N° 112. Zondag 16 February 1873. 3de Jaergang. WEKELYKSCH NIEUWSBLAD. Aelsl, 15 February. De vreemden nageaept. O) De Zondag rust. Spi anje. Zoo zong onze vrome Ledf.ganck. En inder- daed 't is slechts met zuchtend rouwen dat een echt zoon van Vlaenderen kan beschouwen wat zyn Vaderland is geworden. In plaets van dien kloeken volkstam terug te vinden wiens naem in onuitvvischbaer karakter op de bladen der geschiedenis staet ingeschreven, ontmoet hy niets meer dan een vervallen en, om zoo te zeggen verbasterd geslacht, eene natie gereed om met anderen versmolten te worden. Het is maer al te waer dat er ons zeer weinig meer overblylt om eene echte, zelfstandige natie uit te maken. Wat is eene natie? Het is eene verzameling van menschen, eene familie die onder wetten staet die haer eigen zyn, wier zeden uit eigen aerd ontspruiten, wier openbare en byzondere akten zoo min mogelyk gemeens hebben met vreemde gebruiken of vreemde leerstelsels. Wy gingen er byvoegen: eene verzameling van menschen die de zelfde tael spreken, want «de tael is gansch het volk.» L)och, wy zyn niet alleen Vlamingen, wy zyn Belgen, en als dus danig moeten wy, niet eischen dat éene tael de tael van allen zy, iets wat onmogelyk is, maer elk van onzen kant onze moederspraek bewaren, ze in weerde houden,_er trotsch over zyn, al allen, eene tael die de onderlinge betrekkingen tusschen Wael en Vlaming onderhoude.om on der verschillige «voornamen» een en de zelfde familie een en het zelfde volk te blyven. Maer, de tael uitgenomen,stellen wy, Belgen, eene echte natie daer? Hebben wy een besluer, hebben wy zeden en gebruiken uit eigen aerd ontsproten, op eigen aerd gesteund? Hel is vry toegelaten er aen te twyfelen zonder daerom juist den naem van slechten patriot te ver dienen. Het tegenovergestelde doende van de andere volkeren, die er aenhouden eene eigenaerdige natie te blyven hebben wy al wat ons eigen is door nieuwigheden vervangen, en die nieuwig heden ontleend by den vreemde. Die naaping ontdekt men in gansch onze doening, in ons politiek, in ons zedelyk en in ons godsdienstig leven. Des anderdaegs, toen de voerman de stad Lessen bereikte, kon hy zich overtuigen dal de roovers, tot dusver ten minste, hun woord waren getrouw geble ven. Zy hadden gezegd: wy zullen zorgen dat gy voor geene persoonlyke verantwoording te vreezen hebbet. En inderdacd, nauwelyks was hy de eerste siraet ingereden, of het volk kwam loegeloopen uit huizen en stegen, hem ondervragend over zyn weder varen, de stroopers verwenschend en hun slagtoffer met do grootste blyken van medelyden overladend. De jongeling, uit de vragen zeiven welke hem langs alle kanten legenslroomden, verstond dat de bevol king allernauwkeurigst was ingelicht, en, wat meer is, dat de omstandigheden van den aenval allen ten zvnen voordeele waren uitgelegd. Te Geeraerdsbergen vond hy zynen vader diep be droefd; maer de zoon, verre van bestraft te worden werd hitter beklaegd. Veertien dagen tater verwachtte hem de tweede verrassing. Rydende met zynen vracht op zes uren afstands van het geduchte Lessenbosch, ontmoette hy een stokoud manoeken, dat hem eene aelraoes vroog. De voerman gaf een sluk brood, en de bedelaer bedankte, zeggende: allen wor éetien.... De jongeling voelde kitteling in de vuisten; doch hy wederhield zich en antwoordde zooals men het hem had voorgespeld. Dien dag, en later, telkens men hem ergens het toevertrouwde koslelyk orderwoord opgaf, was zyn eene voor allen een talisman dat hem tegen alle ongeval beschutte. Ea kwam men hem te vragen hoe hy, die eens een zoo ryken buit aen de bende had opgeleverd, nu vrv en ongestoord zynen weg mogt gaen, dan antwoordde hy, dat roovers welligt zoo zwart niet waren als zy er uit zagen, noch zoo boos als men ze uitschold, enz; maer wat de vrygeleide betrof en de rest, daer- over zweeg hy stil.... (I) Eigendom der Gazette van Aelst. I. Ia ons politiek leven. Al de menschen hebben gclykenismet elkan der, terwyl al de volkeren van elkander ver schillen. De Franschen z^n ligtzinnig.de Grieken zyn sluw en doortrapt, de Lazzaroni van Italië zyn lui, de Amerikanen zyn krygszuchtig, de Engelschmans zyn Engelsclnnans, enz. enz. Is het kwalyk, in zaken van politiek, zekere maetregels in te brengen naer het voorbeeld van andere landen, waer die maetregels beslissend goed uitwerksel hebben te weeg gebragt? Inte gendeel, dat is nuttig en redelyk. Maer van den anderen kant, is het redelyk en nuttig, maatregels in te voeren en instellingen aen te nemen die, waer men ze ontleent, hunne preuf niet hebben gedaen? Dit doenwy nogtans en wy doen het voor ons ongeluk. Men komt zoo aerdig voor in een kleed dat op een anders maet is gesneden en, omdat wy dergelyke mascarade in ons politiek leven heb ben ingebragt, spreekt men in het land zelf dat wy als eene eer aenzien te mogen navolgen, van de ganzen van België en men scheldt er ons uit voor half aep en half Bedowyn. Dus, wat wy by die armzalige naaping win nen is, ten eerste, de misachting van degenen zeiven die wy zoeken na te apen en ten tweede hetaltyd toenemend verval van ons eigenaerdig politiek leven. Of zou misschien een Belg niet meer bekwaem zyn wetten te maken voor de Belgen danwel een vreemde, dan een Fransch- man? Echte en grondig belgische wetten zouden ons geluk en welvaert uitmaken en ons verhef fen in d'oogen der andere Staten. Dal volk, zou men zeggen, hoe klein ook aen getal is groot in zyne werken: het leeft door zich zeiven;» en, in plaets van ons te beschermen uiteigenbaet, Een volk werkzaem en nyverig als wy zyn heeft voorzeker aenzien in de wereld en doet van zich spreken; en toch, waren wy de meest handeldryvende natie van denaerdbol, wat zou den wy er by winnen? Waerschynjyk de afgunst en den nyd der andere volkeren. Neen, het is hel politiek leven alleen dat toont waer kracht en vroomheid zit. En wat door politiek leven te ver- slaen? Weinig en veel. Weinig, als men gebruik maekt van zyn politiek regt; Veel, als men er goed gebruik van maekt. En, men zal goeit gebruik maken, by voor beeld, van zyn kiesregt wanneer men dit regt aenziet, niet als eeneu last, maer wel als eene pligt. Wanneer, in plaets van te meenen dat gy eeiten dienst bewyst aen dengene voor wien gy stemt, gy zult mogen beginnen te gelooven dat En zoo zwegen et' eilaes! velen; velen op tol gezet dooi' de bende, voerlieden, pachters en menschen van alle slaeli, 'tzy by middel van vvelkdanig gegeven ordewoord, '1 zy by middel eencr geschrevene vryge leide, of liever van een met kruiskens en vaenljes ovcrkrabbeld stuk papier, echten rebus waer do inge- wyden der bende alleen klaer in zagen, in een woord, iets wat, dat, voor hot regt, nooit tegen hen kon ge tuigen. Die belasting en het cerlyk nakomen der geslo- leno overeenkomst, was oen der middelen door den kapitein uitgedacht om allyd geld te hebben, om zyne slagtoffere niet te luide te doen schreeuwen en do omstreken waer hy ergens eene berg- of vergadcr- plaets had, zooveel mogelyk onder zyn bedwang te houden. Weinige zyn er onder onze lezers, die nooit in bun leven Bohemers hebben gezien. Die eeuwige zwervers zyn, zeggen de eenen herkomstig uit Indie, zyn, schryven de ande ren—herkomstig uit.Moldauwin Europeeseh-Turkeië. Dat historisch vraegpunt zullen wy niet oplossenWy hebben onder de bende menigen Bohemer of Egypte- naer aengetroffon, die, voor hel regt gebragt, zynen echten naem niet wist op. te geven en veel min den naem der plaets waer hy geboren was. Dan, het is toch zeker dat het ras, dat wy Bohemers heetcn, by de honderd vyftig duizend leden, in getal verblyftin de Moldauwsche velden, en er leeft,gansch afgezonderd van de bevolking des lands. Zy zyn er hel voorwerp van ieders mispryzen en verachting en mogen er, even als weleer, de joden in Polen, geen ander openbner ambt uitoefenen dan dat van beul. Onder elkander heeten die zwervers zich Itumani- chelsmaer hunne naem verandert volgens de streken welke zydoorloopen.Het zyn ioZiguinersvan Duitsch- land, de Gypsies van Engeland, de Gitanos van Spanje, de Zing ar i van Italië en eiudelyk de Bohemers van België en Erankryk. Zy dwalen, by uitgezonden groepen, gansch Europa door, overal de gemeenste en de gevaerlyksle stielen uitoefenende. Zy hebben hunne wetten en gebruiken, ja zelfs, hunne eigene tael, een slach van dieventael of koeterwaelsch dat zy, op streng verbod, niemand, die hunnen stam vreemd is, mogen aenleeren. Alleen liet de gekozene is die u dienst bewyst en zich voor allen opolfert. En wanneer aldus, te beginnen van den ge- ringsten gemeentekiezer tot den minister toe, wanneer allen zullen overtuigd zyn dat het regt of ambt waermede zy bekleed gaen, niet weder- zydsche verpligting maer enkel strenge pligt op legt, dan zal men in België mogen spreken van eigenaerdig en zelfstandig politiek leven. Wordt vervolgd). De bond der belgische katholieke werkmans- societeiten die, sedert vyf jaren, poogingen aen- wendtomde vredelievende oplossing der werk manskwestie voor te bereiden, heeft byzonder- lyk zyne aendacht gevestigd op de noodzakelyk- heid van de afschaffing van 't zondagwerk. Te dien einde heefl hy zich tot dry ministers gewend, vragende: 1° Aen den minister van justitie, te willen, buiten gevallen van noodzakelykheiden van ge- wigtig openbaer belang, den arbeid in de werk- plaetsen van den bclgischen Moniteur de zonda gen en wettige feestdagen opschorsen. 2" Aen den minister van openbare werken a) Het verbod van den zondagarbeid, in de werkplaetsen van de staetsspoorbaen; b) Het afschaffen der koopwarentreinen en de vermindering van 'tgetal reizigerstreinen op de dagen, die moeten gevierd worden; c) De beperking van 't getal postuitdeelingen op dezelfde dagen, en de vermindering der ope ningsuren van de telegrafische bureelen. 3" Aen den heer minister van oorlog, in onze krygswetten den volgenden tekst te willen plaet- seu, gelykvormig aen de wyziging van Mgr Du- panloup, die de eenparigheid der 589 stemmers De minister van oorlog, zal door reglemen- ten aen de militairen van alle wapens, den tyd en de vryheid verzekeren, benoodigd tot tiet volbrengen hunner godsdienstige pligten op de zon- en feestdagen, door hunne onderlinge eeredicnslen toegewyd. Deze voorschriften zullen in den bclgischen Moniteur gebragt worden, en zullen al de an- dere bestaende schikkingen te niet doen, in stryd met deze nieuwe bepalingen. De Bond stelt zich insgelyks voor, nopens deze kwestie een ernstig onderzoek te openen, om in de algemeene vergadering, die hy houden zal, in de maend April of Mei toekomende, te Leuven, met volle kennis van zaken, de beste hulpmiddelen te kunnen aenbevelen. Te dien einde wendt hy zich tot de belgische geneesheeren en roept hunne aendacht in, over den invloed van het onderhouden des zondags, onder het gezondheidsoogpunt, en vraegt hun mogen zy ook niet reizen, en, ontmoet mon ergens een Bohemer alleen, wees zeker dat hy toebehoort aen eenen troep van twintig of dertig, ergens in de om streken gekampeerd. Het was in de maend February 1746. Een eenzame reiziger kwam de bacn afgezakt, die van Pelegem-by-Deinze, langs de Leie henen, afleidt naer Korlryk. Die reiziger was gekleed gelyk de gemeeno burgery der streek. Over den schouder hing hom eeneweitaseh en, onder den arm, droeg hy eenen bussel halfver- droogde planten, dien hy, al gaende en zoekend langs de bacn, gedurig vermeerderde; iets wat hem het voorkomen gaf van eenen kruidkundige of minstens van een dier kwakzalvers, die dorpen en markten alloopen en de eenvoudige lieden onfeilbare ge neesmiddelen verkoopon tegen allo ziekten en plagen, zoo van menschen als van dieren. Wat meest opmerkzaem was in zynen persoon, was de taenkleurige tint van zyn aenzicht, tint welke ravenzwarte hacrlokken en baerd nog versomberden. Een kenner had haest die bruine olieachtige huid herkend voor die van eenen Romanichel. Op weinig afstand van Zulte, kwam hem een per- sonaedje te gemoet, die hem van wezenstrekken en gestalte geleek als tweeiingsbroeders elkander kun nen gelyken. Na beiden eenen vriendclykcn groet hadden ver wisseld, sprak de tweede: Zeg op, Pieter, komt gy, na dry weken rcizens, terug met ledige zakken, ofwel wat hebt gy de moeder en de broeders te brengen. Voor beiden, Adriacn, heb ik nieuws en geld. Veel? Tamelyk. Eerst het nieuws dan; te Korlryk zullen wy rekenen. Weet dus, sprak Pieter, dat ik eergisteren Bra- band heb verlaten, waer men my voor byzondere zaken had heengezonden cn waer, broeder, ik groot gevaer heb geleden myn arm vel te laten; doch, God dank, Pieter is gezond gebleven. De stad Brussel komt, na twaelf dagen belegering, ingenomen te worden, iels, wat voor de Keizerin noodlottig het verlies van geheel hel land zal verhoesten. De Hollan- de medewerking hunner ondervinding opdat er volle licht verspreidt worde over de geneeskun dige voordeelen van dezen rustdag. De bond heeft zich ten zelfden tyde gewend tot de bedienden der yzeren wegen, posten en telegrafen, tot de ingenieurs, tot de bestuerders van fabrieken en tot de leden der nyverheids- cn koophandelssocieteiten, en heeft hen omtrent bedoelde zaek ondervraegd. In Engeland cn Nederland, onze naburen, be stoet de zondagrust; zelfs in Engeland op een oneindig gestrenger voet dan hooger gevraegd wordt, want de postkantooren zyn er des zon dags totael gesloten, evenals elke staetsinrigting. De Engelschman is echter, door die gedwon- gene rust, niet armer dan andere landen. Wel integendeel!... Abdikatie van koning Amedeus. Er wordt in de zitting der Cortes lezing ge geven van de boodschap des konings, waerin hy afstand doet van den troon. De koning zegt hierin, dat het eene groote eer voor hem geweest is, verkozen te zyn om de lotsbestemming van dit land, ofschoon het ook diep geschokt is, te geleiden. Hy was beslo ten zyn eed na te leven waerdoor hy bezwoer de grondwet te eerbiedigen, geloovende dat loyoleit kon aenvullen wat by hem aen onder vinding ontbrak. Zyn goede wil heeft hem bedrogen, want Spanje is in gedurigen stryd. Indien de tegenstrevers welke hy te bestryden had, vreemdelingen waren, zou hy het worstel perk niet verlaten hebben; maer het zyn Span- jaerden. Hy wil niet de koning zyn eener party, noch onwettig handelen; hy gelooft dat al zyne po gingen zouden vruchteloos zyn en verzaekt daerom aen de kroon, voor hem cn zyne erfge namen. Het is dan beslist! Koning» Amedeus trekt er van uit Het is te voorzien dat deze abdicatie den burgeroorlog met verdubbelde woede zal doen uilbarsten. Indien de Carlisten er eene aen- moediging in zien, zullen de andere partyen, zooals de Alfonsisten en de Rupublikeinen, die in de Cortes zeer talryk zyn, ook in het stryd- peik treden. De burgeroorlog zal erger dan ooit het Iberisch Schiereiland verscheuren en in vuer en vlam zetten. En dat is niet alles: bet is te vreezen, zegt een blad, dal by den burgeroorlog zich de sociale oorlog zal voegen, want stellig zullen de gezellen der Internationale niet stil blyven, indien een regeeringlooze toestand hun in de hand zou werken. dere, hare bondgenooten, zullen hy dal wapenfeit weinig in krygsroem winnen. Zy hadden reeds zeer slecht gevochten te Fonlenoy en even flauw hebben zy Brabands hoofdstad welen te verdedigen. Hunne zeventien bataillons en hunne twaelf escadrons zyn krygsgevangen genomen, terwyl, het handvol Oosten- rykers van het garnizoen naer Antwerpen zyn mogen v'ertrekkon. (t) Bahwal raken ons maerechalk van Saxen en prins Karei? Hebben zy er trek naer, dat zy elkander borstelen, cn als zy het beu worden dat zy elk van bunnen kant huiswaerls keeren. Ook had ik die gebeurtenis verzwegen, stond zy niet in verband met zekere myner lotgevallen. Kom ik u niet te zeggen dat ik de raven van Braband een oogenblik rond myn lyf heb zien vliegen? Inderdaed; maer, neem het my niet kwalyk, ik was het reeds vergeten? Ik wist hel; ntyne huid heeft weinig waerdc voor uIk toch houd er aen, vermits ik er maer ëene heb.... Nu, nu, wees niet verstoord, het was om te lachen. Luister dan, Adriaen, en weet dal ik vier dagen lang heb krvgsgevangCD gezeten.... Gy?.... Hebt gy misschien medegevocblen?.... Dat ware nu eens echt vcrsch nieuws, want ik heb u nooit gekend voor zeer krygszuchtig! - Met veel moeite was het my gelukt de fransche kampementen binnen te dringen om bier en daer wat te verkoopen, toen een officier, die my welligt voor iemand andere aenzag, my aengreep en myne papieren vroog. Dien dag had ik ongelukkiglyk geen ander papieren by dan die, waerin ik mvne poeiers vouw!.... Daerop schold de officier my uit voor eenen hol- landschen spion en zwoer dat hy my tegenover de Vlaemsche Poort aen eene hoogo galg zou knoopen, lot les voor de Brusselaers. Vier lange dagen bleef ik alzoo onder de bewaking der fransche soldaten. Die oolyko Gallen dwongen my zelfs aen de loop grachten te helpen werken. Een lastig stieltje, Adri aen!.... Maer ik vond er de gelegenheid by eenlge __u-M»m£i_jjpaaax3iauJxnEg]iiMriUiiiitMM»PTxaiiiiiLLiiiJijn«gaiiMBCMna^nMtiM3MiTiJMM3gOT'Ti^ iliu" lHrnairagvB'grngwp—wwwuw ■isiwLagnmniAEg*JHBwnnwrr€M»j.fc-j-i -i jjxtg.'.j Aelst Met Unreel von liet i« gcvcullgd in do Kapcllo»tracit 1*1» 11, waep olio brloven, geltleu, cüi. vruclitvry moeten Incgozonden worden. ftbonnemenUpryi j; ft.. >H Jners, vooraf betnolbaer. Voor den bulten Unu men Ingchrj ven In al de poatUuntooren, en voor de landolyke gemeenten by de briefdragers. v—7 'k llcrhael liel in de bitterheid Des hartenzonder zuchtend rouwen Kan geen gevoelig zuun van Vlaend'ren u beschouwen, Daergy, van wal gy waert slechts schaduw zyten spot. En wat 's de rede tóch van zulk een haech'lyk lot?.... Het eergevoel van uw zcllslandigheid, Uw eigen vlaemschen aerd, heht ge onbedacht vergeten, Al wat gy dierbaorst hadt, voor vreemden pronk versmeten En daerom zyt gy wacrd beschreid. gebruik mnUondo van none tael goiv.oor. tuooobon IV. I>e Bohemers. (13* VERVOLG.) nile Urm I ■nni»ji>itt'i lil» heeft. huiewolllie.II 1 (i) Annates du règne de Marie-Thérèse. Fromaijeot. Mémoires historiqurs et politiques des Pays-Bas Autrichions. Heug.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Gazet van Aalst | 1873 | | pagina 1