6de Jaar.
Nummer 24 (288)
Zondag 14 Juni 1891
Lieve Jonkvrouw Trotsehhart
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad.
5 fr 50 voor den buiten,
PRIJS PER NUMMER: 10 CENTIEMEN.
voorop betaalbaar.
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore van bet blad,
10, Vooruitgang straat 10, Aalst.
Nee spe nee metu.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Prijs der Annoncen Oewone, 15 centiemen
Reklamen, 75 centiemen drukfBgel.
Vonnissen op de dei de bladzijde, frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan ,het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
AALST, 13 JUNI.
De personen die een
abonnement nemen op DE
DENDERGALM, voor het laatste halfjaar
1891 en het bedrag van hun abonnement
zenden naar den Uitgever zullen het blad
gratis ontvangen, te rekenen van heden
tot einde Juni.
Buitenlandsch politiek
overzicht.
Holland. Verleden dijnsdag hebben
de wetgevende kiezingen in Holland
plaats gegrepen. Men kan nog niet juist
zeggen wat de eindelijke uitslag wezen
zal, daar er verscheidene balloteringen
zijn.
De vroegere Kamer bestond uit 44
liberalen, 28 katholieken, 28 antirevo-
lutionnairs, 1 bewaarder en 1 socialist.
Er zijn reeds gekozen 41 liberalen,
11 antirevolutionnairs en 22 katholieken.
De liberalen komen nog ii\ herstem
ming voor 21 zetels.
Alles doet voorzien dat de toekomende
meerderheid zal liberaal zijn en 't minis
terie ook.
Frankrijk. De afgevaardigden heb
ben met eene overgroote meerderheid
de verhooging der rechten verworpen
welke de protectionnisten op den invoer
van stoffen roor den zijdehandel noodig,
wilden leggen.
De Kamer heeft insgelijks de vermin
dering der inkomende rechten voor de
vreemde granen gestemd dit nieuw
tarief zal op 1 Oogst in voege komen.
Mgr. Freppel is stervend.
Duitschland. Het sch
Boe hum heeft groote uitbreiding geno
men. Thans bepaalr het zich niet meer
bij de valsche verklaringen van eenige
bijzonderen, welke minder inkomsten
opgaven dan ze wezenlijk hadden, maar
het bestaat voornamelijk in het over
groot bediog dat reeds gedurende 16
jaren bij officieele leveringen voor den
Staat zou moeten gepleegd zijn. Afge
keurde spoorstaven, assen, enz. werden
voor goed geleverd omdat men telken
male bij de keuring der materialen de
officieele mark wist na te maken en op
de verworpen stukken te slaan.
M. Baare, een rijk en alom geacht
man, afgevaardigde bij den Reichstag,
is in die zaak betrokken.
"Men spreekt weêr van het toekomend
ontslag van kanselier Caprivi, vooral
5.
Vrij naar t Engelsch.
KAPITTEL III.
NATHANAEL CRAMP.
Den avond van Christiaans aankomst was er
vreugd in de woning van de weduwe Cramp
(een schoon huis niet verre van de zee.)
De zoon van de weduwe Cramp was uit Lon
den overgekomen om bier, te Durewoods,
eenige dagen bij zijne moeder over te brengen.
In hare jonkheid was de weduwe Cramp
dienstmeid geweest bij eene groote dame, en
daarna was zij getrouwd met eenen scheeps
timmerman. Haar man was zeer naarstig en
zeer spaarzaam geweest. Op zee gestorven, had
hij zijne vrouw en hunneu eenige zoon een net
fortuintje achtergelaten.
In L onden had madame Cramp eeneD stief
broeder, professor Carpets. Jawel professor
hij was professor, in het... haarvlechten Dien
titel bad de slimmerd zich-zelveu gegeven.
Nu, die professor Carpets had altijd aange
drongen om den jongen Nathanaël Cramp in
het haarvlechten op te leiden, en zoo was
«Nath eindelijk te Londen bij zijnen oom,
professor Carpets, geplaatst geworden.
Ieder jaar kwam Nath voor acht dagen uit
Londen naar Durewoods- bij zijne moeder ov<_r;
en zoo thans was hij ook dit jaar overgekomen.
Nath Cramp was een knappe kerel, met
schoon dik haar ea aankomende knevels, met
groote blauwe oogen en... een goedaardig
maar oaaoozel uitzicht. Dat was de flink
nu de graaf van Waldersée. prins de
Bismarck gaan bezoeken is.
Engeland. De beambten voor den
dienst der omnibussen zijn te Londen in
werkstaking gegaan. Zij vragen vermin
dering van werkuren en vermeerdering
van loon. De patroons willen het eerste
maar niet het laatste toestaan de werk
stakers weigeren die voorwaarden aan
te nemen, de toestand blijft dezelfde.
Sir Gordon (Humming heeft van het
gerecht geen vonnis kunnen verkrijgen
dat zijne onplicht in de kwestie van het
baccarat-spel uitroept. Hij is tot de
kosten verwezen en dus als oneerlijk
speler gebrandmerkt. Die uitspraak
heeft groote opschudding in Engeland
verwekt en de pers aldaar spreekt met
geenen lof over de speeldrift van den
prins van Wallis.
De lagere Kamer heeft het koste
loos onderwijs voor Engeland en het
graafschap van Wallis gestemd binnen
kort zal het ook aan Schotland en Ier
land worden toegekend,
Italië. In de noordelijke provin
ciën heeft men Zondag laatst verschei
dene aardschokken gevoeld. De Vesu
vius heeft daarop des anderendaags eene
massa lava uitgebraakt.
Het drievoudig Verbond is weer op
nieuw geteekend het is stellig dat
Italië des noods op de Engelsche vloot
zal kunnen rekenen.
Een te kort van 12 millioenen is in de
kas van St. Pieterspenning ontdekt ten
gevolge der waardevermind ring van
aangekochte actiën. De kardinaal schat
bewaarder is van het laatste ambt ont
slagen.
Rusland en Oostenrijk. De joden
vervolging duurt in deze beide staten
nog altijd voort honderden wijken uit
naar Palestina en de nieuwe Wereld.
De strengste maatregelen worden
tegen Nihilisten en Socialisten geno
men.
Op den buiten.
Lezer, uit de stad
n Ik wil u laten een blik werpen in
de velden van Vlaanderen.
n Ik wil u spreken van de ellende
uwer broeders, de arme Vlaamsche Boe
ren.
n Ja, er is veel armoede in de stad.
De winter staat nog aan de deur. Er
ontbreekt nog brood in huis. Er ont-
breekt geld om kleederen en warming
te koopen. Maar wat spreek ik van de
ellende, welke u alle dagen onder de
jongeling, die op de stoomboot Saucy Lass de
reisgenoot van Christiaan Pembroke was ge
weest.
Van zoohaast de rook uit de schouw op den
zeeboezem zichtbaar was, had vrouw Cramp de
nadering van de stoomboot met de oogen ge
volgd. Aan de deur stond zij haren zoon af te
wachten, en met het hart vol moederlijke
vreugd en hoogmoed zag zij naar zijne groote
en zwierige gestalte als hij naderkwam.
Wel, Nath jongen, w. t zij gij gegroeid
riep zij hem toe, terwijl zij hare handen sa-
mensloeg.
Ruim vijf voet en half, moeder
Uw vader was vijf voet en vijf, op zijne
kousen,en gij zijt hem boven 't hoofd gegroeid
Wel wel
En een traan van moederlijken hoogmoed
glinsterde in hare oogen.
Beide waren binnen gegaan. Nath zette zijn
valies neer.
Ik weet wat dat is, zegde zijne moeder,
met een fieren blik van het valies op haren
zoon.
Ja, moeder zei Nath, met een lichten
blos 't is mijne uniform. Morgen doe ik
ze aan. Gij hebt geen gedacht hoe schoon ze
mij staat. En de sabel-bajonet...
Is 't geweer niet geladen, Nath
Geladen Neen Niemand draagt geladen
geweren op gewone paraden, moeder zei
Nath op soldaatachtigeu toon.
Nath Cramp, het hoeft nauwelijks gezegd,
was vrijwilliger. In Hyde Park had hij
voor koninklijke personages gedefileerd. Zijne
moeder was het zeker, de koningin moest hem
bemerkt hebben. Met dien onzin moest Nath
lachen maar toch, hij meende geen onge'ijk te
hebben als hij dacht dat de prinses van Wallis
dien dag eenen oogslag op hem geworpen had.
oo0 n komt, ja, de tranen in de oogen
doet komen.
Wat gij zoowel niet kent, dat is de
slavernij ouder dewelke de vlaamsche
boeren gebukt gaan.
jj Zij staan daar, als slaven aan hun
lot geklonken, gebonden aan de aarde,
die zij beploegen en bemesten met hun
zweet en hun bloed.
Ziet hen gaan langs de straten. Hun
lichaam is mager, het is geel, het is ver
droogd. De spieren zijn op hunne kaken
met pezen getrokken. Hun oogen zijn
dof en ingevallen. Hunne handen zijn
hard en lam van werken. Zij kunnen
zich schier niet recht houden hun rug
is gekromd. Zij slingeren heen en weder.
In een woord, het zijn versleten ma-
chienen.
En hun geest Gij ook moet lastig
werken om eene harde brok brood te
verdienen voor vrouw en kind. Maar
uwe oogen schitteren, uw geest is wak
ker en open, voor alles wat goed en
waar is.
De geest onzer arme vlaamsche
boeren is verstomptbij is dood. Met de
melk hunner onwetende en arme moeder
hebben zij het bijgeloof en den schrik
voor de kerk ingezogen. Zij leven en
lijden honger, en arbeiden als slaven en
stervenen anderen komen in de plaats,
alweder om te lijden eu te strijden en te
slaven en te sterven... En allen denken,
dat het zóo moet zijn, omdat het ook zoo
was in grootvaders tijd en omdat mijn
heer de vetgemeste pastoor het zegt, en
omdat onze lieve heer het zoo wil.
Ja, nevens die zwarte uitzuigers,
staan de kasteelheeren. In een nederig
strooien hutje woont de boer in een
trotsch kasteel met wallen en forens
woont zi' lavend rij ver.
De kast alheer rijdt, jaagt, zwelgt,
leeft ir.oi Imaakt kapellen en kloos
ter:- cl ïdt de onnoozele meisjes
uit het volk.
De boer zweet, vroet, slaaft, beult
zich af, lijdt honger, lijdt koude, lijdt
gebrek aan alles,
En wanneer hij de vruchten van zijn
zweet en zijn bloed heeft in de schuur
gebiacht, Jedorschen, verkocht, dan
draagt hij aan den godvruchtigen kas
teelheer zijn klinkende goudstukken,
welke die klerikale meester morgen
in de stad met allerlei vuile wijven zal
verbrassen
En dat duurt zoo jaren en jaren,
eeuwen en eeuwen voort.
Eu dat volk lijdt en sterft en het
zwijgt.
En het steekt niet de vuist uit tot
Geheel dien dag was Nath koningsgezind ge
weest en had gedacht dat er geen schooner lot
was dan zijn leven op te offeren ter verdediging
van den dorpel eener (hij zegde niet welke)
beminnelijke prinses.
En nu gesoupeerd, Nath, want gij moet
honger hebben. Dezen avond zult gij wel in
deze klein kamer willen soupeeren, niet waar
jongen Maar gij weet niet waar ik u morgen
zal brengen.
En zij spoedde zich om haren zoon te be
dienen.
De weduwe Cramp was een lieftallig vrouwtje
die naar vetheid overhelde. Voor de gelegen
heid had ze hare beste kleeren aangedaan, en
ze zag er uit als eene dame. Met fierheid volgde
Nath al hare beweging na, alhoewel het on-
noodig is te zeggen dat hij veel dames gezien
had. In den winkel van eenen Coiffeur ziet
men dikwijls dames genoeg. Hij bezag zijn
moeders coiffure met het oog eens kenners,
en was derhalve een weinigje verstrooid toen
zij herhaalde Gij weet niet waar ik u mor
gen brengen zal.
Neen, moeder, dat weet ik niet.
Gij zult de beste slaapkamer en 't salon
hebben... Geheel deze maand wil ik ze aan
niemand verhuren. Neen, zegde ik tot mijzelve,
mijn Nath is nu een manen een volontaire;
eu als hij dit jaar naar huis komt, dan is het
salon en de schoone slaapkamer voor hem
alleen, al kwam er een prins naar vragen...
Daar zie, Nath
Nath's oogen straalden van plezier. Sedert
zijne prilste jeugd was dat zoogenoemd salon
eene geheiligde plaats voor hem geweest.
Altijd had madame Cramp haar inkomen
wat verhoogd, met in den zomer en in den
herfst hare kamers te verhuren aan rijke lieden
die het saizoen te Durewoods kwamen over
brengen, en thans zou Nath deze schoone slaap-
die godvruchtige papen en kasteelhee
ren en het roept hun niet toe
Gij zijt niets en gij hebt miljoe
nen, wij zijn miljoenen en wij hebben
niets.
Ja,lezers, dat vlaamsche boerenvolk
is diep te beklagen.
ij Waar zijn die kloeke Vlamingen van
voor eeuwen Waar zijn die Geuzen
Waar zijn die Kerels?
ij Helaas helaas zij zijn gestorven
voor hunne vrijheid en hun recht, en
hunne zonen liggen geboeid in de kete
nen der ellende, der onwetendheid, des
bijgeloofs en der slavernij.
n Welke zijn de levensmiddelen der
vlaamsche boeren
De aardappel is hun voornaamste
spijs. Maar als die vrucht mankeert of
ziek wordt Het brood op den buiten is
dikwijls uit gruis gebakkeu en zoo zuur
en zoo droog, dat geen werkman in de
stal het zoude willen eten. Vleesch kent
de boerenwerkman maar van zien of van
hooren zeggen. Dan hebt gij nog de
kernmelkpap, die zijn honger bedriegt,
maar hem moet \oeden voor zijn lastig
werk.
n En zijne kleediug gescheurde en
gelapte lompen, die hem tegen het weder
en de koude niet kunnen beschutten,
want hij moet meer dan een jaar werken
om een broek of een vest af te sparen,
die hij op crediet gekregen heeft.
jj En waar slaapt hij? Op strooi als hij
strooi heeft, ofwel op de planken onder
een strooien of een rieten dak, door welk
de wind huilt en de regen, sneeuw en
hagel binnendringen.
Iedereen de spreuk van den
armen boerenk t, die uitriep: Dat
ik eens koning 1. ate mijn buik vol
pap met brokk- a i: dan ging ik tot
mjnen kop in 't strooi kruipen en 24
uren slapen.
Ja, dat is het ideaal van dien armen
duivelpap met brokken en een warmen
stroozak. Dat is zijne kermis, dat krijgt
hij voor zijn lastig werken, zelden of
nooit.
jj En hoelang werkt hij Ja, des zo
mers van als de zon opstaat tot zij
ondergaat. Van 3 ure des morgeus som
tijds tot 8 ure deaavonds. 15, 16 en 17
uren voor hot ellendig loon van 15, 16
en 17 stuivers. Hij wint 1 stuiver per
uur of 9 centiemen. Zulk een arbeider
zweet een halven liter zweet per uur.
Men koopt dus zijn zweet aan 9 centie
men de pint. Is dat niet schandalig
jj En de pachter die hem betaalt is zoo
arm als hij. Alles voor kerkheer en
kasteelheer.
kamer hebben en bij zou in het salon mogen
zitten 1
Het avondmaal was gereed. De goede moe
der bad de tafel volgezet met al de lekkernijen
die haar zoon het meest lustte. Daar stond
frambozengelei en daar ook een koek die ze
zelve had gemaakt.
Maar ja, Nathanaël Cramp, de volontair, die
was een man geworden, en lekkernijen stonden
hem niet meer aan. Hij rookte nu sigaren en
las pbilosophische boeken. Evenwel wist hij
hoe zeer zijne moeder haar beet had gedaan om
hem te behagen, en hij zou liever veel onaan
genaamheden verdragen hebben, liever dan
haar te laten zien, dat al de moeite, die'zij
voor hem genomen had, vruchteloos was ge
weest. Edich hoeveel hij van den koek en van
de frambozengelei eten kon, 't was hem onmo
gelijk zijne oude knapenmanieren terug te
vinden. Met een pijnlijk gevoel werd dat door
zijne moeder opgemerkt, en zij ondervond dat
de hoogmoed eenen volwassen zoon te hebben
niet zonder smart gepaard gaat. De geur van
de frambozengelei had iets dat haar hart be
drukte. Voor de eerstemaal werd ze gewaar dat
zij haren jongen verliezen moest.
En toch, als moeder was de vrouw zoo trotsch
eenen zoon te hebben die een man was, dat ze
tot hare eerste vreugde terugkwam. Zij begon
hem te ondervragen over zijne uitzichten.
En gij zijt dus tegenwoordig in Wigmore-
stiaat. Dat is een groote stap om professor te
worden Nath.
Voor oom Carpets, ja moeder. En Nath
scheen geenszins op zijn gemak te zitten.
Gij weet, dat hij zich geen professor meer
noemt.
Neen, Nath 1 Waarom niet
Wel, professor, ziet ge, dat is niet goed
voor eene plaats als Wigmore-straat. Professor,
dat is zeer wel voor Camden Town... die ken.
In den winter slaat hij met den zwa-
ren dorschvlegel, een sterk hout van
eenige kilos, van voor dat het klaar
wordt, met eene lantaarn, tot als het
reeds donker is, ook met eene lantaarn.
Gf hij staat een ijzeren zwingel te doen
draaien gedurende 12, 13 en 14 uren.
En dan wint hij 9 stuivers. Het overi
ge is voor kerkheer en kasteelheer.
u Hij breekt zijn borst, hij kromt zijn
leden, hij vernielt zijn leven en zijne
gezondheid voor 9 stuivers.
jj En zeggen dat men voor een paard
op den buiten 5 franks daags rekent
Ziedaar een tafereel, dat wij aan He
Zweep ontleenen, en hetwelk den ellen-
digen toestand van den buiten in al zijne
waarheid en afschuwelijkheid schetst,
lot daar hebben de geestelijken en kas
teelheeren de arme boerkens en veld-
bewerkers gebracht. Hun lot is al
niet veel beter dan voor 1789, maar
daar zwijgen de papen over verande
ring zal er eventwel moeten komen,
goedschiks of kwaadschiks. Algemeen
stemrechtpersoonlijke dienstplicht,
verplichtend onderwijs en lotsverbete
ring voor eiken arbeidenden rnensch zul
len dien droeven toestand wel wijzigen,
hoe eer hoe beter.
De schoolverdelgim-,
Het personeel vau de minist»- ïacht har
telijk met bet avontuur dui i: vooi jevallea
aan minister Deburlet.
Eenige leden der linkerzUU waafUaetihen
bijzonder MM Hanssens en Buis hebben laatst
in de kamer het ministerie aan den scharffinaa!
gespijkerd dat sinds 1884 zoovfire sciiólea heeft
afgeschaft, ZOOSflis onderwijzers op straat heeft
geworpen.
De arend van Nijvel wilde het schandig ge
ding zijner voorgangers MM. Melot, Devolder,
Thonissen en Jacobs vrijpleiten en daarom
vroeg hij aan zijn personeel dat men eene lijst
zou opmaken van 't getal onderwijzers, onderwij
zeressen, be waar-en gemeentescholen die sinds
84 werden afgeschaft en hoeveel klerikale
scholen er werden aangenomen.
M. Deburlet vond de lijst zoo ontzaglijk groot
dat hij uitriep Maar dan lieeft de linkerzijde
gelijk
Na een oogenblik overvvegens schreef hij op
het dossier Ik heb niet gevraagd wat er afge
schaft werd maar wat er nog overblijft
Ziehier eene trouwe kopij der lijst, die mi
nister Deburlet deed opspringen, beschaamd
over het werk zijner voorgangers.
Sinds 1884
Werden 192 bewaarscholen afgeschaft
En 274 klerikale bewaarscholen werden
aangenomeu
843 gemeentescholen van lager onderwijs
afgeschaft
1,501 klerikale scholen van lager onderwijs
aangenomen
nen daar niets van maar in West-End weet
iedereen dat een Coiffeur geen professor is...
Als ij in Londen van eenen professor spreken,
dan meenen wij één man gelijk Huxley, moeder,
of dal slag maar geenen haarvlechter.
Ja jj zegde de moeder ik geloof u kind.
(Het speet baar voor het verlies van den titel.)
Dan zult gij u niet professor Cramp noe
men, als gij u zult plaatsen
Moeder Z9gde Nath ernstig ik wil
u niet bedriegen nooit zal ik mij plaatsen als
Coiffeur
Neen Nath 1 Wel ons Heere toch, en waar
om niet jj
Dat is geen staat voor een man, voor
iemand die zich een man gevoelt. Leven wij in
eenen tijd dat een man een man 1 zijn leven
hoeft te verkwisten met haar te vlechten van
een deel vrouwevolk
Zijn ze lastig Nath moeielijk om vol
doen ij
Wie moeder
De dame9 die komen om zich te laten coif-
feeren. Ik weet er ook van te spreken Nath;
maar gij moet er geen acht op geven. Zij zijn
allen eender...
Nath draaide en wrong zich op zijnen stoel
en bezag zijne moeder met een weinig onge
duld.
Gij begrijpt mij niet, moeder zegde hij
'tis het handwerk vaD coiffeur dat ik haat.
Ik ben voor iets beters bestemd. Moet een man
onzer eeuw van licht en beschaving zijnen tijd
verliezen met andere lui 's haar te snijden, een
man die begaafd is, een man die eene ziel heeft
en betrachtingen zonder einde
Maar Nath, jongen zoo pleitte zijne moe
der, verontrust door deze teekens van een'
weerspannigen geest iemand moet het toch
doen. jj
(Wordt voortgezet).
1
