NI N O V E.
JEF CONTENT
De kwestie der
Stadsverlichting
Combisme en de Ninoofsche katholieke
Stekelbakken.
Aan de Nagedachtenis mijner lieve Zuster
voor de
Openbare Opinie,
n
Jan en de pastoor.
Stadswegen.
De plakbrieven, onze anti-klerikale vrien
den voorstellende die met Janson aan 't hoofd
hot Ministerie wogke^iden, hebben hier als
overal veel bijval onder 't volk verworven.
Alleen de zure gezichten onzer katholieke
stekelbakken lieten maar al te duidelijk huu-
ne misnoegdheid zien.
Wij hoorden zelfs in een groep die zich ver
leden zondag om eenan plakbrief had ge
vormd, door eenen dier stekelbakken zeggen
aan ©ene kwozel die naar uitleg vroeg
Dit zijn de belgiscbe ComUisten, die nu
u kegelen, maar toekomend jaar misschien de
.pastoors zullen vervolgen en de kerken slui-
ten.
Eu de kwezel was bang J En zóó iuderJaad
tracht men ook in de arrondissementen waar
op dit oogeubiik de kiesstrijd woedt, do licht-
geloovige buitenbevolking af te schrikken.
Wat ze in den grond vreezen is niet het ver
volgen der priesters en het sluiten hunner
tempels, maar wel den val der katholieke re
geering die sinds jaren schreeuwende voorrech
ten en wrochten staande houdt, en immer
meer eu meer stuivers komt kloppen uit den
zak van burger en boer om ze te verspillen aan
allerhande klerikale propaganda-werken en
uuttolooze torten I
Eullen de Belgen zich meer door dit schrik
beeld van Combism laten misleideu dan de
Frauschen, die in de laatste kiezingen aldaar
duidelijk doen zien hebben dat ze klaar zageu
in do lage kiestrukkeo, door de anti-gouverne-
jnenteülo oproermakers op touw gezet?
Wat it*eigenlijk dat Combism?
Het zijn sigenlijk tweQ vrijheid8wetten.
Be oene, W0t Waldeck-Rousseau, heeft
wettelijk het ^ht vaa vereeniging daarge-
stelddatin braa.rjjk Dog niet bestond eu ze
lieeft het beoefeneL van recht geregeld.
Maar het geestelij. gezag duldt de burger
lijke wetten maar zooȟg ze zjjn0 volkomen
vrijheid van handelen beheerschen niet
sluit.,..
Ka zoo d. fransche congr«-anisten met
Bcbe benden naar hierz.jn o».™waaid i8shet
met omdat zij aldaar verjaag# Berden maar
omdat ze m bet gastvrije Belgie
haid zageo om, ten nadeele van on. „nwetsnrl
■volk, rijkdommen te verwervtn, en „n.. .1,
de Belgische JJoode Hand iu weelcuen ,.,„i
iustte woekeren en te tieren.
Maar sedert 1840 bezitten do Uolgo
geestelijken zoowel als de wereldlijken,de
volle vrijheid van verooniging, en als we iku
als do katholieke Minister Van den Heuvi
zeggen, dat de bedriegelijke middelen dienen
gekortvleugeld te worden, waardoor de Doode
Hand bier bare schatten vorzamelt, dan ia er
geen spraak van de vrijheid van vereeniging te
Beperken ol van priesters te vervolgen.
De tweede wet, die de scheiding van Kerk
en Staat uitroept, is ganscb in bet voordeel der
katholieken gemaakt Zij bevrijdt de priesters
en do bisschoppen vau bet burgerlijk gezag en
schenkt aan de geloovigen niet alleen do ker
ken, maar al de heilige voorwerpen van goud
en zilver die ze bevatten...
Om mogelijke twisten te voorkomen, stel
den katholieke volksvertegenwoordigers voor
al do geschonken voorworpen in inventarissen
op te sommen.
't ls bot opmaken van deze inventarissen
welke door gomeone politiekers te baat geno
men werd om de fanatieke bevolkingen op te
ruien met de hoop eene regeering van achter
uitkruipers boven te helpen.
Maar de oprechte katholieken hebben deze
•wet goedgekeurd en de stilzwijgeilheid van den
Paus zeiven bewijst dat ze de godsdienstige
vrijheid niet krenkt...
Overigens, ziehier wat letterlijk de hoogge-
Novelle.
Zijt gij 't al gewend
Stillekens aan begint het.
Ja, 'tzal wel komen I...
Zeker, zeker!,..
En toch scheen hot hun, nadagen, na we
ken, dat zij niet te huis waren en dat er heim
wee lag, als een pak, op hun hart.
Hoeveel ook misten zij niet. Geen geitje
blaat meer in den stal geen konijntjes ste
ken hunne roode, beweegbare smoeltjes buiten
liet hekjen uitgeen Jiennekens trippelen voor
4e deur. Potten, pannen, kannen, beeldekens,
4ie elk hun plaatske hadden en elk voor zijn
dienst was geschikt en bestemd, ontbraken nu
«u onmogelijk was het te beschrijven hoe dat
gemis hun deerde en griefde...
Ei, botlingen 1 zuchtte Jef soms bij den
arbeid.
Wat o vroeg Wanna.
Ik dacht daar aan ons Kaken ons
goede geit, zoo ellendig aan beur eind geko
men.... 't Bravo beest heeft ons in haar leven
.zeovoel lekkere pap geschonken, zoo lange
jaren....
Z 'l'a,zullen" er èeVEüta
*HerÜJd beSin April.
Dan leven we op hoop...
- Dat helpt huishouden, hoop 1
plaatste fransche katholieken schreven in een
blief gericht aan de fransche Bisschoppen
u Volgens de nieuwe wet, zal de Staat aan
de erkende geestelijke associatie alleen reke-
ning vragen over haar geldelijk beheer
Voor alles wat het beoefenen van den
godsdienst aangaat, zijt gij, Monseigneur,
en gij alleen geroepen om hare bevoegd-
heicl vast te stellen eu haar do rechten toe te
kennen die gij goedvindt
En daar de scheidiugswot ODsniet belet te
gelooven wat wij willeu, noch te beoefenen
wat wij gelooven.; daar aide gebouweu ter
beschikking blijven van de gemeenschappen
door den bisschop ingericht en door hem be-
stierj, zoo vragen wij ons af welke ver-
volging Ue kerk hier eigenlijk zoute lijden
hebben
Dat schreven de katholieke academieleden,
en magistraten aan de fransche Bisschoppen.
En als de wet zoo is, en ze is uog voordee-
liger aan de katholieken dan die heeren het
zeggen waar is dan de vervolging waarvan
de Kerk in Frankrijk zou het slachtoffer zijn.
Die brief doet klaarde leugens zien waar
mee do katholieken een burgeroorlog in Frank
rijk hebben willen doen losbarsten eu waar
mee zij thans hier in ons land aan het kiezers
korps al de misdaden zouden willen doen ver
geten door de .klerikale Iiegeering gepleegd I
Maar al wilden wij zelfs in België dergelij
ke wet verkrijgen, wij zouden niet kunnen daar
men eerst tot eene grondwetherziening zou
moeten overgaan en deze kan maar verkregen
worden door de 2/3 der stemmen van de ka
merleden, dus met de medehulp dar katholie
ken.
Overigens onze wil de3aangaande werd dui
delijk uitgedrukt door de beslissing bij eenpa
rige stemming genomen op het laatste -Congres
der Vooruitstrevende Liberalen
Krachtdadige verdediging van ai de
grondwettelijke vrijheden
Waarborg aan allengeloovigen en onge-
loovigen, der volledigste vrijheid van gewe-
ten cn van het recht hunne denkwijze uit te
drukkenhun geloof' te belijden en hunnen
godsdienst te beoefenen
Ninoofsche katholieke stekelbakken, ziedaar
het programma, of godsdienstig gebied, waar»
mee onze Liberale vrienden den 27 Mei .a. s.
naar de .Zege trekken 1
In mijn artikel van zondag i. L hok
ik er voldoende op gewezen dat onze
stadsfinanciën zicb waarlijk in eenen
bedenkelijken toestand bevinden en dat
er onverwijld ernstige, doelmatige
maatregelen dienen bedacht te worden
aan dien toestand te verhelpen, zon-
nieuwe lasten op onzo bevolking te
doen<jrukkeu.
Totvje maatregelen behoort zonder
kijf de ri bating der stadsverlichting
onder voir, van
Vooraleer echter den grond van dit
viaagstuk te .ebandelen en, onder bij
zonder oogpuu onzer stad, de zoo be
langrijke kwesti. aiB deze der stadsver
lichting te ouderz.q]ieij) wenseh ik een
woord te zeggen o.ei. !let stelsel der
Regie in het algemeei,eu tevens eenige
opmerkingen te ontmeten die tegen
deze wijze van uitbay0g wouden kun-
Beter dan greverij daaielg veraQde.
ren aan den toestand.
Wanne Content, botlingen.
Jef Misnoegd...
Ze zwegen een poos en niets, zeffs nu* he+
getik van een haagklok, 6toorde de zwi.re
treurige stilte.
Meetje Stevens had u twee koniinties
beloofd ook.... J
Ze zijn nog niet groot genoeg en wij he\>.
ben niets to vervoederen, 't is dus best dat
Moetje die houdt tot wij aan de jouge klavers
zijn of ze op het drieselken kunnen zetten.
Waarmede zullen wij onze petaten be
mesten
Dat bob ik u ook al gevraagd... En de
grond is mager zonder vette geen vrucht
in de nuehtere aarde steken telt niet af...
Wij zitten op schip van zeven jaar en
dat door mijn schuld
Gaat ge zwijgen bollingen 1Mijn
sehuld Ik wist wat de ouwe dokter kende
ik moest eer naar hulp on redding hebben
uitgezien.... Nooit, zoolang ik leef zal ik mij
dat vergeven Hevig, razend snoepte
hij aan den pekdraad en stak met de els.
Maar Wanna zag het niet haar schier doode
oogen stonden strak gericht naar 't zelfde
punt vanwaar het haar scheen dat het licht
kwam. Zij overdacht haar zoete, zonnige
jeugd, vol getintsl en gejuich, du bitter en
droef. Zij dacht aan het zalige v>orheen, nu
jf£2iÜB hut waarin zij het leeffa weg als
zwoelo zomernachten
fruitboomen op don ouden
nen ingebracht worden. Door uitbating
in Regie versta ik de uitbating, door de
gemeenzaamheid van eenen dienst van
openbaar nut. Wij zullen ons niet op
houden om de opwerping te weerleg
gen die de gezworen en onovertuigbare
vijanden der Regie niet nalaten zullen
er tegon in te brengen, namelijk deze
De gemeenten gaau bunnen rol te bui
ten met eene nijverheid te exploiteeren,
want dat is Socialismus
De tijden zijn voorbij dat een woord
ons kan afschrikken.
Tusschen de theorien van ben, die
zeggen dat alles in Regie hoeft uitge
baat te worden en de theorie van ben,
die zich uit princiep stelselmatig tegen
alle uitbating in gemeenzaamheid ver
klaren, is er plaats genoog voor eene
gezonde eu verstandige theorie, die der
opportuniteit, anders gezegd, die te
gepaste tijde zich aanbiedt, die door de
noodzakelijkheid van den dag zich op
dringt, en waarvan het onbezonneu zou
wezen do geschikte gelegenheid te la
ten voorbijgaan. Het groot voordeel
van eene private uitbating is de concur-
reucie of da mededinging. Maar hier
bestaat er in feit een monopolism en alle
concurrentie moet ter zijde geschoven
worden, of dan ook de uitbating ge
schiede in regie of onder vorm van
private onderneming.
Wat meer is, de exploitatie moet
noodzakelijker wijze over het eigendom
der collectiviteit beschikken. Immers
moet de gasinrichting niet cle straten
der stad gebruiken Laten wij dus die
zuiver theoretische kritieken ter zijde
en onderzooken wij de feitelijke opwer-
pingen»
Joseph DE BLIECK,
Gemeenteraadslid.
Dag, Jao J
Dag, Mijnheer de pastoor, en wat nieuws
van je zoo op onzen verlaten hoek te zien
Wel, Jan, schoon weêr, 't herleven van
de natuur..,.. beubeuen... beu.... de
naaste stemming. Je weet, Jan, dat er in Mei
zal stemming zijn, dat onze brave -regeering
gevaar loopt omver geworpen te worden, dat
de liberalen zullen meester worden, dat zij de
kerken zullen sluiten, dat wij, herders van het
volk, onzen boterham zullen moeten bedelen...
Jan, mag ik er op rekenen dat gij naar het ge
meentehuis zult komen ais de katholieke kan
didaten er zullen spreken.
Jan, na eene minuut of twee stilzwijgend
heid
Mijnheer de pastoor, mag ik eeus recht
zinnig mijn gedacht zeggen? Eu beloof je op
uw eerewoord van het aan mijn propretaris
niet te zeggen Hewel, Mijnheer de pastoor,
'k en ben in het geheel van je gedacht niet
meer. Hetgeen ge van de liberalen zegt, 'k en
geloof er geen woord van. Gij onthoudt zoowel
als ik den tijd dat zij in ons land en hier in ons
dorp meester waren. He wol, hebben zij dan
de kerken gesloteu Hebben ze dan de pries
ters tot den bectelstaf gebraeht? Integendeel
Maar we zagen dan niet 't geen we nu zien
overal twist eu tweedracht. Gij zelf Mijnheer
de pastcor, en gij weet het zoowel als ik, zijt
met onzen burgemeester gelijk kat en houd.
Ik onthoud, alhoewel ik toen uog maar 'ne
jongen was, hoe onze dorpen leefden ten tijde
van de liberalen, hoe er overal vreugde en ple
zier was, en hoe de neeringdoeners tevreden
waren.
14. Lief en Leed.
De nieuwe woning der Contenten bleef,
evenals de oude bet immer geweest was, in
goed en kwaad seizoen, de vergaderplaats van
een groot deel der Roesbeeksche jeugd.
Nauw was het avondeten door deD mond of
Sus nam een tabakspruim, Piet ontstak zijn
pijp feu ze trokken naar de hut bij de bron....
lederen avond, in den Winter, stelde hel
tooueel, als een scbilderije, ouveranderd het
zelfde voor: Jef, met ziju onafscheidbare
pinnemuts totover de ooren getrokken, ver
stelde schoebqu bij bet flauwe licht eeuer
smokerige lamp Wanna bad in het hoekje
van den haard aan haar paternoster en een
tiental boerenjongens zaten hier en daar op
lage biezen stoelkens of op driepikkelbaukjes.
Een vrolijk houtvuur flikkerde ia dea
haard en verspreidde in het jr.oedgosloten keu
kentje een zachte, weldoende varmte.
Daar kwam al het nieuws yvan gehucht en
den omtrek over de tong; d&ar werden de hel
dendaden van Ba'aske Stek geroemd, de her
cules-toeren van Doe De Schepper opgehe
meld, de boevenstreken van Pachterken tot in
de kleinste bijzonderheden verhaald. Daar
werden de liederen gezongen van Jan van
Burgemeestersen die van Larus den Zanger,
die met zijn viool en zijn korf om de veertien
dagen zijn klanten bezocht. Daar werd ook iu
ernstige oogenblikken de deugd geroemd, het
goede geprezen de ouverdroton arbeid naar
waarde geschateu in uren van bandlooze
vreugd, geworsteld, grappen verteld, zout-
looze eo gepeperde kunsten gedaan met de
Om u plezier te doen, Mijnheer de pastoor,
zal ik naar de vergadering gaan. Maar ik weet
van nu al wat die heeren zullen zeggen. Ik heb
er iedere kiezing geweest en heb altijd dezelf
de beloften gehoord, die nog nooit gehouden
werden.
't Eu is ik niet alleen, Mijnheer de pastoor,
die alzoo spreek. Iedereen klaagt, maar gij en
hoort die klachten niet, omdat er niemand te»
gen u rechtzinnig zijn gedacht durft zeggen.
En niet alleenlijk zijn het de boereu, maar
nog de werklieden en neeringdoeners die zeg
gen dat er moet verandering komen. Ziet eens
mijn broeder Louis, sedert uwen Boeren boud
hem al zijne klanten afneemt. Wat staat er
dien mensch te doen Ware het niet dat hij
eene herberg heeft die goed gaat en zes geme
ten land gebruikt, waar zou die mensch moe
ten varen met zijne vrouw en zeven kleine
kinderen Ge moet, Mijnheer de pastoor, ver
staan hoe hard dat het is voor iemand die dat
tegenkomt.
Is het dan niet te verstaan dat, als men
zulke tegenslagen heeft als Louis, men ook
zou verlangen dat er verauderiug kome
Zie, Zondag sprak hij er mij nog van en hij
zegde En zeggen dat alles mijn eigen schuld
is, dat ik door mijne stem te geven aan de ka
tholieken mijn eigen noodlot bewerkt heb 1
Maar de naaste keer zal het geen waar meer
ziju 1
Maar Jan, go overdrijft, ge hebt n laten
opwinden, jongen. Hetgeen gij zegt ia het feit
niet van een braaf katholiek, ^ooals gij en uwe
familie altijd waart 1 Maar Jan toch, waar
zijn we u gedachten Waar gaat gij na irtoe
Mijnheer de pastoor, hotgeeu ik zeg is
wel geredeneerd euik gevoel dat ik begin klaar
te zieu. Degenen die zich de verdedigers noe
men van onze religie., gebruiken ze slechts als
een middel om hun doel te bereiken en zicK
allerhande voorrechten te geven.
Om maar een voorbeeld te noemenWaar
om, Mijnbeer do pastoor, moet gij 4 stemmen
hebben eu ik maar èèu V Hebt gij niet reeds
voorrechten genoegschoon leven, geen sol
daat zijn, geen last van familie hebben? Is
het misschien eeue schande van eerlijke bra
ve landbouwer te zijn en dag en naeht te moe
ten zwoegen voor ons beetje brood?
Al ons braaf zijn en stemmen voor die man
nen heeft ons tot niets gebaat. Men vindt hon-
derdo miljoenen voor nutteloozo forten, voor
prachtgebouwen en paleizen, voor kaiseien
uit te smijten en graviers er van te maken voor
de outomobiels, maar men hoeft geen eent voor
de boeren schadeloos to stellen bij overstroo
mingen of door storm en hagelvlagen bescha
digd.
En wie betaalt er al die natteiooze uitgaven
t En zijn de groote kopstukken niet. Het is
maar al te waar dat de boer zal 't al beta
len. Zie, Mijnheer de pastoor, niet anders
als met de wet op de verzekeringen, hoeveel en
moeren we nu niet jaarlijks beta'en eu wat
profijt trekt er ons werkvolk uit? Niets, of
schier niets J
Alles wat de klerikale regeering zoogezegd
heeft willen doen voor den landbouw, heeft
noch kop noch steert.
Mijnheer de pastoor, er moet en er zal ver
andering komen 1
Dag, Jau
Dag, mijnheer de pastoor 1
't Is tegenwoordig in Aalst ellendig met on
ze wegen gesteld. Uarrevoerders vloeken en
tieren. Paarden zuchten en weenen.
Rijwieieia duwen en stuwen I
Geen straat of ze ligt hobbelig, met bergen
en dalen. Wij overdrijven niets. Neem welke
straat ook Kapellestraat, Zout6traat, Vaart-
kaai, Statieplein eu vooral Gendarmeriestraat
waar sedert bet leggen van den tram de kassei
nooit goed gelegd werd. enz. enz. Ge ziet
het opperbest na een vlaag regen ovoral ste
ken de heuveltjes hunne koppen uit de plasjes.
kaarten, raadsels gegeven, oude sprookjes
verteld 1
Vele genoeglijke uren sleet er de jeugd,
maar liefst hadden ze toch dat Jef sprak vaü
zijn soldatentijd of dat Wanna,;'t blinde meis
je, vertelde van Karei met zijn fluitje van
Jan den Beer of van Jan den Dief die zij
op meesterlijke wijze voordragen kon. Maar
onvergeetlijk waren de liederavonden, al» do
blinde met haar schoone, treurige stemme do
liedjes zong die zij uit moeders en grootmoe
ders mond bad geleerd. Dan was het, telkens
na het wegsterven der laatste tonen Toe
Wauneken, nog ééntje I... En zij, teens aan
den gang, liet zich niet pramen, maar als de
nachtegaal in heerlijke meinachten, sleepte
heur kunst haar mede.
Wel was haar stem niet meer zoo mooi en
zoo frisch als tn de zoete jaren harer jeugd,
toen wolkeloos geluk haar reinon gorgel ver
ruimde, maar zij bleef toch juist en onzeglijk
lief. Zij oefende op de jongelingschap van het
gehucht, op baar kuustmaak, op haar schoon
heidsgevoel den gunstigste» invloed on lang
nog na haar heengaan werden die van Roes-
beke als de beste zangers uit den omtrek ver
noemd. 'tWas heerlijk to hooren hoe goed
zij samen zongen iu de lauwe avoDden van
Lente en Zomer, de liederen die ze 's Winters
uit Wanna's mond hadden geleerd, en hoe
hartelijk mooi ze klonken in't groene, dau-
wige dal bij de beek. Dan vergaten de buren
het uur van slanenzaan en bleven zitten luis
teren tot hetgezaDg geheel ophield.
(Wordt voortgezet).
