Zondag
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 25 October.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
BureBl van het blad L Knpc.,c„r„«, <V= «oer a„e „.-.even, ee,..en, e„*. vraehtvey moeten toezonden «„eden.
ft. jncra, vooraf l»e*aelbaer. Voor den hulton kan men Ineehryven In al do poatkuutooren, en voor do landelyUe gemeenten l.y do briefdrager».
Aboanemeutsprys
FBASIKRVK.
Wanneer men de verschillende Paryzer
daebladen leest, dan wordt het zeer moetlyk
zich een juist denkbeeld te vormen over den
wezenlyken toestand in Frankryk. Inderdaed,
de partygangers van liet herstel der monarchie
zien met vastheid de overwinning te gemoet;
van hunnen kant leggen de republiekeinen het
meeste vertrouwen aen den dag in de stem
ming, welke de Nationale Vergadering eerlang
over de groote kwestie zal moeten uitbrengen.
Alles schynt tot nu toe echter aen te toonen,
dat dezelaetsten zich in hunne verwachtingen
zullen bedrogen vinden, en dat de monarchis
ten de zegeprael zullen behalen.
Verscheidene handelaers plakken lieden-
daegs hunne adressen op de geldspeciën en het
is te verwonderen, dat men met eerder op net
gedacht is gekomen, het geld te gebruiken om
reklamen onder het publiek te verspreiden. Er
bestact inderdaed geen zekerder middel om
openbaerheid aen eene zaek te geven, daer elk
een deze aenkondingen in de hand neemt, en
ze leest al ware het slechts uit nieuwsgierig
heid. Sedert eenige dagen kan men in sommige
wyken geen franc of halve tranc meer laten
wisselen, of men ontvangt eenige stukken,
welke een klein rond rood, blauw ot zwart
stempeltje dragen, waerop in guide letters de
naem staet van het magazyn, hetwelk men wil
doen kennen.
De armste man van Parys is voorzeker
M. Olivier, onderpastoor van St-Ambrozius in
de stad; men zou te vergeets een armoediger
gekleeden priester zoeken, ot een die zich met
slechter spyzen vergenoegd.
En nogtans is de naem van dezen pi ïestei
gi-aet de la Cöte, en hy is de broeder van den
gezantschapsekretaris van denzellden naem;
hy bezit twee kasteelen in Goitou en heelt min
stens 60,000 fr. inkomsten. Niet alleen zyn
.gansch inkomen maer zelfs zyne geringe jaer-
wedde gaet in de handen der armen over, op
denzeltden dag dat ze hem toekomen. Zyn eenig
prachtvoorwerp is een zakboekje op hetwelk
hv de namen der arme lieden aenteekend, aen
welke hy van zin is te geven, zoohaesthy eenig
geld in bezit krygt.
Op 24 mei moest hy door de communards ge-
fussilleerd worden; doch eenhunner, die waer-
schynlyk erkentelyker wasdandeandere,redde
hem. Wy weten niet, of hy deze hierover zy non
dank heeft betuigd; doch wy zyn verzekerd,
dat hy aen de andere hun slecht inzicht heeft
vergeven.
DUITSCIILAND.
Wy behoeven, zegt de KÖln. Zeitung, niet
uitvoerig aen te toonen, dat de duitsche regce-
ring het herstel der Bourbons op den franschen
troon met geen gunstig oog beschouwt, doch
zy is niet in staet zulks te verhinderen. Onze
officieuse dagbladen gaen echter te ver, indien
zy het bewys pogen te leveren, dat de Nationale
Vergadering, byeengeroepen tot behandeling
der vredeskwestie, niet het regt zou hebben
eene grondwet en een koning aen Frankryk te
geven; dat de mogendheden Hendrik V niet
behoeven te erkennen en dergelyke meer. In
dien de duitsche regeering beducht mogt zyn,
dat het herstel der monarchie van den H. Lo-
dewyk, de Franschen des te eer het zweerd
zal doen ontblooten, met het doel om zich op
Duitschland te wreken, dan is zy immers in de
gelegenheid, zich daerop voor te bereiden.
Bekend is het, dat aen de versterking onzer
westelyke grenzen, namelyk Metz en Straets-
burg, voortdurend met den meeslen iever
wordt gearbeid en dat, met het oog op Frank
ryk, de nieuwe wapening van het leger sterk
wordt bespoedigd.
ITALIË.
Eene depeche uit Rome van 19 dezer zegt:
Aen den kardinael Palrizzi is otïicieel kennis
gegeven, dat het generaelshuis der Jesuieten,
van morgen af, niet meer als dc verblyfplaets
der orde moet aenschouwd worden.
Verscheidene voorname fainilliën hebben de
Jesuieten herbergzaemheid aengeboden.
Dc overste van liet buitenlandsch seminarie
te Rome, maekt eene protestatie go»-eed- tegen
hel in bezit nemen van een gedeelte van liet
romeinscli kollegie, waer hy een geestelyken
leergang gaf.
ZWITSESSLAKD.
Te Geneve hebben de afgescheurden, met
behulp van het zwitsersch gouvernement, de
katholieke priesters algezet en die zoogezegde
katholieken, kiezen nu zelf hunne pastoors. l)c
keus is gevallen op den man van vrouw Mem-
man, M. Loysonen nog twee andere afgevallen
priesters-. Als Mouls en Opsomer naer Zwitser
land gaen, zullen zy ook gekozen worden! Die
(i)
TWEEDE DEEL.
11.
Terugkomst by «Ie familie.
(47e VERVOLG.)
Zinneloos! zinneloos! morde de ongelukkige,
T is wel mogelyk!.... En loch, de teerling is gewor
pen, en het is gezegd, en het is gezworen, het moet
erop los
Vader, kreet hy, het is een jaer geleden dat zo
my hier te Velsiequc, te Velsicque in d'oudo kluis,
■hebben gevangen, en van daer, gekoorden geketend,
my naer Aelst hebben gesleurd. Eh wel! hier, le
Velsicque, ik wil hel, hier zal die kluis heropryzen!
Zy zal heropryzen, zeg ik, heropryzen trots, den
schout en gansch zynen aenhang!.... En, vóór de
droeve dag myncr inkerkering de tweede mael zal
verjaren,zult gy, vader, zult gy vreemde dingen zien
Ja? En wat zal er zoo al te zien zyn?
Wacht het af en spreek dan....
By duivel en hel, vloog 'l Jeef op, daermee weet
ik niets
ZOodus, hernam Jan op kalmeren loon, hel is
besloten: baes 't Jeef wordt metsersbaes en, van
morgen vroeg, gaet hy aen den slag....
Gy aerzelt?
Zeker ja!
Jan begon ongeduldig te worden, maer hy bedwong
-zich.
En beloofde ik u, sprak hy fleemend, beloofdo
ik u, in de verrezen kluis dc goede oude dagen terug
te brengen, de dagen wanneer baes 't Jeef ongehin
derd mogt zwieren en schaeheren? Wanneer hy werd
onlhacld en beschonken overal, en gerust zyn brooken
won, zonder zich al le druk de handen te verwee-
ren?....
De man begon na te denken: hy kende immers
zynen zoon bekwaem tot alles.
Beloofde ik, ging Jan voort, beloofde ik u eens
ryk le maken? Beloofde ik u, even als voordezen,
schoone, blinkende, klinkende schyfkens by te bren
gen? u ecnen spacrpol te maken gelyk de warm zit
tende pachter, op tien uren in 't ronde, er nooit heeft
mede bygezeten
Beth had met gespannen aendacht geluisterd, zon
der tot nu toe een woord te hebben gerept. Maer, by
het verleidend aenkondigen der klinkende, blinkende
schyfkens, begon zy te waterlanden en haer grys oog
dry alvalligen hebben zich dezer dagen, in bur-
gerskleeren, aengeboden en hebben den eed
afgelegd voor den raed. Natuerlyk, zoo'ii apos
tels zweren al wat men wil. Dc ware priesters
zyn dus verbannen, en dry kluchtspelers nemen
onbeschoft hunne plaets in.
De katholieke pastoors van den zvvitser-
schen Jura, door de hoogere regtbank van Bern
willekeurig afgesteld, hadden zich niet voor de
overheid aengeboden. Nu hebben zy eene kopy
ontvangen voor het vonnis, en daervoor hebben
zy, aen den boodschapper van het gouverne
ment, ieder 5 fr. moeten betalen. Voor het
einde dezer maend moeten zy hunne pastoryen
ontruimd hebben.
fll IJS LAAI).
Te St-Petersburg wordt eene jnactschappy
opgerigt voor scheepsbouw en handel op Ame
rika. Volgens de by het gouvernement inge
diende plans wil de maetschappy zich verbin
den, in het noordelyk gedeelte des lands, aen
de kust, vier groote werven aen te leggen, on
der waerborg dat aldaer binnen de eerste vyl
jaren minstens 30 zeilschepen van 500 tot 2000
ton en 2 amerikaensche clipperschepen van
minstens 2000 ton zullen worden gebouwd.
Tevens wil hy zich verbinden, eene regelmatige
overzeescliehandels- en poslvaert uit Archangel,
Kroonstadt en Libau in te rigten. De beman
ning der schepen zal alleen uil Russen bestaen.
6PANJE.
Luidens een schryven uit San-Sebastiani,
moet Zuraumi, eene onverstevkle stad, den
17 dezer door de oorlogsstoomboot Consucla
gebombardeerd zyn. Denzellden dag moesten
de gemobiliseerde vrywilligers, welke uit San-
Sebastiani naer Arligarraga, op 4 kilometers
buiten de stad gezonden waren, achter de wal
len tcrugkeeren,daer zy niet langer in het open
.veld konden stand houden on de plaets geene
steme bezat om hen te beschutten.
De kolom van generael Lomo telt 4,500
man.
Don Carlos is te Estella. Zyn leger bestaet
uit 34 bataillons welingerigte troepen voor de
4 noorderprovinciën,.
Tristany beeft op weg naer Tarragona,
naby Cervera, twee treinen aengebouden, of
schoon zy een vrygeleide bezaten, door Mi ret
afgeleverd. De koudukleur en dc mecanicien
zyn zwaer gekwetst. Tristany staet thans, naby
Selva, aen het hoofd van 1,000 man.
De' Gorrespondencia logenstraft liet ge-
(4) Eigendom der Gazette van Aelst.
was aen 't vlammen.... Zy slootte haren 'L Jeef legen
den arm: spreekl blies zy hem gebiedend in 'l oor.
En wat gy belooft, vroeg 't Jeef, wat gy zegt
is in ernst op te nemen?
Waerom twyfelt gy?
He wel, dan gaen wy die vreemde zaok ook in
vollen ernst eens overwegen.
En't Jeef wrong zich in zyn stroo, cn zette zich
overeind op zyn armtierige legerstede.
Ja maer, gebood Jan, tracht het kort le maken!
Ik heb u mynen wil keubaer gomaekt, en dat moet u
meer dan genoeg wezen. Kortaf dus! Ik heb geen tyd
le verliezenmen verwacht my elders.
En toch zou ik eerst en vooral dienen le weten
welk byzonder inzicht u aendryft om de lduis te doen
herbouwen.
Waerom toch zooveel nultelooze woorden ge
wisseld, over iels dat, meende ik, u ton uiterste
ging verblyden? In der waerheid, vader; dat begryp
ik niet.
Ik wel.
Myn inzicht is, ik kom het u le zeggen, van u
wederom ryk temaken.
Wy kennen uwe genegenheid, zoon; maer...
ikvermoed dat er daer iets wat anders onder schuilt
Wat zou er onder schuilen?.... Men sterft
geerne, meen ik, onder het dak waer men geboren
is,?.... Hoewel, voegde er Jan met cenen grynzenden
spotlach by, hoewel ik eenigszins twyfel of ik op
myn bed zal sterven.... Nu, om het kort te maken, ik
heb de kluis noodig.
Waertoe noodig?
Ik heb ze noodig voor my, voor myne vrienden.
Weet gy nu genoeg?
Wie zyn die vrienden?
Hoe lang gaet dal talmen nog durenriep Jan.
Wie zyn die vrienden?
Myne vrienden, myne makkers?....
Ziet ge wel, lachlte 't Jeef, dal er iets onder
schuilde!.... Die kluis, eens heropgebouwd, zal my
aen dc galg helpen, dat vóórzie ik. Daerom ook wil ik
al de kanzen der onderneming zorgvuldig wikken cn
wegen, cn stellig welen wat er by le winnen of le
verliezen is; en ik zeg vooreerstwat gy van my
eischl is onuitvoerbaer, uw bestek is een roekeloos,
een zot bestek....
Zoo?
Ja, een zinneloos bestek! Men zal komen le
weten dat gy in de streek zyt, dal het uw opzet is dat
de kroeg erop komt; en men zal u vervolgen,'en dag
of nacht zal men u geen ure rust laten, aen u noch
aen ons.
Op myne beurt, schertste Jan, heb dank voor
uwe genegenheidHeb ik my in 'l hoofd gcsleken dat
de kluis zal herleven, nooit meer nogtans zul ik er nog
in wonen.... Vraegt men naer nieuws van uwen Jan,
van uwen brigand? Zeg dal de brigand voor eeuwig
de streek heeft verlaten; zeg dat hy wederom in dienst
is getreden hy hot hollandsch leger; zeg dut zyne
bende hem heeft vermoord; dat ze hem ergens, in
dees of geen bosch, aen den tak van ecnen boom
hebben geknoopt; zeg.... zeg wal ge wilt; maer
zweer en bevestig dat hy in het land niel meer is:
zoo bon ik met de makkers afgesprokon. liet is vol
strekt noodig dat ik eenigen tyd kunne werken onbe
kend en ongestoord, lot dal ik eindelyk weer hel lioold
moge verheffen, cn stout en onbeschroomd moge
uitroepen: hierisde kapitein! hierisJan De Lichte!...,
En dan, vader, dan....
En dan.... zal men ons gcloovcn?
Zoolang men my nergens meer hoort of ziet, dan
zal men u wel moeten gelooven.
En dan uog, ging 't Jeef voort, overweeg de zack
eens wel. Sedert jaren slacn wy dcerlyk in de beet
by 't volk; men aenziet ods als de pest der streek;
men veracht, men vreest ons; men wonschl ons niel
alleen de grenzen over, maer naer al de duivels dei-
hel; verbannen uit het dorp, hier in deze wildernis,
in dees haveloos nest, laet men ons schier noch dag
noch nacht in ruste; wal zal het zyn, verheffen wy
weder hel hoofd, gaen wy weder onze vorige rol
spelen in het acnzicht van iedereen? Jan, ze zullen
ons schandig verjagen, verjagen met stokslagenDc
kluis zal niel teu halven zyn opgezet of geheel de
boel staet in brand! Ik ken onze geburen, Jan, ik ken
de boeren: zoon, geloof my, ze zullen ons vermoor
den, en de politie, zy zal laten doen....
Hola! riep do kapitein, de politie van Velsicque,
die beu ik, ik mot myne bende!.... Dalz'een slroopyl
raken van uw dak, een haerken van uw hoofd, en ik
zweer het, ze zullen het schrikkelyk boelen!
't Jeef schudde hel hoofd.
Vrees niet, vader: de zaken staen beter dan gy
meent. Ik achtte myne onderneming ten gronde ver
dorven cn ik hen misschien sterker dan ooit. Het is
nu geweten by de makkers, dat, komt hel er op aen,
ik op geen menschenleven meer zal zien.... en andcr-
mael, on op dc bloedigste ecden, hebben zy my
trouw cn onderdanigheid gezworen. Aenschouw dien
sabel, vader: het is wettige buil, gemaekt op myne
vervolgers. Voorlaen, niel of legen dank, zal de gan-
sche streek huigen voor dat slael, of dat slacl zal uil
dc scheede komen, en kappen en kerven is het lang
gewend....
't Jeef en Beth, eenigszins verrasl, aenzagen hunnen
zoon, maer geen van beiden spraken.... Jan nogtans
nicht, dat het gouvernement van Gibraltar be-
rigt zou ontvangen hebben, dat de minister van
zeedienst zou voldacn geweest zyn over de uit
leggingen van den admiracl Lobo, betrekkelyk
zyn vertrek van Gartbagena»
De oproerige fregatten, zondag morgend
voor de haven van Valencië aengekomen, heb
ben twee stoomers, een brigantine en dry an
dere vaertuigen geplunderd.
Het gerucht liep maendag, dat de oproerige
fregat Tetuan zich te Alicante ter beschikking
der overheid zou hebben gesteld.
Te Valencië is de houding der burgerlyke en
militaire overlieden uitmuntend. De kolom van
opez Pinto is er aengekomen.
De laetste tydingen uit Spanje toonen an-
dermael aen, boe weinig geloof men aen de ofli-
ciëele beriglen van het gouvernement van Ma
drid mag hechten. Al die zoo bclangryke over
winningen, die Moriones op de Carlisten bchacld
zou hebben zyn eigenlyk slechts geduchte ne
derlagen. Ily is gedwongen geworden zich in
Pampeluna 'op te sluiten en durlt die stad niet
meer verlaten. Dc heer Castelar en de minister
van oorlog gaen zich by hem vervoegen, om
maetregclcn te beramen om den val der Spaen-
sche republiek nog eenige weken te vertragen.
Middelerwyl hebben de carlistische troepen,
onder bevel van don Alfonso, den Ebro over
schreden en naderen zy meer en meer de hoofd
stad.
ENGELAND.
De Times denkt dat in Frankryk eene mo
narchie het best overeenkomt, met den geest
des volks en met de instellingen van liet ove
rige Europa. Noch republiek, noch keizerryk
zegt het engelsche blad. Sedert 80 jaren kon
in Frankryk de eerste gelukzoeker de beste,
op dc eerste plaets dringen, en dit juist heeft
eene lange rei rampen aen Frankryk toego-
bragt.
HOLLAND.
Meermalen is by de regeering liet plan ge
vormd om sommige eilanden in de Zuiderzee
aen 't vasteland te verbinden. In den regel strui
kelde men over zware kosten cn groote moei-
lykheden. In den laetsten tyd is 't weer ter
spraek gekomen, om liet eiland Schotland met
het Vasteland le vereenigen, waeraoor van zelf
het Kampereiland werd ingesloten. Niet min
der dan 10,000 bunders grond zou ons land
daerby winnen. Na de vollooijing der verbin-
dingsdyken, zou de plas in 8 maenden kunnen
worden droog gemaekt cn wanneer het plan
had hup duidelyk genoeg zyne inzichten vcrklaerd;
zy wisten nu dal de nieuwe kroeg was voorbeschikt
om haesl lol vergadcrplacls voor dieven en stroopers,
wellicht tot moordenaershol te dienen; zy voorzagen
te wel wat al kwaed daer ging gebrouwd worden,
wat al al'schrikkelyke gruwelen misschien gepleegd,
on Loch geen woord van afkeuring, geen woord be
risping of verwyl ontsnapte hunnen mond.
Hy, 'l Jeef, hy ten minsle had kunnen opwerpen
sedert hoe lang reeds hy had voorspeld dal eens zyn
kind zou moordenaer worden; maer sedert lang ook
had hy zich lafhartig door den jongen booswicht
laten overmeesteren en thans kon hy er niet meer
tegen op. Zoodat liaet alleen nu de laclsle en
opperste bekommcrnisscheendierongelukkigcoudcrs;
blinkende schyven voor het vrekkig wyf, brassen cn
zwieren voor den andere, en al hel overige voor den
duivel....
Eensklaps uit't Jeef een luiden spotlach.
Wy zitten hier, sprak hy, zoo diep verslonden
in onze schoone beraming dal wy haesl het byzon-
dersle gaen vergelen. Wy moeten aen 't bouwen, niet
waer? Welnu, kyk hier eens goed rond en tracht to
schallen wal gy er aen^-efl.... Wy zyn arm, jongen,
armer dan Job op zynen mesthoop! Alleenlvk geen
bed om op le slapen en een handvol gestolen boonep
cn roggegraen om van honger niet te sterven!....
Bouw daer huizen mee!....
Vader, vroeg Jan, licht gy ooit hol woud gemeten
dat rondom ons zich uitspreidt? Hebt gy ooit dc
hoornen geleld die erin staen?.... Hewei! uil hoornen
kapt men balken en zaegt men berd. Begrypt gy?....
Gy komt de bestemming uwer nieuwe kroeg te verne
men: nu, zeg my, ware het niel schande dat er voor
één duit materiacl in lo vinden was, dal niet gesto
len zy?....
Ik begryp, viel 't Jeef in, ik begryp dat ik, een
uitgemergeld versleten kreng van 67 jaer oud, ik van
morgen vroeg af, in 'l hardste van den winter zaLzitien
aen 'L hoornen uithakken, aen 't vierkanten, aen 'l za
gen cn scharen!.... Ziel gy hem daer staen, 't Jeef Dc
Lichte?.... Voorwaer, Jan, gy zyt zot!....
Morgen zult gy daer siaen, vader, aen 'l hoofd
van tien kloeke helpers.
Dot is wat anders. Maer.... wie zal ze betalen?
Moeder heeft geld....
Wat? riep Belli.
ik zeg dal moeder geld heeft....
Convaincu d'avoir tolleré les vols elméfails eomnhs
par vos enfants. (Proces van Jozef De Lichte. Fardé 82.)
Convaincu, notament au tonis do l'aoust de volcr la
campagne du grain, fevcs, et navels, ct aulres fruits dc la
terre. (Ibid.)