N° 118. Zondag 30 Maert 1873. 3de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 29 Maert
Rampspoedige jaren.
In Spanje.
G-azette van Aelst
Het Bureel von liet l>liul in gevestigd In de Kapellestroet 1*1» 11, wner alle brieven, gelden, en*, vraclltvry moeten toegezonden worden.
Abonneincntsprvs K Ir. 's loers, vooraf betoelboer. Voor den bulten kan men Insehryvon lil al de poatknntooren, en voor de landelyke gemeenten by de briefdragers.
(6" VERVOLG EN EINDE.)
De ovei'stroomingen der Maesin 1741 en 1742
i'igtten vele scliade aen in het bisdom van Luik
en nog meer in Holland, waer die stroom, de
dyken doorbrekende, eene aenzienlyke uitge
strektheid lands bezette.
Het tempeest van 9 meert 1750 was noodlot
tig voor de zeekoopvaerdy en voor bet noorde-
lyk gedeelte van Vlaenderen. Vele schepen wer
den op onze kusten geslagen en de Schelde, de
dyken van den linker oever doorbrekende, be
schadigde meer dan twee mylen polder, boven
Calloo. j or
Daerna bleef Belgie gespaerd gedurende 25
jaren.
Den 12 november 1775 was het weder bui
tengewoon zacht; de lucht sc ieen helder. Den
dag nadien, 's maendags, in den namiddag,
kwam een westenwind op, die, dynsdags, noor-
derwaerts keerende, eensklaps zoo geweldig
werd dathy huizen, hoornen en torensomwierp.
Den nacht van 14 tot 13 wasafsehrikkelyk. Ner
gens in België was een ooi d te vinden waer
men beschut was tegen de dood. In de steden
werden de daken afgerukt en in de straet ge
worpen; ten platten lande werden de landbou
wers getroffen door de algerukte boomtakken
of door de puinen der huizen. De algemeene
schrik vermeerderde in eenige plaetsen, door
het inbreken der dyken. Naer gewoonte waren
het het Waesland.de omstreken van Willebroek
on Zeeiandsch Vlaenderen die meest te lyden
hadden. Nogtans de wateren bereikten in Bel
gië de hoogte niet van 1682. De grootste schade
ten onzent werd veroorzaekt door den wind en
don bliksem. In Holland had de overstrooming
zulke noodlottigë gevolgen, dat het onmogelyk
was de schade te schatten. De golven overslo-
gen aldaer ongeveer twintig vierkante mylen
gronds.
Engeland en byna al de streken van Noord-
Europa leden by die omwerping der natuer.
Van 1775 ontstond er geen buitengewone
overstrooming in België tot 14 january 1808.
Het orkaen van dit jaer duerde 46 uren. Menige
polders van hetWaesland stonden onder water.
De groote polders van KieldrechtenCalloo had
den hetzelfde lot ondergaen, had degansche be
volking niet gewerkt dag en nacht om de dyken
te versterken tegen de golven die reeds hier en
daer binnenbraken. Hadden de dyken welke die
polders verdedigen dien dag moeten wyken, al
de polders van 't land van Waes hadden voor
eenigen tyd vernietigd geweest, want Kieldrecht
v.
De plaeg van Ylacnderen.
(19® VERVOLG.)
Wy beginnen de laetste week van February.
Een taeds bejaerde doch nog kloek en vrome pach
ter kwam van Grimmingen op Geeraerdsbergen af,
langs het Rachepaillewoud henen, en naderde hel
gehucht gezegd Boschveld. Hy Irok vooruil op goeden
slap, digi gedoffeld in zyne zware bruine kazak, de
v wollen muts over de ooren en den hoed over de
muts.
Rond hem huppelde een knaepje van iets wal elf
jaer oud. Nu liep het vooruit, dan bleef het achter:
zoodat de ongeduldige vlug, voor zyn deel, minstens
dubbel weg aflegde.
Noch de oude noch de kleine hadden het veel op
praten het was al te guer weder, en zich te verwar
men met gaen en loopen wasvoor het oogenblik hunne
eerste bekommernis.
Derhalve het landschap dal zy doortrokken was
geenszins geschikt om den geest op te beureu noch
het hart te vervrolyken. In de lente, wanneer het in
bloemen en loover stond omsiert, moest het de aen-
genaemste en prachtigste wandeling opleveren. Nu
was er alles eentonig droef. Vooraen stonden eeuwen
oude eiken en brokkelende, olmen hun hobbelig ge-
raemte te wringen, en schetsten in zwarte trekken
hunne wilde lakken op eenen geel-grauwen hemel,
wiens zware neerzakkende wolken, zwanger van
sneeuw en tempeest, slechts een vael en twyl'elach'lig
licht lieten doorschynen. Hooger op, en zoover het
oog kon dragen, ontwaerde men niets dan naekte
velden cn kael geschoren heuvels. Hier en dder klom,
uit het bouwvallig schouwken eener armtierige hut,
een kronkel witten rook tegen het somber zwerk op,
of een bedelaer, haveloos en bleek, sukkelde langs de
baen, zoekend waer ergens een herbergzaem dak hem
laefnis en schuil zou bieden, of eene oude vrouw,
gekromd onder eenen bussel droog hout, trok zuch
tend voorby, murmelend eenen stillen avondgroet;
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
en Calloo zyn voor die streek als noodzakelyke
versterkingen.
Het land van Cadzand en het omliggende van
Sluis werden nog meer beproefd dan het dis-
trikt van St-Nikolaes. Geheel die streek werd
de prooi der zee.
Op onze kusten was menig ongeluk te be
treuren. Vele schepen vergingen er met man en
muis.
In 1820, van de eerste dagen van january
werd de koude allerstrengst. I)en 12 der zelfde
maend lagen al de rivieren vast. Op de Schelde
en de Maes meette het ys dry voet dikte. Den
17 begon het onvoorziens te dooien en de dooi
nam toe gelyk men het nooit had gezien. De ys-
braek was schrikverwekkend in de waelsche
provinciën, waer de wateren gedurig klimmende,
de lagere gronden overstroomden met zulk
woest geweld datzy, op vele plaetsen, gansche.
bunders land wegnamen.
Het voormalige land van Luik werd vooral
beproefd. Te Luik zeiven sleepte de Maes vele
bogen mede van de universiteitsbrug; de baen
van Luik op Hoei werd afgesneden en bleef voor
lang onbruikbaer. Op de Maes vlotteden gedu
rende eenige dagen meubels en puinen van hui
zende Maestricht haeldemen lykenop vanmen-
schen en van eene menigte huisdieren in de
golven verdronken.
Brussel had zyn deel in de ramp. De dyken
van het kanael braken door op dry verschillige
plaetsen, en gansch de nederstad stond zoo vol
strekt onder water dat men wagens en booten
moest gebruiken om de inwooners, op de zol
deringen gevlugt, levensmiddelen en de noo-
dige hulp te kunnen brengen.
Leuven en de omliggende velden ondergingen
de zelfde onheilen.
Te Antwerpen dreigde de opkomende ty kaeien
en huizen te verdelgen.
In het Waesland klom, in menige plaetsen,
het water 10 en 12 voet hoog. Vele landlieden
zouden in die rampvolle gevallen zyn omgeko
men, zonder de zellsopolt'ering der inwooners
van Dendermonde, die de menschen, op daken
en boomen gevlugt, kwamen verlossen. Gent,
Kortryk,Deynze, Audertaerde, Geerardsbergen,
Aelst, Namen, Doornyk en meest al de andere
steden en dorpen van België hadden de gevol
gen te betreuren van die schrikkelyke over
strooming, welke ook in Holland, Frankryk en
Pruisen aenzienlyke schade veroorzaekte.In
meest al de overstroomde plaetsen trokken
slechts de wateren af op einde january.
Het orkaen van 29 november 1836 bescha
digde vele prachtgebouwen en kostte het leven
aen eenige menschen. Deesmael wederstonden
onze dyken.
maer al die beweging, verre van het landschap te
verlevendigen, deed nog akeliger de eenzaemheid uit
komen van die woesteny.... Alleen de, snaeksehe
eksters hadden ze in vry bezit genomen en schenen
er de wezenlyke bewoonsters van. Rusteloos sprin
gend van tak op tak, van akker lol akker, langs de
ploegsporen en tot in het midden der gebaende
wegels, zalen zy vrolyk te wipsleerlen en onder elk
ander te snateren als kwamen zy, in hunne tael, spot
ten met den armen voorbyganger en met de ellende
der natuer!....
Een drooge bytende noordenwind was opgekomen
en sloeg de wangen onzer twee reizigers paers en
blauw.
Reeds hadden dikke sneeuwvlokken den grond
gestemd, toen opeens zoo fel de bui begon te woeden,
dat haest de vlokken, dalend en klimmend, door elk
ander kruisten zonder ergens te kunnen vastkleven.
Zoo dicht en zoo snel warrelden zy dooreen, dat zy
het oog verblindden en, onder die glinsterende wrie
meling, de voorwerpen op twee passen afstands,
hunne gedaentc verloren en niet meer te onderschei
den waren.
De knaep was aen de zyde des gryzaerds schuil
komen zoeken en hing aen zynen arm.
Vader, sprak hy, ze zyn hierboven aen 't ganzen
pluimen en ze zenden ons den dons. Ik hadde
toch nog liever hel vleesch dan de pluimen!
Vader antwoordde niet.
Niet waer, vaderken lief, herhaeldc het kind,
nog liever het vleesch, al ware hel nog zonder peper
en zout....
't ls wel! 't is wel! gromde de gryzaerd. Hebt
gy weeral honger? Nog tien minuten geduld en wy
zyn te huis.
Mag ik vooruitspringen, vroeg de knaep, en
moeder verwittigen dal wy korneu?
Spoed u dan en loop!.... Het tempeest staet op
't losbarsten.
De knaep was verdwenen en de pachter verhaestte
den slap.
Het tempeest, fnderdaed, nam gedurig toe, maer....
de n.an bleef niet lang alleen.... Onvoorziens en on
verwachts bevond hy zich in de tegenwoordigheid
van eenen flinkschen jonkman, geknoopt in eenen
langen pclsrok, den breeden hoed geschoven op de
Voortdurend droef nieuws.
De afgezanten van Frankryk en van Engeland
te Madrid komen van wegens de Internationale
een brief te ontvangen vol bedreigingen. Zie
bier de nota welke zegt men gezonden is naer
den ambassadeur van Pruisen
Ambassadeur, gy en uw gouvernement,
spant samen tegen de republiek. Om die rede
zyt gy ter dood veroordeeld. Het buis dat gy
bewoont en dat van al de Consuls, zullen door
het vuer vernietigd worden. Geen bestuer
meerMaetschappelyke schuldvereffening en
gezamentlyke verdeeling!
De Directie.
Madrid, 13 maert 1873.
Inde Kamers wordt de wanorde algemeen.
M. Castelar en de radikalen werpen elkander de
schandelykste scheldwoorden naer het hoofd.
l)e ministers geven hun ontslag en behouden
hunne portefeuille slechts tot de wederkomst
van M. Figueras uitgezonden om den oproer
van Barcelona te gaen dempen alwaer men
heeft opgeeischt de roode muts op te zetten.
Een generael, Contreras zegt men, berispte
zyne soldaten omdat zy een veld verwoesten
beplant met oranjeboomen: de soldaten wier
pen hem de oranjeappelen naer het hoofd.
Te Tarrasa hebben de soldaten hunnen kolo
nel willenvermoorden. Het garnizoen van Vale
rie weigert nog te dienen.
In de provincie van Estramadura gaen de
federalisten voort met onder elkander de eigen
dommen te verdeelen. Te Feria hebben zy het
woud in brand gestoken.
Generael Nouvellas gezonden tegen Carlos
ziet zyne soldaten deserteeren en het bestuer
zendt hem geen geld op.
Op vele plaetsen eischt men de algemeene ver
moording der priesters.
Op andere plaetsen geeft de Internationale
alleen de wet.
Madrid is bedreigt met eenen oproer der radi
kalen. In weerwil van het gouvernement, nemen
de brave menschen de noodige maetregelen om
hunnen eigendom te beschermen.
Te Saragossa heeft men het republiek fede-
rael geproclameerd; men riep: weg met de ty run
nen! Den zelfden avond kwamen de soldaten in
oproer.
...En liet bestuer heeft eene leening geligt
van '15 millioen.
Wie staet voor de heropkomst der maetschap
pelyke orde in Spanje en voor het bestaen van
dal schoon land, vergeet den twist die is opge-
gaen tusschen don Altons en don Carlos nopens
de legitimiteit der pretendenten, hoewel het
door de geschiedenis zelve van Spanje is be
wezen dat don Carlos alleen regt heeft op den
oogen, kin en neus verdoken onder eenen dikken
sjerp en eenen zwaren gaenstok in de vuist.
Baes, sprak by, dat zyn de wcérkens, he
Blikslagers! riep de pachter, gy doet my ver
schieten?.... Van waer komt gy?.... Zyt gy uit den
grond gekropen
Neen, lachte de vreemdeling, ik ben met een
pak sneeuw uit de lucht gevallen, juist in't midden
van het woudIk meende voor vast dat ik veroor
deeld was er den nacht te moeten doorbrengen; maer
ik ben er geiukkiglyk uilgeraekt, en hier sta ik.... Nu
zoek ik naer den windmolen hezyden Moerbeke; zyt
gy van de omstreken, baes, dan verzoek ik u de goed
heid te hebben my op de regie baen te brengen....
Ik heb kennis op den molen en zal er een halve uer
wachten tot de storm zy gestild.... Het weder gaet
my leelyk tegen! Ik moet te Nederbrakel zyn en, ware
ik zoo dvvaes niet verdoold geloopen, ik stond er
reeds sedert twee uren. 't Zal nu voor den laten
avond zyn en dat spyt mv uittermate.
Ik bewoon, antwoordde de pachter, de hofstede
dezen kam den windmolen. Verkiest gy het, kom
schuilen ten mynent. Het is eenige stappen gespaerd
en de spekkoek ligt op de pan: meD verwacht ons.
Kom aen, 't is hier digte by: viel de sneeuw zoo dik
niet, wy zouden van hier de schouw zien rooken.
De vreemdeling verhaestte zich hel gulhartig aen-
bod van den pachter te aenveerden.
Gekomen op eenige passen van de hofstede, moes
ten zy eenen kruiswegel over. Op een der hoeken
verhief zich een grof bewerkt kruishout gespleten
door de zon en den regen. Het droeg een Christusbeeld
waervan de linker arm van het ly! was gebroken en
akelig hing te zwieren aen eeneo verroesten nagel.
De jongeling aenschouwde het verminkte beeld,
en, het den boer tooneude:
Slechte christenen, sprak hy, die alzoo hunne
beelden laten vervallen
De bemerking kwetste ecnigszins den pachter.
Treed in, antwoordde hy, wy zyn te huis.
Eerst gerust en wal geprofileerd en dan, is de storm
niet uitgewoed, dan wat geklapt en ik zal u zeggen
wie de slechte christenen zyn, die dat beeld hebben
geschonden....
Beiden verschenen in de ruime keukenplaets.
De vreemdeling wierp een vlugge oogslag rond het
troon; dien twist vergeet by om zyne hoop te
stellen op don Carlos als zynde de eenige prins,
bekwacm om zyn land te redden. Hy alleen
durft vooruitkomen en zyn leven wagen voor
het geluk zyns Vaderlands.
Door gansch Europa ontslaet eene geestdrif
tige beweging ten voordeele zyner zaek. Zoo in
Engeland als in Frankryk komen komiteiten op,
waer geld wordt verzameld, die wapens, kanons
en krygsvoorraed opzenden; terwyl, van den
anderen kant, talryke kloekmoedige soldaten
zich komen scharen onder zyn vaendel en stry-
den voor Godsdienst en Vaderland.
De Carlisten zyn Ripoll, in de provincieCata-
lonië, binnengerukt.
Een bataillon jagers is in oproer gekomen te
Valls, in dezelfde provincie. De soldaten be
dreigden hunne officiers met den dood, die dan
ook de vlugt genomen hebben.
De spraek loopt dat de Carlisten, onder aen-
leiding van Dorregarray, de republiekeinsche
troepen te Arcos geslagen hebben.
Een ander gerucht zegt, dat de kolom van
Castanon, die uilgezonden was om de douane
posten van Dancharinea en Valearlos te herove
ren, naby Urdao door de Carlisten verrast is en
verslagen werd.
Clorente, bevelhebber van Alava, heefl de
cirkulatie der treinen op de spoorwegen ver
boden.
De Gaceta official bevestigt, dat de Carlisten
te Ripoll zyn binnengerukt. Zy bezaten dry ka
nons. De Imparcial maekt melding van het ge
rucht, dat er nieuwe teekensvan tuchteloosheid
by het garnizoen te Barcelona zyn waergenomen.
Eene depeclie uit Bayonne.van 25 dezer, zegt
dat eene republiekeinsche kolom, door Dorre
garray verslagen is te Los Arcos.
De republiekeinsche kolom van Castanon,
welke uit Irun vertrok, om de douanen-posten
van Daucharinea en Valearlos naby Urdax te
hernemen, is geheel door kolonel Martinez op-
geligt.
De cabecilla Llorente heeft verbod gelegd op
het verkeer over den spoorweg van Alava en
dit verbod wordt streng in acht genomen.
De Carlisten hebben Ripoll, in Catalonië be
machtigd. Ripoll telt wel is waer, slechts 3000
inwooners, maer het bezit eene wapenfabriek,
waerdoor het bezit van dit stadje zeer belang-
ryk wordt voor de party van don Carlos.
De Gaceta official zelve bekent, dat Ripoll voor
de republiek verloren is, maer voegt hierby als
om zich over dit. verlies te lroostei1;ook hadden
de Carlisten dry kanons in hun leger.
Eene kolom curakineros, (douanen) eene uil-
gezochte bende oude soldaten, is door de Car
listen verslagen. Dank aen spoedige onder-
vertrek.... Byden haerdvond hy eene stokoudevrouw,
benevens eene jongere boerin, wellicht 's pachters
vrouw.... Het onderzoek scheen hem niet te voldoen.
De pachter ook keek rond.
Waer is de kleine? vroeg hy. Hy is vooruilgeloo-
pen om u te komen verwittigen.
Nelis? vroeg de jongere vrouw. Ja, daer is noch
houden noch binden aenhy is alweer den huize uit.
Men is daer even komen zeggen dat, van dezen kant
Schilbcke, een gespan in nood verkeert: het is, zegde
nien, een karreken dat eene zieke vrouw naer het
hospitael van Geeraerdsbergen voert. De knecht is
gaen zien wat er schilt, cn de kleine is meögeloopen,
met eenen pannekoek in de hand die nog niet half
gaer was.
O die afgryslyke bengel, keef de baes; door zulk
een weder: het is om er geen hond door te jagen....
Dat hy nu maer toclette den knecht niet te verlaten,
of, als hy 't huis komt zal het klop zyn op de broek....
Zie, dat goedje....
Kyf niet, smeekte de oude vrouw, hy zal het niet
meer doen.
Neen, meken, als hy zestig jaer ouder zal zyn.
Nu, dat belet niet van te zitten. Kom by, sprak de
boer tol den vreemdeling, cn verwarm u.
De beleefde jonkman bedankte andermacl voor
's pachters herbergzaemheid en legde hoed, sjerp cn
pelsrok neer.
Geen twintig jaer oud scheen er die jongeling uit.
Hy had een tamelyk fraei aenzicht, gladde zuivere
waogen, nu beroosd door den koude alsof ze geblan-
ket waren; een fyn opkomend blond knevelken en
lange blonde krulharen. Waerlyk, het was een lieve
jongen, en daerby, van zeer deftig voorkomen....
Meken aenschouwde hem met uiterst genoegen.
Ik kom, sprak de vreemdeling, ik kom van de
fransche grenzen en ga, in d'omstreken van Aelst,
myn ouders huis bezoeken. Ik heb vernomen dat het
niet al te wel vaert met moeder, en hoe slecht het
weder en de baen ook zyn, toch heb ik de lange reis
ondernomen; want, gy begrypt, als moeder....
Meken knikte het hoofd. Gy zyt een brave zoon,
sprak zy, en God zal u zegenen. Ook, vriend, gy zyt
hier welkom; gy moogt hierverblyven zoolang gy wilt,
en, belielt hetu, gy moogt hier vernachten.
Wordt voortgezet.)
