Geheim van den Geneesheer.
3^e Jaar.
Nummer *20 (lw24)
Zondag 13 Mei 1888.
H
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad.
Sa
HET ARRONDISSEMENT AALST.
5 fr 50 voor den buiten,
PRIJS PER NUMMER 10 GEN TIMEN.
voorop betaalbaar.
Gewone, 15 centimen
P"is <«or Annoncen76 09ntlmen Per drukregel.
Vonnissen op cïe derde bladzijde, SO centimen.
Men abonueeit zich op alle postkantoren voor den buiten yoor de stad, ten kantore van het blad,
40, Korte Zoutstraat, 40, Aalst.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee
AALST, 12 MEI.
Buitenlaiidscl» politiek
overzicht.
In den toestand van het Balkaansche
Schiereiland is er eene lig te beternis te
bestatigen. Zoo zijn, door eenige toege
vingen van turksche zijde, dezes betrek
kingen met Griekenland veel min ge
spannen dan zij het over eenige dagen
varen. In Servië is de vrees voor eenen
burgeroorlog voorloopig geweken en in
Roemenië ook is het oproer nagenoeg
verdwenen. Wel is waar loste dezer
dagen een afgedankt ambtenaar te Bu-
karest, van op de straat, een geweer
schot in eene zaal van 't Baleis waar
koning Karei zich bevond deze bleef
ongedeerd; deze moordpoging is van
geenen staatkundigen aard, maar enkel
de daad van een uitzinnig, door dron
kenschap misleid persoon.
Van de Russisch-Oostenrijksclie grens
wordt bericht, dat weer twee russische
troepenafdeelingen uit het binnenland
derwaarts zijn afgezonden. Van russische
zijde loochent men dat men, met aldus
te handelen,eene andere bedoeling gehad
liebbe dan deze van zich te schikken
volgens de nieuwe voorschriften van het
russiscli concentratieplan. De oosteni;ijk-
sche regeering hecht, in schijn, ook
weinig belang aan die troepenbeweging,
maar toch houd zij zich bezig met het
nemen van de noodige voorzorgen om
cenen waarschijnlijken inval af te wee-
ren.
Thans worden de inzichten van E ige
land duidelijker om zich bij het Duitsch-
Oostenrijksch- Italiaanscli verbond te
voegen, en daar is wellicht de ware ïeden
te vinden der bevrediging welke men in
ue Balkansche streken opmerkt.
In Bulgarië geeft vorst Ferdinand
blijken van groote vastberadenheid en
bewijst door zijn gedrag dat hij slechts
voor liet geweld der overmacnt bukken
zal. Turkije heeft de inkomende koop
waren van Bulgarië geslagen met e n
inkomrecht van 8°/0 hunner waarde; liet
bulgaarsch gouvernement eischt nu ooi
dergelijk recht op de turksche koop
waren; prins Ferdinand heeft den metro
politaanschen aartsbisschop Clémens,
hoofd der russische partij, van zijne
waardigheid afgezet, om lat deze zich
oneerbiedig ten zijnen opzichte gedragen
heeft.
De gemeenteraadskieziigen welke
verleden Zondag in Frankrijk plaats
hadden zijn, in de steden en vlekken
gunstig' geweest voor de republiekeinen,
doch ten plattenlande mogende konings-
gezinden zich over eenige voordeelen
verheugen.
volk
ons
Het onderwijs voor den Senaat.
De Senaat hoeft verleden week de algemeene
discussie over het budjet van onderwijs afge
haspeld. Gedurende het debat bekende minis
ter De Volder dat in de aangenomen en dooi
den Staat betaalde vrije scholen thans onder
wijs wordt gegeven door 107 vetbroers en
1400 masceurkens
Hoe dikwijls hebben wij reeds gehandeld
over de qusestie van onderwijs dat alleen de
ust, het leven en den voorspoed aan het
brengen kan. De schooloorlog, welke men
sedert 1879 aandoet, zal, nevens het verval
waartoe hij ons gebracht heeft, de bevolking
meteen doen begrijpen hebben met welke
graad van eigen belang en onrechtvaardigheid
de catholieken ons behandeld hebben. Inder
daad, van deur tot deur, in openbare vergade
ringen en meetingen, in den zoogezegden stoel
der waarheid werd van 1879 tot 1884 de
opstand tegen de wet als de eerste plicht aan
gewezen. Men Kon geene pogingen genoeg
aanwenden, geene middelen genoeg vinden
de vrouw werd tegen den man opgeruid, de
kinderen aangezet het ouderlijk huis te verla
ten, zelfs openlijk tegen vader op te staan.
Sedert vier jaar hebben de clericalen ge
werkt voor hunne vriendjes, en bij dit werk
hebben zij alle gevoel van billijkheid of welzijn
voor het volk verloren gehad. Onze gemeente
onderwijzers, die niets gedaan hadden dan
hunnen plicht, die zich met geene politieke
quiestiën bemoeid hadden,werden driestweg op
een mager wachtgeld gesteld en daarna, om de
deugnieterij kracht te geven, heeft men hun
dit wachtgeld reeds verminderd, en kon men
het doen het hun wille,; afnemen.
Waarom Omdat andere kerels die
geestelijke scholen en klooster; besturen
waaraan men niets weigeren kan of durft, met
gapenden muil en gapenden klauw gereed zit
ten om het geld binnen te rijven, welke men
de arme slachtoffers der gevloekte wet van
1884 en hunne kinderen harteloos uit den
mond rooft.
Bij de bespreking der begrooting van het
openbaar onderwijs heeft senator Crocq er op
gewezen
hoe de wet van 1884 geheel ons
onderwijs ontredderd heeft. De heer Crocq
sprak voornamelijk ten opzichte van het arrou-
dissement Biussel. Mocht hij de Vlaanderen
nader bij kennen, hij zou stellig nog meer
kunnen uitweiden hebben over den droeven
toestand waarin onze dorpen verkeeren. Hij
zoude vrij mogen zeggen hebben dat wij over
't algemeen geene opvoeders voor onze kinde
ren meer bezitten, maar alleen een hoop onbe-
bekwame verslaafde kosters.
Ziethier eenige brokken uit de diepdoor
dachte rede van senator Crocq
1.
lïldES
Gelijk meest al de straten van Versailles, is
rle Waterbakstraat des winters vroegtijdig stil
en verlaten. Zoodra de arondduisternis neder
daalt, ziet men de deuren sluiten, de gordijnen
aflaten, en men ontmoet in die lange eentoo-
nige straat niets meer dan eeuige achtergeble
vene voorbijgangers, die zich in alle haast naai
hunne woning begeven. Een dezer voorbijgan
gers bereikte een klein paviljoen met eene
enkele verdieping, welk zich bijna ten einde dei-
straat bevondt. Hij opende zelve de deur bij
middel van een sleutel, en men kon weldra van
huiten een flauw lichtje bespeuren, hetwelk
eueden werd aangestoken.
Wie dit lichtje had kunnen opvolgen, zou
gezien hebben dat het vooreerst eenen kleinen
salon verlichtte, gemeubleerd met die valsche
en om zoo te zeggen betreurde pracht, welke
do opoffering toont aan de noodwendigheden
van den maatschappelijken standdan een
cabinet met blinkenden lessenaar, en eindelij!
een smallen trap die naar eene slaapkamer ge
leidde, alwaar het lichtje stil hield. Hier had de
spaarzame sierlijkheid der beuoden iianiei
plaats gemaakt voor eene zichtbare armoede.
Het bed, zeer laag en zonder gordijnen, was
overdekt met eene afgewasschen katoenen sprei;
eenige gemeene stoelen, eene tafel en een oud-
Wat het aanwerven onzer boerenonderwij
zers betreft, heeft de heer Crocq nog vele
punten onverlet gelaten. Wilt gij weten, lieve
lezer, hoe men hedendaagsch onderwijzer
wordt
Ieder jaar noodigt het ministeiie tot een
examen de vrije niet-gediplomeerde onderwij
zers die in geene normaalschool opgeleid
wierden, of die geen diploom konden bekomen
uit hoofde van krasse onwetendheid of pedago
gische onbekwaamheid. Deze domme vlegels,
welke de clerikalen aan het hoofd hunner scho
len op 1 Juli 1879 geplaatst bidden, worden nu
sedert 1884 gediplomeerd volgens een schijn
van examen. Zoo heeft men reeds een duizend
tal onderwijzers en onderwijzeressen nevens de
broederkens en de nonnen gefabrikeeid. Bij
dit getal moet men nog het groot leger van oud
leerlingen der vrije niet-aangenomen normaal
scholen voegen, wier diploom men goedge
keurd heeft zonder verder ernstig onderzoek.
Er bestaan dus ovc-r het land eenige duizen
den personen met een wettelijk diploom in zak,
en met onze Staatsgediplo meerden op gelijken
voet gebracht.
Wel is waar men begint te gevoelen wat het
onderwijs dier kerels voortbrengt. De ouders
klagen putten in den grond, maar zij zijn
gedwongen door de pastoors. Ja, het was juist
dien toestand welken de geestelijken begeerden,
en welken zij van het ministerie bekomen
hebben onwetende, ontmoedige, kruipende
slaveD. Een slach van cretins op de dorpen
voortbrengen moest de zending der clerikalen
wezen, en het was om dit doel te bereiken dat
zij het wereldlijk onderwijs vernietigd hebben,
om het te vervangen door de vrije scholen,
nesten van domheid, dweepzuchten verkweze-
ling, uitvloeisels van het blind geloof waarvan
onze priesters altijd de zaakwaarnemers ge
speeld hebben.
Zooals men ziet het wordt een hartroerend
schouwspel. Het elerikalism heeit door en door
de opleiding onzer kinderen ingenomen de
geestelijkheid kent de waarde van Leibnitz
woorden Laat mij het bestuur over de scho
len en ik vervorm de geheele samenleving n
Die vervorming heeft heden plaats de school
meesters en meesteressen die uit de bisschop
pelijke normale gestichten komen, en zij welke
het huidig gouvernement in zijne eigen nor
maalscholen verkwezelt, zijn met eenen achter
uitkruipenden geest en wil doordromen, en
geven aan onze kleinen een onderwijs en eene
opvoeding welke gansch tegenstrijdig zijn aan
de rede, aan het gezond oordeel en aan de
beginsels der moderne beschaving.
Eindelijk, om dit somber tafereel te volle-
digeu, blij ven er nog 1200 a 1500 leeraars en
leeraressen op wachtgeld. Sedert lang laat men
ons verstaan dat men dit wachtgeld teenemaal
zou afschaffen. De heer Melot, die zeemzoete
jezniet, kondigde het telkens aan in zijn verslag
der middensectie.
Onmogelijk is 't voor al die in beschikbaar
heid gestelde onderwijzers in de openb.re
scholen eene plaats te vinden; wat meer is, de
bisschoppelijke normaalscholen brengen reeds
de helft te veel kweekeliugen op, en die gaan
voor.
Moet dit systeem nog eenige jaren duren,
Belgie zal dieper gevallen zijn dan de oud-
pauselijke gewesten, dan zelfs de huidige
republiek van Ecuador
Vaartkapoen.
In
Zij hebben alles gedaan
liet blijspel De Schoolmeester
waarin zoo schoon te zien worut gegeven
wat eene katholieke school is, vraagt
schoolmeester Kras aan een zijner leer
lingen
Wie heeft de wereld geschapen
En de leerling Otto Van Bremen ant
woordt weenende
Ikke, meester maar 'k zal het van
mijn leven niet meer doen
Moesten wij de clericale pers geloo-
ven, dan zouden de clericalen alles ge
daan en gemaakt hebben, en de liberalen
niemendal.
De clericalen, dat zijn de redders van
het menschdom, de beschermers en rijk
makers van burger, boer en werkman
Ten minste, zij zeggen liet zeiven, en
men mag lien op hun woord gelooven
Ongelukkiglijk voor hen, meesten
deels pronken zij met de veêren van een
ander.
In eene der laatste zittingen van de
Kamer heeft M. Frère hun meest al die
pluimen en veêren af den hoed gerukt,
en de laatsten, die er nog overbleven,
heeft M. Graux in den Senaat uitgetrok
ken.
Zoo zegde M. Frère, sprekende over
de wetten ten voordeele der werkende
klas voortgesproten uit het onderzoek
der Arbeidscommissie
Als men de studies dezer Commissie raad
pleegt, treft, men vele feiten aan, die voor ons
niet zonder belang zijn.
De Commi-'sie heeft hare aandacht geves
tigd op de maatschappijen van ouderlingen
bijstand DE WET WAS GEMAAKT (door de
liberalen);
n Zij heeft zich bezig gehouden met de werk
manswoningen ZIJ VOND DE WET GE
MAAKT (door de liberalen)
n Zij hield zich onledig met de spaarkassen
ZIJ HEEFT DE WET GEMAAKT GEVON
DEN (door de liberalen)
i, Zij heeft zich bezig gehomFn met de pen
sioenkassen ZIJ VONI) DE WET GEMAAKT
(door de liberalen);
Zij heeft zich bezig gebonden met de voor-
zorgkassen voor de mijnwerkers DEZE VOOR-
ZORGKASSEN BESTONDEN (van onder de
liberalen)
Zij heeft zich bezig gehouden met de gof-
mannenraden DE WET WAS GEMAAKT
(door de liberalen)
Zij heeft zich beziggehouden met de samen
werkende maatschappijen DE WET WAS
GEMAAKT (door de liberalen).
«En voeg ik daarbij de afschaffing der wet
op de samenspanningen en de afschaffing van
het artikel, waarbij de haas op zijn woord ge
loofd werd in de betwistingen tusschen hem en
zijnen werkman over de ilagloonen, vindt ik een
tamelijk groot getal belangrijke wetten, waar
aan, ik zeg het in 't voorbijgaan, mijn achtbare
vriend M. Bara, grootendeels heeft medege
werkt, en welk bewijst, dat wij nooit hebben
opgehouden bezorgd te zijn vour het lot der
werkende klassen
Geen enkel Minister, geen enkel re
presentant, zelfs niet M. Woeste, hebben
dit durven loochenen.
Door lmn stilzwijgen moesten zij be
kennen en bekenden zij, dat M. Frère
niets dan de waarheid gesproken had.
Al de maatschappelijke wetten, die de
clericalen sedert een paar jaren hebben
doen stemmen, waren gereed gemaakt
door het liberaal Ministerie Frère- Bara.
Blijft dus de goede geldelijke toestand
van het land.
Is die te danken aan de clericalen en
hun groot vernuft
In de verste verte niet, dit heeft M.
Graux in den Senaat bewezen.
Die goede toestand is het gevolg der
belastingen doorliet liberaal Ministerie
in 1883 ingevoerd, en aan de verbetering
van handel en nijverheid, waaraan noch
liberaal noch clericaal iets kon doen,
maar welke verbeteri ïg enkel voort
vloeit uit de wending der omstandighe
den.
Als men dit alles optelt en te zamen
i trekt, wat schiet er dan over, welk te
danken is aan het clericalism
Eene kolossale O.
En ziedaar hoe de clericalen de we
reld hebben geschapen en alles gedaan
Maar, even als Otto Yan Bremen in
den Schoolmeesterzullen zij het niet meer
doen.
Daar zullen de kiezers in Juni weivoor
zorgen.
modische secretaire waren het gansche ameu
blement, hetwelk, verge'eken met de pracht
van den salon, de harde noodzakelijkheid be
wees, voor al degenen die eerst beginnen, om
van het noodige wat aftekorten, ten einde zich
met den schijn van oveivloed te kunnen tooiën.
Aldus was, inderdaad, de toestand van M.
August Fournier, toen huurling van het pavil
joen der Waterbakstraat. Ontvangen als doktor
in de geneeskunde, na ernstige studiën, die het
schoonste deel van het kleine erfdeel hem door
zijn vader nagelaten, hadden opgeslurpt, had
hij het overige moeten gebruiken om zich rij
kelijk genoeg in te stellen, ten einde het ver
trouwen te winnen. Veroordeeld tot eene schijn
bare welstand, die de wreedste ontberingen
verborgen, wachtte bij geduldig bet geluk af.
Maar sinds meer dan een jaar dat bij Ver
sailles bewoonde, de oogen steeds op den
gezichte-einder gevestigd, zag hij niets dan het
stof van't tegenwoordige en de groene vooruit
zichten der toekomst. Zijne middelen waren
bijna uitgeput, zonder hem de zieke kliënten
aan te brengen, die hij steeds droomde, maar
die altoos onzichtbaar bleven.
Nogtans de noodwendigheden om te gelukken
werden elke maand dringender. De jonge
doktor, aangeprikkeld door de onrust, had
rondom zich beschermers gezocht en had niets
gevonden dan persoonlijke vooringenomenheid.
Men roemde zijne kunde, zijne vlijt, zijne
nauwgezetheid maar dit was ook alles hem
recht laten wedervaren, verschoonde van hem
dienst te bewijzen. Ten laatste had hij met veel
aanhoudendheid en kracht het ambt verzocht
van doktor eener liospice,die door eene mensch-
lievende gifte in zijne gebuurte werd opgericht.
Ongelukkiglijk liaddeu degenen die hem zouden
kunnen ondersteunen,al hunnen invloed noo lig
voor zich zeiven er waren hem eenige beloften
gedaan, men had hem eenige hoop gegeven;
daarna had elkeen zijne eigene zaken waarge
nomen, en de jonge doktor kwam te vernemen
dat een beter bevoorrechte concurrent deplaats
bekomen had
Deze laatste teleurstelling had de droefheid
verdubbeld die sedert oenigen tijd zijne ge lach
ten verduisterden. Na eenen ontmoedigden
oogslag op de naaktheid zijner slaapkamer ge
worpen te hebben, en zich te hebben bezig
gehouden met deszelfs opschik, hetwelk ge-
w onlijk aan de mannen der studie gespaard
wordt, naderde hij het venster en drukte pein
zend zij n voorhoofd tegen de natte ruit.
Van dien kant der kamer zag men eene ge
meenzame opene plaats, op dewelke het pavil
joen van den jongen doktor uitgaf, benevens
eene bouwvallige woning, in welke een oude
deurwaarder, de heer Durant, huisveste. Deze
laatste, in de gansche gebuurte gekend door
zijne gierigheid, was eigenaar der twee huizen,
alsook van eenen verlaten tuin, door een ver
molmd houten hekken van de plaats afgeschei
den. Elen arm meisje, waarover hij peter was
en 't welk hij als kind had ingenomen, was zijne
huishoudster aldus doende had hij, onderden
schijn eener liefdadige bescherming, zich eene
soort van dienstmeid zonder loon verzekerd,
die met dankbaarheid zijne vrijwillige armoede
deelde.
Roza had zich, trouwens in deze ruwen
toestand, noch verstompt noch verhardt. Altoos
alleen, had zij deze eenzaamheid benuttigd
door de overwegingonwetend en zonder mid
delen iets aan te leeren, vergenoegde zij zich
met duizendmaal de weinige boeken te herlezen
die het noodlot haar in de handen had doen
vallen. Zij had er al het zoete, al den geur uit
getrokken.
Nogtans, sedert de komst van M. August
Fournier, had zich de kring harer lezingen een
weinig uitgebreid. De jongeling had haar eenige
klasiieke boeken geleeod, die in zijne doktors
bibliotheek verdwaald waren, en deze leenin
gen waren ooi zaak van gebuurlijke betrekkin
gen, die zich echter tot eene korte woorden
wisseling beperkten.
Sedert eenige dagen hadden de persoonlijke
ongerustheden van den doktor hem belet aan
Roza te denken, wanneer hij haar haastiglijk
de plaats zag overstappen en zich tot het pavil
joen wenden. Bijna aan de kleine achterdeur
gekomen, hief zij het hoofd op, herkende M.
Fournier aan het venster, wenkte k ;m en sprak
eenige woorden die hij niet verstaan kon.
De doktor hanste zich beneden te komen om
te openen.
Roza, wiens vermoeide en verwelkte trekken
haren nanm schenen tegen te spreken, was nog
bleeker dan gewoonlijk en hare armoedige
kleeding scheen nog zichtbaarder door eene
wanorde die den doktor in 't oog sprong.
Wat is er wat hebt ge vroeg hij.
Zij scheen aangedaan, belemmerd, en ant
woordde
Verschooning....ik verlan ieIk kwam
u een dienst.... een groote dienst vragen.
Spreek, zei de doktor, waarin kan ik u
dienstig zijn
Het is voor mij niet, maar voor mijn
peter. Sedert acht dagen is hij lijdend, hij ver
zwakt... Dezen morgend is hij nog kunnen
opstaan maar zich zoo even weêrnaar 't bed
begevende, is hij kwalijk geworden
Ik ga hem zien, sprak de jongeling, ter
wijl hij een stap voorwaarts ging.
Roza hield hem tegen. Mijn God 1 ver
schoon mij, sprak zij stamelende.... maar m jn
peter heeft altijd geweigerd een geneesheer te
roepen.
Ik zal mij als buurman aanbieden.
En onder eenig voorwendsel, niet waar?..
Mijnheer de doktor zou bij voorbeeld, den prija
kunnen vragen van den stal en van het kleine
koetshuis... beide zullen hem noodig woorden
wanneer hij zijn rijtuig zal hebben.
Een bitter gevoel doorsneed het hart van
den jongman. Vroeger, in de eerste dagen der
begoocheling, had hij inderdaad deze hoop laten
blijken.
't Zij zoo, sprak hij kortaf. En de deur van
't paviljoen sluitende, volgde hij het jonge
meisje tot aan den bouwval, bewoond door den
onden Durant.
Zijne geleidster verzocht hem eenige stonden
buiten te blijven en na haar binnen te komen,
opdat de zieke niets zoude vermoeden.
(Wordt voortgezet.)
spe nee metu.
y ./rertfrcy gten-rvrev nr
De Regeering beroemt zich, wel is waar, op de
herstelling van den schoolvrede. Waar beBtaat echter
die vrede Ik zie slechts haat en twist rondom de
Bchool De oorlog tegen de officieele scholen wordt
met meer hevigheid dan ooit gevoerd. Maar zij die er
vroeger over kloegen dat het schoolstelsel van 1879
den oorlog deed woeden, zijn over het tegenwoordig
stelsel voldaan, en verklaren zoo maar dat iedereen
dient voldaan te wezen.
n Als 't volk zal gewaar worden dat uwe schoolwet
eigenlijk maar eene kloosterwet is, zal het er zich on
vermijdelijk tegen verzotten, en gave God dat het volk
alsdan slechts het vreedzame wapen der stemming
gebruiko.
Hoe droevig is het niet den Staat alzoo te zien af
stand doen. De schoolvrede kan enkel in de onzij
dige school gevonden worden daar alleen ligt de
oplossing, die aller toetreding kan wegdragen.
Het programma der onzijdige school had niets met
godsdienBtelsels, met dogmas gemeens.
De achtbare baron de Coninck beweert dat de wet,
van 1879 het geweten der katholieken niet kou bevre
digen en de godvreezende onderwijzers dwong bet on
derwijs te verlaten de godsdienst mocht echter
in de school onderwezen worden. Men sloot den g-ods-
dienst niet uit, men onderwees hem afzonderlijk, zie
daar alles Het was de godsdienst niet die uit uitge
sloten was, maar wel het godsdienstig onde rwijs
ziedaar de waarheid. Het was niet de godsdienst, maar
wel de overhesrsching der geestelijkheid die bedreigd
was
i! Ook hebben de onderwijzers, die het onderwijs in
1879 verlieten, geen recht tot welke herstelling het
ook weze. Zij namen hun ontslag en bevinden zich
dus in denzeliilen toestand als alle ambtenaren die
hun ontslag nemen.
n In een woord, de volkomene scheiding van het
godsdienstig onderricht en vau het wetenschappelijk
onderwijs alleen kan ons den schoolvrede geven, even
als de volkomene scheiding van Kerk en 8taat alleen
ons den maatschappelijken vrede kan verschaffen.
Men spreekt van zelfstandigheid der gemeente.
Doch men dient vooral de goede inrichting van het
onderwijs te verzekeren, Verlicht het volk, indien gij
het beter wilt maken
Overigens, vele belangen mogen niet overgelaten
worden aan gemeentebesturen, bij voorbeeld het be-
teugelender vervalsching van levensmiddelen. Ook de
spoorwegen behcoren tot dat soort: zouden wij ooit
voorstellende spoorwegen aan maateohappijen af te
staan Nooit 1 De spoorw'eg is, evenals het onderwijs,
van openbaar belang.
n Dus moet de Staat, verre van zijn aftreding te be
reiden, onderwijs geven voor hem is 't eene ver
plichting waar hij niet mag van afzien, zonder te kort
te blijven aan zijnen eersten plicht.
i, Ten anderen, er dient eene verzachting toegebracht
te worden aan de vrijheid van onderwijB naast het
Onderwijs gegeven door onverschillig welke personen,
dient er een officieel onderwijs te zijn, welks bestaan
verzekerd is.
n Men heeft zelfs beweerd dat het onderwijs van den
Staat eene mededinging voor 't vrij onderwi|S was.
Hat tegendeel is waar het vrij onderwijs is de mede
dinger van 't Staatsonderwijs.
n Veronderstelt dat ik een spoorweg legge die nage
noeg dezelfde lijn volgt als de baan van .Brussel naar
Antwerpen. Zou ik gerechtigd zijn den Staat te vragen
dat hij afzi van zijne baan, als regel opgevende dat
hij mijn mededinger is Ben ik zijn mededinger niet?
Dat is het zelfde met het openbaar onderwijs.
i, Mijne zienswijze is die der gansche liberale partij.
In zekere kringen is men verheugd over de onder
linge twisten der liberale partij voorzeker behoor ik
tot dezulke niet, maar niettemin is 't waar dat men er
een bewijs van levenskracht kan in zien. De liberale
partij zal haar hereenigingswoord vinden in de her
inrichting van 't openbaar onderwijs. Weest er zeker
van, 't eerste werk van 't aanstaande liberaal ministe
rie zal de herstelling en de herrinrichting zij n van
't openbaar onderwijs in den zin der wet v.-.n 1879.
