October
WEKELYKSCII NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1>
Aelst, 18 October.
Het Proces-Bamine.
BuitenlMidsch Nieuws.
Gazette van Aelst
I Iet Bureel van
liet bind Is gevestigd In do Kapollestrnet re® 11, vvaer alle brieven, gelden, enz. vrachtvry moeten toegezonden worden.
vooraf betaelbaer. Voor den bulten lean men Inscbryven in al de postkantooren, en voor do lundelyke gemeenten by do briefdragers.
Abonnementsprys 25 rr.'sjaer»,
Thans ontrolt zich in het paleis van Trianon
het merkwaerdigste proces der XIX« eeuwdit
van eenen maerschalk van Frankryk beschul
difrd van, als opperbevelhebber van het leger
van Metz, te kort te zyn gebleven aen phgt en
eerDit proces trekt do aendaeht op zich, niet
alleen van Frankryk, maer van Europa en van
gansch de wereld.
Vreemde terugkeer der fortuinDe Hei tog
vanAumale, gisteren door Aapoleon 111 ver
bannen en van zyne erfgoederen
treedt lieden op als voorzitter van denkiy,,s
raed die eenen maerschalk van het tweede kei-
zerryk zal oordeelenl...
Bazaine, vrywilliger en simpel soldaet in
183-1, maerschalk van Frankryk dry-en-dertig
iaer nadien,stelt hot eenige voorbeeld met daer
van de wisselvalligheden dezer laetste tyden.
Het is Gambetta die hem eerst lieelt beschul
digd en die thans als getuige opkomt tegen den
krygsman, die veertig jaer van zyn leven qp
schier al de krygsvelden van Europa en op d e
van den Mexiek heeft gesleten. En wie ib die
Gambetta Voor 1870 was hy een arme en wei
nig gekend advokaetje. Eensklaps wordt hy clic-
lateur der fransche Republiek, en gansch de
natie houdt hy onder de hand. Hy ngtlegers
op; hy voert er het bevel over; hy schikt de
plans der veldslagen; hy zet oude generaels at
en benoemt er andere; hy zendt proconsuls ui
door gansch Frankryk, en Frankryk buigt het
hoofd en Frankryk gehoorzaemt
Gambetta is het gekend opperhoofd, de aen-
leider der fransche radikalen en demagogen.
Nu te weten of de krygsraed van Tnanon de
beschuldiging van den woesten demagoge gaet
bekrachtigen.
Een woord overliet kasteel, gezegd Trianon,
waer thans de krygsraed zetelt die maerschalk
Bazaine' zal ooi'deelen.
Eodewyk XIV deed het hedendaegsbestaende
Trianon oprigten op de plaets van een klein
pavilion dat hy vroeger ten geschenke had ge
geven aen Mev. De Montespan. De koning, die
groot liefhebber was van bouwen en breken,
kwam in persoon het werk zyner metsers nauw
keurig bewaken. Eens datliy.in gezelschap van
zynen beroemden minister Louvois en van an
dere aenzienlyke hovelingen, de werken stond
na te zien, deed hy opmerken dat een der ven
sters niet van even gelyke breedte was als de
andere: Louvois hield staen dat zy juist even
breed was; de koning bleef by zyn zeggen, en
Louvois by het zyne. Lodewyk XIV, verbitterd
door de koppigheid van zynen minister, liep tot
het venster, viel aen 't nieten en bewees dat hy
gelyk had; en dan, zich gansch aen zyne gram
schap overlatende, keerde hy zich tot Louvois
en overlaedde hem met scheldwoorden.
Louvois verkropte stilzwygend den hoon hem
in het publiek.aengedaen; maer ten zynent ge
komen gaf' hy zyn spyt lucht in de tegenwoor
digheid zyner vrienden: Ha, riep hy uil, liet
is zoo dal de koning met my handelt? Al wat
my overblyft is hein eenen oorlog op het lyf te
zenden, een oorlog die hem van zyne gebouwen
afkeere en hem doe gevoelen; dat hy my niet
missen kan. »En,inderdaed, weinigtydsnadien,
deed Louvois tussehen Frankryk en Duitsch-
land den wreeden oorlog ontstaen van K38H.
Louvois stierf van eene schiely ke geraektheid;
maer, vooraleer voor God te verschynen, had
hy nog den tyd van uit te roepen; Gevloekt
vensterGevloekt venster
Dit zelfde venster, oorzaek van de eerste in
val van Frankryk in Duitschland,is een dergene
welke thans de zacl verlicht waer zich het laet
ste tooneel ontrolt van het schrikkelyk drama
den inval van-Duitschland in Frankryk!...
TWEEDE DEEL.
H.
Terugkomst I»y «le familie.
(46e VERVOLG.)
De lezer herinnert zich het tydslip -op welk vvy
voor dc eerste mael kennis maekten met zekere
treffelyke lamilie, alsdan gevestigd tussehen Vel-
sique en Rooborst.
Sedert die vyflien maenden is de ellendige toestand
onzer beproefde vlaenderen geenszins gebeterd. Wel
is vvaer, de vyandelyke legers zyn nu ten onzent
uitgevochten en het Tooneel van den oorlog is ver-
plaetst, hooger op.
Prins Karei van Lorreinen, ondanks zyne 80,000
man, zynen heldhaftigcn tegenstand en al zyn kundig
beleid, was er niet in gelukt eene der versterkingen
onzer provinciën uit de hand te redden van den wak
keren en onvermoeibaren maerschalk van Saxen.
Daerop was de prins zich gaen neerzetten dezen kant
de Maes, tussehen Maestricht en Luik. Van daer be
schutte hy Holland en kon tevens veel kvvaed doen
acn het fransche leger, kwam het zich te vestigen in
een der veroverde steden van Zuid-Nederland. Maer
ongclukkiglyk had Mauritz dat even gauw begrepen,
en even gauw ook was zyn besluit genomen: prins
Karei zou de plaets ruimen en kon gaen legeren op de
overzyde van den stroom. De bloedige veldslag van
Raucoux werd geleverd; Mauritz behaelde de zege, en
de prins, na verlies van veel volk en van byna al zyn
grof geschut, werd dadelyk over de Maes gedreven.
Voor het oogeublik liggen heide legers in winter-
kwartier, in afwachting dal de lente kome, om op
nieuw handgemeen le worden.
Middelerwyl blyft de vreemde onzen bodem betre
den en al dc rampen der overweldiging drukken te
gelyk op het uitgeputte vaderland.
Sedert lang weet men van koophandel of nyverheid
niet meer te spreken; sedert lang zyn ouzo weeldrig-
ste landbouwen verwoest en dc beste akkers liggen
braek. Groeit het gras langs de straten der grooto
steden, op den buiten treft men menig vlek en dorp
acn, waervan niets meer te vinden is dan struivend
gruis en door den brand verkalkte puinen. Is er daer
ergens een hoek. van een herberg of afspanning regt
gebleven, het doet vreemd er nog de gastvrye uilnoo-
Annates du règne de Marie-Thërèse. Fromayeot.
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
FRAMKSl YB£.
De graef de Chambord bevindt zich thans te
Salzburg, in Tyrol. Het is zeker, wat men er
ook van gezegd hebbe, dat hy aen zyn programma
niets heelt veranderd. Hy konofmogt geene
hoegenaemde koncessie doen, in wat de vlag
betreft ol de monarchie, die by vertegenwoor
digt.
De algeveerdigden, welke naer Salzburg ver
trokken zyn, zyn gisteren te Parysaengekomen.
Heden zullen zy het antwoord van den graef
de Chambord aen de bureelen der regterzy
mededeelen.
Het gerucht loopt, dat hy alle verbindlenis
en elke uitlegging weigert, alvorens tot koning
erkend te zyn.
Volgens het Weener Vaterland, heeft de
beweging ten gunste der monarchie, in Frank-
ryk, opgehouden en dit wel omdat de graef de
Chambord geweigerd, heeft, aen het fransche
diging op le lezen: Goed logist, te voet en lepeerd:,...
Voor wie?.... Nog akeliger vreemd treft de torenklok
hel oor wanneer zy-hel uer klept voor mensehen die
sedert lang gevlucht zyn, voor.... de dooden van hel
kerkhof alleen....
De eenige beweging welke men er nog bespeurt, is
ergens eene zeldzame voorbytrekkende ruiLersbendc
die hare peerden drenkt in de vvy waterbakken van
het verlaten kerkje, ofwel eenige haveloozc en uitge
hongerde vrouwen die op de puinen harer haerd-
sledc, staen te dansen met de soldaten.... voor een
stuk brood!....
Het eerlyds zoo rykc en bevolkte vlaendercn is eene
echte woesteny geworden. Hier nypende schaerseh-
hcid, verder biltere ellende; op veie plactsen is het
doodsch en eenzaem als in een graf, en overal heerscht
de rampspoedigste wanorde. Overal krielt het Van
bedelaers en landloopers; zy vermenigvuldigen zich
ais de alverslindende sprinkhanen van Egypte, en
het is en blyft voortdurend de goedo tyd voor dieven,
slroopers en slecht volk.
leger de drykleur te laten behouden en, in grond-
begin, zekere grondwettelyke vormen hy te
treden.
Het blad raed den graef aen, zich te verge
noegen met de erkenning zyner wettige region
op den troon, en openlyk te verklaren, dat hy
geneigd is eene grondwet temaken, in over
eenstemming met de Nationale Vergadering.
Paris-Journal bevestigt in zyn laetste num
mer, dat maerschalk Mac-Mahon, kans heelt
om, door byna algemeene stemmen der Nationale
Vergadering, den duer van zyn presidentschap
der fransche republiek, met tien jaren le zien
verlengen.
De kiescolleges van vier departementen in
Frankryk waren verleden zondag byeengeroe-
pen oin it) de openstaende zefels voor de Natio
nale Vergat)el'ing te voorzien. De radicalen heb
ben niets onbeproefd gelaten om hunne mannen
te doen lukkenalle middelen, hoe eerloos en
hoe schande!yk ook 1.ebben zy gebruikt. De
party der orde heelt zicli ongelukkiglyk te veel
op het gezond versland der menigte vertrouwd
Zy schynt vergeten te hebben, dat er altyd lie
den gevonden worden, die geneigd zyn om zich
door fien die het hardst schreeuwen, te laten
medeslepen.
Hare werkeloosheid heeft dan ook bittere
vruchten gedragen: de vier radicale candidaten
zyn met eene groole meerderheid gekozen ge
worden.
Moge deze uitsl.ag voor de behoudende party
in Frankryk ecu spoorslag zyn, om voortaen
met meer krachtdadigheid op te treden, en om
niets te verwaerloozen, wat er kan toe bydra
gen om de ellendige listen en lagen der radica
len te verydelen.
DL'ITëUïILAi'ïn.
De N'orrf. AU. Zeitung zegt dat de Paus, den
7 augusty eenen brief aen den keizer van Du ilscli-
land heelt gezonden, vvaerop deze den 3 sep
tember heelt geantwoord. Die brieven zullen
eerlang worden openbaer gemaekt.
SPANJE.
De carlistische generael Nicolas Olio, heelt
aen don Carlos, liet officieel verslag gezonden,
over een gevecht dat hy geleverd heeft legen
generael Moriones.
Het verslag van den carlistisclien generael is
geheel in tegenstryd met de verhalen, welke
sedert eenige dagen rondloopen. Ziehier hoe
dit verslag luidt:
Het koninklyk leger heeft den grootsten
Wy hebben reeds gezegd hoe, na het bezoek der
soldaten in de kluis, bazin Beth niet haren 't Jeef
gansch op de sukkel was gerackl.
Toch icwcrs mocteude schuilen had 't Jeef, een
kwaert myls verder de bosschen in, de nog eenigszins
verkruikbare overblyfsels der kroeg saemgevoerd en,
met behulp van gewillige vrienden, eene hut opgesla
gen waer by met zyne Beth in 'l droog inogt slapen,
wel te verslacn, als hel geen vier-en-twintig uren
opvolgend regende: zooniet, moesten zy gaen slapen
zoeken in schuren en stallen, vvaer ergens een lief
dadig mensch hun stal of schuer durfde leenen. Voor
het overige leefden zy als echte wilde mannen, van
den bedel, van gestolen buit en.... van miserie, T Jeef,
als hy een aelmoes kreeg, had de gewoonte niet van
le bedanken; doch, scheen do aelmoes hem te gering,
dan bedankte hy met vloeken.... Hy was een norsche
godvergeten kerel.
Het was op einde february. Sedert eenige dagen
was de vorst aenhoudend geweest, en de beide ecbl-
genoolen dorsten,'zelfs by dage, het schier niet meel'
wagen uit hun bed van stroo en opgeraepte bladeren
le kruipen.
Zekeren avond, vooraleer in te sluimeren, hadden
zy langen tyd liggen klappen van hunnen Jan. Zy
hadden vernomen wat hem, na langdurige inkerkering,
wedervaren was le Aelst. Men had hun ook gezegd
Dc plus, étant convaincu de brutalilës, et insolence
et de jui uments abomiuablos. (Proces van Jozef De Lichte,
fardé 52).
zegeprael gewonnen, wacrop hetzichlot nu toö
in dezen veldtocht beroemen mag.
Tk wachtte in de bergen van Cipau qui en
Mancrie, den voorbytocht van. generael Morio
nes af, welke uil Pucnlc-la-Reina vertrokken
was aen liet hoofd van 9,500 inan met 16 ka
nons.
liet vuer begon des morgends ten 7 ure.
Ondanks de overmacht des vyands, ben ik erin
gelukt hem in Puente-la-Reina op te sluiten,
waerin hy rond 7 ure 's avonds eene beschutting
zocht. Zyn leger verliet in de grootste wanorde
het-slagveld, met achterlating van een groot ge
tal dooden en gekwetsten.
Een telegrafische depeche aen den Courrier
(le Paris, gedagleekend uit Saint-Jcan-de-Luz,
12 october, meldt eene nieuwe ncêrlaeg van
generael Moriones.
Ziehier den tekst der depeche
Den 9 dezer in den morgend, heeft cabecilld
Dorregaray aen het hoofd zyner manschappen
een nieuwe veldslag geleverd tegen generael
Moriones, welke aen het hoofd van 12,000 man
stond. Dy den eersten aenval verslagen,konden
de Carlislen des middags, met het blanke wapen
al hunne positiën weêr veroveren en het leger
van generael Moriones tot de vlugt dwingen.
dal hy te Aelst niet meet' was, maer, wact' hy eigoolyk
nu was, dal had niemand hun welen te zeggen, en zy
ook wisten hel niet.
Ba! besloot TJeef, hy is ook al een van zet ze
by d'anderen. Adriaen en Norherlien hebben ons
verlaten en het was op Jan dal wy rekenden voor
onzen ouden dag. Zoolang hy te huis is gebleven
hadden wy goede dagen. Maer, och arme! de jongen
heeft ook al hel 'loopen ingekregen, en nu liggen Vvy
hier levergaen, gy, mekeu, van honger, en ik.... van
dorst!.... Kweek dan kinderen!....
Ja, kweek dan kinderen! zuchtte Belli. Eerlyds
bragt hy ceneu schoorieu stuiver hy en nu liggen wy
plat geruineoi'd. Hel is zyn schuld!
Of hel zyn schuld is!.... Maer uw schuld toch
ook eeu beetje, vrouw. Hoe dikwyls heb ik hem niet
vermaend! En gy, gy....
Hier hebt gy het! viel Beth snappend in.
'k Wist niet waer de oud versletene zaeg zoolang
bleef!.... Zyn onze kinderen onze schande geworden,
is Jan een schelm, 't is al de schuld van moeder, net
of de schoono voorbeelden van hunnen treffelyken
vader er niets hadden toe gedaen!.... Nu, TJeef, ge
zult beginnen tc zvvygen, of....
Ja, of!.... 'I Is nu wel gekeycr., 't is nu zoo; al
sleurden wy elkander de laetste haren uit onzen gry-
zen bol, wy zouden er geen duit ryker om zyn't is
nu zoo, en 't zal nu zoo blyven. Dal belet toch niet
dat ik Jan h'oriderdc en duizende malen heb aenge-
maend van voorzichtig le zyn, en van, van ons zoo
weinig mogelyk le doen spreken. Maer de jongen
waende wyzer tc zyn dan zyn vader; hel mynheer
spelen zal in 'l hoofd, en in plaets van stillekens voort
tc doen, zet hy geheel de streek het onderste hoven
en doet zich uitroepen ais kapitein van 't kweet niet
welken slechten troep!.... 'l ls 'ne scboone kapitein
nu, mynheer Jan, met zyn brandmerk op den rug!
Ook wat my spyt is dat zy hem, ginder le Aelst, niet
effendoor gcradbraekt hebben.... want, zielgy, Beth,
by is hel onlloopen en, weet men niet waer, by moet
toch ievvers zitten; en den eenen of anderen dag, gy
zult hel zien; zitten wy er weder mee op den nek.
Wel is waer, er liggen hier geen kronen meer to
stelen, maer toch....
Beth was koortsig opgesprongen....
Wal komt u over, vrouw? underbrak '1 Joef....
'L Is niets: ik droomde dal Jan voor de deur
stond....
Ha, gy droomdel!.... En myne prael is '1 hooren
niet weerd, niet waer?.... Eh wel, Both, zie maer toe
dat uw schoonc droom niet verwezenlykc of er zal
gevochten worden.... En toch, komen zal hy, dat heb
De kwestie der plaetsvervanging en de ge
volgen van de nieuwe schikkingen in de wet op
de militie, houden het publiek bezig. Men vraegt
tegenwoordig eene steeds grootere som voor
eenen plaetsvervanger; al de maetschappyen
van militaire plaetsvervanging hebben hunne
eiscben hooger gesteld sedert zy vernomen heb
ben, dat hel departement van oorlog de meeste
der militianen, die gevracgd hadden om dooi'
zyne zorgen vervangen te worden, en die dacr-
voor de som van 800 fr. hadden gestort, heeft
laten weten, dat zy zelve in hunne plaetsver
vanging moesten voorzien. Zullen de famiüën
der militianen, die zich in dat geval bevinden,
aen de hooge eisehen der agenten van militaire
plaetsvervanging moeten voldoen? Het zou een
halve ondergang zyn voor zekere lamiliën. Het
departement van oorlog, zou dien gedeeltelyk
kunnen herstellen dooi' liet tydslip, waerop de
militianen eenen plaetsvervanger moeten heb
ben, le verschuiven, ten einde zy gelegenheid
zouden hebben om eenen plaelsvervangeriegen
den voordeeligsteri prys tc bekomen. De prys-
vermindering zal natuerlyk komen als de vraeg
vermindert.
ik in '1 gemoed, komen om ons niets aen Le doen datl
last en verdriet.... Maer dal hy nadere en ge zult hem
zien vliegen.
Ba! knapte Bclh, bragt hy gelyk eerlyds, wederom
wal geld in huis, gy zoudt de eerste zyn om hem ie
omhelzen....
Hy nadere, zeg ik, en 'k klacg hem aen hy dert
schout en ik doe hem hangen, op slaenden voel!..*»
Dal zal hem leeren kapileincn en mynhee-
ren!....
Een kroon of twee blinken nogtans schoon in
d'oogen/'t Jeef....
Goedo moeder! teerhartige vader!.... Hadden zy
geweien dat, sedert oen kwaert uers, eene sombere
sehaduwe rond hun htflle was aen 't dwalen, eene
scbaduwe die van tyd tot tyd hel oor hield legen
den kleemen muer, en dan cindclyk stond le spot-*
lachen....
Het gesprek der echlgenooten scheen ten einde
en de sehaduwe kwam. voor hel deurken en klopte
aen....
Wie daer! riep TJeef.
II;, was 't antwoord. En de sehaduwe gleed
dc hut binnen.
Wie zyt gy?....
De sehaduwe haelde een brandend lanleernken van
onder haer kazak en placts^e ze op een pikkelsloeltje,
het eenige meubel der hut.
Het is dezelfde persoon die wy, op einde van
voorgaende kapittel, de-stad Aelst zagen verlaten, dc
vreemd uitgedoste kerel met zyn lang zwart haer,
zyn zwarten knevel en zyn ruitersabel onderden arm;
met dees Verschil, dal hy zyne bonte soldaten plunje
had vervangen door gemcene boerenklecderen.
T Jeef en Beth zagen den vreemdeling halsstarrig
acn, bevend van angst en schrik, niet heler meenende
of liet spookte in de hut.
Het spook plaetsle zynen sabel in den hoek, haelde
langzaem eene pruik van over zynen rossen bol,
trok zynen knevel af en stak'hem in zynen vestzak.
Goeden avond, vader! goeden avond, moeder!
sprak het spook.
Hemelkreet Bclh, 't is hy!
DocmnisJ vloekte '1 Jeef, 'l is hy!
Wel ja,'t is hy,Jan, mynheer Jan,de scboone
kapitein, inct zyii brandmerk op den rug!..». Het
zoontje moet schrikkelyk veranderd zyn, dal vader of
moeder hem op 'l eerste zicht niet herkenden....
Vader en moeder waren, gelyk men zegl, als Van
d'naod Godsgèslagenniet een van heiden sprak....
Hel schynt, lachte Jan, dat ik hier niet zeer
welkom hen... Ik dacht voorzeker, dat, na zulke
