Torpedos.
Veevoedering.
llun Programma.
De doode hand.
Anarchie.
H it gevaarlij-ste wapan dat min liadon-
daajrs ter zee kan gebruiken, is de torpedo,
bijzonderlijk als hij go^ouden wordt door een
©nderzeosch vaartuig.
Het heerlijke slagsc' ip heeft menigen storm
doorworsteld, en zegepralend aan menig ge-
wel I het hoofd geboden alle gevaar schijnt
voorbij, de zee is rustig en do haven is reeds
in 't eic'it. Op?ens, met helsch gedruisch, doet
eene outplofiing gansch het ge^aarto beven,
en men ziet eeno donkere schimmo van de zee
weg vlieden.
't Is een on leraardsch schip dat eeu torpedo
gezonden heeft.
Oiis liberaal vaartuig, heeft zich ook heer
lijk gedragen geduendo do woelige maanden
van kicspropaganda die verloopen zijn. Slag
op slag, heelt het geantwoord aan de aanval
len zijner tegenstrevers.
Eoqo hoop bleef hun over do torpedos.
Ziet gij van 's morgens tot's avonds, on«
verpcnscl en onvermoeid, die zwavtc gedaan
ten langs do straten trekken, vaa huis tot
buis, van hut tot hut, zonder eeu over te
Bchrikkelen. 't Ziju de kloriknla onderzeesche
booten, 't zijn do politieke priesters, die, in do
onmogelijkheid verkeerende ons programma
te weêrhggen, en ons in open aanzicht aan te
randen, trac iten in 't donkere en in 't duistere
od8 torpedos af te zenden, om ods schip te doen
zinken.
Eu wat zoggen zij daar, aan die arme. be
drogene lieden, wier onwetendheid en iana-
tism zij uitbuiten
■\Ye6ideggen zij ons programma Vertellen
tij aau die arme, gefsnatiseerdo wroeters, dat
zij slechts eeu enkel stemmeko verdienen dat
hunne kinders geene geleerdheid noodig heb
ben dat het rechtveerdig is dat hunne jongens
soldaat wordon dat hun oude vader eu moe
der gemakkelijk kan loven met 18 ceutiemen
d ings
Wel noen, zij zwijgen daarover, zij zwijgen
dat zij zweeten. Do arme man kan niet lezen,
eu daarbij, kon hij lozen, men heeft rondurn
hom zooveel gezorgd, dat niet een enkel vrij
zinnig brief ke of drukwerk iu zijne handen is
geraakt, en dat hij bijgevolg blindelings ge
le )fi al hetgene men hem wijs maakt.
Eu wat maakt men hun wijs
Ilfilsche leugen en laster I
Dezer dagen zagen wij eenen onderpastor,
een werkmansbuis verlaten dat wij wel ken
nen, en met wier inwoners wij vertrouwelijk
omgaan. Wij op onze beurt tradeu binnen.
De vrouw xvas alleen t'huis met twee kleine
kinderen.
Ehwel, vrouw, de onderpastoor is hier
goweest
Jawel, mijnheer, voor de stemming.
Eu wat heeft hij al verteld
Och, mijnheer, ik wilde er eerst niet naar
"luisteren. Ik zegde hem, 't is al politiek, en
do vrouwej hebb n daar geen bemoeiens
mede. Ga en zeg uwe zaken anu mijueu man
't is hij die stemmen moet, eu hij kent dat alle
maal boter dau ik. Ja maar, neen, uw m3U,
die is zco wat. ja, ja, een braaf mensch
voorzeker, een zeer braai meussb... rnuar bij,
is iu hot genootschap niethij gaat nog dik
wijls naar de liberale horberg zie, wat ligt
er da ir op tafol foei 1 De Dendcrgalm 1
Wel, vrouw, wat denkt go toc'a 1 Zoo oene
slechte gazet I oene gazet die schrijft tegen
den pms, en tegeu de bisschoppen, de gazet
vau de framasso;i8 en van den duivel Ja,
ja. vrouwmeu8Cb, kijkt maar iu mijn aange
zicht do gazet vau deu duivel Om zulke
slechte dingen te schri, ven, moet men bezeten
ziju van S»tan en eeno ziele hebben zoo
zwart als pik. Allen, die zulke gazetten lezen,
zijn voorzeker voor allo eeuwigheid ver
doemd, eu zi) zullen branden iu het diepste
der hoi. Vrouw, viouv, ga toch iu uw hert en
p.'ist op God, eu op uwen man, en op uwe
Kleine kiuderxes zou let gij toch willen dat
die ouuoozele schaapjes, die gij toch zoo
geerne ziet, daarvoor altijd zouden moeten
liggen branden iu dat schrikkelijk vuur Zeg
]i t ir.aar aan uwen man, geeft hem maar een
Berm3eu,en herhaal hein maar 't gene ik hier
gezegd heb. Er zit nog misschien wat religie
iu Zog hem van eens to overpeizen hoe hot
gaal in Frankrijk, waar men de kerken sluit,
do huilige hostiën outeert, de priesters gevan
gen steokt, do paters cu do nounou verjaagt
en den waren godsdienst zoo schrikkelijk
vervolgt, terwijl de f.amassons, en slecht
xnanuevolk on vrouwvolk, overal meester zijn
cu alles to zeggeu hebbou. Wilt gij ni?t dat
zulks hier geboure, zeg het wel aan uwen
iuau dat hij er op denko, dat hij toch nooit
zijne stem geve aan die slechte liberalen, die
vervolgers van God en vau de Kerk
Ehwel vrouw, wat zegt go daarvan? Het
sermoen vau den onderpastor scnijut al niet
veel eflkc gemaakt te hebben
Och koere neen het, mijnheer. Over tijd
van jaren hadden wij daar naar geluisterd,
maar sedert hebben wij veel geleerd. Als Mr.
Keus moest gestemd zijn, beeft men ook al dat
ga wel i gedaan, eu gt schreven, en geroepen
cu getierd dat hij een slecht mensch was, een
framassou, eeu socialist eu wat weet ik al. I«c
keu al die g route woorden niet. maar wat ik
weet is; dat dc menschen onder elkander zeg
den 'tGnat te ver, en m.tal hun schrijven en
wrijven doen zij meer kwaad dan goed. En ik
hoor integendeel van Mr. liens uiets zeggen
da.i goud. Hij is het die voorstelde to vergoe-
dou to stellen voor de schade door de ouwe
deis geleden.
Ilij spreekt en werkt aanhoudend voor do
belangen vau werkman en laudbou.vor, zegt
mijn man.
De torpedo van het onderzeesch schip, 't is
to zeggen de laster van den heer onderpastor
was hier mislukt. Maar nochtans, in hoeveel
plaatsen luistert men niet naar zijne woorden.
Dij hoeveel menschen is het al geen evangelie
dat van zijne lippen rolt, en hoeveel brave on-
noozele buitenlieden laten zich niet bedriegen
door zijne leugonachtige woorden.
Om de slagschepen van de torpedos te be
vrijden, hebben de zeelieden lorpedoweerders
gebouwd, en die vaartuigen volgen ge iu rig de
torpedo «verpers op het spoor, o n hunne pian«
nen-te verijdelen.
In de twee jaren die ons van de stem
ming scheiden, moeten wij allen, liberalen, de
rol spelen van torpsdowcerders. Wij moeten
van huis tot huis, deD onderpastor op zijne
stappeu volgen en de waarheid paan vertellen
waar hij do leugen verspreid beeft.
liet groot argument der domme politieke
priesters, die niet zi30 dat door hunne uitzin
nige wijze van handelen, zij wederwraak op
hun hoofd trekken, eu niet besefien dat op de
noodlottige dag vaa hunner, val, zij door hun
eigen schuld, do eersto slachtoffers zullen zijn,
18 dit hier
De liberalen willen den godsdienst vervol
gen, de kerken sluiten, de kloosterlingen ver
bannen, den priester iu 't gevang werpen, ge
lijk men doel in Frankrijk
Welnu, wij liberalen, wij torpedoweerders,
moeten antwoorden
Priesters, clie zulke dingen beweertgij
liegt. Wij willen den godsdienst niet vervol
genivij willen de kerken met sluiten wij
willen de kloosterlingen niet verbannen wij
willen de priesters in gevang niet werpen
cn in Frankrijk wil men dat evenmin als hier.
Vrienden liberalen, dit is het ordewoord.
Do toeBtand is overheerlijk ons schip vaart
vast en stevig de wind blaast vol iü onze zei
len de haven is in 't zicht wij ziju op het
puut aan te landen, nochtans, tot het laatste
oogenblik, als 't u belieft
Alleman op 'tdek, do oogen opöD, de ban
don veerdig, eu God bohoede ons van de tor
pedos 1
hare schoonste democratische verken en in-
richtingen te lasteren en te beschimpen.
Op deze wijze, door zulke ellendige midde
len, werd een groot doel der werkersklas ran
do liberalo partij losgerukt, op 't oogenblik
dat de liberalen het groot werk der hervor
ming van-het onderwijs hadden aangevat op
het oogenblik dat het democratisch stelsel van
de bekwaamheidskiezers kwam ingevoerd te
worden, hetwelk, zelfs ondanks eu tegeiodeu
wil van Frère-Orbau, na verloop van eenige
jaren, (noodzakelijker wijze moest leiden,)
ter eener zijde, tot het algemeen verplichtend
onderwijs, ter andere zijde tot het algemeen
stemreoht, gesteund op de bekwaamheid op
't oogenblik eindelijk d it de liberalen vastbe
raden do deur openstelden voor de afscbaf-
fiog vaa de menschonteerende plaatsvervan
ging en voor de invoeriug van den persoonlij
ken dienstplicht.
Dezelfde verdachtmakingen, dezelfde laster
werden tegèn de liberale partij door de radico-
progressiston en door de s icialisten verspreid,
toen deze hunne propaganda naar don buiten
brachten.
Wat niet weinig bijdroeg om do liberale
partij langs den uitersten linkervleugel vele
aanhangers to doen verliezen, was het over
moedig liedje, tot vervelen» tos herhaald, dat
men met het klerikalisme al spoedig zou ge
daan inakeo, en uu tour de main eens dat
do macht eD invloed van de liberalen voor good
gebroken waren.
Er zijn er velen van onze vrienden die het
zelfde gelooiden. Helaas, liberalen cn socia
listen, na twse-eii-twintig jaren lang het hate
lijk klerikale juk gedragen te hebben zijn van
al deze illusie,i tehuis gekomen. Hebben wij
in 1901 en nu zondag 27 mei het klerikalisme
oenen fermen klop toegebracht, wij worden
niettemin gewaar dat hot nog zoo gemakkelijk
niet is den grootsten hinderpaal, dia alle
volksgezinde hervormingen tegenhoudt omver
te werpen.
Hoo grooter en machtiger do liberale partij
wordt, hoe spoediger nochtans zal deze ver-
wensebte hinderpaal omver liggen. Ziedaar
wat men gedurig overal de werklieden moet
vour oogen leggen, ziedaar wat zonder eenige
voorbehuuding moot verkondigd worden door
al de volksviieuden en de vernieling wensohen
der klerikale dwingelandij.
De Voedingsweerde.
De weerde van een veevoeder kan
door verscheidene omstandigheden ge
wijzigd worden.
1° Hoe rijker eene voederstof is, dat
wil zeggen, hoe grootere hoeveelheid
eiwit, vet en koolhydraten zij inhoudt,
hoe beter zij zal verteren, en, men mer-
ke het wel op, het verteerbare alleen is
van weerde.
2° Het bewaren, het samenstellen,
het toedienen der rantsoenen, enz. heeft
zeer veel invloed op de verteerbaarheid
op de voedingsweerde. Dit alles leert
ons het dier zelve, dat door ons behan
deld wordt. Als algemoenen regel mo
gen wij aannemen dat de voeders die
door onze huisdieren liet liefst benut
tigd worden, die zelfs dagelijks meer
en meer aantrok vinden, ook het bost
verteren en daarom ook de winsige-
vendste zijn. Immers, iets wat niet of
moeielijk verteert, brengt stoornis in
de spijsverteringsorganen teweeg do
dioron toonen zich wantrouwig voor die
voeders en laten zo langzamerhand on
aangeroerd staan, ten uadeele van hun
nen onderhoud en nog meer ten nadeelo
van deu landbouwer.
3® De goede verhoudiug waarin de
eiwitstoffen, vet en koolhydraten zich
in de voedermiddolen bevinden, is ins
gelijks van groot gewicht bij de ver
teerbaarheid, dus bij de weerde. Wan
neer wij van rijkheid, van goede ver
houding, van aangeuainen smaak gewa
gen, komen de suikervoeders zeker wel
in aanmorking. De dieren zijn er op
verlekkerd, immers, deskundigen ge
wagen steeds van do groote verteer-
banrheid der suikerBtof. Rantsoenen
waarin de suiker eene voorname plaats
inneemt, zijn altoos welkom.
Niet zonder eenige wrevel, stollen sommige
socialistische tolkea vast dat vole kiezers, die
naar het socialisme overhelden, tot de liberale
partij teruggekeerd ziju.
Daar is iets van. Edoch, indien het getal
stemmon van de liberale partij zoodanig aau-
gegreeid is, danken wij deze vermeerdering
ook, voor eeu groot deel, aan de kiezers die
naar hot klerikalisme overhelden, eu die ook
tot ons zijn teruggekeerd.
Wij winnen soldaten en aanhangers bij,
zoowel rechts als links. De aanwijst links
t- ekent zich het m 'est af in de steden. De
aanwinst rechts komt me.stvan don buiteD.
De liberalen, vijf-en-twintig jaren lang ge
hoond eu gelasterd door de klerikalen, komen
nl meer eu meer terug in de guust en in het
vertrouweu, zoowel van de landelijke als vau
de arbeidende bevolking.
De klerikalen om zich op te werken als zelf
standige partij, hebben het noodig gevonden
de liberale partij, iQOWelin hare leiders als in
Wij hebben in een voorgaande num
mer opgegeven hoeveel kloosterpaleizen
men iu de provincie Luik aantreft.
Ziehier eene niet minder beteekenis-
volle opgave voor de stad Antwerpen
alleen.
Zij geeft treffend het gevaar weer van
de uitbreiding der kloosterplaag en van
de verschrikkelijke macht der doode
hand.
Er zijn in de stad Antwerpen niet
minder dan 67 kloostervereenigingen
gevestigd, verdeeld als volgt
15 mannenkloosters met 278 paters
52 vrouwenkloosters met 1141 non.
1"
wijk
2*
2'
1)
4e
7)
5®
77
7°
7)
8°
77
9e
Ti
10®
7
Totaal 1419 kloos
terlingen.
De waarde der kloosters te Antwerpen
wordt geschat als volgt
fr. 1,400,000
fr. 7,365,000
fr. 5,040,000
fr. 1,520,000
fr. 1,196,000
fr. 7,486,000
fr. 398,000
fr. 2,537,000
fr. 2,058,000
fr. 210,000
Totaal fr. 29,210,000
Zegge negen-en-twintig milUoen frank.
En er worden nog ten allen kante
kloosters bijgebouwd'!
Onder deze kloosters is er eeu dat niet
minder dan zestien duizend en een
ander dat niet minder dan twee-en-
twiutig duizend vierkante meters op
pervlakte telt
Indien de gebouwen en gronden alleen
eene waarde van op zijn minst genomen
29 millioen frank vertegenwoordigen,
hoeveel moeten zij ni t bezitten in an
dere eigendommen, staande op naam
van strooien mannen, en verder iu roe
rende en onroerende goederen, actiën,
hypotheken, meubels, kunstvoorwer
pen, enz. Misschien wel tien maal zoo
veel. Begrijpt gij nu waarom de dom
pers nooit geld te kort komen als het
kiezing is
En zeggen dat die lieden nog gedu
rig aan 't schooien zijn en dat zij belofte
van armoede godaan hebbon.
Onder de 1419 kloosterlingen die do
stad Autwerpen bewonen, zijn er meer
dan drij honderd van vreemden oor
sprong.
Tnsschen deze vreemdelingen zijn er
een groot getal die onderwijs geven en
de plaatsen ingenomen hebben waaraan
monig kind van ioverigo kleine bur
gers en werklieden een deitig bestaan
hadde kunnen vinden.
De anarchie is eigenlijk eene leering
van droomers, van zeer menschliavonde
wijsgeeren, die verre boven de aardsche
werkelijkheid zweven met den geost en
wier doel het is de menschen zooverre
te brengen op de baan van het goede en
de deugd, dat misdaden, vijandschap
en haat onbekend zullen zijn dat er
onder al de menschen slechts liefde en
broederlijkheid zal heerschen waardoor
alle straf, olie gezag, leger, gerecht
enz. nutteloos zou worden.
Maar degenen die men nu anarchis
ten noemt ziju zoo onschuldig niet,
het ziju integendeel schelmen van de
gemeenste soort, die de vernieling wil
len van alle oppergezag door de moord,
de koelbloedige, berekende moord van
al wie eenig gezag uitoefent. Het ziju
geene menschen meer, de anarchisten,
't ziju wangedrochten.
Moteo Moral, wou de jonge koning
en koningin van Spanje dooden. Waar
om Wat hadden ze misdaan Iu de
oogen der anarchisten is 't voldoende
dat iemand koning weze om deD dood
teverdienon. Noch jeugd, noch goede
inzichten, noch braafheid worJen in
aanmerking genomen.
Weken op voorhand wordt de moord
beraamd. De moordenaar en zijne me
deplichtigen bereiden de bom, de uit
voerder wordt door het lot aangewe
zen en Mateo Moral trekt naar Madrid
om bruid en bruidegom te dooden.
Hij huurt eene kamer met balkon, iu de
Groote 6traat, betaalt op voorhand,
verbergt hot moordtuig iu een bloemen-
ruiker en werpt het naar het vorstolijk
paar juist als de stoet ouder zijue vens
ters doorrijdt.
De jonge vorsten bekomen geen let
sel maar hun rijtuig eu de blanke klee
deren der schoono bruid wordeu be
smeurd met hot bloed van talrijke doo
den en gekwetsten.
De anarchist heeft de vlucht geno
men als een lafaard, hij heeft van do
verwarring gebruik gemaakt om uit de
stad te komen, zelve niet wetend welke
de uitslag zijner laffe mis laad uiag
zijn, zelve gekwetst aan do hand door
de vernielende dubbele bom.
Mateo Moral beeft dus zijn doel
niet bereikt, da dood van Alfons XHI
en zijner jonge ecktgenooto Ena van
Battemberg, maar bij hoeft een twaalf
tal weerlooze menschen vermoord eu
er velen iniu of meer gevaarlijk ge
kwetst. Wat hadden dezen hem mis
daan, welke was iu zijne oogen hun
misdrijf Hij kent wellicht geen enkele
van di o slachtoffers en dat maakt de mis
daad nog gruwelijker, want onder de
nieuwsgierigen kondon zich ook de
ouders bevinden van den moordenaar
zolve, zijn oom, zijne bloedverwauten.
Vooraleer zich t9 zelfmoorden, heeft
Mateo Moral nog eon staaltje gegeven
van anarchistische monscheidiefdo
Hij vermoordde, de agent die hom ont
dekt had eu schoot zich daarna een
kogel in het hoofd.
Iladdo Mateo Moral Alfons XHI
kunnen dooden, wat zou hem dat heb
ben geholpen. Ejn andere koning had-
de dezen opgevolgd eu de zaken haddon
vorder huuuon gewonen loop genomen.
Die aanslag zal ongetwijfeld aanleiding
geven tot eene reeks internationale
maatregelen tegen anarchisten-moorde
naars.
De geschiedenis leeit ons, dat er ten
allen tijde koningmoorders hebben be
staan, die met een of ander doel voreten
en opperhoofden door eene moord uit
deu weg trachtten te ruimen.
De H. Geschiedenis vertelt hoe Ju
dith iu het kamp en de teut van Holo-
fernes droug en den veldheer verrader
lijk vermoordde.
De koning van Spanje Eilips II stelde
het hoofd van Willom vau Oranje op
prijs, deze werd vermoord door Baltha
zar Geeraard, die zijue absolutie voor
die moord op zak had en wiens familiQ
tot den adellijken staud werd verheven
1584.
