N" 125. Zondag 18 Mei 1873. 3'1" Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 17 Mei.
Handel en Vyverheid.
Buitenlandsch Nieuws.
Gazette van Aelst
Het Bureel ven het b.od ie Beree«.sd In de Hopelleetrue» AP .1, woer «Me brieven, gelden, en,, vr.ehtvry moeten toege.onden worden.
Abonnement.pry. S fr. Jner., voorof betnel boer. Voor don bulten kou men Ineehryven In al de poetknntooren, en voor de Inndelyke gemeenten by do briefdrager..
Grondwettige en bewarende vereeniging te Aelst.
Benoeming van tenen kandidaet voor de kiezing
van een lid van den Provincialen-Raed, in ver
vanging van den heer Désiré Vanderheyden.
Ten dien einde vergaderden, zondag verleden,
de kiezers der Bewarende Gezindheid van de
stad en het kanton Aelst in hun gewoon lokael
den kring, Korte-Zoutstraet.
De vergadering was buitengewoon talryk;
menigvuldige afgeveerdigden van het kanton
waren aenwezig.
De Voorzitter, M. Van Wambeke, burgemees
ter en volksvertegenwoordiger, nam het woord
in den naem van M. Vanderheyden en bedankte
de kiezers voor het vertrouwen waermede zy
gedurende zoovele jaren den ontslaggever had-
den vereerd. Hy zegde wat de achtbare heer
Vanderheyden al gedaen had voor de belangen
zyner lasthebbers.
De luidruchtigste toejuichingen bevestigden
's sprekers woorden.
Vervolgens werd M. Charles Lienart voorge
dragen als kandidaet voor den Provincialen-
Raed.
M Ch. Lienart sprak op zyne beurt tot de
vergadering. Hy verklaerde hoe moeielyk het
was als waerdige opvolger van M. Vanderheyden
op te treden, maer tevens hoe hy zich gansch
en geheel ten dienste stelde van stad en kanton,
hoe hy steeds de onbesprekelyke princiepen van
wylent zynen broeder, M. Albert, zou getrouw
blyven.
M. Charles Lienart werd by algemeene stem
ming en toejuiching als kandidaet uitgeroepen.
Die keus, gedaen in den persoon van M. Ch.
Lienart, vereert tevens den kandidaet en het
katholiek kiezerskorps: Den kandidaet,
aenveerd en uitgeroepen als opvolger van den
hoogst verdienstelyken M. Vanderheyden;
de kiezers, die andermael komen te bewyzen
hoe nauw de gedachtenis van den betreurden
volksvriend hun ter harte ligt, hoe onmogelyk
liet is voor hen M. Albert Lienart te vergeten.
De kiezing is, by besluit van 't opperbestuer,
vastgesteld op maendag 26 der loopende maend
Mei.
Om van turf goede fel heetende brandstof te
maken, hebben vele uitvinders lang gestudeerd,
en vele nyveraers hebben er lang naer verlangd.
De duerte van de steenkolen maekt die uitvin
ding thans byzonderlyk wenschelyk.
De groote moeilykheid is altyd geweest het
nat uit den turf te krygen, hetzy by middel van
opdrooging door warmte, hetzy by uitpersing.
MM. Clayton, zonen, en Howlet hebben in het
fabriek der Atlas Works een werktuig geplaetst,
hetwelk dezer dagen door eene kommissie van
deskundigen onderzocht is geworden. Aen het
hoofd derzelve stond de hertog van Sutherland.
De proeven welke genomen zyn toonen aen,
dat de handelwyze van die ingenieurs uitmun
tend is. De eerste bemerking bestaet in zooveel
water mogelyk uit het moer te persen, by mid
del van eene pers welke men met een drae;er
doet werken. De stof komt uit den moerput op
eenyzeren weg in waggons, dezelve wordt in
een ronden stander geworpen en met een pis
ton geperst, zoodat het water er uitloopt door
gaetjes, welke op verscheidene plaetsen in den
stander zyn.
By eene tweede bewerking wordt de stof nog
eens in eenen stander geworpen, in welken
dezelve van elkander gescheiden wordt met
messen, en daerna met leischroeven in buizen
gedrongen, waer zy op nieuw wordt doorge-
De stof komt uit de buis in dry riemen, welke
door een snytuigtot turven worden afgesneden,
welke 3 1/2 duimen breedte, 2 1/2 duim dikteen
5 duim lengte hebben.
Die aldus afgesneden turven worden tedroo-
gen gelegd in de opene lucht waer zy op acht
tien dagen geheel hare vochtigheid kwyt gera
ken. Op die achttien dagen krimpen de turven
nog zoodanig, dat zy maer 3 duimen lang, 2
duim breed en 1 duim dik meer zyn.
In dien staet zyn zy goed om in ovens en
schouwen en in stoomtuigen gestookt te wor
den in plaets van steenkolen.
Men denkt dezelve welhaest te kunnen ge
bruiken in deyzergieteryen, want de turf, aldus
bereid, heeft eene vastheid die veel naer de
steenkolen gelykt.
Met dat madden kan men op 10 uren tyds 7b
tonnen ruwen turf veranderen in 17 tonnen ge-
persten klot. Men moet echter bemerken, dat
de uitslag van het werk verschilt volgens de
hoedanigheid van den turf en de diepte der kui
len uit welke dezelve gesteken wordt.
v.
De plaeg van Vlaenderen.
(25® VERVOLG.)
Dien avond ging de pachter byzonder welgemoed
>te bed. Hy herdacht het belankryk en langdurig ge
sprek dat hy met den jongen vreemdeling had volge
houden, was meer dan gevleid over den diepen indruk
welke zyn woord op eenen heer van zoo een deftig
voorkomen had uitgewerkt, en hy droomde dat al
de bedelaers en leeggangers van 't land zaten opge
sloten, dat men ze leerde werken, dat Vlaenderen
-eindelyk van de plaeg was verlost en er, op dertig
uren in het ronde, nergens meer te vinden waren dan
treffelyke liën.
's Anderdaegs vroeg was hy de eerste te been om
ihaestig een bezoek op het vreemdelingskwartier te
brengen. Het eerste vertrek, daer waer hy de vrouwen
had heen gezonden, was volstrekt geruimd;... het
tweede ook.
In dees laetste, gescheiden van den stal door eenen
digt gedreven berden wand, was eene plank uitge
broken.
De verraste boer kon zyn eigen oogen met geloo-
ven.
Hy kroop door het gat, trok door den stal, welke,
by middel van eene lage deur, ingang gaf tot een
benedenkamertje, waer de beste kleederen van 't huis
gezin in bewaernis lagen. Het deurken stond vierkant
open en, in de benedenkamer was een tamelyk groote
ikleerkoffer verdwenen....
De boer sprong op.... En toch afgevangen! riep
hy stampvoetend uit, en toch bedrogen, en toch be
stolen
Hy vloeg op zyne stappen terug.
In den stal vond hy het luchtvenster ontgrendeld
dat uitgaf op het veld.
Begrepen, sprak hy, het was gemakkelyker uit
te breken dan in te breken.
Hy helde het hoofd door de opening en bestatigde
hoe, onder het venster, de sneeuw was omgeworpen
en de grond was vertrapt cn hoe menigvuldige voet
sporen, de baen op, de richting van Geeraerdsberger.
wezen.
Hy stak zyne gewrongen vuist dreigend op in de
richting der stadWacht een oogenblik, gromde
hy, wy zullen eens gaen zien wie er meester is in
't land!....
(t) Eigendom der Gazette van Aelst.
Hy wekte zyn volk.
Holariep hy dat het daverde, wy zyn bestolen!
Rap een man den weg op naer Viane en een andere
naer OverboelareEen gouden Carolus voor wien my
een dief of dievegge zal leveren! Ik, ik yl de baen op
naer GeeraerdsbergenEn, zonder le peinzen op eten
of drinken, zonder te bemerken dat hy niets op het
hoofd had dan een oude, gelapte slaepmuts en zyn
kostuem geenszins was geschikt 0111 betamelykerwyze
op reis te gaen, sprong hy te peerd en dreefde, op
het spoor der verradende voetstappen, stedewaerts
henen.
Wat! wat! herhaelde hy gedurig, 't is onge
hoord Derwyzc een eerlyk man in den nek zien....
met hunne schoone papieren en reispassen.... my,
die waendc voor altyd onaenvatbaer te wezen!....
Kwam de heer van gisteren avond hel te vernemen,
hy ware bekwaem my vierkant uit le lachen.... met
myne gespannen fusieken!.... Maer wacht, wacht
een oogenblik
E11 grommend, en dreigend en zyn eigen uitschel
dend voor dom en dwaes, was hy geraekt voor eenen
uilgevrozen gracht in welks diepte hy iets ontwaerde
dat hem cenigszins verdacht voorkwam. Hy steeg af,
wierp den sneeuw ter zyde en trok:.... hy had zyneu
koffer herkend.
Dat is éen, juichte hy.
Maer de koffer was ydel....
't Is gelyk, gromde de boer, hel meubel terug
in de diepte schoppende, ik blyf toch op het spoor
der dieven, en wee (le dieven!
En voorldravende naderde hy het gehucht Atcn-
bekc, dat paelt aen het Rachepaillewuud. Tusscheu het
geboomte en de baen welke hy bereed, kreeg hy twee
in 't oog, die elk met een pak onder den arm, op
snellen stap het bosch zochten te bereiken.
De boer wrong den toom en stond.
Dat is twee! riep hy.
En zynen draver bitsig de lenden slootend, vloog
hy over hek en over haeg, de vrouwen na.
Deze keerden het hoofd, en zy ook herkenden wie
ze vervolgde.
Zy lieten vallen wat valt en verdwenen in het
bosch....
Byna was het dry, kreet spylig de boer, die
wanhoopte de heksen achter het digte kreupelhout
in te halen en zyn peerd niet geerne alleen op de
baen wou wagen te laten. Maer wacht een oogenblik,
't zal haest gaen dry worden
Hy zamelde de pakken in, en onderzocht den in
houd.
Die deugenieten, morde hy, juist onze paesch-
De prys van dien turf uit de turfweiden van
Hudderslleld, de slofen de bewerking te zamen
gerekend zou op 5 schellingen per ton komen.
>-o^o—
«PANJE.
De onderbreking welke er in de laetste dagen
by de carlistische bewegingen is opgemerkt,
wordt aen verschillende oorzaken toegeschre
ven.
Sommigen beweren dat er eene overeenkomst
jetroffen is tusschen de twee takken derkonink-
yke spaensclie famillies Bourbon, often minste
op het punt staet gesloten te worden. Daeruit
zou volgen dat de bewegingen onderbroken
zyn om met eene algemeene kracht en op uitge
breider schael hernomen te worden. Hier is het
spaensche spreekwoord toepasselyk: Quiensabe,
want die vraeg immers geeft een antwoord op
elk moeilyk op te lossen vraegstuk: Quien sabe,
wie weet f
Andere denken dat door de aenstaende ver
deeling van Spanje, in byna van elkander onal-
hankelyke Staten, de Carlisten die toch de bo
venhand hebben in de noordelyke provinciën,
zouden afzien van bloedstortingen, onder voor
behoud echter van later zich in de andere pro
vinciën te doen gelden. Dit echter is altyd ze
ker, dat voor elke konservatieve party, die sterk
is en welgemeend handelt, het beste middel
bestaet in de federalisten aen hunne eigene
worstelingen over te laten, om op een gegeven
oogenblik krachtdadig en met afdoende midde
len tegen hen op te rukken.
Men leest in den Financier ten aenzien
van den geldtoestand van Spanje
Wy vernemen, dat Spanje een gevaerlyken
karpelsprong gaet maken, die door ieder ver
wacht is cn dit land by de eindelyke bankroet
brengen.
Inligtingen, uit goede bron vernomen,
melden, dat de Staetsdrukkery zich gaet onledig
houden met het vervaerdigen eener aenzienlyke
hoeveelheid muntpapier, vvaervan natuerlyk
gedwongen koers zal gegeven worden.
Het is te vreezen, dat de dividenden der
dragers of houders van ohligatiën zullen be-
taeld worden met dit van vvaerde verminderd
papier, en hun verlies zal zyn in evenredigheid
van de vermindering van vvaerde van gezegd
papier.
Don Joaquin Ellio was in 1837 by den op
tocht tegen Madrid, hoofd van den generalen
plunje! En hy haelde te voorschyn dry vrouwen
rokken en eene lange laken kazak. Hy hing de stukken
dwars over het peerd en zette er zich by, sehrylings
tegenover.
Ze zullen z'hier toch niet komen halen, dreigde
hy, en hy reed vooruit op Gods genade.
Tusschen Aienbcke en Geeraerdsbergen ontmoette
hy geen leveude ziele meer. Dat maekte geenszins
zyne rekening uit: voorvast had hy gehoopt minstens
éënen zyner stroopers le knevelen. Doch, hy gat het
niet op, en, voor de honderdste mael herhalende dat
hy volstrekt dien dag wou weten wie eigenlyk
meester was in 't land, rende hy de stad binnen
en hield stand voor het huis van den Meier.
Van op zyn peerd vatte hy den yzeren klopper der
vogrdcur en ging er zoo wanhopig mede te werk, dal
de geburen, vreezend dat ernstig gevaer do stad be
dreigde, kwamen voren geloopen, verlegen het hoofd
waegden over vensters en halfdeur, en angstvol uit
zagen wat er voor Meiers deur gaende was....
Oordeel hoe zy lachten toen zy zagen wat drollig
man zy voor handen hadden.
He! zie nu, bqervrouw, spotte een wyf, ik dacht
niet beter of T was een g'hecl franschc brigade, en
't is nu Sint Marlen op zyn peerd!
Schoone Sinte Marien, met zyn bloote boenen
en zyn houten klompen
Met zyn gelapte puntmuts op!....
Zwyg, Vika! Ziet gy niet dal 't nen boer is die
men komt uit te spannen? Hy vlucht met de kleer-
kas!....
Hemel toch!.... 't is wellicht eene van de
bende!....
Meiers knecht kwam haestig openen en levens het
dwaes gesnater der babbelkousen onderbreken.
Wat beteckent, keef hy tegen den boer, wal bctce-
kental dat lawyt, zoo vroeg op den morgend?....
Maer toen hy bemerkte welken vreemden bezoeker
hy voor handen had, viel aenstonds zyne gramschap
cn hy lachtte ook.
Vriend,sprak hy, wy koopen geen oude kleeren...
Ik ook niet! viel de pachter vertoornd uit. lk
moei den Meier spreken.
Mynheer heeft geenen tyd.
Ik ben bestolen.
Dal deert my niet.
My wel.... En wanneer zal de Meier lyd hebben?
Als het mynheer den Meier zal believen.
En de onbeleefderik wierp de deur voor 's pachters
neuze toe.
Dat is een! gromde de boer. Zulke meesters,
zulke knechten!.... Waer henen nu?
staf onder Karei V. Hy voerde het bevel over
het leger der provinciën in 1839 en vededigde
toen voet voor voet de krygsstellingen van
Urdax, nadat de koning, overwonnen door het
viervoudige bondgenootschap en het schande-
lyke verraed van Maroto, eene schuilplaets in
Frankryk zocht.
Van dat oogenblik af was hy opvolgens de
eerste raedsman van Karei VI te Napels en in
Engeland, van Karei VII in Syrië, Frankryk en
Zwitserland. Op dry dezer maend, keerde hy
naer Spanje terug met eenen staf waeronder
namen voorkomen die te Madrid en Paryshoog
staen aengeschreven.
In de eerste plaets is hel zyn zoon, don Juan
Ellio, en zyn neef don Xaviero, zoon van graef
de Baranta, dan twee broeders van den mar
kies de la Romana, don Carlos Caro, graef van
Castelvalterro en don Thomas Caro. Die aides-
de-camp worden door de markiezen de las Hor-
manjas en Vallecerrato, don Carlos Carderon
en andere ter zyde gestaen, welke laetste bo
vendien reeds maenden lang de zaek van hun
nen koning met goed en bloed verdedigen.
Ondanks de 70 jaren welke over zyn hoofd
wegvlogen, bezit generael Ellio nog al de kracht
en levendigheid eens jongelings. De laem welke
zynen naem vooraf gaet, zal weldra liet getal
zyner manschappen verdubbelen enzynekrygs-
kundige kennissen waerborgen den goeden
uitslag der groote ondernemingen, waervan
zyne inlrede in Spanje de voorbode is.
Er zyn duizende geweeren aen de carlisti
sche vrywilligers van Guipuzcoa.Biscaye, Alava
en Navarra uitgedeeld en de Gaceta official he
kent zelve, dat Perula enEbre is overgetrokken
te San-Vincento, om aen het hoofd van twee
eskadrons eene lange verkenning op den reg-
ter oever der rivier doen. Hieruit ontstaet
de vraeg ot' generael Ellio zyne bewegingen zal
beginnen metdiekrygskundige lynteoverschry-
den.
In dit geval zou hy den famoso general don
Novillas achter zich laten, hoewel die onver
moeide wandelaer toch niet de minste onrust
baert aen den gryzen raedsheer van don Carlos.
Een carlistisch dagblad zegt, dat eenige
persoonen, op bevel, het leger van don Alfons
verlaten hebben, onder andere generael Ruiz,
wiens gezondheid zeer wankelend is, ten ge
volge van vroeger bekomen wonden, en die
zeer afgemat is van den tegenwoordigen veld
tocht. Er bestaet geen de minste oneenigheid
tusschen de carlistische cabecillas. l)on Allons
heeft met 4000 man, onder de hevelen van Sa-
Een wyf reedde hem aen zich le wenden tot den
politie-luitcnant.
Dertig slractjongens, de straot was er van vol ge
komen, boden zich ie gelyk aen om hem naer hel huis
van den luitenant te brengen.
Uit den weg, slecht gespuis, dreigde de pachler,
en hy dreefde verder op.
Er ging een algemeen hou 1 hou 1 op, cn de gansche
bende snaken draerden den getergden boer achterna.
Hy gcraekte voor het huis van den luitenant....
maer de achtbare ambtman gaf geen gehoor zoovcocg:
men zond den klager naer het Landhuis, waer hy zou
wachten tot klokslag licn ure.
Dat is twee, zuchtte do ongelukkige man. En
hy was vooruit naer 't Landhuis.
Onder wege, onnoodig het te zeggen, was de bende
sti aeljongens die hem vervolgden, merkelyk vermeer
derd, en, toen hy ter groote markt verscheen, bevond
hy zich met een gevolg van minstens twee honderd
deugenieten die riepen op Sinte Marlen en spottend
zyne benedictie vroegen, s'Mans toestand was onuit-
houdelyk geworden, zoodanig dat eenige brave lieden
zich met de zaek meenden te moeten bemoeien, da
onbarmhartige guiten uiteen dreven,'s pachters peerd
onder hunne bewaking hidden cn den boer met zyn
pak kleeren op den arm, zeer beleefd naer het kantoor
leidden van den commies der politie. Deze, zegden zy,
zou hem wel ten regie wyzen.
Hy vond den commies aen 't werk voor een grooten
lessenaer.
Die commies was een oud, klein, uitgemagerdvenljc,
met eenen grooten arendsneus die zyne kin raekte,
zoodat, de man, gelyk hy daer zal, verheven op zynen
hoogen schryfstocl, niet slecht geleek aen eenen
papegaci op zynen stek. Zyn fyn zwart oog nochtans
vonkelde van geest cn sprak van buitengewone schran
derheid.
Hy stak zyne pen achter 't oor, schoof zynen bnl
hooger den neus op en aenzag den bezoeker.
Vriend, vroeg hy, wat is er van uw beliefte?
Niemendallc. Ik ben bestolen en daermee is 't al.
Bestolen? Dan gaen wy verbaliseeren.... Uw naem
en toenaem, uw bedryf, uw geboorteplacts, uwe
woonplaels, uw ouderdom,uw....?
Gael gy my misschien ook voor den gek houden,
mynheer? Ik verwittig u dat ik het spel beu word!
Ze zenden my sedert een uer van Pontius naer Pilatus,
en....
En als gy niet wilt antwoorden op myne vragen,
kan ik niet verbaliseer en.
En als ge niet kunt verbaliseer en, verbaliseer dan
niet.