N° 19.
Zondag 30 April 1871.
lste Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Dorpsduivel
Aelst, 29 April.
De Oorloq van 1870-71.
De redding van ons volk.
De Bank van Frankryk.
G-azette van Aelst
Het Bureel vnn het blatl Is gevestigd In cl© Kapellestraet IV* 11, waer alle brieven, geldon, enz. vrochtvry moeten toegezonden worden.
Abonnementaprye 25 Fr. ®s Jners, vooraf betaelbaer. Voor den bulten kan men Inschryven In al de postkantooren, en voor de Iandelyke gemeenten by «le brlefdrngerry
vin.
Ons algemeen overzigt van den oorlog is ge
komen tot aen de overgaef van Metz. Hier sta
ken wy voor een oogenblik ons verhael om den
man te doen kennen onder wiens beleid de capi
tulatie dier versterking is moeten geteekend
worden.
Frans-Achilles Bazaine werd geboren in het
begin van 't jaer 1811.
Hy deed zyne krygsstudien by de polytech-
nieke school, en mislukte in zyne examen.
Daerop trad hy als vrywilliger in het 37sl* linie
regiment, en trok naer Afrika in 1831. Daer
won hy, om zyne dappere feiten, den graed van
luitenant en werd ridder van het Eerelegioen.
In 1835 werd hy kapitein benoemd van een
fransch legerkorps bestemd om in Spanje konin
gin Christina tegen de Carlisten te ondersteunen
Hy verbleef vier jaer in Navarra en Biscaïe.
Hy trok vervolgens terug naer Afrika alwaer
men hem, als kolonel, aen het hoofd vindt van
het eerste regement van het vreemd legioen.
By den aenvangvan den oorlog van den Krim
werd zyn legioen tot brigade ingerigt en Bazaine
werd verheven tot den graed van brigade-gene-
rael.
Hy werd gouverneur van Sebastopol na den
val dier lorteres en voerde de troepen aen in
den togt tegen Kinburn.
In den oorlog van Italië vinden wy hem terug
als divisie-generael en als dusdanig onderscheidde
hy zich door de inneming van het kerkhof van
Solferino.
Zyne grootste eeretytels won hy in Mexico
waer hy, als opvolger van generael Forey, op
perbevelhebber werd benoemd in 1863. Zyne
werkingen tegen de Juaristen werden met den
besten uitslag bekroond. Menigmael dwong hy
Juarez eene schuilplaetS te gaen zoeken in de
Vereenigde-Staten,enin february van 1865 nam
hy Oaxaca in, verdedigd door den beroemden
Porphirio Diaz. Politieke reden dwongen de
vreemde troepen den Mexiek te ruimen en die
ontruiming werd met de grootste behendigheid
door Bazaine bestuerd.
By zyne terugkomst in het Vaderland werd
Bazaine groot-kruis van het eerlegioen en mar
schalk van Frankryk.
Toen de oorlog uitborst tusschcn Frankryk
en Pruisen viel hem het bevel van het 3du leger
korps ten deel.
Bazaine is de jongste marschalk van Frank
ryk, doch werd aenzien als den besten en be-
hendigsten van allen. Ook, na de rampspoedige
misvallen van Wörth en Forbach, zag men in
hem den eenigsten man, bekwaem om liet fran-
eene geselile«lenls uit onzen tyd.
(18* VERVOLG.)
Vyftig daelders geef ik u, riep hy Hendrik toe,
lerwyl hy van opgewondenheid nauwelyks kon spre
ken. Vyftig daelders, wanneer gy hem inhaelt. Zet de
peerden aen, ontzie ze niet, al moesten 'ze ook beiden
er aen, indien ik slechts overwin.
Ik hael hem in, antwoordde Hendrik bedaerd en
bepaeld en dreef zyne dieren, door hen even toe te
roepen lot grootere snelheid aen.
Hy had intusschen zynetegenparty te gering geacht.
De peerden van- den laesie behoefden voor die des
landbouwers weinig of niets onder le doen, zy sche
nen echter niet zoo goed gedresseerd en zoo gehoor-
zaem'te zyn.
M ving er een dolle wedren aen, waerby het niet
alleen op de snelheid, maer ook op het lang uithouden
der peerden aenkwam.
Slechts eene peerdelengte was Hendrik nog achter
uit, nu vuerde de tegenparly zyne pöerden tot het
uiterste aen. Hegtop stond hy in den wagen, hevig
sloeg hy er met de zweep op in. Steigerend stormden
zy voorwaerts.
Neem de zweep, Hendrik, zet de peerden aen,
riep de landbouwer in byna koortsachtige opgewon
denheid. Hy mag niet overwinnen hy mag niet
honderd daelders als gy hem vooruit komt.
Hendrik was tol dus ver bedaerd blyven zitten, de
zweep stak nog onaengeroerd nevens hem. Hy ant
woordde zyn meester met geen enkel woord; maer nu
rigtte hy zicliüook op in den wagen, en vuerde de
peerden met luid geroep aen.
Zyne wangen gloeiden, krampachtig hield hyde teu
gels in zyne handen gesloten. Met nieuwe kracht
stormden de jonge dieren er oplos. Reeds reed de eene
wagen naest den anderen het oogenblik der beslis
sing was gekomen. Onbarmherlig sloeg de tegenparly
op zyne dieren los. Daer greep Hendrik zyne zweep
en wierp haer met de woorden: Hier hebt gy myne
zweep ook nog, ik heb haer niet noodig! lagchend
in den wagen der tegenparly. Nog eens zette hy zyne
sclie leger te redden. De marschalken Canrobert
en Mac-Mahon vroegen om onder zyn bevel te
dienen.
Hy is gedwongen geweest Metz over te geven.
De tyd is niet gekomen om met kalmte en
beradenheid een regtmatig oordeel over zyne
krygsplannen te vellen. Wat zeker is nogtans,
is dat de veldslagen, waerin hy het bevel voerde,
de hardnekkigste en de bloedigste zyn geweest,
en dat, hoewel nauw en volstrekt geblokkeerd
in Metz, hy, gedurende twee lange maenden,
de tegenwoordigheid van een buitengewoon
talryk pruisisch leger heeft noodzakelyk gemaekt.
Als Parys blaft, dan piept Brussel. Sedert jaren
heeft die naaping oneindig veel gewonnen.
Wy ook hebben onze petit-crêvés, onze
prinsessen van de demi-monde,onze cafés-
concerts it l'instar de Paris, in een woord, al
les wat dienen kan om de menschheid onder
zedelyk oogpunt te bederven.
Onze fransche dagbladpers vult hare kolom
men met allerhande blaguoramas van het
esprit Parisien; noch zeden, noch welvoeg-
lykheidalles draegt het kenteeken eener diep
gevallene beschaving, waerin de walgelykste
uitdrukkingen voor zooveel geestverrykende
punten worden aenschouwd.
Onze tooneelzalen, meest allen bestuerd door
Franschen, zyn bloote navolgingen van hetzede-
looze gehaspel, dat Parys aen den boord van
het graf bragt.
De zouteloosste kwinkslagen worden er met
uitbundigheid toegejuicht; het zedelyk gevoel,
de regten en pligten der menschheid, werpt
men over boord, en al wat eenigszins dienen
kan om den geest en het hart van ons volk te
veredelen, wordt door valsche leerstelsels, uit
zinnige driften, onnatuerlyke uitdrukkingen,
zedelooze woordenen gebaren, uitgedrukt.
De geest dier beschaving heelt noch gevoel,
noch geweten; zy wordt hierdoor zoodanig ver
gald, dat zy regten en pligten opoffert voor los
bandigheid en wulpscheid, verachting en ver
nedering, trouw- en eerloosheid, en alles wat
slechts dient, om de zuilen der maetschappy te
doen instorten.
Parys, de bron der Brusselsche verbastering,
werpt heden als een vuerspu wende berg de lava
uit, die sedert jaren 't hart inwendig verteerde.
Gansch de verlichte wereld houdt de oogen
gevestigd op het woelig tooneel, door onze Zui-
derbeschavers gespeeld.
Wat zullen nu de Belgische Fransquillons zeg
gen, die gedurig Parys ophemelden, en hunne
eigenaerdigheid verloochenden, de goede vrucht
vertrapten, om er het onkruid in de plaets te
zaeien? Waer blyven nu die goedseudige ver
dedigers der Parysche ontvoogding?
peerden met een liglen slag der teugels aen en zy wa
ren vooruit zy hadden gezegepraeld!
De landbouwerschreeuwae hel luid uil van vreugde.
Hy had Hendrik wel in zyne armen willen sluiten!
Dat was eerst eene overwinning! Dal was hem naer
den zin, dat Hendrik der tegenparly zyne zweep had
toegeworpen! Ha! Zondereen enkelen zweepslag had
hy gezegepraeld! Dat was nog niet gebeurd, zoo lang
hy de jaermerkl bezocht! In den geheelen omlrck zou
an gesproken worden!
Jongenjongenriep hy juichend uit. Een
elsche jongen zyl gy! Ilaha! Geen enkelen zweep
slag geen enkelen! Ik zal u heden eene nieuwe
zweep koopen, zoo schoon als zy maer in de geheele
stad le krygen is! Dal noem ik ryden! Ik dacht ook
daL ik ryden konmaer tegen u kan ik niets! Haha!
Niets. Gy zvteen duivelsche kerel!
Hy kon geen woorden genoeg vinden om zyne
vreugde uil le drukken; hel was hem als of hel hert
hem uit den boezem zoude springen.
Hendrik zat bedaerd neder; hy wilde het niet laten
merken, hoezeer de overwinning hem verheugde,
slecht s zyne van vreugde stralende oogen verrieden hel.
Het is juist zoo als ik my voorgesteld had, ant
woordde hy.
Hadt gy, gy duivelsche jongen! riep de landbou
wer. Haha! Hoe zeker was hy van zyne zaek, zegde hy,
terwyl hy zich lot George wendde. Zoo als hy rydt 'is
er niemand twintig mylen in den omtrek.
George sprak geen woord, zyne lippen waren vast
op elkander geklemd, geheel zyn gelaet droeg de bly-
ken eener inwendige gemoedsbeweging. De overwin
ning ergerde hem. Hem ware het veel liever geweest,
wanneer een der peerden nedergevallen ware, dan
had zyn vader toch niet aen Hendrik alleen de zegepracl
kunnen toeschryven!
Zonder verdere avonturen kwamen zy inde stad aen.
De landbouwer sprong van den wagen, om de peerden
te streelcn en te pryzen.
Hier, Hendrik, riep hy, terwyl hy hem eene rol
gelds in de hand drukte, hier, verschaf u zeiven een
vrolyken dag, ik zal voor de peerden wel zorg dragen.
Ik blyf by hen, want heden wil ik van de geheele jaer
merkl niets zien!
Hy verhaelde aen alle bekenden welke eene over
winning hybchaeldhad,enzwaeideHendrikden groot-
De tyd is eene leerschool, hy heeft de oogen
geopend aen de verblinden van chez-nous!
Mannen van de toekomst, is het nu geen tyd
geworden die vreemde Fransche pluimen van
onze schouders te schudden?
Is het nu geen tyd geworden het kwaed te
keer te gaen, vooraleer wy in den afgrond zin
ken?
Moeten wy gedurig onverschillig blyven aen
onze zelfstandigheid als Vlaming, en ons
prachtig verledene, voor een nietbeduidend
lieden verwisselen
Gewis neener hestaet in ons land eene
jeudige, krachtvolle en terugwerkende bewe
ging, en die beweging, waerin het nationael
princiep de grootste rol speelt, noemen wy
Vlaemsche Beweging. Daer ligt onze toekomst
als volk in beslote'n. (De Zweep.)
Wy hebben eenigen tyd geleden gezegd, dat
men de kelders van de Bank van Frankryk, te
Parys, onder water heeft gezet. Daer onze lezers
misschien nog nooit over die reuzenkelders om
standige byzonderheden hebben vernomen, mee-
nen wy hun aengenaem te zyn, met er de be-
schryviug van te geven, welke wy door een ge
lukkig toeval in een werk van Pierre Leroux
hebben gevonden.
Ziehier wat het boek van die kelders zegt,
welke de Communisten zouden doen watertan
den, indien zy er eens mogten in neêrdalen en
hunne zakken vullen:
De kelders der bank zyn ruime gebouwen,
waerin de Bank van Frankryk hare waerdyen
in veiligheid stelt. Zy maken deel van het voor
liggend hotel, en niets is verwaerloosd gewor
den om ze tegen eiken aenval te beschermen.
Eene poermyn zelf zou onmagtig zyn orn de
muren te doen springen, welke uit graniet, yzer
en kalk saemgegoten, gemaekt zyn. Wat betreft
de schikkingen van 't binnenste der kelders, en
de wyze, waerop men er in nederdaelt, ziehier
inligtingen, welke onze lezers waerschynlyk
mei belang zullen vernemen.
Zoodra men de eerste trappen is afgegaen,
welke naer de intrede der kelders geleiden, be
vindt men zich voor eene yzeren deur met dry
sleutels, waervan de eene in handen van den
gouverneur, de tweede in handen van den kas
sier, en de derde in handen van een toeziener
is; deze deur kan dus slechts geopend worden
door deze dry ambtenaers vereenigd.
Eens deze deur open, ziet men de geldkist
voor den gewoonen dienst, welke voor de loo-
pende zaken voldoende is. Deze geldkist is een
schrikkelyk meubel.
Alles is met geheimen gemaekt, en zoo gy met
het mecanismc niet bekend zyt,is het voldoende
ze slechts aen te raken om dadelyk gansch een
sten lof toe over zyn rydei) en over de wyze waerop
deze zelfs zyne zweep aen de tegenparly had toegewor
pen. Het is een duivelsche jóngen, en niemand kan hel
tegen hem uithouden, voegde hy er by.
lnderdaed verwekte deze overwinning groot opzien
en zoowel Hendrik als de peerden verwierven op dien
dag de algemeene bewondering. Honderden kwamen
om de dieren te zien, van wier zyde de landbouwer
niet week, en als iemand liern de vrncg deed of hy ze
niet wilde verkoopen, antwoordde hy trolsch: Nog
voor geen vyf duizend daelders geef ik ze, en gy zoudt
ze bovendien toch niet kunnen gebruiken, daer nie
mand anders dan Hendrik ze kan ryden, en zy niemand
anders dan hem gehoorzamen!
Door al deze wuorden zyns vaders had George's ver
bittering haer toppunt bereikt. Hy verliet spoedig de
herberg waer zy afgestegen waren, om zich in het ge
woel van de jaermerkten derdanszael te mengen. Eerst
tegen den avond keerde hy opgewonden, verhit van
hel dansen en drinken, terug.
Eenige zyner kennissen hadden hem bespot en hem
uitgclagchen, dat hy zelf niet gereden had. Het was
dus waer, wat zyn vader' gezegd had, dat niemand met
de peerden kon omgaen dan -Hendrik. Dal had hem
nog meer opgewonden.
De wagen stond gereed om naer huis te ryden. Hen
drik zal voorop en had de teugels in de hand. Een
aental mannen stonden om den wagen heen, om de
peerden nog eens te zien, die heden de overwinning
behaeld hadden. Zy stonden onrustig, ongeduldig het
oogenblik van het vertrek af te wachten.
George kwam naer buiten en trad naêr den wagen
toe. Aen zyne roode wangen en strakke, wezculooze
oogen kon men zien, dat hy le veel had gedronken.
Styg af, ik wil ryden! riep hy Hendrik op korten,
bevelenden loon toe.
Doe het niet, George, antwoordde Hendrik be
daerd. De dierenzyn van avond onrustig, en gy zyt
opgewonden.
Hy sprak zacht, opdat zyne woorden niet door de
omstaenders vcrslaen zouden worden. Niet de minste
eedigende uitdrukking lag er in opgesloten.
George's aengezigt werd hoe langer hoe rooder.
"i- Zyt gy misschien de meester, en ik de knecht!
riep hy luid op spotachligen toon. Ik wil ryden af
van den wagen, zeg ik u!
beiaerd oorverdoovende klokken in beweging
te brengen.
Na dit eerste compartiment, eene andere deur,
welke slechts geopend wordt, wel te verstaen,
in tegenwoordigheid van de dry bovengemelde
ambtenaers, geefl ingang tot de'bevvaerzael.
De bewaerzael is eene eivormige plaets,
waerin afzonderlyke kompartimenten, titels,
obligatie», gewigtige traktaten, kostbare ge
steenten enz. opgesloten worden: want men
weet, dat de Bank insgelyks fondsen-efïekten,
aktiën en obligatiën van allen aercL, staven,
gouden en zilveren voorwerpen tot bewaring
aenneemt, mits regt van i/8 per honderd voor
een tydstip van zes maenden.
Na deze zael komen eindelyk de kelders. De
ingang er van is verborgen door eene deur,
gansch met yzer bedekt en in den muer verbor
gen. De deur, evenals al de andere, workt met
geheime springveeren, en draeit op zich zelve,
op de wyze der italiaensche deuren.
Eens deze deur open, bevindt men zich in een
soort van put, voorzien van een spiraeltrap, zeer
smal, en vvaerdoor geen diklyvig man kan.
Merkt op, dat deze trap nog gesloten is door
dry yzeren deuren, ieder gesloten met dry sleu
tels, en welke slechts dan kunnen ontsloten
worden als de dry persoonen, welke als de dra
ken van de kist zyn aengesteld, daer zyn.
Wat al voorzorgen! zal men zeggen.
Ja, ongetwyleld; maer al deze schikkingen
laten toe, in aenranding den trap met potaerde
te vullen, en zealzoo ten minste gedurende vier-
en-twint.ig uren te bevryden. Let wel dat men
by al deze maetregelen nog eene laetste moet
voegen. De kelders zyn aldus gebouwd, dat zy
in geval van brand, van aenranding, van bur
geroorlog, op een oogwenk onder water kunnen
gezet worden, en indien het water kwam te ont
breken, dan zou men de kelders nog niet nader
kunnen komen, want er zou een damp opsty-
gen, waervan men geen greintje op straf van
de dood kan inademen.
Eindelyk bevinden wy ons aen den ingang
van dergelyke kelders. Dalen wy er verder af.
De trap heeft dry-en-veertig treden. Beneden
de trap bevindt men zich voor eene deur, nog
ee^is met dry sleutels gesloten, en die deur open,
is men in de kelders!
Deze tempels van het geld hebben 420 meters
lengte. Men kan er al het geld van gansch de
wereld in bergen.
Langs iedere zyde verheffen zich hooge yzeren
kisten, waervan de deksels met lood overgoten
zyn, hetgeen zou toelaten ze des noods spoedig
toe te zegelen.
Al de kisten dragen een opschrifl; op de eene
leest men: Staven van Amerika, 4861, 3 mil
liards. Op de andere: Stukken van 20 fr., ge
munt in 1859, 2 millioen. Op eene derde: Vyf-
frankstükken, jaren 1856 en 1857, 800,000 fr.
Hendrik draelde nog.
Nu, zal '1 haest gebeuren! riep George nog eens.
Ik wil ryden
Al hel bloed was uit Hendrik's gelaet geweken. Hy
antwoordde geen enkel woord, bedaerd wilde hy bly
ven, al zou hol hem ook nog zoo veel koslen; toch sid
derde zyne hand toen hy van den wagen steeg en do
teugels overgaf. Geef hun niette veel vryheid,
voegde hy er by.
Ik zal toch wel weten hoe ik ryden moet, gaf
George onderhoonend gelachlen antwoord,en sprong
op den wagen.
In dit oogenblik trad delandhouwer uit de herberg.
Hy hoorde de laetste woorden en rnoddc mol een en
kelen blik, wal er voorgevallen was.
George, George, vermaende hy hem op bedaer-
den toon. Wees niet onvoorziglig en laet Hendrik ry
den. Gy zyt opgewonden, kom, plaets u nevens my.
Ik wil ryden, antwoordde George luid en driftig.
Gedurende een oogenblik scheen de landbouwer be
sluiteloos wat te doen. Zyne wangen Werden meteen
ligt rood gekleurd. Hyzag George's opgewonden stem
ming en wilde wegens de omstaenders niet geerne in
twist met hem geraken. Hykwam zoo digi by hein als
mogelyk was.
Doe my het genoegen, George, en laet Hendrd'
ryden, zegde hy zacht en op verzoekenden toon tot
hem, hoewel zyne stem vandrift beefde. Heden slechts
sta ik er op myuen zin te hebben.
Ik zal ryden, riep George. Ik ben geen kind meer,
dat zich kommanderen laet. Haha! wal een knecht ver
mag, dal kan ik nog hónderdinael beter! Styg op, ik
ben het wachten moede!
Dit was den landbouwer te erg. Hy trad digt aen
den wagen en hief reeds den arm op, om George met
geweld de teugels af te nemen. Hy liet dien echter
weer zakken, daer hy inzag, dal een slryd er het on-
vermydelyk gevolg van zou zyn. Zwygend, met vast op
elkander 'gedrukte lippen steeg hy op den wagen en
wenkte Hendrik nevens hem plaets te nemen.
Laet hiy le voel naer huis koeren, verzocht deze
hem.
Hier, nevens my zult gy zittenriep Friese hem
driftig toe, want slechts met de uiterste inspanning
kon hyde meer en meer by h cm opkomende gram
schap bedwingen. W>>rtlt mortgnet.J
