81
11 NOVEMBER
OP ZONDAG 10 NOVEMBER 1935
Das 'n Qezond' Affaire 1
GASPARD VAN DEN HOECK.
Iels dal moei veranderen
I
A
Wordt de Kajotterscentraie
te klein
Talenstatistiek te Ninove
Het Hoekje van den Reporter
Negende Jaar N* 44
Prijs per nummer 30 centiemen.
Ninove 10 November 1953
Katholiek Vlaamsch en Volksgezind Weekblad
B. LOYSTIBMI&B-HlAILTSBitASi
pEESTZAAÜ ROXY Tel. 261.
Poatcheckrekenïpg (R- Luysterman n- 1862,54)
VOOR HET KANTON NINOVE
Telefoon 345
Abonnementsprijs
3 maandet Ir. 4,00
6 maanden 7,00
1 jaar 13,00
Drukker-Uitgever
NINOVE, Koeipoortstraat, 10, NINOVE
Handelsregister Aalst n* 1093
Aankondigingen
Gewone per regel 1 fr.
dikwijls te herhalen vol
gens overeenkomst.
7 kJ?
A 4,V
Voor de {7df maal is bet zoo
lang reeds geleden gaan wij
de herdenking vieren van den door
heel de wereld zoo vurig betrach
ten Wapenstilstandsdag i 1 No
vember 1918.
Maatschappijen en groepen, met
of zonder klaroengeschal en mu
ziek, van oudstrijders en van bur
gers zullen 't allenkante opnieuw
vergaderen en opstappen naar
kerk en naar monument.
Vuriger dan gewoonlijk zullen
dien dag gebeden ttn hemel opstij
gen voor degenen, oorlogsslacht
offers, voor wie geen weg tet ug
was of die terugkwamen doch niet
meer zijn.
Redevoeringen en trillende spee
chen zullen afgestoken worden om
die nare, droeve jaren in ieders ge
heugen te houden en om den dag
te herdenken die een einde bracht
aan het bloedspel, aan al de stof
felijke en zedelijke ellende die de
oorlog had gebracht.
11 November heeft voor elk af
zonderlijk zijn eigen beteekenis
en bij het opstappen of zien op
stappen van de maatschappijen ot
groepen zal elkeen in zichzelf
schouwend dien II November 1918
terugzien
voor dezen die den oorlog nier
gekend hebben is 11 November
thans een dag met een aanschijn
van feestelijkheid, een uitzicht van
vreugde omdat ze hoorden van
ouders of ouderen van dagen, wat
een wreede, harde tijd de ooi log
was en wat een verlossing de blij
de mare van den wapenstilstand
voor dezen die de bezetting in
al haar akeligheid hebben gekend
is het een dag van blijde herinne
ring aan het einde van hun ontbe
ringen en plagerijen
voor degenen die een dierbaar
familielid, door oorlogsfeiten ver
loren, is het een dag omflcersd
met een waas var. treurnis bij het
herdenken aan wie daar had kun
nen zijn
voor de opgeëischten is het een
dag van blijdschap, daar ze in den
geest, hun kampen van ellende en
miserie alleraard terugzien en ze
in den geest ook zichzelf zien ver
trekken weg van die oorden van
verschrikking, weg naar huis
en voor de oudstrijders is het de
feestdag, de vreugdedag, die een
einde stelde aan het doodsgevaar
dat hen aanhoudend beloerde in
loopgraven, kantonnementen of
gevangenkampen
't Is een blijde herdenkingsdag
voor allen, maar vooreerst voor de
oud strijders die van nabij hebben
gezien, gevoeld en ervaren wat
oorlog is.
Maar die feeststemming is ge
temperd door een schaduwzijde
wanneer ze 's morgens bij het
verzamelen bemerken hoe de
rangen zijn gedund, hoe hun wa
penbroeders, hun kameraden uit
de folterkampen, door de nawer
king der oorlogsweeën, een voor
een worden aangegrepen en ge
knakt in hun gezondheid, met pla
gen geslagen of door den dood,
dien ze zoolang en zoo dikwerf
trotseerden, worJen achterhaald.
H November, dag van blij, dag
van droef herdenken
We ze hij ook een herdenking
aan den afschuw die den oorlog bij
elkeen wekt, weze hij een aanspo
ring te ieveren voor den vrede
opvoering" van
in tie lioofdrol de gekende komiek
Prijzen
Bespreek in tijds
der plaatsen
kaarten.
t>, 8 ea lO fr.
uw
Ninove, 17-9-35
Er zijn lieden die geen spiertje zin voor
mate of matiging bezitten. Zonder ver
pinken, zonder blikken of blozen, met
een air van onbewustheid waarvan men de
grootte niet vermoedt, begeven zij zich in
de grofste onhandigheden, overdrijvingen
en buitensporigheden.
Eenige staaltjes van die soort menschen
kunnen onze medeburgers bewondeten in
de commissie van openbaren onderstand
waar de stad thans mee gezegend is.
Onderstaande tekst van een kaartje, dat
ons eerst nu, in handen valt is er een spre
kend bewijs van
Kommissie van
Openbaren Onderstand
Ninove
M
Aangezien het Schepencollege der
stad zich in de onmogelijkheid bevindt de
noodige gelden tot uitbetaling van den
onderstand te onzer beschikking te stel
len, zien wij ons genoodzaakt, van heden
af den U verleenden onderstand te schor
sen - te verminderen-
Aanvaard, M de verzekering
onzer hoogachting.
Dc Ko«mi»»ie v»a Opeibaren Onderstand.
Dit kaartje zegt niet veel maar als men
daarbij bedenkt dat de commissie dit jaar
van de stad 375 000 fr. ter beschikking
kreeg (tegen 400.000 in 1934 en 325.000
in 1933 dat is meer dan 7.00Cl fr. per
week tzij een belasting van 37,50 fr. per
kop. klein en grooten dat er bovendien
nog een honderdtal kliënten zijn voor af
haling van soep, eten of melk op het
Gasthuis, dan geeft men zich eemgz.ns
een gedacht wat een centendans ei uitge
voerd wordt en wat een slokop men van
den Openbaren Onderstand aan t maken
la.
Ja, ja De stad kan de noodige gelden
niet ter beschikking stellen Maar waar
om dat zeggen de commissiemannen
niet en nochtans 't is aan hen te wijten,
allen voor een, 'dat ze hun krediet zooda
nig hebben opgebruikt dat ze, onverant
woordelijk genoeg, dergelijke kaarten
rondsturen.
Ter verduidelijking voor onze lezers
moeten wij hun aandacht vestigen op de
zoo gewichtige omstandigheid dat het
mandaat der commissieleden binnen kort
vervalt en dat dit vooruitzicht op sommi
ge heeren en kameraden-leden een zeer
belangwekkend, want voor ons kostelijk,
uitwerksel heeft.
We zeggen sommige omdat er ge-
lukkiglijk ook eenige, maar o zoo weinige,
bezadigde en plichtbewuste leden zijn.
Gedreven dan door het somber vooruit-
zicht van een gebeurlijk mandaatverliezen
strooien onze commissiemannen het geld
met kwistige handen rond en zelfs, gaan
ze in persoon op zoek naar behoeftigen
om ze te kunnen of mogen bijstaan.
Edelmoedigheid is schoon en verheven,
medelijden en goedertierenheid ook, en
wij zouden deze deugden bij onze com
missieleden hoogschatten en prijzen, ja,
onontbeerlijk vinden, ware het niet helaas
dat de samenloop der omstandigheden
hun onbaatzuchtigheid deerlijk komt in
.'t gedrang stellen.
Onder de mom van menschlievendheid
beoogen sommige onzer commissieman
nen een drievoudig doel
Ten EERSTE als ze veel nieuwe be
hoeftigen ontdekken en begiftigen en
hoe gauw is men nist behoeftigont
dekken ze meteen veel gebeurlijke kie
zers, of voor zichzelf, of voor hun politie
ke vrienden. Ze komen dus op een goed
blaadje te staan van de ontdekte be
hoeftigen en tevens van de mannen hun
ner partij.
Ten TWEEDE aldus maker, ze het
eten gereed i> voor hun gebeurlijken op
volger daar deze, noodzakelijkerwijze,
daar steun werd verleend waar het onnoo-
dig was, zijn kliënten moet inkrimpen.
Die opvolger steeds van een andere
partij gaat alsdan door voor al wat
slecht en leelijk staat en, natuurlijk ook,
de partij waartoe hij behoort.
Ten DERDE en dit is voorzeker niet
te versmaden, ze maken voor zichzelf of
voor hun verwanten of vrienden of zelfs
inedecommissieleden, waarom niet
een kiiënteel ten nadeele van de andere
handeldrijvenden doch met hun centen.
Zij zijn handelaar, of hun verwanten of
vrienden zijn het, schrijven bonnetjes
voor zichzelf of voor hun aanhang en om
de klandizie uit te breiden gaan ze de
menschen opzoeken om te vragen of ze
soms niet behoeftig zouden zijn of willen
zijn enmits een bescheiden als ge
voor ons iets doet, zal HIJ of ik voor u
ook we! iets doen weten de menschen
waaraan zich te houden.
Van eigen 't vleesch is zoo zwak
dat de menschen gauw vinden dat ze be
hoeftig zijn en dat ze een toemaatje goed
kunnen gebruiken en mits hun waar er
gens te halen waar hij het gaarne
heeft strijken ze zonder meer de centen op
die de stadskas aan het wijs en schran
der beleid der commissiemannen heeft
toevertrouwd.
Een zeker wijkmeestertje schijnt hietin
de kampioen te zijn.
Overigens rnet slecht gevonden, doch
het gaat over zijn houtbet mag niet zijn
dat de stadsgelden, zoo maar dienen om
de partikulieie belangen van zekere per
sonen te bevoordeeligeu en dat de op
brengst der belastirgen. door neringdoe
ners betaald, aangewend wordt om hen in
hun handel te bevechten.
Het mag riet zijn dat personen zonder
eenige verantwoordelijkheid beschikken
over duizenden frank en ze naar willekeur
ronddeelen.
Het stadsbestuur moet hier ingrijpen en
moet het reglement der C. O. O. zoodanig
doen aanvullen of wijzigen dat er con-
trool geschiedt, ernstige controol, over de
werkelijkheid der behoeftetoestanden en
over de wijze en den graad van hulpver
leening. Er moeien waarborgen zijn dat
de gelden, opbrengst der belastingen, op
doelmatige wijze worden besteed en voor
al niet dienen om sommige belastingbe
talers te bensdeeien.
Wij hebben het geerszins, wij drukken
erop, over het princiep der hulpverlee
ning waar nood is moet geholpen wor.
den en naastenliefde is voor ons, katho
lieken, geen ijdel woord, masr er zijn
misbruiken, erge misbruiken en wij willen
niet dat de l ulpverleening afhangt van de
willekeur van X of Z of van de klandizie
bij A of B.
Wij waken
Een vraag die bij allen groote verwon
dering zal wekken En nochtans de tijd is
misschien niet zoo verre meer dat de Cen
trale voor haar dienstbetoon, ernstig aan
uitbreiding zal moeten denken
De tientallen kamertjes bijvoorbeeld zijn
reeds allen bezet. Toen de opening van de
Centrale aangekondigd werd, formuleerde
de K.A.J. altijd haar doel de jonge ar
beiders die in de hoofstad werken en s
avonds niet meer naar huis kunnen, opne
men, niet een nachtverblijf maar in een
nieuw tehuis. Geen loutere reklaam-taal
was hetwel een werkelijke aspiratie die
nu in het domein van de .verwezenlijkin
gen treedt. Men beijvert zich ten vuile om
in de Centrale die atmosfeer te onderhou
den die jonge arbeiders noodig hebben.
Door de dagelijksche Communauteitsmis,
de regelmatige gezellige en vormende ver
gaderingen kan hei gemeenschapsleven
opbloeien. In de leeszaal vinden de man
nen boeken en tijdschriften, in de speelzaal
kunnen aangename uurtjes doorgebracht,
Neen, de kajotters centrale mag niet ver
geleken worden aan een hotel waar men
een bed huurt aan fr. zooveel. Dat over
een paar weken, in de kapel van het tehuis
een vijftien-jarige Pool werd gedoopt, ge
tuigt genoeg voor de ware opvatting.
Nu ook het werelkongres met al zijn
beslommeringen voorbij is, kunnen h. A.J.
en J.Ü.C. sekretariaten weer volop den
ken aan het uitbreiden van nog meerdere
diensten vo">r jonge arbeiders. Een bureel
voor de beroepsorientatie van schoolverla
tende wordt er kortelings geopend. De
werkloozendienst wordt verder uitgebouwd
door de permaner.tie's, kampen, plaatsin
gen. Zij die in Brussel en omliggende
openstaande plaatsen kenner, gelieven da
delijk de K.A.J.-centrale te verwittigen, 't
z:j mondelings 't zij telefonisch op num
mer 21.00.33. Hartelijk dankzeggend.
Een gezellige atmosfeer heerscht in de
centraie vooral 's namiddags. Het drank
huis is druk gevuld met jonge en oudere
werklieden die bij hun knapzak warme kof
fie of soep verlangen. De katholieke dag
bladen. ontspanning- en ontwikkelingstij d-
schriften kunnen ter hand ger.omen wor
den. Ook het spijshuis blijft goed bezocht.
Neen, het is geen gewaagde profetie te
verklaren, dat men in het voluminneuze
gebouw aan de Brusselsche zuids'atie,
spoedig vernepen zal zitten.
Het geheim ligt 'm hier in we schre
ven het reeds hooger )I de K.A.J.-Centrale
iz geen café, geen hotel, geen handelszaak,
maar een waar tehuis, door katholieke jon-
«e arbeiders ingericht voor alle arbeiders.
K. Jotter.
N. B. Wij blijven natuurlijk rekenen
op het steunend gebaar varr alle welden-
kenden. Een kleine gift op P. C. 3608
waarborgt een groote sociale verwezenlij
king
Ten gerieve onzer lezers geven we
hieronder de indeeling der Ninoofsche
bevolking volgens de gesproken landtalen.
De telling had plaats zooals men weet
in December 1930.
Totale bevolking 10,085.
Spreken enkel Vlaamsch 7805 of 77,39 °/0
Fransch 66 0,65
Duitsch 5 0,05
Vlaamsch en Fransch: 1674 16,00
Fransch en Duitsch 2 0,02
Vlaamsch en Duitsch 3 0,63
de drie landtalen 97 0,96
geen der 3 landtalen 433 4,30
Onder dezen die twee of drie landtalen
spreken bedienen zich meest van
het Vlaamsch 1641 of 92,40
Fransch 130 7,32
Duitsch 2 0,11
Spreken uitsluitend cf meest
Vlaamsch 9446 of 93.66
Fransch 196 1,94
Duitsch 7 0,07
Een enkele kleine bedenking volgens
de statistiek zijn er 16 op 100 Ninovieteis
die Vlaamsch en Fransch kennen.
De vraag rijst welk Fransch
Daar sijti academie en conservatorium
gediplomeerden met koopen.
En daar sullen de ouderen en meer gesla
gene aan het jongere geslacht en de oninge-
wjjden kunnen leeren dat gedroogde koestrond
al is hij nog zoo oud, geen antiquiteit is
Reporter i
Weet gij dat ons kerk niet voltrokken is
Ik wist dat ook niet maar 'nen deftige en gs-
leerden menheer hecjt het mij geexpiiketrd
en ik motst hem gelijk geven, en ge [tuit mij
ook gelijk geven.
Als de Ninovieters van de jaren 1850
hunnen zwaren toren hadden gebouwd met
die groote peperdoos erop, die zwaren toren
die nu de kerk doel scheuren, omdat er vroe
ger altijd ge tongen werd van Ninove met
zijn kerke zonder teren dachten ze dat alles
nu pik fijn in orde was. En ieder Ninovie
ter, hij miet nog naar de kerk niet gaan, ts
jier op zijn kerk de schoonste van hei land
of het scheelt niet veel
De Paters, zoo verleide die geleerde men
heer, hebben hun geruïneerd aan het bouwen
van hun kerk en de meubileeting is halver-
wegen blijven steken. En dat is gemakkelijk
ie zien. Al wal afgewerkt is, is tn hard hout
of marmer. Vijf altarenhet hoogaltaar in
begrepen en nog enkel andere versiersels dit
moesten in marmer opgeirokken worden wer-
den moorlcopig tn malsch hout gemaakt,
en in marmer geschilderd in afwachting dat
er zou zaad in 't bakje zijn....
Het zaad is met gekomen.... en de in
malsch hout gebouwde meubels zijn opgepeu
zeld door de memels en veroordeeld om t'
hcope te vallen Ze waren opgevat als model
van wat in tnat tner moest gemaakt worden.
De omstandigheden hebben dat «voorloopig
doen blijven. Maar het heef t geen waarde en
geen antiquaire van Ninove die er 'nen
demi zco voor betalen.
Dit menheer vertelde mij dal a propos van
zekere bemoeiingen van de commissie van mo
numenten.
Ge moei weten, er is daar ergens een jongt
heer die aan kunst doen.... Ik wil van zijn
werk mets teggen. Er zijn er die het beter
doen, er zijn er ook die het slechter doen en
icch kunstenaar genoemd worden.
Enfin dat heerschap dat aan «kunst* doet
peinst dat hij het al weet, en hij alleen. En
hij peinst dat hij een heilige sending meet
vervullen met de kunstschatten der voorvade
ren te besehermeti i'gen de vandalen van on
zen tijd. Hij is nog altijd van dat gedacht
doordrongen er. omringt zijn vootloopige
altaars met de teederste zorgen't Is zoo
komiek als ten iunne zien broeien op een
kalken ei
En die jonge heer heeft zich aangesteld
als briefwisselend ltd van de commissie van
monumenten in afwachting dat hij lid
wordt.
Wie van zijn leven geen enkel stommiteit
afgewerkt heeft is een heel, heel wijs man.
Wie jong is moet leerenniet alleen leeren
wat kunst is en wat niet, maar leeren dat hij
hem niet met alles bemoeien mag dat hij
niet over iedereen en alles zijn «onfaaibaar*
oordeel uitspreken mag dat men de verstan
dige menschen beter et kent aan wat ze kun
nen zwijgen dan aan wat ze kunntn zeggen.
Ne keer een blaas in den nek slaan in de
commissie van monumentenis zoo erg niet.
En onze jonge lieer mag ze, als 't hem lust.
nut Sint-Thomas of Onnoozel-kinderendagj
eens opbellen om haar aandacht ie vestigen
op nen welgelukte sneeuwman, of op i April
haar bescherming inroepen voor het tand-
tapijt van Hekelgem. Maar hij zou met het
geld van ons kerk niet mogen spelen, en hij
heeft eenige duizenden nutteloos doen uitge
ven. Moest hij het met zijn vader zijne doen
hij zou lappen rond zijn ooien krijgen al
kunstminnend dat hij is
Nu, et is niets zoo kwaalijk dat het zijn
goeden kant niet heeft. Nu komt er zeker tn
vast te Ninove een oudheidskundige kring.
Er zijn hier daarvoor el.meuten te over.
Daar is onzen Z.E.H. Deken, een man
met algeheeie hoogstaande ontwikkeling dit
jaren lang zijn beslagtnhetd in oudheidkun
de heeft bewezen in Auitnaarde, waar hij de
ulgemeene secretaris en hel werkpaard was
var: den oudheidkundigen knvg die te dun
tijde merkwaardige opzoekingen en ontdek
kingen deed.
Daar is mijnheer de juge bij witn de
kunst in het bloed zit.
Daar zijn een half dezijg bekende anti
quaires.
D^HDErE
