d
e
z\fl
EEN VERGETEN
HERVORMER TE NINOVE
Ro^er VAN AELBROUCK
IS NIET MEER
li'it-i.- sLii,
r
Vierenvijftigste Jaargang.
Vrijdag 29 februari 1980
sfeer...
Drukker - Uitgever
PAUL LUYSTERMAN - JACOBS
Koepoortstraat 10 - 9400 NINOVE
Tel. (054) 33 27 27 - Prk. 000-0478685-87
Prijs voor Jaarabonnement: 440 Fr.
Prijs per nummer: 10 F.
VERSCHIJNT IEDERE WEEK.
-
De wegenpolitiek. waarvan Van Asbroeck zon
der twijfel een hernieuwde bloei voor de Ninoofse
markten had verwacht, was meer dan half mislukt.
Men besluit dan het Lepelrecht van het Hos
pitaal af te kopen. Na moeizame onderhandelingen
met de prieuze Augustina Ravets (wellicht vanuit
de Abdij geadviseerd), werd men het in 1/81 eens
over de afkoopsom 5400 guldens, evenwel met de
bepaling dat die som zou dienen voor herstelling
en modernisering van de Hospitaalgebouwen.
Die vreemde bepaling houdt mogelijk reeds ver
band met de hervorming van het armenwezen, waar
voor Van Asbroeck zien gedurende de acht jaren
van zijn burgemeesterschap (1782-1789) ingezet
heeft. Hierbij voelde hij zich wellicht aangemoedigd
door de progressieve ideeën van Jozef II. die in
middels Maria-Theresia was opgevolgd.
Men zou Van Asbroecks hervormingsplan een
rationalisatie van het Ninoofse armenwezen kunnen
noemen het was nl. zijn intentie de inkomsten van
het Hospitaal, de stedelijke Tafel der Armen en het
Godshuis van Nazareth (de stichting van kan. De
Vlaeminck voor ouden van dagen) samen te voegen
en deze instellingen te centraliseren in de vernieuw
de gebouwen van het Hospitaal. Tevens zou men
men op het beluik van het Hospitaal naast de Be-
gijnenbrug nieuwe aanlegplaatsen bouwen voor 15
schepen.
Aanleiding tot het overleggen van dit plan aan
de Oostenrijkse overheid (26 oktober 1782) was een
op zichzelf banaal incident. Toen burgemeester Van
Asbroeck een zieke passantenvrouw naar het Hos
pitaal overbracht voor verzorging, was hemzelf de
toegang ontzegd door de prieuze. Strikt juridisch
was daar niets op aan te merken, vermits de stads
magistraat binnen het Hospitaal geen rechten kon
doen gelden. Het getuigde wel van een zekere
Burgemeester en schepenen gingen nu klachten
verzamelen die passanten over hun behandeling in
het Hospitaal hadden geuit.
Het Hospitaal verzamelde als reactie positieve
getuigenissen, die bevestigd werden door de dokter
van het Hospitaal, Seb. Neirinckx deze man was
toevallig ook de dokter van de Abdij.
In 1783 vaardigde Jozef II een decreet uit waar
in de afschaffing van kloosters met zuiver beschou-
wend «nutteloos») leven werd verordend. Dit
decreet veroorzaakte grote beroering in geestelijke
kringen, maar gaf het hervormingsplan van Van As
broeck meer kans op slagen het passantenhospitaal
(waarin krachtens de statuten de zieke armen van
de stad niet werden opgenomen) zou immers niet
echt van openbaar nut zijn.
De zusters van het Hospitaal waien zich be
wust van het gevaar dat hen bedreigde, en verklaar
den zich prompt bereid een school in te richten waar
arme meisjes gratis zouden worden onderricht. Bo
vendien richtte J.-B. Milo namens de notabelen
een verzoekschrift tot de Oostenrijkse overheid op
de stad Ninove wogen na de afkoop van het Lepel-
recht reeds genoeg lasten als gevolg van nutteloos
gebleken nieuwigheden Derhalve werd om de af
wijzing van het hervormingsplan verzocht.
Eens te meer onderkende men in dit initiatief de
invloed van de Abdij van St.-Cornelius. Op de Ni
noofse notabelen woog de invloed der prelaten in
derdaad zwaar door, tot ergernis van ondermeer
Anthoon van der Perren, die reeds in 1770 de in
triges van de Abdij bij de verkiezing van de notabe
len publiek had aangeklaagd.
Alsnog stonden de schepenen en een deel van
de vermogende burgers achter hun burgemeester.
De goedkeuring van het hervormingsplan wordt ech
ter effectief afgeremd, want het blijft bij een gunstig
advies van de ambtenaar, belast met het onderzoek
in deze zaak.
Intussen ruziede men in Ninove verderde
stadstoelage aan de rederijkers van St.-Anna een
bende nietsnutten, zo men de stad mocht geloven
werd geschrapt in 1786. «Ten bate van de ar
men zei men maar meteen was het ook een af
front aan het adres van de toenmalige Prins van
de rederijkerskamer. J.-P. Milo!
Van Asbroecks invloed raakte stilaan onder
mijnd men zag in hem een partijganger van Jozef
II. die in zijn keizerlijke koppigheid maar verder
onrust bleef verwekken door zijn decreten.
Zo werd er in 1784 verbod uitgevaardigd om
nog te begraven op kerkhoven binnen de stad ter
nauwernood ontsnapte Ninove aan de toepassing er
van. De geschiedenis laat onvermeld of dit na pro
test van een notabele Van de Perre is gebeurd.
Volgde in 1786 de afschaffing der geestelijke
broederschappen en in 1787 een nieuwe administra
tieve indeling, waarbij Aalst en Geraardsbergen wel
een eigen rechtbank kregen, maar Ninove niet.
De Brabantse revolutie begon ook in Ninove te
gisten.
En dan volgt in 1789 het einde voor Van As
broeck, die tot het laatst blijft aandringen op de
weg Edingen-Ninove en op de hervorming van het
armenwezen: plots worden er te Ninove i.na wat
jeugdige herrie aan De Waag misschien) troepen
in garnizoen gelegd. Groot protest van alle kanten
de Abdij laat beleefd weten dat zij er geen cent
voor zal betalen. Inkwartiering bracht namelijk de
zwaarste kosten mee die een stad konden overKO-
men. Het stadsbestuur ontkent ten stelligste dat het
om de troepen verzocht heeft, maar kan niet beko
men dat ze teruggeroepen worden. Ninove, zo argu
menteerde men van hogerhand, was niet in staat
gebleken om met eigen middelen de orde te hand
haven.
Van Asbroeck wordt verdachte nr. 1. en men
kiest een ander tot hoofd van de burgerwacht. De
burgemeester verlaat de stad en vestigt zich in
Brussel.
Dan waait de Brabantse Revolutie de Oosten
rijkse troepen voor enkele maanden buiten. Bevrij-
dingseuforie. Nog meer ruiten worden aan stukken
gegooid; op 11 april 1790 worden 's avonds de
huizen van Van Asbroeck en Dionisius De Coster
geplunderd. Daarvoor werd hun na de terugkeer van
de Oostenrijkers resp. 2461 en 21000 guldens scha
devergoeding toegekend.
Nergens staat echter te lezen dat Van Asbroecn
nog is teruggekeerd.
Totdaar het summiere verhaal over Van As
broeck... Zijn hervorming van het armenwezen zou
toch gerealiseerd worden... ais gevolg van de dra
matische gebeurtenissen die de Franse revolutie van
af 1794 te Ninove veroorzaakte. Het passantenhos
pitaal werd burgerlijk hospitaal en herbergde voor
taan ook wezen en bejaarden.
Dat zal men uiteindelijk niet het ergste gevon
den hebben. De ondergang van de Abdij van St.-
Cornelius, bezegeld door de publieke verkoop van
de verborgen schatten te Gent in... 1812 kwam
zonder twijfel harder aan. Om nog te zwijgen van
de genadeloze opeisingen die iedereen hadden ge
troffen.
Het nieuws sloeg in als een donderslag bij klaar
lichte hemelzaterdag 16 februari omstreeks 9.30 u.
overleed Roger zo plots als onverwacht in de ouder
dom van 54 jaar.
Wij konden het maar moeilijk geloven omdat wij
gans ons leven zo dicht bij mekaar stonden op de
schoolbanken van dezelfde klas in het College, bij
de Scouts \an het V.V.K.S. in dezelfde patrouille,
de Meeuwen, later nog bij de Vrijwillige Brandweer
van onze stad. en nog later in de N.C.M.V.-beweging
tijdens memorabele handelsforen en andere midden
stands-manifestaties.
En nu zó plots is dat alles gedaan en werd aan
dit leven dat één-en-a! getuigde van dienstvaardig
heid, brutaal een voortijdig einde gesteld.
(Lees verder op pagina 2)
ms
)y I t t V J f I. A tt X) I» O ft V M
K r e x o v f.
- Kt# ft r*
