N 129.
Zondag 15 Juny 1873.
3t,e Jaergang.
WEKELYKSCÏI MEÜWSBLA1).
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 7 Juny.
Oorlogslasten.
Het Viae in sell.
De Shali te Brussel.
Biiitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
■lel Bureel van liet l>la<l is gevestigd in <le Kapellestraet IMU 11, waer alle brieven, gelden, enz. vi-nelitvry moeien 'toegezonden worden.
Aboimementsppys 8 fr. 'sjaers, vooraf betnelbaer. Voor den bulten kan men inscliryven in al de postkantooren, en voor «Ie landelyke gemeenten by de brlefdragerav
De doktrinaire pers, die meent dat ieder party
zoo ligtveerdig met princiepen en liet gegeven
woord omspringt als de hare, had wel gehoopt
dat men in onze party zich tot liet militarism
■zou bekeerd hebben.
Men dacht dat, dewyl M. Malou-minister is,
de meerderheid en de party zouden gedaen heb
ben, wat hy, de minister wilde.
Zoo ging het in den tyd toen M. Frère mees
ter was; wat deze wilde stemde de meerderheid,;
wat deze eischte nanfde liberale party gebukt
en geknield aen.
In onze party gaet het echter zoo niet, en als
M. Malou een oogenblik gedacht heeft, op zyne
beurt de rol van Frère te kunnen spelen, zal hy
nu daerointrent wel ontgoocheld zyn.
Inderdaed, de regterzy heeft aen de ontwer
pen van militarism een zeer slecht onthael ge
geven, en al heeft M. Malou doen zien dat hy
aen die ontwerpen prys hechtte, toch is men
niet geneigd in de regterzy, het princiep voor
hem, voor de militaristen of de hofkringen, op
te offeren.
Wat het publiek betreft, dit heeft zich zeer
duidelyk verklaerd en zeer wel doen zien, dat
het aen ieder persoon de ondersteuning zal ont
trekken, die met liet stelsel van verpruising
voor den dag komen zal.
Daerin volharden wy meer dan ooit; wy ver
klaren ons tegen elke verzwaring der militaire
lasten, tegen eiken stap die naer ue verpruising
leidt, omdat het neutrale België een zoo uitge
breid leger niet noodig heelt; omdat de over-
groote lasten onzen bloei en welvaert zouden
benadeelen en een groot leger, in tyd van ge-
vaer, eene reden te meer zou zyn om te wor
den geannexeerd.
Kortom, wy willen niet meer vechten, en ook
wy kunnen niet meer. Tot het laelste ontbreekt
olis de magt, sedert de scheuring der Neder-
iiiulen.
België moet groot en sterk zyn door zyne
traktaten, door eeue regtzinnige toepassing on-
z >r vryzinnige wetten, door den bloei van han
del, nyvcrheid eu scheep va er t; maer niet door
bebloedde lauweren en zoo denkt er de bur-
•gery van gansch het land over.
Volgens de Vaix zal het rapport over het
wetsontwerp der milicie-wetten, niet voor den
18 juny worden neergelegd. De beraedslaging
zou eerst op het einde van juny aenvangen en
niet voor half juJy eindigen. Het blad wyst op
de hevige oppositie, welke zich in liet publiek
en in de Kamer tegen die ontwerpen voordoet.
Het sehynt dat de minister van oorlog vooral
houdt aen de verlenging van diensttyd en de
verzedelyking van het remplacement. Van de
vermeerdering van kontingent zou hy tamelyk
gemakkelyk afzien, door liet byvoegen van vry-
willigers; verder zou hy afzien van de ie zware
vooi waerden van het remplacement.
In dit laetste geval zou de vrymakingsprys
jaerlyks bepaeld worden door de wet, en het
burgerlyk element zou op eene gemeende ma
nier in den ï'evisie-raed vertegenwoordigd zyn.
Op die punten zegt hel blad'van M. Coomans,
•dat, gebeurde dit alles, de toestand slechts
tydelyk zou vereenvoudigd en gered zyn; want
(i)
Het Reuzenplan.
(29° VERVOLG.)
Als ik zeg: de andore helft is voor my dan bedoel
ik dees, te weten, dat die andere helft ten déél valt
aen d'algcmecne kas, aen de spaerkas der bende.
Ik wil niet dat men by mynen troep honger' lyde,
want de honger ook is een onverbiddelvkc verra-
der.
Ik zegde in het Kruisken dal onze bende een echte
a associatie moet wezen, vvaer alle kanzen, slechte
ft zoowel als goede, gedeeld worden. Wy hebben
zieken en gebrekkelyken die ons Verkleefd zyn en
die wy niet mogen verlaten. Ten andere, komen er
goede dagen er komen ook slechte en, even als-al
do stielen, hebben wy ons dood-seizoen. De zoo
voordeelige lange donkere nachten beginnen in te
korten en haesl zitten wy met de zoinermaenden.
Zorgt de mier voor den winter, wy, wy moeten
onze voorzorgen nemen voor den zomer. Zoo versla
ik de zaken. Meent meester Tineke de bende beter
te kunnen opdryveu, hy neme mync plaets en Jan
de Lichte herbegint te werken voor zyn eigen reke-
ning: wy zullen zien wie van beiden eerst ryk zal
zyn.
(1) Eigendom dér Gazette van Aelst.
de buitengewone duerte van het remplacement,
welke ongeveer 3000 jongelieden gaet dwingen
persoonlyk te dienen en de reserve van 30,000
man, die door de liberalen, niet door de katho
lieken gevraegd wordt,zouden nog eene hevige
oppositie in het onzydige België doen ontstaen.
\Vy gelooven het wel.
Ziehier den tekst van het wetsontwerp, het
welk met eenparigheid der aenwezige 6 op de
7 leden van de middenseklie is aengenomen:
Art. I. In de provinciën Antwerpen, de beide Vlaen
deren, Limburg en de regtcrlykc arrondissementen
Brussel en Leuven, zullen de vervolgingen in korrek-
lionneele en kriminoele zaken iri de vlaemsche lael
plaets bebben, onder.de hierna volgende voorbehou
dingen.
Art. 2. Indien de verschyning voor de regtbank
plaets heelt op reglstreeksche daging (I) zal de voor
zitter, alvorens over te gaen lol het verhoor der ge
tuigen (2), den verdachte of zyn gevolmachtigde (3),
ondervragen, om te welen of de proeeduer in hel
vlaemsch ofin het franseh zal plaets hebben.
Art. 3. In zaken waer de openbare verschyning is
voorafgegaen van een vooral'gaende onderzoek, zal
de ondcrzocksreglor, alvorens tol het ouderhoor
van den verdachte over te gaen, dezen ondervragen
in welke lael hy wil ondcrhoorl worden (4).
Art. 4. In kriminoele zaken, zal de voorzitter van
het assisenhof, of de rcgler die door hom zal afge-
veerdigd zyn (3), na aen den beschuldigde gevraegd
te hebben, of hy eenen verdediger gekozen heeft, en
alvorens er hem een van ambtswege te geven, aen
dezen ook vragen of hy in hel fransch of in het vlaemsch
wil verdedigd vorden.
Indien de beschuldigde geen nd'vokael heeft en het
vlaemsch verkiest, zal de voorzitter hem van ambts
wege een advokaet geven die in slael is, hem in die
lael te verdedigen.
Art. 3. In de' "gevallen door do voórgaendë schik
kingen voorzien, zullen al de feilen en akten van de
proeeduer, hierin begrepen de pleitreden en het re-
kvvisitorium, in de tael plaets gryncn welke door den
verdachte of beschuldigde gekozen is.
Nogtans zal de vervolgde party, zelfs na eene der
twee gebruikelyke talen gekozen te hebben, haren
verdediger kunnen machtigen, hare verdediging in
de andere lael voor te dragen. Van die vergunning
zal akte aengeteekent worden in hel proces-verbael
der zitting.
In dit geval, zal de magt, om gebruik-te maken van
de cindelyk gekozene tael mei volle regt aen het
opcubacr ministerie en de burgerlyke party loehoo-
rende, doch slechts alleen voor de pleitreden.
Art. 6. De lael gehpuikt in eersten acnleg zal ook
in beroep gebruikt worden, behalve wat in voor'
gaende artikel over de pleidooien gezegd is. De voor
zitters der beroepshoven en de prokurcurs generael
by deze reglbanken, zullen elk voor wat hen betreft
de noodige maelregcls nemen, om de uitvoering de-
zer voorschieten te verzekeren.
Art. 7. De burgerlyke party zal gebruik maken van
de lael gekozen door den beschuldigde.
Indien er meerdere beschuldigden zyn, die allen
niet dezelfde tael gekozen hebben, zal de burgerlyke
party vlaemsch spreken en de proeeduer zal in die
tael plaets hebben, behalve voor de feilen uitsluitend
die beschuldigden aengaende, welke franseh verkozen
hebben.
Art. 8. Er zal akte gehouden worden, op straf van
nietigheid, van de ondervragingen en antwoorden,
waerover er in de art. 2, 3 en 4 der legenwgordige
wel gesproken is.
(1) Art. 182.van het wetboek der krimineele reglsvordering.
(2) Art. 153 van hel wetboek enz.
(3) Art. 152 idem.
(4) Art. 91 en volgende, idem.
Art. 293 en volgende, idem.
Telken male wy vergaderen zullen wy doelen als
er te doelen valt.—Meester Embo,hacl do beurs op
Embo wierp een handvol munt op de tafel en Tineke
was de eerste om do hand uit te steken.
Tineke, spotte Simon Yscnbacrt, dal zou ik in
uwe plaets van den kapitein niet aen veer üem
Geld heeft gceuen naem, morde Vandergeensl,
en ik heb zooveel regt als iemand.
Deelt onder en onderverdeelt by uwe onderhoori-
gen, elk volgens zynen graed en verdiensten.
En nu, vooraleer te scheiden, twee allerhelanksle
acnbevelingen.
Ten eerste, ik wil volstrekt- niet dat men ons
aenzie en uitschelde voor moordenaars.... stelen is
ft ons vak en sleten alleenOm aen huil Ie geraken,
om oenen lastigen getuige van kant te helpen, om
acn dc galg te ontsnappen, is, ik heken hel, is hel
soms noodig met hot mes te spelen. Nogtans gaet er
M niet al te lichtzinnig mede te werk. Wordt er eene
lating gegeven, hel zy slechts daer waer hel anders
niet zyn kan, om u te verweren. Moocdcry bederft
de beste zaken, sporen van bloed zyn mpeielyk uit
te wisschen eu wie zich zou plichtig makeu aen
nulteloozc wreedheid zal te doen hebben met my,
vergeel het niet. Daerby geen pistolen te schie-
ten in de sleden of daer waer de gebuerle lalryk is:
bel is een beste middel om volk hy te roepen en
acnslonds overmand te worden. Gebruikt stokken
met looden appels. Dêrgclyk wapen wol behandeld
legt werk af: eéne slag op bet hoofd brengt den
kloekslen tegcnkainper buiten stryd. Verroert hy
Wy hebben gemeld dat do shah van Perziö, den
16 dezer maend mei zyn gevolg le Brussel zal acn
komen.
Na België doorreist le hebben, zal de shall zich te
Oostende voor Woolwich inschepen» In do haven
van Oostende wordt reeds eene kleine vloot van vyf
stoomschepen der engclsche marine verwacht, welke
als geleide aen den perzischen souverein zal dienen.
De ontvangst zal officieel zyn.
De shali heeft reeds Berlyn verlaten, waer hy de
nieuwsgierigheid voortdurend heeft gaende gemaekt.
Dc Perzen doorkruisten de stad in alle sourlcn van
rytuigen, en zyn vergezeld van eenen leidsman. Zy
bezichtigen de openbare monumenten en bezoeken
de publieke ambtenaren. Zy zyn zeer nieuwsgierig
naer de europesche gewoonte, gaen van hel eene
magazyn in hol andere, bekykeri alles; vragen naer
dc pryzen van elk voorwerp, macr vertrekken zonder
iets te koopen.
De shali spreekt zeer gemakkelyk de franscho tael;
zyn ceremonie kostuem is lelterlyk met diamanten
en gesteenten bedekt. Hy geeft prachtige juwcelen
ten geschenke aen de princessen der hoven waer hy
de gaslvryhcid ontvangt, en men zegt dal liy voor dc
koningin van Engeland een hal.ssieraed heell bestemd,
hetwelk eene waerde bezit van een half inillioen.
Zyn gevolg is even prachtig uitgedosebt. Ily berydl
een snccuvvwil arabisch peerd met rood geverfden
sleerl en heell eeno verzameling allerschoonste hon
den hy zich, benevens een heel magazyn kassen en
gereedschappen van den zonderlingslon vorm. Alhoe
wel hy niet byziende is, gebruikt hy dikwyls een
gouden bril. Op dc slraol groel-hy niemand, hy slaerl
alleen de dames aen en beziet de hoeren welke hem
groeten en de schildwachten die het wapen presen-
tceren.
De shali draegl gcenc rysporen, en somtyds ver
andert hy op 24 uren wel zeven macl van kostuem.
Meet'lyds echter draegl hy eene zwart lakenen vest,
somlyds heeft hy een broeden halsband aen, welke
hem d¥schouder en borst bedekt, en by wylcudraegl
by versiersels, die van overgroeid gesteenten gemaekt
zyn. Hy gaet nooit voorby een spiegel zonder er in
le zien. Hy is een weinig kaelliool'dig. Zyne voelen
zyn eenigzins binnenwaeris gekeerd, en voor wat
zyne houding, gang, gestalte, aengezichl en bacrl
betreft, daerin gelykt hy treffend op Napoleon III;
behalve dat de lint zyns aengeziehts hruiucris en zyn
oogen openhartiger zyn.
Door een eenvoudig middel, reist de slinh zonder
den persisohen grond le verlaten. Eiken morgend
slroo.it men persische aerde in zyn leerzen; want
hie wan wordt er overal een grootcn vóorracd in een
koffer meëgenoraen.
Nasser Eddin leeft streng zekere gewoonten na;
zoo draegl hy by voorbeeld geen linnen, ontkleed
zich des nachts nooit geheel eu slacpl op den grond
even als de volkeren der aziaiisehe streken die zich
geen vast verblyf gekozen hebben.
Toen een bediende van hel russisch hof, hem voor
de eerste mael zyn bouillon bragt, dronk hy dien uit,
maer als men hem zyn tweede geregt van liet onlbyt
bragl, ging liy loopen: heL onlbyl moet hem in eens
gebragl worden, en geen kristen mag hem zien eten.
De shali cel dikwyls, en houdt van fruiten en lek-
kerny. Niemand zyner dienaren of zyncr ministers
mag in het openhaer en in zyne tegenwoordigheid
gaen zitten, zelfs zyn grootvizier blyfl achter zynen
zetel re-glslaen.
Het aeuslaende bezoek van den shall van Perzië
gecll hier veel stof lot pralen. Volgens gerucht zou dc
koning 100,ü0l)'l'r. uil zyne eigene kas besloden, om
den oosierschen gast te onthalen.
Nazat'-el-Eddiu, dc shall van Perzië, heelt te kennen
gegeven, dal hy naer Europa gekomen is, niet om le
lééren legers samenstellen en oorlog te voeren, maer
enkel om de kunsten van den vrede in volle werking
le zien. Hy komt uit een land, dat door een afsehuwe-
lyken hongersnood van meer dan twee jaren ontvolkt
nog en wordt hel volstrekt noodig, plant hem dan
eenen langen nagel in hel hart of plakt liern een
masker van pek op hot aenzichl. Hel is dc raed van
ons aller eer en meester, van sieur Dominicus Car-
louche aen zyne makkers. Dc jongen heeft het voi
ce gehouden lot zyn achl-eii-twinlig jaer, loen hy, den
18 november 1721, te Parys, zich levende liet rad-
braken....
't Is 'tschoonste van zyn hisiorie niet, bemerkte
do zot van Wortegem.
Tol lieden hebt gy getrouw mynen raed gevolgd,
en, dank aen uwe onderwerping hebben wy taine-
lyk veel gewonnen, men lael ons in vrede begaen en
over hetgeen wy tol heden hebben verricht zal nouir
misschien geen haen nog kracicn. Volhardt gel-yk
gy zyt begonnen en na korten tyd zult gy myn plan
lol uiyne volmackle uitvoering zien komen. Daerom
nog eene laelste aenbeveliog.
lk wist sedert lang hoe zeer men zich alom mis
te trouwt van zwervers en Icegloopers, maer sedert
een gesprek dat ik, ecnige dagen geleden, gehad
heb mul zekeren pachter niet verre van Geeraerds-
hergen, weet ik het nog veel béter. Ook myn besluit
is genomen. Ik wil niet meer dat er iemand in de
bendezydie.ondervraegd of vervolgd, niet aenstonds
voldoende bowys kan geven van vaste woonplaels
en vast bedryl. Daerom er moet beginnen gewerkt
te worden. Het zal u wat lastig vallen, macr toch
u 't moei zyn, ik gebied hel! Maekt dees myn streng
bevel kenbaer aen al de makkers. Vangt eenen stiel
aen; of beter nog, vorhuert u by dc boeren; macr
is geworden; hy komt in Europa om te zien hoe men
daer kanalen graofl, spoorwegen nenlogl, schepen
bouwt, handel on nyvcrheid acnmocdigt. Legers licb-
bon barbacrsclie volken ook; sehitlorende unifoi'mon
en kostuiHon hebben zo zelfs in rykc verscheidenheid;
cn om een vorst van Porzië eerbied iu te boezemen,
moet men hem datgene tooncn, waerdoor een hc-
schaefd volk zich van oen onheschaefd onderscheidt.
IRANKRVK.
De schade gedurende de regeering der Com
mune, aen de eigenaers van Parys toegebragl»
beloopt de som van 50,843,700 Ir. By deze som
moet men voegen
Verlies der algemeene maga-
zynén van la Villetle. Ir. 42,748,014
Departementale gebouwen 7,665,000
Openbaren onderstand. 900,369
Yzeren weg en nyverheids-
geslichten. 894,297
Dokken van Saint-Ouen. 459,766
Tezamen. Ir. 73,483,206
Do monumenten welke aen de - stad cn den
staèt loehooren, zyn in deze sommen nog niet
begrepen.
Men leest in bet Journal officiel, dat bet
franscbe gouvernement, den 5 dezer maend,
weder 250 millioen aen Duitschland beeft ge
stort, vertegenwoordigende bet eerste vierde
gedeelte van liet vyfde milliard der oorlogs
schadevergoeding. Er blyl'l thans nog 750
millioen te betalen, waervart reeds 300 millioen
in geld eu bankbiljetten beschikbaer zyn.
Er is cindelyk een begin gemaekt met de
uitvoering dor werken tol beroprigting van de
Vendóme-kolom. Maendag morgend zyn 12 werk'
lieden begonnen met bet plaelseu der beschot'
ten die de stellingen moeien afsluiten.
De invoer ie Parys voor de maend mei»
bedroeg 247 millioen francs. Hel totael der in
voeren voor de vier eerste maenden van dit jaer,
beliep tol 1 milliard, 23 millioen, tegen 1 mil
liard, 163 millioen voor betzelfde tydslip van
1872. De uitvoer iu mei 1873 beliep lot 536 mil
lioen en bet Lolael der uitvoeren voor de vier
eerste maenden van bet loopende jaer bedroeg
1 milliard, 311 millioen, tegen 4 milliard, 460
millioen francs voor dezelfde vier maenden van
4872r
ihjitsciib./ii*) i>.
Keizer Wilhelm is onpasselyk en liet is waer-
schynlyk dat zyne reis naer Weenen nu geene
plaets zal hebben; maer in den löop der maend
augusty zal by zich naer Gastein begeven en
wellicht alsdan ook de hoofslad van üostenryk
bezoeken.
M. von Bièmark is voornemens de kerk
vervolging voort te zetten en de uitoefening van
bet pauzclyk gezag zooveel megelyk te belem
meren. Den 9 dezer beeft by in tien Hyksdag
verklaerd: dat by by de kiezing van eeu
nieuwen Paus, zal onderzoeken of die kiezing
regelmatig beeft plaets gehad, en of de geko
zene in staet is de reglen uit te oefenen, welke
by moet uitoefenen.
Deze woorden worden door alle weldenken-
den ten hoogste afgekeurd. Inderdaed, wat
heelt von Bismark zich ook le bemoeien met
de kiezing, van eenen Paus waorovcr men hem
overigens niet zal racdplegen, hem zoomin als
wclkdanigc andere kanseliei\
slaept er niét, gy zoudl des nachts uwe vryheid
moeten missen. Werkt er by dage en vestigt zooveel
mogclyk uwe woonst in de bosschen; 't is daer dat
wy elkander best kunnen ontmoeten cn spreken.
Voor hel overige blyven wy ons oud. gebruik gc-
trouw. Daer waer w.y voor het oogenblik wonen,
laten w.y dc gebuertè in vrede, en, gaen wy uit op
expeditie, het zy twee of dry uren verder de streek
in. Wy moeten doen gelyk de flliwynen. Waer zy
nestelen sparen zy de kiekens om er te gaen plui-
men ergens verder op..-.. Dus, hel is en blyfl gezegd:
van morgen af uitgezien naer werk!.... Ik meen te
bemerkendai myn bevel geenszins overeenkomt met
meester Tinckc's welbehagen?.... Ily is het nogtans
die dc eerste zich er zou dienen naer le schikken,
want hy is dc onvoorzichtigste van allen. Tineke
verleert voel geld en niemand weet te zeggen van
watt' hel komt.... Tiuckc hoUdl men verdacht en
men is reeds bozig met zyn strop te vlechten....
Werkt gy? vroeg Tineke, stout en ouhoschaomd-,
Ik? Hel is alom geweten dat ik boerenknecht hen
le Zomergem. Sedert acht dagen ben ik op reis met
een pak vlas. Gaet zien by den ingang der krocht,
ft hel pak ligt er.
Tineke stond langzaem regl.
En ik, sprak hy, ik stierf nog liever van hongef
dan te werken!.... My dunkt, ik zeg het luide genoeg
opdat eenieder hel hoore, en.... ik lach wat braef met
do bevelen van Klyster Licht
(Wordt voortgezet'i