N° 136. Zondag 10 Augusty 1873. 3de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 9 Augusty.
Vlaemsch in Aelst.
Buitcnlandscli Nieuws.
Gazette van Aelst
Het Bureel van liet blad Is gevestigd lil de Kapellestraet INI0 11, waep, alle brieven* gelden, enz. vraehtvry moeten toegezonden worden.
Abonncmcntsprys £5 Fr. 'sjaers, voorafbetaelbaerVoor den buiten kan men Intchryven In al do postkantooren, en voor de landelyke gemeenten by de brleFdrngem»
Op voorstel van M. Van Wambeke, burge
meester, heeft de gemeenteraed besloten dat
van 1 October aenstaende, al wat de adminis
tratie der stad betreft, op het Landhuis zou ge
beuren in de vlaemsche tael. Bravo!
In den loop der discussie over het gebruik
der vlaemsche tael voor de regtbanken, hebben
eenige députés der waelsche provinciën te ver-
staen gegeven dat men van den Wael niet eischen
mag dat hy Vlaemsch leere, dat zulks, zoo niet
onmogelyk, dan toch zeer moeielyk voor hem zou
wezenWaerom zou de Wael geen Vlaemsch
leeren, terwyl de Vlaming, wil hy van tel zyn
voor het Bestner en het nederigste plaetsken
bekomen, wel Fransch moet kennen Leeren
de Walen geen Duitsch en Engelsch? En ware
het niet uiterst wenschelykdat,ter inniger ver
broedering en eendragt tusschen ons Zuid en
Noord, er zooveel mogelyk Walen bestonden
als Vlamingen die de beide talen van het land
magtig zyn
Dat de Walen het ten minste beproeven onze
tael te leeren, vooral dat zy er zich in lyds op
•toeleggen. Wy kennen, hier ter stede, een
vry gesticht van onderwys, waer men regel
matig alle jaren, vyftien a twintig jongelingen
aentreft uit het Henegouwsch, het Naemsch en
zelfs uit het Luiksch, die daer vooral komen om
Vlaemsch te leeren. Hunne ouders, meestal ny-
veraers en handeldryvers, begrypen van welk
groot belang het is voor hen en voor hunne ver-
inoedelyke opvolgers, zich regtstreeks in betrek
king te kunnen stellen met hun werkvolk,
waeronder doorgaens velen Vlaming zyn, en
vooral met onze ryke vlaemsche provinciën; en
wy weten uit zeer goede bron dat menige onder
•de waelsche leerlingen van bedoeld gesticht, na
betrekkelyk korte studiën, er dikwyls in geluk
ken de vlaemsche tael te schryven en te spreken
nauwkeuriger dan hunne vlaemsche schoolmak
kers zei ven.
Wat dees feit betreft, men bevrage zich, tot
vollediger inligting, by den achtbaren Bestuer-
<ler van St-Lievens-Pensionnaet, Keizerlyke
Plaets, te Aelst.
SENAET EN KAMER.
De lsle" augusty 11. na vier zittingen is, in de
Kamer,de nieuwe militiewet aengenomen door
54 stemmen tegen 37 en eene onthouding.
Al de liberalen hebben tegen gestemd. Zoo
lang zy aen 't bestuer waren hebben zy de mili-
vin.
derate bezoek.
(36® VERVOLG-.)
Wat men dien kermiszondag byzonderlyk bemerkte
was het buitengewoon groot getal dronkaerds die,
•zelfs van in den voornoen, door de straten dwylden.
Vele reeds waren door de stadswachten aengehouden
en in 'l droog gezet. Niemand wist juist te zeggen
•wie die zuipers waren, zy waren vreemd aen de stad
en de goede burgers hoogst verergerd, kloegen luid
■om den inval van dat slechte volk.
Middelerwyl was, op de trede, hel tweede vertoog
begonnen.
De cipier, met zyne sleutels aen den gordel en de
handen op den rug, stond er op te kyken. 's Mans neus
zag rooder dan naer gewoonte, en blykbaer was, hy
ook, verre buiten schreef gebragt, Mel^voorden en
gebaren vertelde hy aen iemand die nevens hem stond,
hoe hy, sedert jaren, nog zoo een vroolyke kermis
niet had bygewoond, hoe men hem had getrakteerd,
hoe hy niet begrypen kon van waer, sedert eenige
weken, zooveel onbekende vrienden tot hem waren
gekomen, die hem, in de hérberg, nooit lieten beta-
lem. Ongelukkiglyk, zegde hy, vele van die vrienden,
moest hy vandaeg missen; zy hadden wat al te breed
den eersten kermisdag gevierd en nu zaten zy, sedert
uren, achter de grendels.... Macr zyn makker, zyn
oude kamaraed was voorzichtiger geweest en was
hem bygebleven! En, dien ouden kamaraed drukte hy
gulhartig de hand, e» zwoor hem levensdurige
vriendschap.... Die iemand die nevens den cipier
stond, die brave en getrouwe makker was geen andere
dan Cottenier.
Zy rn 't voorbygaen gezegd dat, sedert eenige
weken, er, van hooger hand, menige klacht was
ingediend geweest tegen den cipier. Hy dronk meer
dan naer gewoonte en men hield zynen gevangen,
kapitein Jan, verdacht van aen den sleuteldrager geld
te geven om hem uit te koopen. Dicnsvolgens had men
Jan overtast van hoofd tot den voet, men had al zyne
kleedingstukken onderzocht lot hel laetste toe, en
geen blanken plaket had men op hem gevonden....
(4) Eigendom der Gazette van Aelst.
taire lasten opvolgend verzwaerd; de nieuwe
wet vervat geene verzwaring; zy verdeeld de
lasten op eene meer regtveerdige wyze en by-
gevolg geeft zy eerder vermindering dan xcv-
zwaring en noglans de linkerzyde beeft tegen
gestemd.
De Kamer is op vakantie.
De Senaet heeft de wet gestemd die het
gebruik regelt van het vlaemsch voor de regt
banken. M. H. Van de Woestyne heeft aenge-
drongen opdat de studie der vlaemsche tael in
de onderwysgestichten van den staet, ernstig
behartigd werde.
De Gemeente-Secretarissen.
De provinciale raden hebben in hunnen zit-
tyd den toestand der Gemeente-Secretarissen
besproken. De jaerwedde, die de gemeente-
schryvers ontvangen, is op verre na niet in
evenredigheid met het werk, dat zy verrigten.
Tot voorbeeld: In Braband zyn 340 gemeen
ten; 174 dezer geven aen hunne secretarissen
minder dan 500 fr.; 81 minder dan 300 fr.-; zelfs
zyn er twee, Vaelbeek en Beckerzeel, waer de
secretaris geene 75 fr. heeft!
Met regt dan ook klagen deze beambten en
vragen aen het Slaetsbestuer verbetering in hun
nen toestand. Doch het Slaetsbestuer is niet ge
neigd om de gemeenten eene verplichting op te
leggen. Het ware evenwel te wenschen dat het
landsbestuer den gemeente-secretarissen ook
eene vergelding gave voor de diensten die zy
aen het algemeen bestuer bewyzen; want de
werkzaemheden dezer beambten zyn niet enkel
plaetselyk, menigmael ook hebben zy voor het
landsbestuer zaken te regelen.
Heden worden in België nog 1300 gemeente
secretarissen gevonden, die niet meer dan 200 fr.
jaerwedde hebben. Hoe willen de gemeenten
tegen zoo karigen loon wel bediend worden?
SPANJE.
In Spanje geraken de zaken van dag tot dag
meer in verwarring, en het is nog niet te voor
zien wanneer er voor dit rampzalige land een
rustig tydstip zal aenbreken.
De Internationale heerscht te Cadix, Barce
lona, Grenada en te Cartagena. De socialistische
opstand heeft de bovenhand in nog meer dan
twintig kantons. Te Grenada eischl de revolu-
tionnaire junta eene belasting van 100,000
douros (50,000 fr.), op bedreiging van doodstraf,
te betalen door een zeker getal persoonen, welke
als richos (ryken) zyn aengeduid. Ook heelt
zy bevolen de klokken te smelten, destaetsgoe-
deren in beslag te nemen, al de magistraten af
te stellen, al de kerken af te breken, enz.
Dus, de cipier stond op het nieuwe verloog te
gapen. En inderdaed, wal op het theater der Bohemers
gebeurde was uiterst curieus om aenschouwen.
Een meisje was opgetreden, een kind van dertien
a veertien jaer oud. Zy had een verwilderden haerbos,
pikzwart gefyk die harer gezellen; zy was hoog-bruin
van kleur, zoodal hare blootc armen en hare bloote
halsdierwyze afslaken op het sneeuwit gcwacdwaerin
men ze had gekleed, dat zy niet weinig geleek aen
eene jonge morin uit het Morgenland. Was zy uiterst
mager van leden, zy scheen er niet min rap en behen
dig uit. Zy was hel die men by den koordans der
Bohemers, het meest had bemerkt, die de wildste en
gevaerlykste sprongen had ingezet.
Thans stond zy geplant, keersregt, tegen een opge
slagen breed bord. Een Bohemer was vooruitgekomen
om het publick aen te kondigen dat men toeren ging
zien gelyk er te Aelst nooit waren gezien gevveest; en
sprekende, had hy,met wit kryt, een kruis geteekend,
geen duim boven het hoofd der jonge morio.
Daerop kwam een wildeman te voorschyn, uitgedost
in dierenvellen en het hoofd versierd met een hooge
pluimenkroon.Hyhaeldeeenenglinslereudedolkuit en
toonde hem aen het volk. Dan plaetste hy zich regtovcr
de morin, op tien passen van haer, zwaeide den dolk,
en wierp.... Het stael stak in T middelpunt van 't wit
kruis, en had geen haer van Sara's hoofd gcraekL...
De menigte had in angstig stilzwygen den nooit
bedachten toer zien afloopen.
Maèr 't was niet al.
Sara sloeg haren regter arm uil, en oogenblikkelyk
zat die zwarte arm gevangen tusschen twee nieuwe
dolken.
De linkerarm volgde, en hy op zyne beurt, zat ge
vangen.
Er kwam eene koortsige woeling onder het volk.
't Is gelyk, sprak Van Droogenbroeck, zulke
gevaerlyke spelen moest men maer niet toelaten
De bemerking van meeslerVan Droogenbroeck vond
nergens weergalm. De jonkheid juichte en een alge
meen handgeklap ging op, de behendigheid van den
wildeman en den moed van Sara ter eere.
En nog was het niet al.
Hel regterhand van Sara ontplooide zyne vyf vinge
ren, en, tusschen eiken vinger glinsterde, slag op
slag, een nieuwe ponjaerd.... Het linkerhand volgde,
werd met dolken bezet, en.... het kind had nog het
minste letsel niet bekomen.
Uit Garthagena wordt gemeld dat de op
roerlingen de fregat Mentla-Nunez en de stoom
boot Fernando-el-Catolico wapenen om twee
bataillons hunner aenhangers naer Valencië
over te brengen. De oproerlingen hebben ver
geefs gepoogd eene leening met eenige bankiers
van Londen te sluiten.
De Gazetta of/iciale der oproerlingen van
Cartbagena bevat een dekreet waerdoor ver-
klaerd wordt, dat de militaire en scheepsuit-
gaven alsook het onderhoud dergevangenissen,
ten laste der schatkist van Madrid en niet voor
rekening van het kanton gemaekt worden. Ook
beeft het gouvernement van Carthagena bevo
len, dat geen der by bet kanton in dienst zynde
persoonen, meer dan 3 pesetas daegs zou ont
vangen voor onderhoud.
De oproerlingen hebben by gebrek aen zee
lieden de bemanning van de Nnmantia voltallig
gemaekt met een honderdtal galeiboeven. De
ponton Iberia ligt te Algesiras voor anker. De
fregat Almansa is de haven van Malaga binnen
geloopen, opgevolgd door de twee pruisische
schepen Fridrich-Karl en Elisabeth. Men denkt
dat de pruisische schepen de Almansa hebben
in beslag genomen.
De kantonnale oproer neemt een echt karak
ter van straelroovery aen. Vele overtuigde
republikeinen, welke de beweging hadden goed
gekeurd, trekken terug ten gevolge der buiten
sporigheden welke te Sevillië bedreven zyn.
Meest al de aenvoerders van den oproer zyn
onbekende gelukzoekers.
Het ministerie wordt niet ernstig opgenomen.
Het bestael uit af'geveerdigden die in de Cortes
zich deden onderscheiden door hunne overdre
ven gevoelens.
Het gedrag van Contreras, die de onverde
digde steden aen den oever der Middellandsche
zee bombardeert en overzware belastingen aen
die plaetsen oplegt, verwekt de algemeene ver-
ontweerdigi ng.
Er vertrekken talryke jongelingen uit den
omtrek van Irun en Fontarabie, om zich onder
de vaendels van don Carlos tevscharen.
Don Carlos is met Ellio aen liet hoofd van
6000 man doorNauclares en langs Vittoria ge
trokken van waer by zich naer Ürduna begaf.
Te Vittoria lagen 2000 man republikeinsche
troepen en vrywilligers. Men verwachtte in die
stad dekolommen van Sartillo en Gordin, sterk
5000 man, benevens den oppergenerael San
chez Bregna, welke er met 6000 soldalen moet
aenkomen.
Lissagara is Elguibar binnen gerukt. De kom-
pagnie welke er in garnizoen lag, vluchtte by
zyne aenkomst en scheepte zich te Deva in, om
vandaer naer San-Sebastiani over te varen.
Men zegt, dat don Carlos zich naer Guernica
begeeft, om op die plaets de fneros te bezwee-
ren.
Er liggen vele carlistische afdeelingen rond
Bilbao.
Het getal der Carlisten groeit dagelyks aen,
in de Baskische provinciën en Navarra. Hun
getal blylt nagenoeg hetzelve in Catalonië.
Saballsen don Alfonso versterken zich te
Prats de Llasanes. Zy vormen eene junta sa
mengesteld uit eenen kanonik, verscheidene
priesters en grondeigenaers. Zy maken terzelf
der tyd soma tens gereed.
Tremp, Viella en Sort zyn door de 400 repu-
bliekeinen ontruimd, die in deze plaetsen in
bezetting lagen.
Valles, Cercos, Flix en Barquestos hebben
aen het hoofd van 1200 man, 5,600 douros belas
ting geheven te Jivisa en El Pradcll, naby
Reus.
FRANKRYK.
Den I Augusty zyn er van Parys, dertig mil-
lioen fr. naer Duitschland verzonden, als eerste
storting op het derde gedeelte van het vyfde
milliard. I)en 5 september aenstaende moeten
de laetste 250 millioen worden betaeld, en als
dan zal de gansche oorlogsschadevergoeding
aen Pruisen afgedaen zyn.
Verleden zaterdag, stonden er rond 8 ure
's morgends 4 lourgonsvoor het nummer 7 der
rue Rayemont, te Versailles. Dit hotel is sedert
anderhalf jaer in greftie van den 4C krygsraed
veranderd, en iu dat hotel is het onderzoek van
het proces Bazaine gedaen.
Een half' uer later verlieten de vier rytüigen,
z waer geladen de plaets en reden weg in de rig-
ting van Parys, met al de dokumenten, versla
gen, plans, verklaringen van getuigen, stukken
van allen aerd welke tot het onderzoek behooren
De onderluitenant Lymard, welke door gene-
rael Pourcet met de zorg van het materied ge
last is, hield het toezicht over die belangryke
verzending, hierin bygestaen door verscheidene
officiers.
De rytüigen hielden ten 10 ure aen de noor
derstatie stil, van waer met den trein van half
een uer, hun inhoud naer Gompiègne Verzonden
werd.
Te rekenen van maendag 4 dezer is de greffie
van den le krygsraed naer Gompiègne in eene
der zalen van het kasteel ingerigt. Er zyn ver-
blyfplaetsen gereed gemaekt Voor de officiers,
welke tot het paAcet van den krygsraed behoo
ren.
Wat de gehoorzael betreft, hiervoor is nog
geen besluit genomen, maer het is waerschyn-
lyk dat de keus zal vallen, of op de feestzael, of
op de tooneelzalen van het paleis. Donderdag
aenstaende zal waerschynlyk die keus gedaen
worden.
De wildeman verdween, en Sara stond,zegevierend,
tusschen het prangend stael, het volk aen te lachen.
De geesldriit was onbeschryflyk,en de kleine morin
werd als heldin der feest uitgeroepen.
Een Bohemer kwam haer verlossen, stelde haer het
publiek vopr, vroeg voor Sara eene gifte, hoe geriDg
zy ook moehte wezen, en kondigde aen, dat, na den
omhael, Sara hare laetste proef zou bieden.
De omhael bragt ontelbare stuivers by;macrmenige
burger, die zyne beurs had uitgehaeld om zyn oordje
by le leggeu, vond 's avonds, na hy de markt had
verlaten, dat hyganschde beurze kwytwas.... Waer
had hy ze verloren?....
Dan, Sara stond by haer laetste prcufstuk.
Men had haer even een handvol keien bygebragt en
Sara had er den scherpsten uit genomen.
Zy nam haren loop en, of haer magere lange arm
een slinger ware geweest, zy zwaeide hem rond, en
de kaei trof hét verguld vaenlje van den toren, en het
vaenlje draeide alsof, het met de vier winden te gelyk
in kamp stond.
Er ging een algemeen hoera op door gansch de
markt.
Dat zie ik liever, sprak Van Droogenbroeck, dan
met messen spelen.
Wilt dat klein zwart spook, viel een ander bur
ger in, zich aenbieden by de Sl-Jorisgasten, zy mag
rekenen op myne slem. Boog of pyl heeft zy niet
noodig;zy zal hel wel gedaen krygen met haren kei....
Opgelethet spel gaet voort.
Mis deesmael'l Is vlak in den beiaerd. Hoort
de klokken rammelen!
Hare arm begint te verlammenzy heeft hem
vandaeg te veel gebezigd.
Zy zal vermoeid zyn, want, zie, de derde kei
komt maer te reiken tot aen hel vensterken.
Ja, maer het schyni dat zy deesmael baer maet
heeft gevonden.... Let eens toe! de eene kei volgt
den anderen op en vliegt, zonder feilen, het venster
ken binnen.
Zit er niemand achter het venslerken?
*k Geloof ja. 't Is daer dat Jan de Lichte moet
zitten.
'lis waer.... Eh! Jan de Lichte, myd u, of nu
krygt gy het in 't voorhoofd gelyk Goliath zaliger.
Het ware juist zoo spylig niet.
Inderdaed de eene kei volgde den anderen, altyd
rasser en rasser, en.het doel werd niet eens gemist:
de worpen verdwenen beurtelings tusschen de yzeren
staven....
Wat beduidde dat spel? Waer ging het op uitko
men? Was T op een wedding?.... Was 't eene uitdaging
de politie gestuerd?
De cipier, met zyn bedronken oogen, stond dwaes
op het vertoog te gapen en kon er zyn lat.yn niet uit
maken.
Reeds tweemael had de Wacht Sara aengbmaend
haer roekelooze spel te staken, uit vrees dal zy den
weerloozen gevangen mogt kwetsen.
Sara ging hardnekkig voort, tot groot vermaek der
menigte die lachte, juichte en riep hoe meer de Bo-
heemsche keien smeet, hoe meer de politie het haer
verbiedde....
Op dees oogenblik was het alsof eene hagelbui het
vensterken bestormde.
Cottenier stöotte den cipier by den arm:
Zy zal, sprak hy, zy zal uwen vriend onfeilbaer
verpletteren.... T Is opgemaekl spel, ziel gy het
niet?.... 't Is schande!....
Ja, 'l is schande! keef brabbelend de Cipier. Het
moet ophouden oi ik ga or my zelf müe bomoeieo....
Eh! juichte hy eensklaps, het spel is uit!.... Zie de
wacht trekt ze van haren theater.... Zy komen er mee
langs hier.... Zy moet op den toren.... Bravo!.. Dat
zal haer leeren tnynen vriend Jan le willen steeni-
gen!....
In uwe plaets, fluisterde hem de zot in d'ooren,
ik bragt ze by Jan zeiven, en ik dwong ze hem eerst
en vooral vergiffenis le vragen.
Best gedachti riep de cipier, best gedacht! 't Zal
zyn, betrouw u op my.
De zot ging den cipier om den bals vliegen, macr
hy wederhield zich.
Het meisje werd den cipier overgeleverdTot
morgen vroeg iu d'yzers, gebood de polilicknecht,
en hy verdween.
Cottenier was ook verdwenbu.
De cipier vatic Sara by den schouder, gaf haer eeué
duchtige schoddering en slootte ze het onderpoortje
binnen.
De trappen op! riep hy, en spoed gemaekt of....
De zwymelendc cipier slronkelde in de duisternis eii
viel, onder het klimmen, menigmael tegen den muer.
Ik ben dronken, gronide hy, ik ben dronken als
een lap; en nogtans ik ben geen lap, want het zyn
lappen alleen die zich dronken drinken.
