N° 134.
Zondag 20 July 1873.
3(,e Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
J)e Bende van Jan de Lichte.'
Aelst, 10 July.
De Briefdragers.
Builenlandsch Nieuws.
Gazette van Aelst
Het Bureel van het I»la<l Is gevestigd In de Kapellestrnet IV0 11, wner alle brieven, gelden, enz. vrachtvry moeten toegezonden worden.
Abonnementsprjs ÏJ fr. 'sjaers, vooraf betaelbaer. Voor den buiten kan men Insehryven In al de postkantooren, en voor de landelyke gemeenten by de briefdragers.
HANDEL, NYVERHEID EN LANDBOUW.
Er begint zich eenig licht voor te doen in de
kolenkwestie. De grootste voorstaenders der
hooge markt, bepalen zich int by de verzekering,
dat de bestaende kwoteering nog ten minste
8 maenden zal duren, devVyl het tevens moeilyk
zou vallen vandaeg nog iemand te vinden, die
durit beweren, dal de tegenwoordige pryzen
eenige kans hebben om als grondslag te dienen
voor de toekomende verhandelingen, welke dan
alleen met ligte wyzigingen zouden in voegen
blyven.
Men is reeds teruggekeerd om den koers van
22 tot 23 fr., gebrekspryzen te noemen, en
wezenlyk zyn dit overdreven kwoteeringen, die
een groot gebrek, in kolen aenduiden, waervan
vroeger nooit spraek was, en welke niet lang
meer zullen voortleven.
Ziehier hoe de Houilleur de Paris zich over de
kolenkwestie uitlaet: HetgeneinEngelandvoor
valt, waer de beweging van afslag duidelyker
wordt, bewyst niet alleen dat er geene overeen
komst bestaet, maer bovendien dat de party,
welke tegen de hooge pryzen ingaet, veel beter
is ingerigt dan de andere, en ook op liet punt
staet de overwinning te behalen. Eene groote
vermindering van aenvraeg voor de twee doelen
van Amerika beeft gevoelig de opbrengst van
yzer in Engeland vertraagd, en hieruit ontstaet
eene verzwakking in de pryzen der steenkolen.
Er is reeds eene daling van 2 shillings op de
pryzen der steenkolen van Cardiff en Nieuw-
Castle, en dat bewyst duidelyk, dat de steen
kolen geregeld den loop der yzernyverheid vol
gen. Het zou voldoende zyn om laetstgenoem-
•den nyverheidstak niet een tiende te verminde
ren, 0111 ter beschikking der uitvoerders van
steenkolen eene hoeveelheid van 6 millioen ton
te stellen, welke voldoende zyn om doorslaende
te handelen op de Fransch-Belgische markt,
en er den prys 3 tot 4 fr. per ton te doen dalen.
Wy naderen dus het keerpunt van denkrisis.
Het is onnoodig vandaeg over de pryzen te
spreken daer de officieele kwoteering lr. 22 staet,
omdat de aenbestedingen voor den Staet aen
.fr. 20-90 hebben plaets gehad.
Up de fransche markt laten de koopers ge
heel niets van zich liooren.
De yzernyverheid blyft altyd evenzwak. Hoe
wel er behoefte genoeg bestaet, wacht toch het
verbruik naer verderen afslag; men stelt uit tot
den aenstaenden winter en vooral hierin doet
zich de samenhang tusscheu yzer- en koolny-
vei'heid op eene doorslaende wys gevoelen.
Ook in Frankryk is de yzernyverheid zwak.
■De koersen in Champagne staen aen 178 tot
(1)
viu.
Kor «te bezoek.
(34e VERVOLG.)
Ban, in 't jaer 0. H. 1746, den 3 july, den zondag
ma 't apostelfeest was het kermis te Aeist.
Ga u niet inbeelden geachte lezer, dat onze ker
missen van over honderd jaer te vergelyken staen
met onze hedendaegsche feesien. Sedert dien, vooral
sedert de eerste fransche omwenteling, wat al ver
bastering hebben de eenvoudige vlaemsehe zeden niet
ondergaen, wat al verandering onze aloude gebruiken
Alsdan liep alles stil en rustig af, en nu?.... Dan, wy
klagen niet: wy zyn van onze eeuw en wy moeten er
meê varen. Het goede nemen wy er van mede en het
•overige laten wy daer. Knorren en morren wy soms
•en zeggen wy: in grootmoeders tyd ging hel beter!
onze kleinzonen ook zullen morren en knorren, en
klagen dal het ten onzen tyde heter ging.... Dat is de
gang der eeuwen, en zoo moet de wereld verslyten.
Iets toch is zeker en onbetwistbaer, te weten dat
onze oude kermissen nog gaef het karakter droegen
van derzelver oorsprong. Kermis zegt zooveel als
kerkwyding, en de kermis, hier even als elders, vyas
vooral een godsdienstig feest. Wie de godsdienstige
plechtigheden dien dag niet had bygewoond, was van
de kermis niet of word geleld als vreemdeling.
Op eersten kermisdag, na de hoogmis, was het
processie. Deze plechtigheid had van overouds hel
voorregt van onzeggelyken toeloop binnen de muren
te lokken, en het was met rede.
Den luisterryken stoet vooruit, figureerden, onder
het geleid hunner dekens en hoofdmannen, de am
bachten en corporatiën, de gilden en de rethorica-
kamers, met hunne banieren, blazoenen en zinne
beelden.
Men zag daer, onder anderen, den eed der Graen-
halle, en dien der Drapiers; doch wie meest
en liefst bemerkt werden waren de llinksche en dooi
de zon gezengde Vrye-Sehippers of Vry-Matenmei
hunne schoone roode vest, bezet met schitterende
vergulde knopkens.
180 fr. voor houtzuivering, 145 tot 150 voor
cokegietsel, 300 tot 350 voor het gelamineerd
cokeyzer en 360 fr. voor machineriën nummer
20.
In het departement der Moezel, staen de zui
vere gietsels fr. 137-50, in Opper-Marne zyn de
pryzen onveranderd gebleven.
Er wordt.bovendien van geene belangryke
verhandelingen gesproken en de opgegeven
pryzen zyn onzekerder dan ooit.
Op sommige dorpen van Limburg kennen de
landlieden heel goed de kunst om hunne paer-
den, als het op verkoopen gemunt is, een
schoon aenzien te geven en hun zelfs vet te
maken; zy geven hun by een weinig haver veel
gekookte aerdappelen.
Het is door de ondervinding geleerd, dat
rauwe aerdappelen, aen het melkgevend vee
toegediend, de melkgeving zeer bevorderen,
daer de gekookte tot vetwording dienen.
Men mag evenwel niet uit het oog verliezen,
dat ruwe aerdappelen met omzichtigheid moe
ten worden gevoederd; daer zonder deze voor
zorg en in te groote hoeveelheid aen het vee
gegeven, dit voedsel als verzwakkend moet
worden aenzien; alzoo moet men met geene
grootere hoeveelheid aerdappelen voederen dan
de helft van het rantsoen of van de dagelyksche
portie, welke het gewone voeder uitinaekt.
In dit geval, wanneer eene koe by voorbeeld
dagelyks 10 kilog. hooi te gebruiken heeft,
moet men niet meer dan 5 kilog. geven, waerby
8 of 10 kilos aerdappelen zouden kunnen ge
voegd worden.
By het mesten van varkens moet men begin
nen met de aerdappelen rauw te voederen
zoowat tot de halve mesting, wanneer men ze
kookt en er gemalen garst of ander meel mede
mengt; men laet dit mengsel wat verzuren en
roert er dan een paer handen vol zout of salpe
ter en een weinig zand door, alvorens het den
varkens te geven.
By't mesten van runderen gaet men op dezelfde
wyze te werk, uitgezonderd dat men ze niet
laet verzuren; dat men de paerden tnet gekookte
aerdappelen een schoon aenzien kan geven,
zegden wy reeds hierboven, maer kundige
landbouwers beweren, dat zy er niet te sterker
om worden; ook moeten de paerden ze koud
gebruiken, en wy herhalen hetniet in te groote
hoeveelheid.
Van al de bedienden der openbare adminis-
tratiën zyn de briefdragers en de treinwachters
stellig diegenen, welke meest het belang des
gouvernements moeten opwekken.
(4) Eigendom der Gazette van Aelst.
Na de Vry-Maten volgden de dry alom vermaerde
Gilden der stad. Vooreerst de schutters van St-Antonius
niet hun vuerroer; vervolgens de handboogschutters
van Sl-Sebastiaens-Gilde met hunnen handboog; ten
derde, de oudste Gilde van allen, de St-Jorisgasten
met hnnnen kruisboog.
Achter de Gilden de twee Rethoricakamers, die
van Ste-Calharina en die van Ste-Barbara. Deze twee
kamers, gedurig in twist en geschil, uit oorzaek dat
zy dikwyls tegen elkander hadden te kaïnpen op dc
wedstryden door de naburige steden uilgeschreven,
wedyverden nu om in de processie elkander in deltig-
heid en pracht te overtreffen; beiden, met hunne
behaelde pryzen en eermetalen, stapten om te fierst
door de straten.
En na de twee kamers de menigvuldige confreriën
der Kollegiale.
Tusschen dc rangen der confraters van Sl-Jacob
bemerkte men cenen pelgrim, met kalebas en stal en
de kracgvan zynen mantel gansch bezet met schelpen.
Het was een Aelstenaer die pas was teruggekomen
van Rome. De St-Jacobsconfrerie was hem den dag
te voren gaen inhalen aen de Brusselschepoort en had
hem stoetsgewyze gebragt tot aen het kapelleken van
O.-L.-V. ter Druiven, alwaer, ter dankzegging, de
litanie van Lorelten en het Te Deum werden gezon
gen. Het was zoo gebruik. Nu ging de pelgrim in
de processie, tusschen dezelfde St-Jacobsbroeders,
en het was de eer welke te beurt viel acn eiken bede-
vaerder der stad, die, in den loop des jaers, was
teruggekeerd van Rome of van St-Jaok-Composlello,
in Spanje.
Voor de confrérie der H. Dryvuldigheid dreef een
groep slordig uitgedoschte arme inwoners, met lang
haer en langen baerd, en overladen met ratelende
ketens. Zy verbeelden devrygekoghte christene slaven
van den H. Joannes van Matha, en zy ontvingen op
den doortocht menig milde aelmoes.
Iels wat wy niet mogen vergeten te melden, iels
wat, verhaelt men, een eeuwenoud gebruik was op
de kermisprocessie van Aelst, is het volgendeeen
Juflertje van liet Hof ten Hamme, op Mylbeke, stelde
voor de beroemde Maegd Ste-Goedele met haer lan-
teerken, gelyk zy dagelyks, met bet kraeien van den
baen, haer kasteel van Ham verliet om in dc kerk
van Moorsel te gaeu bidden, wanneer de nydige
Hun werk is aenhoudend en hunne verant-
woordelykheid zeer groot. De briefdragers zyn
gedwongen een zeker onderwys te hebben,
zonder hetwelk zy in het bestuer niet kunnen
aengenomen worden. Zy moeten bescheiden,
werkzaem, verstandig, van eene beproefde
eerlykheid zyn, allen hoedanigheden van groote
weerde, welke men slechts zelden by een enkel
perso6n aentreft.
Hunne onontbeerlyke diensten moesten dus
naer weerde betaeld worden. Nu, als zy getrouwd
zyn,dan laet hunne jaerwedde slechts een gering,
byna ellendig leven toe. De prys der mondbe
hoeften groeit van dag tot dag aen; de huishuer
is duer; kleederen en onderhoud beloopen op
een jaer veel, zelfs voor een nederig huisgezin.
De prys der kolen is sedert een jaer verdubbeld
en de opslag duert voort, men weet niet waerom.
Deaenstaeude winter zal hard zyn voor de
kleine bedienden en het gouvernement zou aen
zyne pligten te kort komen, indien het geene
niaelregelen nam om den toestand dezer moe
dige arbeiders te verbeteren.
Het departement der openbare werken wint
veel geld; de post en de yzeren wegen brengen
millioenen in de schatkist; liet zyn openbare
diensten. Is het dan den pligt niet van het
gouvernement, de bedienden dezer twee admi-
nistratiën te betalen, in evenredigheid der
diensten, welke zy bewyzen
Wy drukken de hoop uit dat wy binnen kort
het lot des briefdragers en des treinwachters
zullen mogen zien verbeteren.
SPANJE.
De spaensche republiek is ziek tot er dood,
en liet valt sterk te betwyfelen, of het nieuwe
ministerie er wel zal in gelukken, haer eenige
levenskrachten by te zetten. Do Carlisten win
nen van dag tot dag meer veld. In een gevecht
te Alpens, waren zy door 4 5000 bergbewoo-
ners vergezeld, welke in massa in opstand wa
ren gekomen, ten gevolge der buitensporigheden,
door de vrywilligers en de reguliere troepen
begaen.
Een telegram uit Bayonne,van 12 july, meldt,
dat een korps van 500 man, met 55 peerden,
onder het bevel van Ilierro, in Castillië vooruit
rukt, ten einde in deze provincie den opstand in
te rigten. Uit al de dorpen snellen er jongelin
gen aen, om den troep van Hierro te vergrooten.
In de provincie Burgos heerscht beweging,
en in de provincie Leo hebben zich carlistische
benden vertoond. Wat Galicië betreft, daer staen
dry cabecillas: Ostendi, Flors en Montanto,
ieder aen het hoofd eener gewapende magt.
In hetdistriktVimianzo hebben de boeren ge
weigerd, de belastingen aen de republikeinsche
overheden te beurten. Kr werd een detachement
gendarmen heen gezonden, maer de boeren
kwamen ten getalle van 4 a 500 in opstand; er
ontstond een gevecht, waerby er van weérszy-
den verscheidene dooden en gekwetsten vielen.
Arm Spanje, arme spaensche republiekOn
der den kreet van leve de federale republiek,
hield men dezer dagen don Francisco Nillo,
alcade te Malaga aen en zond men den armen
man 40 kogels in het lyf. Onder dien kreet,
rekwireert Eduardo Carvajal het geld der bank
van Malaga en heeft zich generael Gontrerasaen
het hoofd der Internationale geplaetst. De com
mune is geproklameerd te Valcncië; het teejeen
tot moord en brandstichting wordt te Alcoy ge
geven.
Een ander feit dat misschien weid ra een eind»
aen al die ellende zal stellen is, dat de Carlisten
welke het tot nu toe niet gewaegd hadden den
Ebro over te steken, daer zy wisten in het hart
van Spanje slechts wemige aenhangers te vin
den. De Carlisten rukken vooruit in Nieuw-Cas-
tilië. Daer waer zy vroeger op weinig genegen-
heip mogten rekenen, heeft de republiek voor
hen den weg bereid, want duieende en duizende
jongelingen scharen zich onder het vaendel van
don Carlos.
De Alfonsisten houden zich nog ter zyde. Zul
len zy aen de worsteling deel nemen? Waerschyn-
lyk als zy denken het spreekwoord te kunnen
toepassen: twee honden vechten om «en been,
de derde loopt er straks meê heen.
Don Carlos is eindelyk in den nacht tusschen
15 en 16 dezer Spanje binnengetreden. Inde
proklamatie, welke hy te dier gelegenheid uit
gaf, roept hy de ondersteuning in van den God
die over de heirscharen heerscht; hy 2egt dal
hy op het hooren der stem van het stervende
Spanje gekomen is, om voor God en Vaderland
te stryden.
Don Carlos wil niet met gekruiste armen
dien heldhaftigen en herstellingsstryd aen-
schouwen. Hy betreurt de verblindheid van het
republikeinsch leger, dat 15 roemryke eeuwen
onder de monarchieke vlag durft vergeten. IIy
eindigt met te zeggen: Spanje vraegt ons hulp!
Vooruit, vrywilligers! Spanje sterft! Vrywilli
gers, laet ons het redden
Er heerscht een overgroote geestdrift te
Zugaramundig waer don Carlos zich by de vry
willigers van Lizarraga aengesloten heeft.
Generael Velardo is te Alcoy binnen gerukt.
De milicie is ontwapend. De voornaemsle bel
hamels zyn ontsnapt.
Het gerucht, dat de internationalen meester zyn
van Carthagena,wordt bevestigd. De oproerlin
gen der stad worden aengevoerd door Gal vez.Zy
hebben een komiteit van openbaer welzyn be
noemd.
zwarte Satan haer lichtje kwam uitblazen, zooals dc
legende leert.
En achter dergelyke groepen en verbeeldingen
kwamen de verschillige kloosterorden alsdan ter
stede bestaende: de Kapucynen uit de Kapellestrael,
de Karmelieten van de Hoppemarkt, de Eerw. PP. Je-
suieten en de Sterheeren uit de Pontstraet.
Eindelyk de talryke geestelykheid der Kollegiale,
de negen Kanunnikken van 't kapittel met hunnen
zanger en ceremoniemeester.
En, onder den baldakyn, de nieuw benoemde heer
pastor van Aelst, tevens beken van het kapittel,
M. Paulus De Bruyne, een Geeraerdsbergenaer. Zyne
voorzaet, M. iMatlhseus Bei tonville, van Leuven, kwam
den 14 juny van den zelfden jare te overlyden.
Achter hel Allerheiligste trad op, in groot kostuem
en versierde flambeeuw in d'hand, het deftig magis-
traet der slede, Vilain XII11 aen 't hoofd zyner acht
schepenen. Niet een gedoopte christen had lot
alsdan het fameus formule uitgevonden van dc
scheiding tusschen Kerk en Staet, en nogtans onze
voorouders waren niet dom. Ook, wee dengene der
overheden die by dergelyke plechtigheid, zonder
goede en openbaer gekende rede, had durven te ont
breken! Zy waren frank van tael, onze voorouders,
en al ware de afwezige zoo edel geweest als een
Lamoral van Egmontals een de Lannoy, of een
Vilain, zy hadden hem, die brave poorters, zy had
den hem op de street met vingeren gewezen
Een piket ruilery, van hel regiment Roussillan
sloot den stoet.
En achter het piket verdrong zich tot in de uiterste
diepte derstraten,de opgesierde en digt ineengesloten
zwerm der aelstersche burgcry, vergezeld van al de
ter kermis uitgenoodigde magen en vrienden. De beste
paesehkazak en de deftige zwarte zyden falie waren
voorde plechtigheid uit de kistgchaeld.
Opden doorlochtwerd hier endaereen geweerschot
gelost de processie ter hulde; 't was, wel is waer,
tegenstrydig melde bestaende reglementenen plak
katen, maer't was zoo de gewoonte, en men zager
niet al to nauw op.
En eens de processie gedaen was, begon liet feesle-
lyk noenmael, waer, naer voorouderiyk gebruik, de
lekkere ryslpap en vlade bet eeregeregt uitmaeklen.
En daer, tusschen pot en kan, werd er volmondig
geklapt van alles, van dc huiselyke, van dc openbare
zaken, doch vooral van den slechten tyd, van de
rampen die sedert zoovele jaren de oorlog over
Vlaendercn had gchaeld» leder kloog, de stedeling
zoowel als de buitenbewoner, maer deze laetstc toch
meest. Hysprakvande ongehoorde menigte bedelaers,
landloopers, stroopers, dieven en soortelyk gespuis,
dat den reeds goruineerden hoer kwam afhalen het
weinigedat hem nog overbleef..» En zoo raekte men al-
lengskens het kapiitelvan zekere brigand, een monster
dat gezworen had al wat nog regt stond in Vlaenderen
te moord en te brand te brengen, in een woord, van
zoogenoemde Jan de Lichte, een ketter die zyne ziel
verkocht had aen den duivel en nogtans tegenwoordig,
gekoord en geketend, tc Aelst op den toren zat.... En
er werd besloten dat men, in den namiddag, den
toren van verre eens zou gaen afzien, alsook het ven-
sterken achter welks yzeren slaven de brigand lag te
treuren; want, zegde men, droevig moest hy daer zitten
treuren, vooral vandaegdat hy wist en hoorde hoe alles
rondom hem in vrolyk kermisrumoer verkeerde....
Te meer, er zou ietswat te doen zyn op de markt. Er
waren feesten in St-Jorishof, in Sl-Sebnstiaenshof, in
St-Antoniushof; ook op dc Hoppemarkt by de f.athari-
nisten, en op den hoek der Groote Markt, in het lokael
der Barbaristcn; macr.dic feesten waren voor iedereen
niet. üp de Groote Markt alleen ging het echt en waer-
lyk volksfeest zyn. Sedert gisteren avond was ter
stede toegekomen een gansche troep vreemde kunste
naars, koordedansers, tandentrekkers, gochelaers en
kwakzalvers. Zy hadden trommels en muziek eu ook
eeneu heer die op de markt zou dansen.».» En dan, die
vreemde gasten moesten geen gemeene zwervers zyn;
zy waren, wel is waer, zeer bruin van wézeh en zwart
van haer, maer ze waren zeer schoon gekleed, en
zelfs twee of dry van de voornaemsle logoerden in
de Dry Koningenwaer zy wyn dronken en zeer wel
betaelden.
Dat alles verleide men tusschen pot en kan, cn de
nieuwsgierige dischgenooicn beloofden, zoohaest de
laetsle henedictie van 't lof zou gegeven zyn, zich
marktwaerls te spoeden om dc beste plaots by het
vertoog in te nemen.
Doen wy gelyk zy, geachte lezer, want Cottcnicr,
heeft gezegd dat er, dien namiddag, op de Markt zou
gelachen worden.
(Wordt voortgezet).
