DE PREMONSTRATENZERABDIJ
VAN NINOVE (1137-1796)
EDI TORIAAL
Negenenvijftigste Jaargang
Vrijdag 18 oktober 1985
Het verdict van de kiezer.
Drukker - Uitgever
PAUL LUYSTERMAN
Koepoortstraat 10 9400 Ninove
Tel. (054) 33 27 27 - Prk. 000-0478685-87
Prijs voor Jaarabonnement: 650 F.
Prijs per nummer: 14 F.
VERSCHIJNT IEDERE WEEK.
Onder bovenstaande titel loopt nog tot zondag
27 oktober a.s. een tentoonstelling in de Onze-Lieve-
Vrouwekerk. Wie die tentoonstelling nog niet zag,
heeft dus nog even de tijd om de tentoongestelde
stukken over de kerk en haar patroonheiligen te
gaan bezichtigen. Aanbevolen.
De Denderkloknam intussen de kataloog
eens dooreen hele boterham met heel wat dege
lijk en origineel studiewerk erin. Twee bijdragen
trokken speciaal onze aandacht, een eerste over de
middeleeuwse abdijkerk (1157-1623) (auteur: G.
Vande Winkel) en een tweede over de bouw van
de huidige kerk (1623-1723) (auteur: D. Van de
Perre).
Centraal in de eerste bijdrage staat de figura
tieve kaart van Philips De Deyn (ca. 1621) nr. 6
op de tentoonstelling waarop helemaal bovenaan
de ruïnes afgebeeld staan van de middeleeuwse,
Romaanse kerk die door de Geuzen in 1578/79 ver
woest werd. Een vergrote foto van de abdijgebouwen
en de kerkruiïnes, zoals getekend door De Deyn,
hangt als nr. 10 te kijk. Het deskundig oog van G.
Vande Winkel heeft in deze tekening een Romaanse
kerk herkend met een opvallend Westerfront, gedo
mineerd door twee torens. Dat blijkt uitzonderlijk
te zijn voor een premonstratenzerkerk. Lezers die
iets van dit Ninoofs curiosum willen zien verwijzen
we dus naar kaart en foto.
Of er in werkelijkheid nog iets van die kerk
overblijft Heel weinig, maar toch beter dan niets
het zandstenen deel van de doopkapel is allicht
gebouwd op de fundamenten van de noordelijke
fronttoren. In de zeventiende eeuw werd hierop de
kloostertoren met uurwerk en beiaard (zie gravure
nr. 16 en maquette) opgetrokken. Toren, uurwerk
en beiaard hebben het intussen laten afweten, maar
het onderste deel dient dus nog als winter- en doop
kapel.
Hopen maar dat er een archeologisch initiatief
kan worden opgezet om nog meer stofffelijke resten
aan het licht te brengen. Indien men niet te onge
duldig is om op het oude kerkhof een parking aan
te leggen, behoort een BTK- of een ander archeolo
gisch project misschien echt tot de mogelijkheden.
De tweede bijdrage behandelt de complexe
wordingsgeschiedenis van de huidige kerk (1623-
1723). Een boeiende geschiedenis, compleet met in
triges. D. Van de Perre is de geknipte man om na
grondig onderzoek iets dergelijks uit de doeken te
doen. Wij herinneren ons nog zijn dossier rond het
bijgewerkte gewestplan (Burchtdam-Prutsdam en
aanverwanten), en zo verwondert het ons niet dat
hij ook nu zijn weg gevonden heeft op een overplakt
en bijgewerkt plan, de zgn. situs fundamentalis (ten
toonstelling nr. 15a) uit 1648. Om een lange ge
schiedenis kort samen te vatten na de geuzen-
episode gebruikten de Ninoofse Norbertijnen de pa
rochiekerk (zie de waarlijk prachtige en boeiende
maquette) voor hun officie. Dat leek een goede zaak
voor abdij en stad, en daarom werd er in 1632 een
schriftelijke overeenkomst opgesteld om dit dubbel
gebruik van de parochiekerk te bestendigen. Die
overeenkomst werd nooit bekrachtigd, maar leidde
intussen wel tot plannen om de abdijgebouwen via
een portiek met de parochiekerk te verbinden. De
landmeter Vedastus du Plouich belast met het
maken van een aantal gravures voor Sanderus'
Flandria lllustrata hoorde te Ninove van dit plan,
en graveerde die portiek alvast als reeds gereali
seerd. Zie nr. 16 op de tentoonstelling. Hij hoorde
echter ook van een ander plan, nl. een nieuwe abdij
kerk, en beeldde die dus eveneens reeds af, in go
tische stijl, met een transepttorentje en een majes-
tatische pronktoren naast het westelijk front, paral
lel met de kloostertoren. Zie dezelfde gravure. Van
waar dit ander plan Ontevredenen binnen het
klooster hadden de overeenkomst gesaboteerd, de
oude abt David overpraat, en vervolgens met de
nieuwe abt Roelofs zelf het roer in handen genomen.
De portiek mocht enkel nog op tekening gereali
seerd worden, als vroom aandenken aan abt David
zaliger.
Met het project van de nieuwe, gotische abdij
kerk werd het vel van de beer echter ver
kocht alvorens hij geschoten was,
want de tijden werden slechter en de abdij had wel
dra geen geld meer om een nieuwe kerk te bouwen.
Zo hebben de kanunniken vele decennia lang kunnen
mediteren in een veel te kleine (voorlopige) kapel
de nuchteren onder hen zullen gedacht hebben aan
de ruime, helaas versmade parochiekerk, zo vlakbij
maar velen hebben blijkbaar troost gevonden in de
droom van een nog ruimere abdijkerk.
De jaren verstreken en de mode veranderde.
De abdijkerk, die als gotische kerk was aangezet,
evolueerde op plan althans tot een gebouw
met een barokke voorgevel (Philips De Deyn, 1662,
tentoonstelling nr. 20a), en nog verder tot een koe
pelkerk (Van Waesberge, 1679 7), die onder Gentse
invloeden (Karmelietenkerk, Begijnhofkerk,... zie nr.
22) tenslotte wordt wat abt Van der Haeghen ervan
heeft laten maken tussen 1712 en 1723.
En daar stond ze dan, onze kerk.
Dat naast zo'n moderne kerk een verouderd
klooster lag, heeft de opvolger van abt Van der Hae
ghen ertoe gebracht een nieuw klooster te laten
bouwen (nr. 25a tot 31b). Een droom (nr. 28) die
bijna (vergelijk met nr. 29 e.vv.) volledig werkelijk
heid werd, om echter voor zijn voltooiing volledig
te verdwijnen. Als de CCC zich wat haast, kan het
Ninoofs administratief centrum nog eenzelfde ro-
mantisch-dramatisch lot ondergaan.
De heilige Cornelius laten we tenslotte aan de
devotie van de bezoeker over. Het is leuk om zoveel
beelden bij elkaar te zien een unieke kloosterge
meenschap van de H. Cornelius
En voor de schatten in de schatkamer
staan we stil en denken aan de drukte rond het
schrijn bij de Pinksterommegang in volle kerk.
173.
Verkiezingen zonder verrassingen bestaan blijk
baar niet meer in ons land. Voor de zoveelste maal
moesten opiniepeilers ervaren hoe broos hun voor
spellingen wel zijn.
De meerderheid van CVP PVV - PSC PRL
kwam versterkt uit de verkiezingen. In stemmenaan-
tal en in zetels won de meerderheid lichtjes veld
de morele overwinning was echter des te groter.
Vier jaar soberheidsbeleid aanvaard door de
meerderheid van de bevolking. Er zijn niet zo veel
Westeuropese regeringen die daar prat kunnen op
gaan. Zelfs Helmut Schmitt in de Bondrepubliek ging
er voor onder de bijl en Mrs Thatcher werd enkel
gered door de Falkland-oorlog.
De oppositie had weinig reden tot juichen
AGALEV kwam niet tot de verhoopte sprong-voor-
waarts. Opiniepeilers gaven hen 7 tot 10% van de
stemmen in Vlaanderen. De winst bleef beperkt.
De SP boekte voor het eerst sinds 25 jaar echt
Vooruitgang. Ze wordt opnieuw de tweede partij in
Vlaanderen. Ze had echter gehoopt op een afstraf
fing van de meerderheid waardoor zij de automati
sche en rekenkundig enige mogelijke wisselpartner
van de CVP zou worden. En dat is zeker niet het
geval. De socialisten weten dat zij er rekening moe
ten mee houden dat de kiezer hen wel voor nog
eens vier jaar in de oppositie zou kunnen hebben
vastgespijkerd. Je zou om minder treuren...
Verrassend is wel de opvallende achteruitgang
van de VU. Ze werd niet gekannibaliseerd zoais het
FDF en RAD-UDRT, maar toch... het verlies was
groter en harder dan verwacht. De onzekerheid drijft
de kiezer terug naar de traditionele partijen weg
met die taaltwisten...
In het arrondissement Aalst verliep de verkie
zingscampagne vrij rustig ondanks de aanwezigheid
van de kopstukken Galle, Waltniel en Paula D'Hondt.
Winst en verlies van de partijen volgde de nationale
trend AGALEV 2,3%, SP -F 3,9%, Vlaams Blok
0,2%, KP 1,1%, VU 4,8%, CVP -F 3,1%,
PW 3,8%.
Ondanks winst en verlies blijft het arrondisse
ment Aalst wat het jaren waseen sterk bolwerk
voor PVV en vooral SP en een relatief minder sterk
CVP.
Volgens niet bevestigde gegevens zou in het
kanton Ninove de SP nipt het grootste aantai kie
zers achter zich hebben. Bij de vorige verkiezingen
hield de CVP, al even nipt, de SP achter zich.
Het beleid van de regering kan worden voort
gezet. De regeringsvorming zal misschien hard maar
niet onmogelijk zijn. Men moet zo vlug mogelijk
opnieuw aan de slag. De kiezer heeft een duidelijk
verdict uitgesproken.
In ons volgend nummer komen wij uitgebreid
terug op de uitslagen van Kamer en Senaat.
