zwarte
kinderverprosserszoo doen w ij hem het
volgende voorstel
Wij verbinden ons van al de veroor
deelingen op te nemen welke er sinds 25
jaar tegen vrijmetselaars in ons land
zijn uitgesproken geworden.
Denderlode van zijnen kant verbindt
zich van al de vonnissen in te lasschen
waarmede men gedurende ditzelfde tijd
verloop de belgische zwartjes vereerd
heeft.
Op die wijze zal het publiek kunnen
oordeelen hij wien de meeste eerlijkheid
en deftigheid aangetroffen wordt.
Welnu, Denderbode, aanvaardt ge ons
voorstel
verloren en, vergeleken met den zede lijken
toestand van andere steden, Brurge en St.
Truiden onder andere, mag men zeggen dat die
van Aalst bevredigend mag heeten, alhoewel hij
nog voor oneindig veel verbetering vatbaar is.
In 1848, toen de Harm on iemaatschappij
u Al groeiend Bloeiend in vollen bloei was en
eene groote faam genoot, kreeg zij van de stad
een hulpgeld van 400 franken en wist met die
kleine toelage eene schitterende loopbaan te
volgen. Nu geniet zij eene subsidie van '2000
franken en is zij slechts nog de schaduw van
wat zij vroeger was.
Tot in 1875 zien wij voor elkeen Aer gestich
ten, van het Bestuur der Godshuizen afhan
gende, in het Verslag over het Bestuur en den
Toestand van Stadszaken, de som aangeduid
der ontvangstenen uitgaven.
Te rekenen van lS7(i, toen de laatsle liberaal
uit dit Bestuur geruimd wierd, geeft bovenge
meld Verslag nog sleehts de Mate som op voor
al die gestichten.
M7at mag wel de rede dier ver ndenng zijn.
't Is in 1874 dat de klerikalen de meerder
heid bekwamen in het Bestuur der Godshuizen
en dat Mr Baron Béthune (een vromdeling,
Denderbode) er voorzitter van wierd. Van 1874
tot 1884, dus op 11 jaren, sloot de rekening der
Godshuizen 6 maal met een te kort namentlijk
in 1875, 1877, 1880, 1881, 1882 en_ 1883^en
Blechts 5 maal namentlijk in 1874, 187G, 1878,
1879 en 1884 met een te goed.
Daar de Denderbode nu tweemaal per week
verschijnt moet hij toch ergens dc kopij gaan
zoeken om zijn tweede blad op te vullen van
daar zijne lange zagerijen over het incident in
de Maatschappij Les Francs-Tireurs, dat hij
opgenomen heelt als eene staatkundige gebeui-
tenis van het hoogste belang. M ij verzoeken
vriendelijk de duiven- en bolmaatichappyen
dezer stad, wanneer er in haren schoot eenige
Oneenigheid ontstaat, er maar aanstonds aan
den Denderbode kennis van te geven, opdat hij
stof vinde om zijn tweede nummer vol te krij
gen.
Oef Het is er. Wat wij reeds lang voorza
gen is geschied t Land van Aalst beteekent,
in klare en duidelijke termen, aan M' Van
Wambeke dat hij den Burgemeesterszetel moet
ontruimen de zoon van Marten, de vader van
liet nieuw beirruimingstelsel, wordt ongedul-
dig, heer Burgemeester, hij wil wat hooger
klimmen dan zijn vaarkeu en slechts uwe zetel
kan zijnen hoogmoed voldoen. Ziehier de woor
den van het Land
Cch, 't wordt me r eu meer erkend 12
stielen, 13 ongelukken men kan de klok niet
luiden en nan den outaar staan Burgemeester
zijn en in de Kamers zitten, dat is te veel voor
eenen man den helft van 't jaar, men mott
van de stad weg, men komt 's avonds laat
thuis men kan zich de zaken van zijn stad niet
aantrekken, zelfs als men geen werkzaam deel
neemt in de Sektiën of in de Kamers....'., n
Indien er hier geheime huizen van ontucht
:«KMawiasasai.% 'TWWïWiïu
ÏJ&tS3HK*&TSCe&?-S*ec
DE DENDEEGALM
idÊÊIÊÊÊÊ^^^^ T o'o
irsae»6»i5«a&u:«iSricaaB
VERKOOPSOM VAN HET GEOOTBCII CüLLEGIEGE-
BOUW
Jaartal
Algemeen
getal der
geboorten.
Getal der
onwettige
geboorten.
Verhouding
tussclien de
wettige en de
onwettige
geboorten.
'sf
