N° 114. Zondag 2 Maert 1873. 3de Jaergang.
WEEELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(I)
Aelst, 1 Maert.
De vreemden nageaept.
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
iluileiilandscli Aieuws.
MUWfiTTri—IMnr""j /Jtf nr.-U3L.jjmJUOu^-->^raozaLit^-at^r.--v--- r -r -.Ttrgmimy UlillWIW 1 WH;«H J»W1,HW11-.'J -OJ-.-l.' rrff-. .a. ;r WAA.
G-azette van Aelst
Hot Bureel van liet l»lad is gevestigd in de Uapellestraet IV'0 11, waer allo brieven, gelden, enz. vracbtvry moeten toegezonden worden.
Aboniiemcntsprys £5 fr. 's Jaers, vooraf betuelbaer. Voor den buiten kon men inscliryven In al de postkantooren, en voor de lnndelyke gemeenten by «le briefdragers.
ii.
In ons zedelyk leven.
Onder het opzigt van het zedelyk leven zyn
\vy nog zieker dan onder dit van het politieke
loven. De huisvader moet waken opdat geen en
kel vlek de leden van zyn gezin kome bezoede
len. Ziedaereene pligt alom begrepen, maer met
alom gekweten. Over het huisgezin waken be-
staet alleen niet in het beschermen en bewaren
van deszelfs eer voor de wereld, maer vooral
van deszelfs zuiverheid van ban en geest, eu
hel is juist hetgene waer men zich niet genoeg
mede bekreunt. Wanneer de eer der familie op
bet spel staet, neemt men in tyds zyne voorzor
gen, men is op zyne hoede, men waekt en werkt
totdat men hebbe overwonnen. Wanneer bet
het 't hart geldt, de eer der ziel, gaen de eer
ste kenteekens der kwael eilaesonopgemerkt
voorbv; het is trapsgewyze dat die eer vergaet,
liet is' allengskens aen dat de kwael zich ont
wikkelt, en eens zy zich uiterlyk veropenbaert,
heeft zy reeds diepe wortels geschoten. Het is
dus, wel cerie gewigtige zending, die van over
de zuiverheid des harten te waken, en de huis
vader, die niet alleen mogelyken tegenweer in
spant om de zvuen te behoeden, zelfs tegen het
gedacht van 't kwaed, zou even groot gevaer
looped als degene die, om eene adder van na-
derby te onderzoeken, dezelve in de hand zou
nemen.
Het is om hem tot waekzaemheid op te spo
ren dat wy in korte woorden zullen verklaren
hoe die kwael in liet harte dringt, hoe men er
in gelukt is dezelve aenlrekkelyk te makeu by
den vreemde, vooral in Frankryk; en nog eens
zullen wy uitkomen op dees: hoe rampspoedig
hei is en noodlottig allyd de vreemde zeden 11a
te apen.
Hetliuisgezin vereenzelvigt zich met de vrouw:
eene echtgenote, eene zuster dringen als natuer-
Ivk hare zeden op aen dekindereu.aenden man.
liet is dus vooreerst do vrouw-welke men moet
pogen te vormen. Voor de vrouw is de wortel,
de kiem van 't kwaed de ydelheid; deydelheid
paelt aen den hoogmoed, en de hoogmoed, op
gewonden door de nyd, de jaloerscheid, de af-
jonstiglieid, voert (-ene ongelootlyke dwmg-
landy uit op het hart der vrouw.
By den huislyken haerd is de vrouw- eenvou
dig, zedig,gezet in alles.Moét zy in 'topenbaer,
in°de wereld verschynen, zy kleedt, pronkt, en
zet zicli op 0111 aller oogen op haer te trekken,
de oogen van den man 0111 er eene vleiery in te
lezen, de oogen der vrouw om 11a te speuren
IV.
Be Bt»Iiemei-8.
(15e VERVÓLG.)
De twee Bohemers trokken het naestgelegen hof
binnen. De hond, die by den ingang lag, onthaelde ze
met vriendelyk geblaf, kvvispelslcertle en trok aen
zyno kelen om by hen te zyn; de kinderen van den
pachter liepen hen juichend te gcmoel en de pachtc-
resse kwam uit om hen een gulhartig welkom toe tc
roèpen. Eens binnen, dwong zy hen oogenblikkelyk
iets te nutten, en er werden eiers, brood en koify
opgebragt waer de gasten vry het hunne van namen.
In een woord, zy werden, de kwanten, bejegend als
oude kennissen en vrienden, en geen den minsten
argwaen boezemden zy in.
De eerste honger bevredigd zynde, werd er gespro
ken van zaken. Er was veel le doen: er lag vee ziek,
de bazin had een aental oude muntstukken uil te wis
selen, enz. enz.
De Bohemers verbleven ruim een halve ucr op het
hof, waerna zy beurtelings nog een zestal andere
pachters bezochten; en, wanneer zy, overladen door
de boeren van alle slach van crkenlelyke bewyzen, te
Korlryk toekwamen, hadden zy eene felle taek afge
legd. Zy hadden honden geschoren, plalleelen her
steld, koperwerk gelapt en vertind, eene hoeveelheid
konynenvellen gekocht, de toekomst voorzegd, de
kwade hand geligl van eenen schaepslal eu vooral
poeiers bediend aen het zieke vee en oude munt uit
gewisseld.
De lezer heeft reeds geraden hoe die artislen hel
ambt van veearts verslonden. Zy zonden bespieders
vooruit, meest vrouwen, die, uit voorwendsel van
iels te koopen of le verkoopen, by de boeren binnen
drongen, cn zonder het iemand bemerkte, in kribben
cn hakken drogen wierpen, vyelke de heesten ziek
maekten, Dat heetten zy hel vee trakteeren. Dan kwa
men de kwakzalvers op en, dner zy op voorhand de
natuer der kwael kenden, viel het hun niet mociclyk
dezelve te beslrydcn cn af te keeren, en, in zyne
erkentenis, wist de bedrogen landbouwer niet hoé ze
te voldoen
Wat aongaet hun bcdrvf van bankier, nergens boden
hoeveer zy haervan nyd doet barsten. De vrouw
is maer met twee punten bekommerd; voor zy
zich vertoontWat zal men van my zeggen!
daerna: Welk ulTekt heb ikgemaekt?En daer
hebt gy geheel het leven onzer wereldsche
vrouwenZyn het daer die goede, brave, kloek
moedige vlaemsehe moeders en dochters die in
't begin der eeuw aen de zyde van man en zoon
te velde trokken om het l'ransehe juk te ver-
bryzelen.
Het juk der fransche magt is verdwenen om
plaets te maken eilaes, voor dit van den fran-
schen geest, duizendmael zwaerder en gevacr-
lyker dan het eerste!
De man brengt dien geest in het politieke
leven, de vrouw in de zeden. Dit gekke optooi-
sel dat zy een versiersel waent, wie heelt het
eerst gedragen, wie heelt het mode gemaekt?
Ergens eene comediante van eenen slechten
theater van Londen of Parys! Watzy als onmis-
baer toilet aenschouwt en aenbidt, met hetgeen
zy dikwyls zich omhangt om hare natuerlyke
schoonheid te verbasteren, was de gril ergens
van eene slons, van eene Cora PearlEn de
mannen zyn fier van zulkdanig opgesierde vrou
wen te bezitten! o dwaesheid! En liet is voor
die vrouwen dat de man zich 't lieftalligst., het
minzaemst toont,zynen hesten chic» uithaelt
en den pauw speelt!
Wiezal al de rampen tellen, stoffelyke en zedc-
lyke, welke dergeiyke zeden noodlottig mede
slepen? Enwaeraenzyn die rampen toe te schry-
ven? Aen onzen lallen zucht van de vreemden
na te apen.
III.
In ons godsdienstig leven.
Doch daerby hepaelt zich liet kwaed niet. Van
het zedebederl totde goddeloosheid, 'tis slechts
een stapje. De goddeloosheid, nog eene vreemde
plaeg, is ons ook bygebleven. Zy zyn menig
vuldig in onze Vlaenderen degenen die zich fier
achten te mogen roepen dal. zy in den Christus
niet geloovenZy haten het katholyk geloof, om
dat zy op hetzelve geen anderen zegeprael kun
nen behalen dan van het slach van die, waervan
een koning deroudheid zegde: Nog zulk eene
en ik ben verdorven. Met de andere eere
diensten spotten zy, want zy zyn vrydenkers.
Arme dwazen die Voltaire willen naapeo, hem
die toch ook niets anders was dan een aep!
't Is waer, Voltaire was nog een aep met groot
verstand; en zy, wat zyn zy Altyd zeker is het
dat zy dolle apen zyn. Beproef het, by voorbeeld,
hun te willen toonen hoe zy dwalen. Er is
geen God! huilen zy. De mensch hangt al van
het blinde lot.... Hy is herkomstig van den aep.
(O die apen!) en liet christendom moet men
versmachten in het modder. Dat hooren wy
dagelyks uitroepen, dat wordt geschreven on-
zy zich aen zonder te vragen of er in hel huis geen
oude muntstukken te verwisselen lagen, stukken van
zulk jacr, van zulk merk. Daer zy uitwisselden met
premie, gebeurde hel zelden of de vvinstgicrige pach-
tcresse kwam op met de kous. De gevraegdo stukken
werden uitgezocht, gekeurd, geteld, opgestapeld en,
boven gewigl en weerde, in nieuwe gankbare munt
lerugbetaeld. De brave boerin was uiterst in haren
schik, maer had ongolukkiglyk niet bemerkt dal, bin
nenst de verhandeling, menige harer beste gankbare
stukken,stukken die niet moesten verwisseld worden,
111 de mouw waren gekropen van den wiSselaer.... In
dat stielken waren zy zeer handig.
Zy deden zich volgaernc doorgaen voor liefhebbers
van verstorven en verworpen vleesch. Als zy in nood
verkeerden, drongen zy iu de stallen en, met eenen
langen fynen priem, staken zy eene koe of eenon os
hei hart af; zoodat, do bloedstorting inwendig gebeu
rende, de boer geen verdenken kon opvatten, niet
beter meende of het beest was aen ziekte bezweken,
en dan blywas hun hel kreng te mogen toewerpen
Het pluimgedierte verstikten zy met solfer te brandeu,
cn, hadden zy by geval lust naer een lekkere hesp,
met eenen pekelharing leidden zy, op den reuk, het
uitgelokte zwyn alwaer zy wilden.
Doch, waerindie zwervers meest gevaerlyk waren
voor de samenleving is datzy, gebruik makende van
hunne kennis van alterlei menschen, huizen en plnet-
sen, de dieven en dc baenstroopers verwittigden,
mits deel in den buit, waer geld lag en welke middelen
men had aeh te vangen om er zonder gevaer aen te
geraken.
Jan de Lichte, die, van over jaren nauwkeurig met
dc zeden en doening der Bolieihers bekend was, en
zelfs achter den sleutel was gekomen hunner tael,
welke hy tamelyk wel sprak, had zich verhaest, by hel
inrichten zyner bende, dezelve in te lyven en liurincu
troep, alsdan rond Korlryk nestelend, had hy door
vrees, mildheid cn beloften onder zynen dwang we
ten te brengen.
Zooals wy de Bohemers hier voorstellen waren zy
over honderd jacr en zoo vinden wy ze terug in onze
tyden. Geen preuven zyn aen le halen dat, sedert dc
veertiende eeuwe, tydslip waerop zy eerst gekend
werden, hunne zeden zyn verbeterd, dal zy van nunne
geheimnisvoile gebruiken hebben afgezien of meer
vertrouwen verdienen dan eerlyds. Üaerom houdt, ze
onze politie zorgvuldig verwyderd van de sleden,
der 't licht der zon in ons zoo katholiek Vlaen
deren.
Mistrouwen wy ons van die spotgeesten, van
die schoonsprekers op zyn franschP. Laeor-
daire zegde van Frankryk. Het was een bitter
droef schouwspel eene gansclie natie te zien
die afzakte naer den afgrond al schaterlachend.»
Voor het overige zyn hunne spotreden niet
weerd dat men er gehoor aen leene.
Wy zegden in het begin dat liet redelyk is de
vreemden naievolgen in 't geen zy goed hebben.
Frankryk heeft ettelyke jaren onder het juk der
goddeloosheid gestaen;de katholieken bleven er
blootgesteld aen den hoon en schimp der Vol-
tairianen, zy waren de paria's der vryheid. De
staet, ook allyd anti-katholiek, ontzegde hun
schandig alle regt; maer eindelyk toch hebben
zy hel hoofd verheven,zy hebben zich vereenigd,
zich geteld en zy slonden verslagen van te zien
dat zy zoo talryk waren. Heden zyn zy aen
't werk en het uer nadert misschien op welk
het katholiek Frankryk andermael de wereld
zal verhazen. Dat hier de fransche geestdrilt
ook onze ziel doordringe. Even als onze broe
ders van ginder, moeten wy ons doen ontzien.
Wy ook zyn de lalryksie; wy hebben slechts le
durven willen en wy vermogen alles. Dat men
voorlaen onze regten en onze vryheden eerbie
dige; dat een Rara niet meer kome zeggen dat
de bisschoppen hel ongeluk zyn van 'l land,
dat zy het in dc onwetendheid gekluisterd hou
den! Dat men ons niet meer kome toeroepen
op alle lonen dat de school van den rampzali
gen invloed des priesters moet worden ont-
slaefd; dat een Bergé ons edel Vlaenderen voor
de tribuen der Kamer niet meer komeaenklagen
en lasteren voor gansch het land, noch het uit
schelden voor een samenraepsel van dwergen
cu crétins omdat het katholiek is! Dat men ons
eerbiedige in ons leven en na onze dood! Dat
men ons onze scholen, onze tempels en onze
kerkhoven late, en vooral, dat de kiezer zyne
stem volstrekt otilzegge aen degenen die er ons
willen van'berooven!
Ontwaken wy dus uit onzen sluimer, en dan,
0 Vlaenderen,
E11 dan, dan zal
Men overal
U minnen als een spruit van adelyken bloede;
Dan bloeit ge eens als 'l gebloemt dat in uw
[tuinen bloost,
Enblyfigenogde roem, de zegen van uw kroost.
ITALIË.
Er wordt uit Rome aen den Union het vol
gende geschreven:
liet jaer 1873 zal een verschrikkelyk jaer
cskt,. vi.v- i i.m- irawgseaai
zyn; maer het zal, geloof ik, do zegeprael zien
aenvangen Tot dusverre kondigt de zegeprael
zich aen op eene grootsche wyze. Napoleon is
gestorven in january; Amedeus viel in february.
Wat verbergen de andere maenden in bunnen
schoot? Hopen en wachten wy.
Ziehier een feit dat men my dezen mor-
gend vei haelde, en hetwelk ik u onder alle voor
behoud mededeel, daer ik de juistheid er van
nog niet heb kunnen bestatigen. Men zegde my
dan, dat de H. Vader, na het berigt van Napo
leons dood vernomen te hebbeu, zicli aldus
uitgelaten zou hebben:
cc Ik hecht niet veel geloof aen de talryke
profeliën, die een ieder thans in de wereld
zendt. Evenwel bestaet er eene, die my zon
derling voorkomt. Eenigen lyd geleden ontving
ik een schryven van eene vrome vrouw, die
my groote gebeurtenissen voorspelde. Allereerst
kondigde ze my aen, dat Napoleon in january
zou sterven, en ik moet erkennen dat zy juist
geraden heelt; voorts voegde zy liierby dat tus-
schen O.-L.-V. Lichtmis cn O.-L.V. Boodschap
nog twee andere hooggeplaetsle persoonen
zouden vallen. Wie zyn zy, ik weet het niet.
Deze zyn de woorden, die den H. Vader
worden toegeschreven. Zyn ze waer, dan zouden
zy van het hoogste gewigt wezen. Een dier twee
bedoelde persoonen is reeds gevallen: 't is
Amedeus. Wie zal de tweede zyn, wiens val
eveneens voor den 25 meert voorspeld is?
Victor-Einmanuël houdt ministerraed op
ministerraed iu het Quirinael; men zegt dat hy
zich dc moeilykheden van zynen eigen toestand
niet verbergt, ten aenzien der republiekeinsche
betoogingen dergenen, die hem naer Rome heb
ben gebragt. In 'tbywezen van MM. Lanza, Sella
en Visconli-Veriosta, zou hy tegen bet gaiibal-
dische canaille, eenen uitval hebben gedaen. De
man moet weten dat zyne ro! is afgeloopen; de
republiekeinen hem moede zyn, en dat hy in
hunne banden maer een werktuig is geweest,
hetwelk nu moei verworpen worden. Ziedacr
wat Victor-Emmanuël zou moeten welen.
Ziehier een staellje dat zyne populariteit te
Rome sterk vermindert: Dezer dagen wilde hy
den karnaval eens even gaen zien; zyn rytuig
reed over het Corso, zonder een enkelên groet,
een enkele vrjendelyken blik le ontvangen. Op
het Sciarraplein deed een freer aen den koetsier
teeken om stil te houden en naderde vervolgens
M. Castellengo, die naest Victor-Emmanuël zat.
Wal hy zegde weet men niet; maer het is zeker
dat het rytuig eensklaps omwendde en in galop
naer het Quirinael terug keerde. Zes a zeven
mannen, die op den ho jk eener straet slonden,
jouwden en schuifelden den koning uit, en lie
penachter het rytuig, dat zy echter niet konden
inhalen.
waervan liunne lerugsloolende slordigheid alleen hun
den toegang ontzegt, en daerom ook, goede buiten
lieden, wacht u voor de Bohemers!....
IIcl kon acht uren van den avond zyn toen onze
twee reizigers stand hielden, niet verre van Korlryks
vestingen, voor een huis dat eon zeer ellendig uit
komen had. De zwarte muren waren op alle zyden
geborsten en proppen slroo en vodden stopten do ge
broken veustorruitjcs.
De gasten klopten aen cn er verliep een kvvaert
uers voor aleer een afgesloofd oud wyf de deur kwam
ontgrendelen. Onmiddelyk werden zy in eene ruime
benedeuzacl gebragt, waer een twintigtal personen
van heide geslachten overhoop zalen le rooken en te
drinken. De mannen droegen ofwel blauwe kielen
met roode versiersels geslikt, ofwel vesten yan lazuer
fluweel met groole zilveren knoppen. De vrouwen
'waren in schitterende kleuren uitgedosl; maer allen,
vrouwen en mannen zagen er maer smerig uit.
Er waren daer wreede wezens te zien, wezens die
hot onmiskenbaer merk van Cai'n droegenongel wyfeld
telde meer dan.eene "der aernvezigen gcreglc moor-
denaers onder zyne bloedverwanten.
Het scheen daler dien avond feest was. 't Eentonig
gedof op de rinkelhom en hel gehuil van een koppel
groote honden aen de poolen eener zware bank ge
ketend, begeleidden een choorzang, op zoo tragen en
zoo vreemd droeven maetklank aengebevcn, dat hy
luidde als een rouwklacht. Onder de dikke wolk
tabakrook, die het hol vervulde ontdekte men met
moeite eene vrouw, het -hoofd versierd met eenen
rooden turban, die eenen wilden dans uitvoerde.
By het verschynen onzer twee reizigers zwegen
muziek en zang. Zy werden onthaeld met eenen gul-
hartigen handdruk en geleid voor eene reeds bejaerde
vrouw, eenigszins schoouer gekleed dan de andere en
tronend op eenen ho'ogeren zetel l'ieter en Adriaen
groetten haer met den 'naem van Moeder, cn legden
weilasch, gordpl en al, wat zy hadden medegebragt
voor hare voeten. Moeder onderzocht het een oogen-
hlik en was tevreden; hel gezeldschap juichte ert
acnstonds werd hel avondmacl opgediend.
Moeder bekleedde de plaets van eer.
Wie de Komanichels moeder heetten en als dusdanig
verpleegden was zv, die, onder dcyrouwen gekozen,
als meesleresse of gouvernante over gansch hel
huishouden had te waken en hetzelve bcsluerdc.
Onder hel ledigen van menige kruik brandewyn,
vertelde Pielcrzyn wedervaren hy dc fransche leger
benden en Adriaen gaf verslag over de gedane visicleii
by dc boeren. Beiden wensohte men geluk, cn Sara
en Christian kregen haer deel en de loftuitingen.
Vervolgens sprak men van de huilengewone markt
welke's anderendaegs te Korlryk zou plaets hebben,
van den groolen toeloop volk welken men erverwaebte
en de vergadering kwam overeen nopens de te nemen
maetregelen om eens effendoor te knippen en tc
gapen.
Maer wanneer Adriaen het gezeldschap herinnerde
dal. namens den kapitein, twee zyner eigene makkers
gingen byspringen, ontstond er een algemeen gemor.
Waerotn dio twee mannen? vroeg een Bohemer.
Hel zal de eerste mael zyn dat wy met vreemden le
deelen hebben. Zyn wy geen volk genoeg voor die
taek? of kent men er ons misschien niet goed genoeg
voor?
Manuel, vriend, sprak Adriaen de tyden zyn
veranderd. Wy hebben ons verbonden, en ons woord
moeten wy getrouw blyven of hel zal ons berouwen.
Derhalve het hing slechts vap de kapitein af een tiental
zyner mannen alleen op te zenden, zy zyn rapper dan
wy en wy hadden'geen duit gewonnen. De twee die
morgen zullen komen zullen ons een tesken geven.
Wie zyn die twee? 'I is ten minsten noodig dat
wy ze.kennen.
Zy zullen zich kenbaor maken op de mnrkl zelve
wat-de vordceling van den buit aengael de belli is
voor moeder en de helft voor den kapitein. Is 'l zoo wel.
Alles is wel, viel Pieter in. In plaets van Ie preu
telen zouden wy den kapitein mouten bedanken.
Gelyk lïy het heciï geschikt moet hel geschikt blyven.
Is 't wel, viel een .wyf in, ik hoop toch dat gy
het nog wat zult verbeteren.
Hoe meent-gy liet Christientje.
Binnenst gy ginder aen 't sehralelen zit, wat
belet u van wal te zorgen voor de broeders in 't by-
zonder? Ware ik zoo by d'hand als gy, ik zou hel niet
nalaten.
tk hegryp, maer, kind lief, gy kent wacrschyn-
lyk de avonluer nog niet van dc zuster van zekeren
Van Cauvvcnberghc, gezegd de Wanlapper.
Ik ben nieuwsgierig.
Luister dan: het is een schoon vcrielselken otn
slapen te gaen, want liet wordt laet.
Wordt voortgezet.»
