Gedwongen Werkstaking.
Al lang geweten.
Bekeeringen.
Hoest niet meer.
Collectivism.
Feestavond.
Voor hoe lang
Zondagrust.
Het blad der piocédés, door de Justi-
eie gebrandmerkt als de oneer der Bel
gische drukpers, het ajuiuonorgaan van
Woeste of om de vod bij deu naam te
noemen Dender bode kondigt onder bo-
venstaandeu titel een artikel af, dat
walgt door ploeterij en kwade trouw.
Weet ge waarom de werklieden van
het fabriek van den Tragel maar vier
dagen ter week meer mogen werken
Eenvoudig weg omdat de bazen libe
ralen zijn. Het spreekt als een onweer,
dat dezen ook om die reden schuld heb
ben aan de krisis die in de katoennijver
heid heerscht.
Weet go waarom het fabriek der Kei
zerlijke Plaats vijf dagloonen betaalde
aan de werklieden zelfs als zij er maar
vier werkten Omdat de bazen katho
lieken zijn.
Zoo redeneert het blad der procédés
omdat de ezels die het aaneenflansen
zich onmogelijk een duimhoog boven
hun stompzinnig fanatism kunnen ver
heffen. Iedereen weet immers dat er
spraak is van twee naamlooze maat
schappijen, de aandeelhouders, bestuur
ders en beheerders van alle twee zijn
katholieken en liberalen, misschien ook
socialisten, want al wie er genoeg voor
over heeft kan aandeelhou Ier worden.
Zeg, lummel, zijn de heoreu Borre-
man, Druwé, Hendrickx, de gewezen
minister De Bruyn en andereu van het
groot fabriek misschien liberalen
Wij stellen ons in zulke zaken boven
het partijbelang en zeggen Het is schan
de in welk fabriek het ook zij de werk
lieden niet genoegzaam te betalen, als
de winsten zulks toelaten. Doch over
loonen zou Denderbode best niet mee
praten, er zijn geene of weinige druk
kerijen waar de gasten min verdienen
dan in de drukkerij van het blad der
procédés.
Zulks belet niet, dat we de handelwij
ze der bazen van het fabriek der Kei
zerlijke plaats goedkeureu, zulke feiten
zijn te zeldzaam om geene melding te
verdienen.
Denderbode denkt, dat anonyme maat
schappijen die 1 miljoen 200 duizend
frank winsten verwezenlijken in een
jaar, een fonds zouden moeten stichten,
on ingeval van gedwongen werkeloos
heid en in andere gevallen de werklie
den te ondersteunen.
Van zulke winsten kan het er af.
Bravo, Denderbode indien u dat ge
meend is, indien gij hier weer den hui
chelaar niet speelt die ge gewoonlijk
zijt. We treden uw voorstel bij en zul
len de volksvertegenwoordigers van
Aalst lof toezwaaien Woeste bijzonder
lijk, indien zij een eindje wet willen
voorstellen om de fabriekanten daartoe
te verplichten.
En indien gij rechtzinnig zijt zult ge
met ons bekennen dat het onrechtvaar
dig zou wezen die verplichting alleen
te leggen op naamlooze vennootschap
pen en groote fabriekanten want ook-
kleine fabriekanten hebben al eens ge
dwongen werkstakingen, niet-waar
Maar dan zullen de fabriekanten zeg
gen De krisis en de werkstaking zijn
het gevolg van toestanden waartegen
we niets vermogen. Is het dan recht
vaardig ons alleen te doen betalen voor
de werkeloozen, wij die onze kapitalen
wagen in ondernemingen waarin wij ons
fortuin kunnen zien ten onder gaan, en
door onze ondernemingen werk ver-
Bchaffan aan de arbeiders, terwijl er zoo-
velen zijn die meer inkomen per jaar
hebben, dan onze winsten bedragen,
zonder dat hunne fortuin eenig gevaar
loopt, zonder dat ze ge9n enkel dagloon
betalen op een geheel jaar.
Wil men dus rechtvaardig zijn men
zal ook de gelukkige bezitters moeten
dwingen hun aandeel te storten in het
fonds. Als zij een groot inkomen hebben
mag het er af.
Doch dan weer zullen dezen zeggen
Maar wij hebben een huisgezin, wij
hebben eene familie, ons fortuin zal te
rugkomen in do samenleving, door onze
groote uitgaven laten we handelaars en
neringdoeners leven, terwijl er lieden
zijn die noch huisgezin, noch familie
hebben, aan al het aardsche verzaken,
rofijtig met dozijnen samen wonen,
apitale vergaderen en eigendom
men bezitten namelijk de kloosterlin-
gen^ die moeten, wil men rechtvaardig
zijn, dus ook hun aandeel betalen in het
werkstakersfonds vau Denderbode.
Ziedaar wat het onvermijdelijk ge
volg zou zijn van Denderbode's voorstel.
Een werkeloozenfonds kan het onder
werp niet zijn een er uitzonderingswet
en om zulke wet algemeen temaken is
jer maar een middel de invoering der
belasting op het inkomea.
Wat het blad der procédés voorstelt
is een eerste stap daarnaartoe. Wo
wenschten dat het ditmaal uiet'huichel-
de.
Uit goede bron vernomen wij en kon
digen met genoegen aan dac de krisis
weldra zal ophouden.
't Pol en Stantenblad zegt, dat elke
partij hare mannen zou moeten onder
steunen
Tot die praktijk hebben de dompers
ons al lang verplicht. Zij behoeven
daarvoor zelfs in den zak niet te schie
ten armbureel enz. alles staat ten
hunnen dienste om hunne slaven te on
dersteunen. Als ze eane omhaling doen
voor de noodlijdenden gaan ze bij libe
ralen zoowel als bij klerikalen maar
geven alleen aan hunne kreaturen.
De liberalen hebben getoond en zul
len nog toonen dat zij hunnen plicht
weten te doen, dat de kleiikalen geen
duit over hebben voor werklieden als
liberalen gekend deert ons of hen niet,
dat is immers altijd zoo geweest.
Liberalen, nog nooit werd het fjpu-
bliek bekend, maar nu staat het zwart
op wit gedrukt in Denderbode de katho
lieken, zullen alleen katholieke werk
lieden helpen.
Als de vrome kwezeltjes afkomen,
om te bedelen voor hunne goede wer
ken, hetgeen ze jaarlijks doen duwt
hen Denderbode onder den neus en geeft
nog slechts wanneer ge verzekerd zijt
dat uw geld dienen zal om ongelukki-
gen te helpen die het waardig zijn.
In ons vorig nummei toonden wij aan, hoe
potsierlijk de klerikale blaion zich aanstellen
wanneer zij, nu eens dweepeu met de uitbrei
ding van den Roomschen gods iieust en dan
weer wanhoopskreten slaken over de altijd af
nemende godsdienstigheid, welke volgens hen
de oorzaak is van alle kwalen en plagen.
DeRoomsche Kerk moet noodzakelijk ach
teruitgaan zoolang zij hardnekkig gehocht
blijft aan de reactie. Alleen in Noord Amerika
nebben de katholieken de moderne richting
gevolgd en huldigen er de grondbeginselen der
verdraagzaamheid
Overal elders verliezen de Roomsch katho
lieken voortdurend veld, we zegdeu het reeds
iu Zuid-Amerika kan men met moeite nog
priesters vinden, die dan nog oorlof moeten
hebben om te trouwen. Iu Duitschlaud heeft
het protestantism vele vorderingen gemaakt,
in Frankrijk zijn gansche dorpen overgegaan
naar het protestantism order andere Bourg de
Bast, Saint Geniés, Sentier, Bellefond, Puy-
Haut enz. In het .departement der Neder-
Charente hebben in twee jaren tijds meer dan
duizend katholieken zich bekeerd tot den pro-
testaut8cbeu godsdienst.
Aan het hoofd van die beweging staan katho
lieke priesters, dieniet langer blijven willen
in eene kerk welke het fanatism immer voed
sel geeft, het uitwendig vertoon tot grond
slag haeft en het bliud geloof als opperste wet
doet gelden.
Sedert vijfjaren hebben meer dan drie-hon
derd Roomsch-Katholieke priesters in Fran
krijk en Belgie hun ambt eu de kerk verlaten.
Nuemen we slechts Levêque leeraar aan het
geeetelijk collegie van tiet Noorden, Corne-
loup oblaat te Angers, Nardon priester der
Chareiites, pastoor Costa, Bonhomme pastoor
te Saint-Palais, Vidalot pastoor to Arabaux,
Bourrier pistoor te Marseilles, L sno leeraar
aan 't Seminarie van St-Lé^er, Duhamel pries
ter te Amiens, pater Armand der Lazaristen,
pastoor du Bellay, Huet pastoor te Moutemort,
Julia leeraar van het diocees van Chambéry,
Hautefenille onderpastoor te Rouen, pater
Craujon oversta der Trappisten te Senanque,
Monseigneur SUphen patriark van Babelonie,
Perrin van het diocees Parijs, Tarroux onder
pastoor te Mazamet, Janssens bestuurder van
het Seminarie van Oran enz. enz.
Die mannen hebben d« kerk niet verlaten
uit goddeloosheid zij zijn heengegaan om te
outsnappen aan de tiranny, die als een looden
juk op de zielen en gewetens drukt eu de gees
ten gekluisterd houdt aan bekrompen leer
stelsels welke meri niet onderwerpen mag aan
de navorschingen der rede zonder afvallig te
worden.
Indien gij eksteroogen aan de voeten
feebt die uveel doen lijden, gebruikt de Balsem
van Dr Noël welke ze in twee dagen zal doen
verdwijnen i fr. de doos.
TV at liclit a. vi. t>.
Op de Dendcrmondsehe steenweg,
eenige passen voorbij het oud kerk
hof, staal een lantaarnpaal waar sedert
versclieideno maanden geen lantaarn
meer te zien geweest is. En noch
tans het is daar zoo duiuter dat men op
elkaar loopt 's avonds keeren langs
daar een aantal werklieden huiswaarts
welke er bij regenachtig weder iu de
modder polsen kunnen, en het stads
bestuur verwenschen dat zoo goed voor
hen zorgt. Verleden winter was het op
deze plaats zoo vuil, dat de beer ontvau-
ger der contributie de baan met asch
doen beleggen heeft, zonder dit
ware voorzeker niemand meer zijne
contributien gaan betalen.
Op deze plaats ook vernachten ge
durig eenige reizende kramers, leurders
bedelaars enz. er is daar dus licht, ja
zeer veel licht noodig.
Allo, heeren, stadsbestuurders, plaats
daar nog eenige palen, maar vooral ver
geet de lantaarn niet
M. B.
Ik waarborg de genezing in twee dagen van
verkoudheid en den hardnekkigsten hoest door
het gebruik vau Siroop De Pratere opgemaakt
met teer en Tolnbalsem. Het is het krachtigste
het suelste, het zekerste en aangenaamste
Borstgeneesmiddel. Het is een wonderbaar en
onvergelijkelijk geneesmiddel. Neemt wel acht,
vraagt en eiscbt altijd de echte Siroop De Pra
tere. Prijs 2 fr. de flesch. De behandoling
kost 10 centiemen daags. In alle apolheken en
in het Algemeen depót A. Depratere, Oostende.
Grond en grondstoffen, werkhuizen en werk
tuigen, vruchten en voortbrengselen alles zou
het eigendom ziju vau deu staat, van de
natie, van de collectiviteit.
Zonder te willen spreken over de voordeelen
van het collectivisme, die in alle opzichteu be
twistbaar zijn, stellen we de vraagIs het
collectivism toepasselijk En het antwoord is
kort en goed Neen.
Picard in Lc Peuple en Anseele in zijne
redevoering te Parijs zeggen het vlakaf het
collectivism is practisch onmogelijk. Waartoe
dient dan het collectivism
Het collectivism is het lokaas voor de snul
len.
Ta Parijs sprak Anseele niet voor de een
voudige werklieden, maar voor een sociale stu
diekring, en het zou moeilijk geweest zijn de
leden daarvan collectivistische kassiisteeneu te
doen verteren, Anseele deed daartoe dan ook
geene poging.
Maar als die mannen voor ongeleerde arbei
ders verschijnen praten ze anders, en zonder
pinkoogeu doeu ze die menschen moleuateenen
slikkeD altof het roompillekens waren.
De natie zal alles bezitten Geene rijkeD meer
geene armen meer, alleman werkman of be
diende van het goevernement
Ziedaar het onhebbelijk dogma, dat de so
cialistische kopstukkeu onder het volk ver
spreiden of doen verspreiden, zonder er zei
ven het minste geloof in te hebben, en alleen
lijk omdat het socialism zonder dat dogma
bij het volk geen ingang zou vinden.
Het collectivism wordt den eenvoudigen
werkman als een Eden voorgetooverd en vol
geestdrift reikt hij er de handen naar uit en
volgt den kwakzalver die hst hem voortdurend
aanprijst eu beiooft, terwijl hij in geniep tot
de meer ontwikkelden zegt Ik weet wei dat
het onmogelijk is.
Het is de plicht der liberalen dat valsch
dogma te bestrijden, gelijk zij alle dwalingen
bekampen moeten, die het menschdom op eeu
slecht spoor brengen en de ongelukkigen
van den welstand verwijderen in plaats van
hun het volmaakt geluk te schenken.
De Aal8tersch Afdeeling van het Fonds Jan
De Windt, Zelf mderricht, gaf verledeu Zon
dag zijn jaariijkscn feest. Uiterst wel gelukt,
mag het genoemd worden zelden heeft eene
avondpirtij zoo eenen bijval ingeoogst. Maar
ook niets was verwaarloosd geworden om het
feest zoo luisterlijk mogelijk te maken.
De ruime zaal vau Concordia was sierlijk
opgesmukt met Nationale en Holiandsclie drie
kleuren, alsmede met de vlag van Transvaal
de volgende gepaste opschriften deden nog
meer het Vlaamsch karakter van het feest
uitschijnen Alle talen zijn eerbiedwaardig,
maar we stellen de moedertaal op den voor
grond ouidat ze de onze is Wie geestes
ontwikkeling wil, worde lid van het Zelfonder
richt Wees Vlaamsch iu uwe spraak, wees
Vlaamsch in uwe zedeu De moedertaal is
de uitdrukking vau ons vaderlaudsch karak
ter De taal 13 gansch het Volk Zijt
meester van de taal, gij zijt het van 't ge
moed Wie eigen waarde voelt wil eigen
taal Maar genoeg daarover, en reppen wij
eeu woordje over het Concert.
M.'juffer Dubrulle, wier talent wij reeds
vroeger haddeu leeren waardeeren, bekwam
eenen algemeenen bijval met hare opvoerin
gen de heeren Callebaut, Michiels, Verbac-
gen en Nys vertolkten meesterlijk hunne
stukken, welke alle met daverende toejuichin
gen begroet worden. Ook de Symphoniekring
Door Eendracht Groot bekwam haar deel
der lof betuigingen van het publiek.
Wat de Voordracht aangaat, zelden hoorde
men dergelijke in Aalst. Gedurende meer dan
een uur, wist de spreker, de heer doktor Hal-
Ier vou Ziegesar, de aandacht van zijn publiek
te boeien de schoone zuivere taal, die heerlijke
uitdrukkingen, die kernachtige woorden wel
ke hij gebruikte om zijn verheven werk Rollo
vau Meerland aan zijne toehooiders te lee
ren kennen, bewezen hoe schoon eu welluidend
onze taal is Rollo van Moerland waarin
de strijd onzer voorouders tegen de Romeinen
afgeschetst wordt, mag waar/ijk een prachtig
drama genoemd worden voorde heerlijke loo-
neelen. de treffende karakter» welke er in af
gebeeld worden. Daverende toejuichingen be
groetten dan ook het het slot der Voordracht
eene ware ovatie werd den spreker toege
bracht.
En om dien avond waarlijk op gauoeglijke
wijze te eindigen, werd de aauwezigen daarna
eeu Dansfeest aangeboden. Tot laat iu de nacht
huppelde men op de trippeiendo tonen der
muziek, eu draaide eu zwaaide eeu vrooüjka
drom de zaal op en neer.
De Verslaggever.
De talrijke Lazers die aan de maag lij
den (maagontsteking, slechte spijsvertering,
krampen, zuurheid, braking, verstoptheid,)
kunnen op eenige dagen genezen zijn met de
slijm verdrijvende Walthérypil 1,25 fr.
Te bekomen bij de Apothekers Callebaut,
De Valckeneer, De Waele, Ghysselinckx eu
overal.
M. Van den Bogaerde werd in de Jonga
Garde buiiengekoteid eu vervangen door M.
Waelpot. Hoelang zal deze het uithouden
Reeds gaat de lonk dat men het den man zal
beu maken in zeer korten tijd.
die Jonge Garde is effenaf een venijnigen
hutsepot. Hoevele muziekant n zouden er deel
van maken uit liefde voor de kunst of om er
goede makkers te ontmoeten, ze bezien elkan
der als mopshonden, stuiven uiteen als kaf,
kunnen geen ordentelijk concert geven zonder
de medewerking van betaalde artisten, en vin
den een bezonder vermaak in het tergen van
den muziekoverste.
Zulks ware ons onverschillig, maar die mu
ziekanten vertoeten jaarlijks duizenden fran
ken uit de stadskas, die wij moeten vullen en
geven daarvoor zoo weinig als ze maar kun
nen. De Jonge Garde brengt voor de stad
noch leven noch vertier aan, ze vreet het geld
op en vreet zich zei ven op.
Hoelang zal M. Waelpot die een talent
vol kunstenaar is, dat dient gezeid, het uithou
den is dus de vraag aau het orde van den dag
Mou beweert dat hij reeds tot op den draad
versleten is, en zijn Jpaspoort door de fron
selaars ran de sociëteit wordt gereed gemaakt.
De bazen van het schoeffelmuziek zullen een
beddeken muziekoversten moeten zaaien.
Onbescliaamd.
Toen te Aalst het nieuws werd ver
nomen dat Bethuue niet zou vervolgd
worden werd aan den slaventap en aan
enkele huizen do vlag geheschen. Hoe
onbeschaamd
Het vonnis van het Verbrekingshof
verklaart den ploeter niet onschuldig,
maar beslist alleen dat de wet niet toe
laat hom wegens de begane knoeierijen
te vervolgen. De Procureur generaal
betreurde zelfs dat zulke vrijwillige
misslagen buiten het bereik vallen der
wet.
De dompers vieren dus niet de on
schuld van den knoeier maar zijne on
straf baarheid. Dat is klerikale zedeleer.
Liberale Werkmanskring.
Zondag 30 September Bestuurzitting ten
lokale Concordia ten 10 1/2 stipt voormiddag.
Belangrijk mededeeliugen.
Aan onze Medewerkers.
Verscheidene bijdragen zijn in dit nummer
niet kunnen geplaatst worden en zullen in ons
eerstvolgend nummer opgenomen worden.
Kostbare ontdekking. Dank aan de
ijzerachtige pil van Dr. Raphaëi vinden de
zwakste en de meest bloedgebrekkigste per
sonen onmiddelijk smaaklust, frissche gelaats
kleur levendigheid od gezondheid terug. 1,75
fr. overal.
Te bekomen bij de Apothekers Callebaut,
De Valkeneer, De Waele, Ghysselinokx en
overal.
Van 's middags tot 's middernacht,
Heden Zondag 30 September 1900,
dienstdoende apotheker M. De Wael,
Kerkstraat.