N° 142.
Zondag 21 September 1873.
3t,e Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 20 September.
REGNO D ITALIA
Jacht.
x.
Buitenïaiulsch Aieuws.
G-azette
Aelst
.let Ou. ec, v„„ het Bcvc»t,sd h. do ,t..„e,le„tr„et 11, „eleven, ge.den, ,n, venehtvey .„„eten toegezonden woeden
Abonnemenhpry. ,c. V. Jaeeo, voorol hetoe.hoee. Vooe den bu.ten hon .nen .n.eheyven de po.thuntooeen, en vooe de .nnde.yhe gemeenten hy de belefdengeen.
Het is veertien jaer geleden dat het verdrag
vanVillafranca werd gesloten,en dan riep men,
door geheel het Schiereiland, éen en onverdeel-
haer, en zelfs door gansch de liberale wereld:
Viva I'Italia
En wat heeft Italië sedert dien, sedert al zyne
inpalmingen, gewonnen? Het by uitstek itali-
aensch en revolutionnaire dagblad van Rome, de
capitale antwoordt zelf:
Het budjet van 1860 bedroeg ongeveer
500 millioen; dat van 1873 klimt tot boven éen
milliard en half, 'tzy: meer dan vyftien honderd
millioen.
In 1859 kon de Piemont een leger te velde
brengen van 100,000 man. Hoeveel kan er het ver-
piemonteesd Italië ten huidigen dage wapenen?
Waer zyn onze arsenalen?...
In 1860 bestond er eene doelmatig uitge
ruste vloot van 30 schepeh; thans hebban wy
niet éen schip dat bestand zy tegen eene geku-
rasseerde fregat der fransche marine.
In 1860 was Italië van tel by de Mogend
heden; waer is thans onze diplomatie nog van
tel by den vreemde?
In 1860 waren onze linantiën byna in even-
wigt; thans zitten wy regelmatig alle jaren met
een deficit van 250 millioen.
Alsdan was er goud en zilver in omloop;
thans hebben wy niets dan het vuil papieren
assignaet dat van dag tot dag in weerde daelt.
Dan wist onsdrykleurig vaendelvan zege
pralen te spreken; thans dient het slechts meer
o/n eenen lykstoet te vergezellen.
Dan hadden wy nog eenigzins goede regt-
bankenen ietswat liiteratuer; thans bepaeltzich
de italiaensche litteratuer by de armzalige ge
wrochten van eenige broodschryvers, en de
noodlottigste verwarring heerscht in onze tri
bunalen.
De koning van Piemont heeft gansch Italië
•overweldigd, onregtveerdig ingepalmd, van de
laetste grenzen van den hem toebehoorenden
bodem tot het uiteinde der Kaep van Sicilië, de
Kerkelyke Staten erin begrepen, en de kloos
tergoederen oök. En wat heeft liy by al die in
palmingen gewonnen? Het voornaemste orgacn
der italiaensche Revolutie komt het te zeggen
■Schade en schande
En zoo blyft het waer hetgeen het spreek
woord zegt: Gestolen goed bedydt niet.
De jacht is sedert verscheidene dagen open.
Alhoewel eenieder dienaengaende de wet diende
te kennen,'zyn er nogtans persoonen, die niet
weten wat op dit punt hun eigen belang is. On
der andere zyn er vele jagers en eigenaers, die
door hunne onwetendheid dikwyls in processen
(i)
Derde bezoek.
(42® VERVOLG.)
Wy zyn gekomen tot 13 december van hetzelfde
jaer 4746.
In weerwil van den bytenden koude, slact dien
voormiddag de markt van Aelst vol volk.
In het midden der markt verheft zich, dry a vier
voet boven den grond, een akelig getimmerte, van
onder tot boven gekladpot met donker rood als met
gestold bloed.
Boven uit de stelling klimt een kloeke balk, voor
zien, op ietswat meer dan mans hoogte, van eenen
zwaren yzeren ring. Onnoodig te vragen wat er gaet
gebeuren: de minste der omstaenders had u gezegd
dat erdaer ergens iemand ging gegeesseld worden.
Dan, er staet veel volk. Doch in de menigte zyn er
die beweeren dat, had men het publiek vergast op
eene halsregting, of, lagen op het schavot ten toon
gespreid hel rad om den misdadigen te koeren, de
nypende koorden om hem te binden, de stalen hefboom
om hem armen, beenen, billen en lenden te breken,
'dan, beweerden zy, had de toeloop veel grooler ge
weest,.,, Om 't even, was het juist geen radbraken,
er ging toch bloed zyn en dat was toch iels; eene
gecseling was voor die goede, brave poorters toch
altyd eene verkoudheid en een koppel bevrozen voe
ten weerd....
Ja, maer de schout scheen vergeten te hebben
<lat die goede lieden daer reeds stonden te schilderen
sedert twee geslagen uren en geenszins te bemerken
4at zy begonnen voor goed ongeduldig te worden.
Zy woelden en trappelden, morden luid, kloegen dat
mynheer de schout het volk voor den gek hield, rie
pen waer de veroordeelde bleef, wanneer Jan de
Lichte eindelyk zou levoorschyn komen, den achtba
ren amblenaer verdroigende dat, liet hy hen nog vyf
Eigendom der Gazette van Aelst.
komen, wat altyd scliadelyk is zoowel aen de
eenen als aen de anderen. Daerom zullen eenige
inligtingen hier misschien goed te passé komen.
lu Het regtvan jagen komt maer toe aen den
eigenaer, op zynen grond. De pachter heeft dit
regt niet, als het hem in de pachtakle niet is
toegekend.
2" Het jachtverlof geeft den eigenaer het regt,
te jagen op zyne eigendommen of op degene,
die hy gehuerd heeft. De eigenaer alleen heeft
regt op het wild, dat op zyn eigendom gejaegd
wordt. De jager, die een stuk wild uitzyn eigen
dom heelt opgejaegd, heeft het regt niet om het
te achtervolgen op eenen grond, waervan de
jacht hem niet toebehoort, en de eigenaer van
dezen grond alleen mag het alsdan dooden en
voor zich houden.
Een besluit van het verbrekingshof van Frank
ryk beslist, dat het wild aen dezen toebehoort,
die het doodelyk gekwetst heeft, zoolang hy het
niet uit het gezicht verliest, al ging het zelfs op
eens anders grond sterven. Nogtans heeft de
jager geen regt op het gekwetste wild, indien
de kwetsuer maer ligt is, en het wild niet belet
om op een eigendom te loopen, op hetwelk de
jager geen jachtregt bezit. Indien het wild door
eenen anderen jager gedood wordt, heeft de
eerste er niets aen te zeggen. Een dier, dat doo
delyk gekwetst is door eenen jager, die het ach
tervolgt met de zekerheid om het te zullen be
reiken, moet als het zyne aenzien worden, en
een andere schutter mag, het doodende, het
zich niet toeeigenen.
Het naleven van deze regelen zou veel onaen-
genaemheden, yyandsehappen en processen
vermyden.
A9IEIUKA.
Men leest in den United-States-Courier: In
den avond van 20 augusty onlwaerde de ma
chinist-van eenen trein der Missouri-Pacific-
Railroad, op 4 mylen afstand van Holden, dal
er hinderpalen op de riggels lagen, zoodat hy
verplicht was den trein te doen stoppen, ten
einde eene ontriggeling te voorkomen. De weg
was weldra ontruimd; doch gedurende dit op
onthoud hadden een tiental kerels van een ver
dacht voorkomen in eenen der waggons plaets
genomen. Toen de trein zynen weg vervorderde,
ging een bediende aen de nieuwe reizigers de
betaling hunner plaets eischen. Deze echter
haelden elk een paer revolvers voor den dag,
zeggende dat zy leden van een veiligheidsko-
miteit, en op zoêk naer peerdendieven waren;
dat zy niet alleen geen zin hadden om hunne
plaets te betalen; maer integendeel al de rei
zigers zouden onderzoeken, om te zien of er
geene dieven tusschen hen gevonden werden.
De bediende ziende met wie hy te doen had,
begaf zich in een anderen waggon die met rei
zigers was gevuld, en zegde aen deze dat er
een tiental baenstroopers op den trein waren
gekomen. Hy voegde er by, dat, indien er
onder de reizigers waren, welke wapens had
den en hem wilden ter zyde slaen, de stroopers
de prooi, waerop zy rekenden, niet gemakke
lyk zouden bemachtigen.
Dy dien oproep stonden 15 reizigers regt en
schaerden zich, elk meteene pistool gewapend,
rond den moedigen bediende, terwyl de vrou
wen en kinderen in alle liaest in eenen anderen
waggon vluchtten, ten einde niet tusschen twee
vuren geplaetst te zyn.
De kloeke houding der reizigers scheen de
voorgewende komiteitsleden tot bedaren te
brengen; zy staken hunne pistolen weg en be
gonnen onder elkander te raedplegen. Hunne
onderhandeling was nog niet ten einde, toen
de trein de statie van Holden bereikte, waer
hy stil hield. Daer gaf men aen de baenstroo
pers hevel om al te stappen, hetgeen zy deden,
doch altyd gevolgd door de reizigers die wel
wisten, dat zondeb deze voorzorg al de waggons
door deze boosdoeners zouden doorschoten
worden. Terwyl zy zich langzaem verwyder-
den, overlaedden de stroopers de reizigers met
scheldwoorden, noemden hen lafaerds, dieven,
enz.
Een hunner die meer dan de andere ver
woed was, keerde zich zelfs om, bragt de hand
aen zynen revolver om dien op Lelichten, maer
een schot strekte hem dood neer. Zyne mak
kers stelden zich aen om hunnen vriend te
wreken; maer de reizigers beloonden hen voor
dil goed inzigt met eenen hagel van kogels en
een tweede der boosdoeners viel dood. Toen
besloten de overigen voor goed te vertrekken
en de reizigers hernamen hunne plaetsen in
den trein, welke in vollen stoom zynen weg
vervorderde.
minuten wachten, zy de plaets onmiddelyk zouden
verlaten en den beul met zynen brigand moederziel
alleen zouden planten op de markt. Vyf, tien minuten
verliepen, maer zy bleven toch staen;* niet ééne had
goesle om te ruimen....
Een oud vvyf ontsloot haer bovenvenslerken, doch
trok haest het hoofd terug, ziende dal het spel nog
aen gang niet was....
Het slaet tieno op den beiaerd.
Onder de vlottende groepen der menigte treffen wy
hier en daer oude kennissen aen.
Ginds, die purpere neus, gewrongen tusschen twee
bleeke vaelkleurige wangen, stelt ons voor den dik
ken Coltenier, den zot van Wortegeta. Een kwaert
voets boven zyn hoofd komt de magere sturc Ironie
uit van klein Janneken. Beiden slaen digi gebusseld
in eenen groven gelapten mantel, en met den hoed
diep over d'oogen getrokken.
Ziel gy nu wel, sprak de zot, dat wy nog tyds
genoeg hadden om eene kan te drinken? Maer gy, ge
zyt altyd hitsig en gejaegd. Komaen
Voor geen dubbel brouwle wou ik de vertooning
missen, antwoordde Janneken. Ik heb eene goede
plaets en ik behoud ze.
Komaen J zeg ik. Het zal ruim elfen half zyn eer
het te doen is; ik weet het van den cipier.
Janneken liet hel zich gezeggen en volgde den zot.
By den ingang der Kerkstraet gekomen, ontmoet ten
zy, leunend legen den hoek, dry boeren die eene
warme pyp rookten om den koude te vergelen en den
lyd te verdryven.
Jan Savoye deed Cottenicr teeken»
My dunkt, ik herkeu die jongens, mompelde hy
en gy?i
Faviel, Jan De Vos, Hansken van Welleren!
De zot en Janneken kwamen by.
Hel schynt, sprak Coltenier,dal wy hier vandaeg
meer zyn dan getweeën.
En meer dan gevyven, antwoordde De Vos.
Kykt eens goed rond; op al de hoeken der markt zult
gy kamaraden ontdekken. Men zegt dat zelfs Tineke
hier ergens loopt te snuffelen.... Ziel eens, herkend
gy dien?....
De vervolging tegen do kalholieke geestelyk-
heid blyft in Zwitserland voortduren. Door
eene laetste telegrapliische depeche wordt
meegedeeld, dat by besluit derburgerJyke over
heid, niet minder dan 97 pastoors in liet kanton
Jura afgezeten.
I>USTSCHLAi\'D.
De korrespondentiën uit Berlyn beweren
dat M. von Dismark meer dan ooit ongerust
is over de inogelykheid eener herstelling der
monarchie in Frankryk. Deduitscliedagbladen,
welke van de grootkanselary alliangen, hebben
voor ordewoord, krachtdadig die mogelykheid
te bestryden en worden daerin gesteund door
de fransche radikale dagbladen. Alleen is hierin
het onderscheid dat de radikalen uitgaen van
het grondbegin: dat de republiek zegeprale, al
moest Frankryk er onder bezvvyken, terwyl
de grootkanselier van Duitschland vast over
tuigd is dat Frankryk als monarchieken staet,
gemakkelyker bondgenooten zou krygen, dan
wel wanneer het als republiek bleef voortle
ven.
En sprekerwees op eenen stokouden en wil bebaer-
den pelgrim, met pelsrok en kallebas die, mot een
kasken over de schouders, door de menigte wandelde,
toonende voor een oordje relikwiën van 't heilig land,
echte relikwiën beweerde de pelgrim.
Die schelm van Poelenier, lachlte De Vos, be
merkt toch eens met wat ernstig en schynheilig
gelaet hy de onnoozele dupen te zegenen geeft!....
Die laet niet ëen kansken voorbygaen; hy zal alweer
met een goed ponksken optrekken en dezen avond
kunnen drinken op de gezondheid van den kapitein....
Wat ik, met al myn versland, volstrekt niet
begrypen kan, sprak de zot, is dees: wy slaen hier
twintig, dertig en misschien meer, hier te Aelst, op
de markt, in t hart vsn de stad, en dat om onzen
kapitein te zien gecselen; terwyl wy, sedert den mis
lukten acnval van kermiszondag op geen myle naer
nog de vesting durfden naderen om hem te verlossen!
En toch wy staen hier, op dees ucr, al scheen het Jat
wy gekomen waren om vreugd te scheppen in ons
meesters lyden!....
De zot kreeg geen antwoord.
En onuitlegbaer inderdaed is de geheimnisvolle
invloed welken de plaets waer zy' eens zullen geregt
worden, het galgenveld waer zy onvermydelyk henen
streven, uitwerkt op moordenaers, dieven en schel
men; onuitlegbaer hoe dit akelig oord, verre van hen
te verwyderen, hen begoochel;,hen onweerstaenbaer
naer zich trekt. Zy keeren en draeien er rond, in
altyd nauwer en nauwer kringen totdat zy eindelyk
het noodlottig middelpunt raken waer zy vallen moe
ten. Men zou wanen dal hel zicht der galgmik vvaeraen
men ze eens zal knoopen,dal hel rad dal hen verwacht,
hun eer genoegen baerl dan afschrik; dat zy met
onverzadelyk oog het foltertuig in al zyne deelen en
yselyk maeksel staen aen te lachen; dat zy daer geko
men zyn slechts om, in de wanhopige stuiptrekkingen
des gerechten, aen de wreedste dood zich leeren te
gewennen....
Ten andere, de held van 'l schouwspel is dikwyls
een bloedverwant, een kennis, mccsllyds een mede
plichtige. Men loopt zynen kozyn zien geeselen,zynen
boezemvriend zien hangen, den makker zien radbra-
Het pruisisch gouvernement, heeft zyne
bedreiging legendeagenten voor landverhui
zing ten uitvoer gebiagt. Al de vreemdelingen,
welke hunne duitsehe nationaliteit niet kunnen
latetfZen'1Boelen duitsch grondgebied ver-
FUAAÏillYK.
Zaterdag morgend ten 8 ure, zyn de laetste
duitsehe troepen uit Verdun vertrokken. De
ontruiming bad in de beste voorwaerde en
onder de grootste kalmte plaets.
Conllans en iarny, de twee laetste bezette
gemeenten op fransch grondgebied, zyn
dynsdag morgend ten 7 ure ontruimd. De
duitsehe troepen deden de grenzen ten 9 ure
aen en van dat oogenblik had de vreemde be
zetting geheel opgehouden. Er had geen enkel
betreurensweerdig voorval plaets.
tSchynt dat er vele pogingen aengewend
worden om eenige uitleggingen van graef de
Lnambord te verkrygen. Algemeen wordt er
geloofd dat deze zyn gevoelen niet zal doen
kennen, dan na de geheele bevryding van het
fransch grondgebied, en daer de ontruiming
geëindigd is met liet vertrek der duitsehe troe
pen uit Conflans en Jarny, zou wel eerstdaegs
bet gevoelen van graef de Chambord kunnen
gekend zyn.
Dynsdag is een der grootste bankiers vaïl
Egypte, M. Ismabin, te Parys aengekomen
en in het Grand-Hotel afgestapt. Het is echter
bewonderensweerdig dat M. Ismabin, die een
twintigtal miljoenen rykis, niet lezen ofschry-
ven kan. Hy zegt dat hy nooit den lyd beeft
gehad om liet te leeren en dat hy nu te oud is
om het nog te leeren. Zyne kinderen worden
in I'rankryk opgevoed en by doetliuneen schit
terend onderwys geven.
SI» AIM JE.
Het gouvernement lieeR besloten eenekragt-
dadige politiek te volgen. Het efïektief van het
leger zal zoo boog gebragt worden als voor de
omstandigheden gevorderd is. De troepen zul
len onder eene strenge regeltucht staen en al de
wapens, zoowel die der infanterie, als ruitery
artillerieën der byzonderste korpsen zullen
lieringerigt worden. Het gouvernement bezit
reeds rond Madrid 25,000 man der reserve
welke gereed zyn om te veld te trekken.
Uit Hendaye wordt van carlistische zyde
liet volgende gemeld, dato 43 september; Gis
teren en eergisteren is de kolom van Sanchez
Dregna totael verslagen.
De kolom van generael Lomo, welke ge
heel uit elkander gedreven is, vluchtte naer
Bilbao.
De verliezen des vyands zyn onberekenbaer.
De dooden cn gekwetsten zyn overvloedig. De
artilleurs welke by hunne stukken gedood zyn,
waren zoo talryk, dat van de kanons geen ge
bruik kon gemaekt worden.
Die gevechten hadden plaets op de hoogten
van Goyas en Vidornia.
ken met wien men sedert jaren voorspoed en tegen
spoed deelde: hel allerminste wal men te zyner eere
doen kan, is aen den voet te slaen van zyn schavot»
Hier was hel de kapitein die aen den slack moest, cn
deze feest niet byvvonen, h-adden zyne trouwe lyftra-
wanten aenzien als eene onverschoonbare onbeleefd
heid...»
De zot hernam.
Vermits mync vraeg geen antwoord weerd
schynt, laet ons dan van wat anders praten. Zoodat
onze arme Jan toch do torluer niet heeft kunoen ont
snappen
Die kon hy onmogelyk ontsnapp®n, bemerkte
De Vos. De wet zegt dat wie ernstig verdacht is van
halszaken en soortelyke feiten, op de pynbank moet;
en dat onze achtbare kapitein wreed Verdacht was,
is niet noodig te bewyzen. Ook verwondert het iny
grootelyks dat hy er met een gecseling zal van afko
men»
- Zyn er ten zynen laste geen getuigen opgekomen,
vroeg klein Janneken?
Dal weel ik, sprak Goltenier; de cipier heeft, my
alles verteld» Ja, twee dry hebben het gewaegd tegen
hem op te komen; doch Jan liet hen den lyd niet om
den bek te roeren: ziet maer toe, riep hy, hen
uitdagend en dreigend in d'oogen blikkende,ziet maer
toe dal gy de waerheid zegt, of.».»De getuigen
verslonden dien of, en schrikkend voor de wraek
der bende, verklaerden zy bedeesd dat zy den hun
voorgestelden betichte niet erkenden....
En de kapitein, heeft hy die getuigen erkend?
De cipier sprak my, onder anderen, van zekeren
Jan Dosscbe, herbergier in den Sny-af, tusschen Gent
cn Oudenaerdc.
Dan heeft baes Dossche zich maer goed te hou
den, lachte De Vos, of 'l zal.... «of» op zyn kap
zyn!.... Nu, hel voornaemste is dat de kapitein op zyn
torluer niets heieden heeft. Ik ken de wet, en, had
meester geklapt, wy zouden hier vandaeg een geheel
ander kermis hebben hygewoond. Vandaeg zou by
onder de galg zynen laelsten dans hebben ingezet eit
eilaes! veel anderen met hem!....