N° 113. Zondag 23 February 1873. 3de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 22 February.
De Revolutie in Spanje.
G-azette van Aelst
Hot Bui-eel von liet I.lod I» gevestigd In do Knpolleotrnet 11, woor olle brloven, gelden, cm. vroehtvry moeten tocgezondeu warden,
ftboaacmentaprys tt fr. Joero, voornfbotnelbner. Voor den bulten kon men Inscbryven In nl de poatknntooren, en voor de Inudelykr gemeenten by de briefdrager».
NIEUWJAERSGWTEN AEN PIUS IX.
De inschryving op de pauselyke Nieuwjaers-
giften is in byna al de katholieke dagbladen ge
opend en, even als voorgaende jaren, is de mild
heid der geloovigen groot.
Die mildheid ook wordt, even als voorgaende
jaren, veel besproken. Waeroin, vraegt men,
waerom aen den Paus gegeven? In zyn ver
guld gevang van 'tVatikaen heelt hy volstrekt
niets noodig.
Wie dat zeggen vergeten, of willen met we
ten dat de Paus, als Opperhoofd der Kerk, in
vele administratieve noodwendigheden heeft te
voorzien, en dat men hem van alles heeft ont
bloot; zy vergeten ook dat dit zelve Opperhoofd,
hoewel van alles ontbloot, niet te min de Vader
en de naluerlyke steun blyftvan al wielydt.
Waerom aen den Paus gegeven Opdat hy op
zyne beurt zou hunnen blijven gevenen, de liet-
dadigheid van Pius IX. is onuitputbaer. Een
kanunnik van Fraseati heeft den lyst opgemaekt
van de gekende liefdadigheidsakten van Pius IX.
Dien lyst heeft hy in druk gegeven, en het werk
beslaegt niet min dan duizend en honderd blad-
zyden!
Onder die duizende akten nemen wy eenen
uil den hoop.
Eenige maenden geleden verhaelden de dag
bladen de zelfmoord van zekeren Gesar Filibek,
een woeste en bloeddorstige seetaris, naer Rome
gezonden om den Paus te vermoorden. Na hy
fortuinen krachten aen de slechte sekten had
verspeeld, werd hy van dezelve verlaten, gelyk
het zyne laetste brief getuigd, en de wanhoop
bragt hem tot de zelfmoord. By het vernemen
zyner ongelukkige dood, riepen de slechten van
RomeNu zullen wy zien wat de priesters,
in hunne zoo hoog geroemde liefde voor den
mensch, zelfs voor dengene die hun misdaen
heeft, zullen doenDe weduwe en de kinderen
van Filibek zullen het ondervinden. Eh
wel, hebben tegenwoordig die weduwe en die
kinderen eene woonst en brood, liet is aen
Pius IX dal zy het te danken hebben....
Ziedaer wel het groot en edel hart van Pius IX:
Geven en vergeven
Dat men dus niet zegge: «Nooit heeft er Paus
bestaen, die zooveel hebbe ontvangen? Wy
antwoordenNooit heelt er Paus geweest, die
zooveel hebbe gegeven!
En ziedaer hoe Pius IX den St-Pieters-Pen-
ning en den St-Pieters-Nieuwjaer besteedt, en
tevens al de giften en geschenken welke hem
zoo overvloedig van alle kanten toekomen; en
onder de rykste dier geschenken tellen wy, tot
schande van menig gedoopte christen, een zadel,
IV.
I»e Bohemers.
(44* VERVOLG.)
Antwoord eerst op myne vraeg: weet gy wie ik
daer vond, by de Leybrugge.
Te weten?
Benevens den baes, Marten Cleefs, die de mak
kers zynen dienst heeft aéngëboden, vond ik daer
vooreerst Gabriël Van (Ier CruyssenJef Lehoeck den
Kokernager, Laf en andere kameraden.
Marlen en Gabriël keu ikzy zyn van Pelegem
zelf.
Meest al de anderen waren van 't Kortryksch.
Ik geloof dat er iets byzonders gebrouwd wordt en
wy eerlang van nieuws gaen hooren.
Daer weet ik iels van. Er zal, schynt het, voor
het einde der maend, algemeene vergadering gehou
den worden. Waer? ik weet het niet; maer wy zullen
gedagvaerd worden en eene der Bohemersbende zal
er tegenwoordig zyn. En nu, laet zien: hebt gy
uw perkament bevvaerd?
Neen, ik heb het niet meer....
Dwaze kul! gy die zoowel weet dan ik, dat....
Ik heb het niet meer zeg ik, maer en het is
myn tweede vraeg, weet gy in wiens handen hel
zit?
Bah! in d'handen van den eersten vos den beste,
ERRATA. By naemvcrwarring, schreven \vy, gansch'op
het einde van voorgaenden feuilleton in dry sprongen was
ik te Pelegem, by Fina Hermans in den Ossenkop. Lees
by Siska Lauwaerls, in 't Brandewynfyuis, aen de Leibrugge.
Onder dieven en soorlelyk volksken is het van overouds
de gewoonte elkanders naem Ie verminken of denzelven le ver
vangen door eenen bynaem. By voorbeeld: degene hier voor
gedragen onder de benoeming van Kokernager was eigenlyk
Pieter De Cock, van Oostende; by de bende heette men hem
Pieter Vertinden, knopmaker en Kokernager. LaJ' was Jan
Le Coumeér, van Nederbrakel, bygeuaemd Lafonuüné of, by
verkorting, LaJ'. Cies Vandergeensi, in kapittel II vernoemd,
is Tineke blyven heeten. En zoo ging het met byna al de namen
van de trawanten der bende.
(4) Eigendom der Gazette van Aelst.
versiert en bezet met de kostbaerste gesteenten
en gezonden door... den Sultan van Turkeiet...
Koning Amé'deus heeft zynen troon opgezegd,
gelyk de minste werkman zynen winkel opzegt.
Z. M. kon het niet meer volhouden en Zy is
opgetrokken.
Maccaronizeggen de kw& tongen, was uit
verkocht... Hy is verhuisd met vrouw en kind,
met even min gerucht alsde geringste werkman
verhuist, 'tzy, omdat hy niet overeenkwam met
den huisbaes, 't zy omdat hy de huishuer niet
kon betalen.
Wie was, in Spanje, de huismeester van
Amedeus?
De Revolutie.
Welken pacht had hy te betalen
De waerde en de waerdigheid zyner kroon.
Heeft hy dat betaelt?
Ja.
Waerom dan is hy gaen loopen, alsof hy
bankroetier ware? Misschien omdat hy vreesde
niet genoeg te hebben betaeld, en men misschien
zyn eigen hoofd zou hebben komen te vragen
om de rekening te sluiten....
De Republiek is geproklameerd in Spanje.
Welke Republiek?
De Internationnalen en de franschc Commu
nards hebben Brussel, Londen en Geneven ver
laten, en zyn te Madrid samengestroomd.
Het rood vaendel, het bloedvaendel, met den
dryhoek der franoma<?ons, wappert boven de
muren van Barcelona en elders.
Welke Republiek?
Zy heeft verklaerd dalSlael en Kerk geschei
den wezen; dat alle tytels van edjeldotn werden
vernietigd en al de Spanjaerds enkel citoyens
werden, even als de Franschen in 1793. En
dat in een grondig katholiek land als Spanje, en
in een land waer de minste boer tot zelfs de
laetste sti ui kroo ver zich fier weg, cabbalero of
edelman lieeten.
Wat vermag het Republiek in Spanje voor de
welvaert van het land? Niets.
Sedert jaren heeft de Revolutie dit land uit
geput. Zy heeft er van alles beproefd: verande
ringen van ministerien,opschorsingder Kamer,
ontbinding, herkiezingen nog herkiezing. Tel
kens eene politieke party aen 't bestuur kwam,
stonden al de anderen te gelyk tegen haer op;
er was geen middel van te besturen en nog veel
min van iets te stichten dat duerzaem was.
De Revolutie heelt het willen'beproeven met
eenen Koning en 't ging niet. Zy heeft haren
Koning naer huis gezonden.
die het u voor een kanne drank heeft weten te ontfut
selen!....
En weel gy v\ie die oolyke, slimme vos is?....
Raed wie, en 'k zal u antwoorden'l is dezelfde....
Eh wel?
Eh wel, Adriaen, hel was niemand dan de kapi
tein zelf!....
De kapitein!
In persoon en leven.
Ha! dan ben ik gerust! Gy weet immers hoe
uitdrukkelyk hy heell doen bevelen dat al dergelyke
stukken, paspoorten, certificaten, enz. hem moeten
overgebragt worden. Wat hy er mede doel weet ik
niet.... Zoo dan, Pieter, gy hebt den kapitein gezien!
Alle geluk is voor u; gy moogl rotsen cu reizen, ler-
wyl ik hier aen het zeel lig, ik, die zoolang reeds de
voldoening betracht dien geduchten hoofdman eens
van naby te aenschouvvenZeg eens, hoe ziet hy
eruit? Hy heeft ros haer, eh?
Stvl ros haer.
En gryze oogen?
Vonkelende geel groene vossenoogen, en eenen
dikken langen rossen bacrd.
Hoe?eénen dikken langen baerd?.... Hy is geen
twintig jaer oud....
Dal hebt gy u laten opvyzen, snul, die ge zyti....
Ik verzeker u, ik, dat de kapiloin een man is van rond
de veertig.... Heb ik hem niet gezien misschien?
En ik, ik bevestig dal hy geen twintig jacr oud
is. Degene, dien gy gezien hebt was de kapitein niet.
Hy was hel niet? hy dien ik gezien, dien ik ge
sproken heb? dien al de aenwezige gezellen Jan kapi
tein heetten? die zelf myn ezelsvel heeft afgevraegd,
hoewel ik hem niets had gezegd, en die er my een
pond groot heell voorbelaeld?.... Was het Jan de Lichte
niet, wie was hel dan, als 'l u belieft?
Daer sta ik bol op! Noglans wie anders dan
hyzou u uw perkament hebben durven doen afleg
gen?.... Wie anders dan hy is mild genoeg om er u
een pond groot voor te geven?.... Gy hebt gelyk,
Pieter, hel was de kapiteiu! Ik heb my sleebt laten
iuliehteu en hel is my eene rede to meer om myn best
te doen ten einde hem ook eens le ontmoeten.
Dat gaet, schynt het, niet al te gemakkelyk. De
kapilen laet zyn aenzicht niet zien aen iedereen, en
daerby, wie hem te vinden heeft moet een vlugge
Nu beproeft zy liet Republiek. Te weten, niet
boe lang die nieuwe besluervormzalnenbouden,
maer boe liy zal ophouden. Zal het Republiek
eindigen gelyk 't koningdom, met eene fugue
Of zal bet versmachten in het bloed gelyk de
Commune te Parys?
Zie daer voor het inwendige.
Wat de uilroeping van 't Republiek voor
Spanje zal te wege brengen buiten liet land, is
aftewachten.
Amerika loert sedert jaren op de spaensclie
Coloniën van Cuba, Porto-Ricoen de Antielen.
Zal zy de gelegenheid niet waer nemen om de
zelve onder zyne krachtdadige bescherming
le brengen?
Welk uitwerksel zal de abdikatie van Ame
deus te wege brengen op den toestand van vader
Victor-Emmanuël?
Amedeus zit nog te Lissabon en schynt niet
zeer haestig om 't buis le komen. Vader Victor
is verslagen, Humberlus is dol van spyt en
Marguarita heell gekrescben.
De troon van Italië steunt op dezelfde magt
waerop die van Spanje was opgebouwd. Staet
liy vaster dan die van Spanje? De eerste depe-
clien spraken van eenen oproer te Rome. Is
zulks niet bevestigd geworden, oproer toch zal
er komen in Italië.
Voor liet overige van Europa verbetert de
opkomst van 't spaensclie Republiek geenszins
den toestand: een Republiek in Frankryk met
Gambetta in 't verschiet; een Republiek in
Spanje wiens kleur niet meer le bctwylëlen is
en liaesl een Republiek in Italië, dat nog het
roodste van allen zal zyn!
Bismarck is zeer ongerust.
Ily verwachtte veel van zyn bondgenootschap
met bet Huis van Savoië. Nu is by Spanje kwyt:
wat kan hy met Italië alleen? Italië is onmag-
tig en is hem eer een last dan hulp.
Ook wordt er sedert eenige dagen druk ge
sproken van tusschenkomst. De tusschen-
komst zou de oorlog wezen en dccsinael zou de
nederlaeg meer kosten dan vyf milliards.
Ten ware de beiachelyke fugue van Amedeus
liet steentje ware waer Pius IX onlangs van
sprak, dal van den berg rolt om Gods besluiten
uit te voeren....
Zondagrust.
l)e inspekteur-generael Vincliant, van liet
bestuer der spoorwegen, posten en telegrafen,
heeft eene cirkulair uitgegeven, om de kwestie
te onderzoeken of liet werk zondags in de werk
huizen en op den staetsspoorweg niet kan ver
minderd worden; verder ol in de lastvoorwaer-
den niet kan worden opgenomen eene bepaling,
waerdoor bel werk op zon- en feestdagen, op
straffe van boete, kan worden verboden. Van
zynen kant he dl de Bond der katholieke Werk-
vogcl zyn. Geen dry maend ia hy in doening en reeds
heeft zyne bende vertakkingen door ganseh het land.
Gelyk wy hier het Kortryksch bewaken, heeft hy, ver-
lelde men by Marlen Cleefs, heeft hy uitzendelingen
of wervelingen in de streken van Audenaerde, Niuove,
Aelst, Gent, Brugge, Brussel, en tol Meubelen en
Antwerpen toe.
Maer dio Jan moet een echte tooveraer zyn?....
En by welke verlakking houdt hy zich by voorkeur
op?
By allen, als ge will. Hy draeft van de eene
bende naer de andere, alles schikkend en regelend,
de mannen de beste kanzen loerend le ontdekken en
levens aen alle vervolging le ontsnappen. Waer liet
nood doet, springt hy zelf vooruit en geeft aen elk het
voorbeeld van stoutmoedigheid en doortraptheid; hy
waegl zyn leven, zegde men, liever dan eene onder
neming te zien mislukken.
En de mannen willen goed meó?
Zyne mannen? Zy zouden voor hem door een
vuer vliegenTen andere, er is hier geen kwestie
van willen, hel is te moeten. Wie zich aen hem ver
bindt wordt zyne slaef, en, wilt fïc slacf niet vooruit,
hy zit er op met den stok. Die kerel beeft een hoofd
op, ik beloof hel u, en kruim in de vuisten ook; want,
om galeiboeven in den toom te bouden gelyk meestal
zyne gasten zyn, moet men een halve duivel wezen,
en die is hy. Twee ot drymaei hebben er eenigen zich
verstout le morren en tegen le spreken; maer die
arme jongens kenden waerschynlyk hun meester van
naby nog niet: ook zyn zy vast besloten voorlaen met
hem in vriendschap le leven. Ik geloof dat, ware het
mogelyk, de boereu, die hy uilslroopt en op rantsoen
zet, min schrikken voor hem dan zyn eigen volk. Ook,
hoort gy ooit zeggen dat Jan de Lichte ergens iemand
den nek heelt gebroken liet een gezel zal zyn, al ware
hy zelfs luitenant, die hem onbedacht wal le scheef zal
hebben bezien.... ban, hy heeft ontzag en niemand
verliest er by: de zaken bloeien.
Ik wou voor myn deel van morgen, sprak Adriaen,
dal ik hom ook eens zag. Maer, eilaos! ik lig aen den
ba-ud.... Ik zeg dat niet om le klagen, boort ge,
Pieter?
En klagen moogl gy niet, Adriaen, want sedert
wy by hem zyn ingelyl'd beginnen wy goede dagen te
hebben en er zyn ons nog betere beloofd.
mauskringen eene cirkulair uitgegeven en aen
beambten van yzeren wegen, posten en telegra-
ten, een aenlal vragen gesteld, geschikt om tot
de geheele of gedeeltely ke zondagrust te geraken.
KAMER DER VOLKSVERTEGENWOORDIGERS.
De discussie over liet onderwys gaet altyd
voort. Verlcdene week beeft de linkerzyde doen
zien dat voor haer dezellde maetregels, geno
men door liberalen altyd goed zyn maer, geno
men door katholieken, altyd slecht. Deze week
heeft M. Bergé, deputé van Brussel, tegen de
wet van 4842, tegen de Encykliekcn den Sylla
bus, tegen den Paus, de priesters, de kerk en
het godsdienstig onderwys eenen uitval gedaen
zooals men er misschien in onze Kamers nog
niet gehoord heeft. De linkerzyde heeft geens
zins tegen die tael geprotesteerd en bygevolg
beleden wat haer programma is voor het onder
wys: dit der vrydènkers.
Het is het eenigste dat uit de discussie van
deze week is acn te stippen, 't Is weinig en
tocli 't is veel.
Vergeten wy niet te zeggen dat dezelfde
M. Bergé de katholieken uitinaekt voor slechte
patriotten, en Vlaendercn aenziet voor een
opraepsel van dwergen en crétins omdat bet
katholiek is. Maer Bergé en degene die spraken
als hy, hebben de antwoord niet lang moeten
afwachten. MM. Thonissen, DumoiTier, Schol-
laert, enz. hebben die dolle vrydenkers alweer
eens op hun plaels gezet.
Het japansch gezantschap is verleden maendag
avond, het kvvaert na 11 ure, inet een byzonderen
trein van Parys te Brussel acngekomen.
Hel gezantschap beslaet uil vyf exellentiesdie do
ramen dragen van Iwakura, Kido, Okubo, Ito en
Yamagusti, en vyf sekretanssen. Onder het talrykc
gevolg bevinden zich twee kassiers, een byzonder
sekretaris en een japansch geneesheer. Een der sokre-
larissen dical tot tolk. Vele persoonen van het gevolg
spreken zeer goed ongelsch; de vyf gezanten spreken
enkeljapancesch.
Zy waren vergezeld door M. Dc Grool, de nieuwo
belgischcgezant in Japan; de baronsJoly end'Anethan,
ordonnancie-olTlciers, en de graef van LJrsel, legatie-
sekretaris, waren hen lot aen Bergen le gemoel ge-
gaen.
De gezanlon, welke mei hun gevolg in het Ilótel de
Belle-Vue zyn algeslapl, zyn dynsdag namiddag, ten
l uer, door den koning en dc koningin in gehoor ont
vangen. Zy hebben Z. M. de brieven van hunnen sou-
vereiri overhandigd, waerdoor ze by den koning go-
akkrediteerd zyn. M. de minister van financiën stelde
de gezanten aen den koning voor. Er had ter hunner
eer een groot diner ten hove plaels.
Twee hofrytuigen,mel zes peerden en in groot gala
livrei hebben de gezanten van bun hotel naer het pa
leis en vveêr terug gebragl. Zy werden door generael
Guitlaume vergezeld.
De karabiuiers mol de muziek van het regiment
deden den dienst aen liet paleis.
Wal ik niet begryp, viel Pieter in, is dal hy, die,
nacht en dag, lai.gs alle wegen en straten, 'zich
roekeloos alzoo blootstelt, nog niet is aeugehouden.
Daerover heb ik hen ook myne verwondering
uitgedrukt. Ik uitte zelfs de vrees dat, eens de Fran
schen in vreedzaom bezit zynde van Nederland, iets
wat niet lang meer zal vertoeven, men by de overheid
zoodanig zal roepen en klagen, dal het de sabelheeren
zullen beu worden ou dat de bende, welke tot heden
slechts niet boerenwachten heell te doen gehad, zal
beschonken worden met eenen aenval in regel waer-
aen zy,hoe uitgestrekt ook, niet lang zal wederstaen.
Dat vrees ik met u. Dok zullen wy oogen ooren
openhouden en ons in tyds uil de voelen maken Het
is niet zonder vooruitzicht dat wy altyd kampeeren
daer, waer wy met eon loopken over de grenzen zyn,
En wat antwoordde de kapitein op uwe rede?
Dc kapitein schokte de schouders, morde dat
het altyd 'l zelfde licken was en schold my uit voor
bloodaerd. JJaerby, viel hy grammoedig uit, ik
ken zo die schoone sabelheerenVerdient er iemand
in 't land gcradbraekl te worden, Y is svel dal vreemd
gespuis! In plaels van de orde te handhaven gelyk zy
er worden voor betaeld,"slroopen zy de weerlooze
boërkensuil, uit voorwendsel van vrybuilery, cn er
kan schier geen kermis of jaermarkl voorbygaen zon
der er, door hunne schuld, geen bloed worde vergo
ten. Die dappere jannen, zy hebben Betbjes kluis
ingenomen, niet uil reglcrlyk bevel, niet om verdachte
prangdicven of rooverskapiteins op le zoeken, maer
enkel omdat men hun had wysgomaokl dat er veel
geld en goed vcrborgcu lag. Doch, gelyk Betlije zegt,
het zal er niet by blyven!.... neen, by duivel en hol,
het zal er niet by blyven!!. Ik weet wie zy zyn, die
brigands; hel zyn ruiters van liet regiment Broglio
en wee hel regiment Bruglio, al moest ik er nlloeu
tegen vechten!.... Wee ook degenen, die, omdat Beth
Jan de Lichte''s moeder is, meenden eene plaets in den
hemel te verdienen met haer huis af te breken! In
persoon zal ik dio afbrekers gaen bedanken en myne
beleefdheid zullen zy zich lang gedenken.... Eu
gy, bruiuvel, snauwde hy my ten slotte toe, bemoei
u met uw pillen en zalven en niet met mv.De kapitein
loopt geen gcvacr: hy is bomvry.... En let maer op
dat gy u niet laet vangen of ik zend geheel den Bohe*
mersboel te gelyk naer de galg.
