N° 150.
Zondag 16 November 1873.
3<lc Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
TROONREDE
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 15 November.
Z. M. DEN KONING,
G-azette
Bet Bureel van liet bind 1» gevestigd In do Kapellestrnet IV0 11, waei* alio brieven, gelden, enz. vracbtvry moeten toegezonden worden,
Abonnemcntsprya £6 fr. »s Jaers, vooraf betaolbaer. Voor den buiten ltun men liiscliryven In nl do postbantooren, en voor do lnndelybe gemeanten by do briefdragers.
1st
gansch uilzonderlyk belang aen de hervorming van
het tweede boek der wetgeving van 1807.
Gy zyt bezig met een deel van het hervormings-
ontwerp van het wetboek der burgerlyke proceduer.
Myn gouvernement zal u welhaest insgelyks een
ontwerp van herziening voorleggen van het welhoek
van krimineel onderzoek. Zonder die algemeene her
ziening af te wachten, zullen u voorstellen gedaen
worden, om des te beter de persoonlyke vryheid, in
den loop der reglerlyke onderzoeken, te waerborgen.
Ik druk den wensch uit, dat de wellen op het
beheer der zinneloozen en het hulpdomicilium,in den
loop dezer sessie zullen worden besproken; zy strek
ken om meer volledig de region der persoonen en fa-
miliën te waerborgen, terwyl zy bovendien regtvcer-
dig de lasten verdoelen, die op de gemeente wegen.
Hetonderwys, ten koste van den Staet gegeven,
gaet voort de levendige bezorgdheid myns gouverne-
meuts op te wekken.
Het zal u een ontwerp van wet op het hooger
onderwys aenbieden, ten einde de studiën te verster
ken en deze te verheffen; het zal ook kredieten vra
gen, die zullen gebruikt worden ter ontwikkeling van
praktische leergangen in de fakulteilen van genees
kunst en wetenschap.
De studie der hedcndaegsche talen in do athe
neums, moet op den breedslen grondslag worden in-
gerigt.
Een grooter getal jongelieden moeten de midde
len vinden, om zich direktelyk de kennis eigen te ma
ken van de beschaving der verschillende volkeren en
hunne veelvuldige betoogingen, op hel domein van
letterkunde, kunst, wetenschap, nyverheid en handel.
Het krediet van 20 millioen voor het bouwen en
meubeleeten van scholen, dat gy eonparig hebt aen-
genomen, zal toelaten,in weinig tyd,met de hulp van
provinciën en gemeenten alzoo des te gemakkely-
ker en voordeeliger geworden de stoffclyke inrig-
ting van het lager onderwys te vol ledigen, en alzoo
beter te voldoen aen het maetschappelyk belang in
zake van uitbreiding van het pnderwvs in de volks
klasse.
Onze nationale nyverheden bevinden zich in een
voorspoedigen toestand, en gaen vastberaden in den
weg des wezenlyken vooruitgangs.
De verschillende bekrooningen, welke zy beko
men hebben in de algemeene tentoonstelling van
Weenen, geven getuigenis van hare groote levens
kracht.
De oogst van eenige grondvoortbrengsels heeft,
in allo deelen des lands, niet beantwoordt aen de hoop
onzer landbouwers en niet teene mael hun hard werk
beloond.
Echter is het niet twyfelachlig of de voorraed
des lands is verzekerd.
De voortdurende vryc invoer der levensmiddelen
welke gy gestemd hebt, vergemakkelykt die bevoor
rading tegen pryzen welke bclrekkelyk gering zyn.
Een ontwerp van landelyk wetboek zal aen uwe
beraedslagingen worden onderworpen.
Reeds hebt gy u bezig gehouden met eene wet,
betrekkclyk het beheer der waterloopen, wier spoe
dig onderzoek wenschelyk is.
Gy hebt de dotatie voor de buertwegen verdub
beld.
De schoone kunsten zyn een onzer geschiedkun
dige glories. In den algemeenen wedslryd te Weenen,
hebben onze kunstenaers, met eer den roem der
belgische school gehandhaefd.
De oprichting in de hoofdstad van een palcis,
besterad voor de dryjacrlyksche tentoonstellingen
en de openbaro plechtigheden, is sedert verschei
dene jaren gedekreteerd. De uitvoering kan niet lan
ger uitgesteld worden.
De burgerwacht en het leger blyven hel vertrou
wen van hel land verdienen; onder den indruk der
plaets gehad hebbende militaire gebeurtenissen, ver
dubbelen zy in pogingen, om zich op de hoogte te
houden van hunne groolsche en vaderlandsche
taek.
Gy hebt hel doel en de wezenlyke bcleekenis
gevvaerdeerd, de wyzigingen voorgesteld aen de
organieke wetten van hot leger en der milicic. Of
schoon, volgens den wensch van de openbare denk-
wyze, de grondbeginselen dezor wetten behoudepde,
moest men evenwel acht geven op de bekomen on
dervinding, de noodwendigheden van den nieuwen
toestand, en de vereenigendc macht sterker maken,
zonder merkclyk de militaire lasten, welke aen de
bevolking zyn opgelegd, te bezwaren.
Hel land zal u dank weten, dit mocilyk vraeg-
stuk gediskuteerd te hebben in uwen laelslen zitlyd,
welke zoo lang en zoo werkzaem is geweest. Myn
gouvernement zal u eene wel aenbieden, strekkende
om de familliën der milicianen eene onmiddcllyke
vergoeding te geven, lydens den duer van hunnen
werkelyken dicnsllyd.
De byzondere kredieten, in uwe laelsle zittingen,
voor werken van algemeen nut gestemd, beloopcn
meer dan 239 millioen fr. Het grootste gedeelte is
gebruikt of is bestemd voorde vollediging en verbe
tering of uitbreiding van ons spoorwegnel. De
Kamers en het gouvernement beschouwen het als
een dringenden plicht, dit machtig vervoermiddel te
volmaken, ten einde het zou voldoen aen de altyd
aengrocicnde behoeften der binnen- en builenland-
sche betrekkingen.
Het spoorwegnet, door den Staet geëxploiteerd,
is vermeerderd door de overneming der liniën van
den Groot-Luxemburg en der belgische afdceling van
den Willem-Luxemburg, door dc opening der linie
van Welkenraedl en anderen. Hel zal zich nog in
groote evenredigheden uitstrekken, naermate de
gekoncedeerde spoorwegen van 1870 en 1873, onder
voorbehouding van uitvoering door den Staet, en die
gezamenlyk meer dan 900 kilometers beloopen, hem
achtereenvolgens zullen geleverd worden.
Myn gouvernement hoopt u, in den tegenwoor-
digen ziltyd eene wel voor tc dragen op de kornpta-
biliteit of de financieelo inrichting van den spoorweg.
Het gereedmaken van eene andere wet op de
spoorweg-policie en op de reglcmewls-voorwaerdcn
der transporten, is aen eene byzondere kommissie
toevertrouwd, welke zich ieverig met hel volbrengen
van dit maudael zal bezig houden.
De bevaerbare wateren, de hydraulisqhe werken,
de wegen, de burgerlyke gebouwen, de scheepvaerl
ook hebben een aenzienlyk deel bekomen in de kre
dieten, gestemd om hel algeheel onzer werken van
openbaer nut, en die groolendeels allen reglslreeksch
opbrengend zyn, voort te zetten of uil ic breiden.
Aen deze werken, die in het geheel 800 millioen
kosten, heeft België, onafbankelyk van de heffing op
de gewone inkomsten, byna al dc kapitalen gebruikt,
die zyne schuld uitmaken sedert 1830.
Onlangs is nog, met het oog opdic vruchlgevende
toepassingen, eene groote geldelyke operatie geslo
ten, tegen voorwaerden, gunstig aen de schatkist,
en welke getuigenis gaf van de magl van het openbaer
krediet.
De toestand onzer financiën is zeer goed; niette-
genslaende de talryke verminderingen of afschaffingen
van taksen, vermeerdert ieder jaer, hel inkomen van
den Staet.
Onder de belangryke maetregels, welke gy hebt
aengenomen, zal ik de wet vermelden, wacrdoor
verlenging wordt gegeven aen den duer dor Nationale
Bank.
Van een lang' bestoen verzekerd, zal onze voor-
naemste geldelyke instelling, de diensten vergrooten
welke zy geroepen is aen den handel en nyverheid
te bewyzen.
De wet geeft ook aen do oponbarc schatkist, con
regtmatig deel in de voordeden.
In de eerste dagen der sessie, zal u een voorstel
gedaen worden, om aen hel gouvernement de raagt
te geven het slaen van zilveren munt te beperken of
te doen slaken.
Deze sessie zal, ik twyfcl er niet aen, gelyk do
voorgaende, nuttig worden acngevuld door do be-
raedslaging over wellen, welke aen de noodwendig
heid en liet verlangen des lands beantwoorden,
zonder verbitterende debatten te doon ontstaen.
De ontwerpen, reeds door myn gouvernement
aengeboden en die welke het voorbereid heeft, hebben
dit karakter en dit doel; zy geven een uitgebreid
veld aen uwe werkzaamheden ter volmaking van
onze wetgeving.
Sedert 43 jaron beoefent België, meester gewor
den over zyne lotbestemming, na dal opperste goed
gewonnen te hebben hetgeen onze voorouders te
vergeefs verlangden, met wysheid zyne vryc instel
lingen. Hot nationael gevoel, eensgezindheid van
dcnkwyze opziehlens de wezenlyke belangen, die do
kracht van samenhang en van vastheid eener nntio
uitmaken, heeft niet opgehouden te vergrooten en te
versterken.
Dal lange tydvakvan vrede en van merkweerdigen
vooruitgang in alle vakken, welke de menschelyko
werkdadigheid kan omvatten, zal in de geschiedenis
eene roemryke bladzy beslaen.
Kalm en voorspoedig kan België van 1873, fier
zyn over zyn verledcne en met een helder vertrouwen
de toekomst in staren.
Laet ons samen werken om meer en meer dat
nationael erfgoed van zodelyke grootheid en van
stoficlykon voorspoed te doen groeien.
Dat vaderlandslievend werk zal niet in gebreko
blyven by myn gouvernement, en de Voorzienigheid
zal onze gemeenzame pogingen, voor het wclzyn des
vaderlands, zegenen.
SENAET EN KAMER.
Dc wetgevende zitlyd is dynsdag geopend.
Onmiddellyk na de koninklyke zitting is de
Senaet tot de samenstelling van zyn bureel
oyergegaen. Er waren 43 stemmers iVins de
Ligne werd mei 38 stemmen tot voorzitter ge
kozen; tot onder-voorzitters MM. de Tornaco
en Dellafaille. Tot sekretarissen werden geko
zen MM. L. deRobiano en 't Kint de Rooden-
beke, en lot Ingevoegde sekretarissen MM. do
Labbeville en de Looz-Corswaren. Als kwestors
werden MM. d'Overscbie en Van Schoor aen-
geduid.
Onder de ingezonden stukken, waervan me-
dedeeling werd gegeven, bemerken wy eene
petitie des provincialen raeds van Antwerpen,
waerin de wensch wordt uitgedrukt, om art. 73
van bet wetboek van krimineel onderzoek, te
zien gewyzigd worden.
Vervolgens is men overgegaen tot het benoe
men der kommissie van hel adres. Worden
gekozenMM. Dolez, d'Anethan, t'Kint de
Roodenbeke en de Mcrode.
Ten sjotte werden de bestendige kommissiën
benoemd.
De Kamer der volksvertegenwoordigers heeft
liaer bureel gevormd. Al de leden, die het 1n
den vorigen zitlyd samenstelden, zyn herkozen
geworden.
UITGESPROKEN DOOR
Dynsdag 11 November, ten 1 uer.
De Koning is, met de gebruikelyke plegtig-
heid naer de Kamers gereden, en heelt de vol
gende Troonrede uitgesproken
Mynheeren,
Als ik my door de vertegenwoordigers des volks
omringd zie, denk ik altyd met dankbaerheid aen de
betuiging van duerzame verkleefdheid en genegen
heid, welke zy my immer hebben verleend sedert de
inhuldiging van myne regeering.
De betrekkingen van België met de vreemde mo
gendheden zyn zeer vriendschappelyk en dragen den
stempel van wederkeerig vertrouwen.
De buitenlandsche handel is immer in vooruit
gang-
Het traktaet met Frankryk gesloten, handhaeft,
voor een nieuw termyn.de bepalingen van onzen han
del op vryzinnige grondslagen, en die,zonder twyfel,
eene nuttige vollediging zullen bekomen door tocpas-
singsmaetregels, welke gelykvormig zyn aen den
geest dezer akten.
Eene overeenkomst tusschen België en de Neder
landen, en die voor beide partyen voordeelig is, heelt
verschillende kwestiën, welke langen tyd hangende
waren, geregeld.
De uitvoering, vandaeg verzekerd en aenstaende,
van eeuen weg, die regtstreeksch de haven van Ant
werpen met den lageren Ryn verbindt, zal de han
delsbetrekkingen der twee landen, door deze te ver-
gemakkelyken, met het duitsch ryk doen aengroeien.
Regelmatige stoombootliniën stellen onze han-
delshoofdslad in regtstreeksche betrekkingen met de
voornaemste handelssteden der beide Amerika's.
In tegenwoordigheid van de uitbreiding onzes
handels, en der overgroote werken, in andere landen
uitgevoerd, om de havens te volmaken, eischt het na
tionael belang, dat onze scheepvaert-inriglingen wor
den verbeterd.
Er is eene onderhandeling aengeknoopt tusschen
myn gouvernement en het gemeentebesluer van Ant
werpen.
Ik heb met voldoening het onthael gezien, dat gy
gegeven hebt aen de voorstellen, welke strekken, om
onze diplomatische en konsulaire vertegenwoordiging
in hel uiterste Oosten, te volledigen.
Het nyverheids-België zou zyne belangen verge
ten, indien het zich op deze nieuwe markten, welke
voor ons geopend zyn.dooranderen liet vooruitloopen.
Verscheidene traktaten van uitlevering zyn er ge
sloten.
Er zal u eene wet worden aengeboden om de on
derhandeling dezer akten te vergemakkelyken, ten
einde beter de beteugeling der misdaden en overtre
dingen te bekomen, en de formaliteiten, in zake van
uitlevering, te vereenvoudigen.
Gy hebt met volharding de herziening van het
handelswetboek voortgezet. De meeste titels, betrek
kclyk den handel in het algemeen, zyn als onderschei
dende wetten in voege gebragt.
De veranderingen der nyverheid, de vervoeren
langs zee en land en de noodzakelykheid om onze wet
ten gelyk te stellen met die der volkeren, wier wet-
gevenden vooruitgang het grootste is, geven een
TWEEDE DEEL.
III.
Op Harlebeke.
(50" VERVOLG.)
In deeetzael, waer vroilw Davids met den knecht
«en de meid op den vermisten koopman wachtten,
was de angst geklommen van minuet tot minuet, en
reeds ■sedert lang sloeg de bange harteklop op maet
•niet meer met het rustig getiktak van het uervverk.
Wat was er toch gebeurd?
De knecht, de aenbeveling van Arnold vergeten,
had het woord roovers laten ontsnappen, en van
dien stond af was de verbeelding der aenwezigen op
den hol geraekL Davids, het was zeker, Davids was
aengerand, hy was misschien vermoord....
Wat ging er gebeuren?
Dan, zooals het doorgaens in dergelyke omstandig
heden te bestatigen is, die meest bang zich voelde,
poogde onder grootspraek zyne ontstëltenis te be
wimpelen en ecnen benauwderen dan hy moed in te
spreken.
Moest het uitkomen op inbraek, dan was er voor
eerst op de meid niet veel meer te rekenen. Hoe felle
boerin zy ook anders was, geplaelst voor een gevaer
als hetgene dat zy vreesde, zat nu het arme meisje te
beven en te weenen: dal was al te natuerlyk. Had zy
gedurft zy was op de vlucht gegaen, of zich in den
kelder gaen vergrendelen.
Wat den knecht betreft, deze besefte macr te wel
welke schrikkelvke verantwoordelykheid op hom
woog. Hy stond daer alleen als beschermer en verde
diger van zyne meesteres en van zyn meesters Hiiis.
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
Hy was gewapend, ja; maer zyn wapen scheen hem
veeleer verlegen le maken dan hem gerust te stellen.
Ging hy het gebruiken, wat zou er gebeuren!.... En
dan, en nog eens, hy was alleen, alleen tegeu hy wist
niet hoeveel!.... Om hulp snellen was onmogelyk
geworden.... De jongen was radeloos en zyn moed
was diep gezonken.
Wie zich hier de vroomste toonde was nog de
goede moeder Davids.
Arnold, zegde zy, heeft onvoorzichtig gedaen
met ons niet hy le blyven; maer, op Gods genade!
Het zal misschien nog niets zyn.
En de brave vrouw zette hare gebeden voort. Doch
zy weende, want, inderwaerheid, langer meer was
die akelige toestand vol te houden.
Hy ging niet lang meer vol te houden zyn.
De fces roovers waren toegekomen. Twee Bohemers,
best met de streek en het volk der streek hekend,
stonden op schildwacht uitgezet, terwyl twee hunner
makkers de voordeur lagen te doorbooren. Het ge-
ruisch der scherpe, ingevette werktuigen kon onmo
gelyk tot in de eelzael binnendringen: hel was een
zacht gesis, nauwelyks vatbaor voor. de hoorders
zeiven.
Het duerde geen vyf minuten of vier zwarte roovers
stonden voor de gesloten deur der eelzael. JefLe-
houcke, die eenige maenden als knecht in hel huis
had gediend en oin zyn slecht gedragwas weg gezon
den, stond aen 't hoofd: hy wist waer hel geld lag.
Na zyne mannen een laelsle mael in oogenschouw
te hebben genomen, doel hy een teeken.... De deur
vliegt open en een drydubbele angstkreet weergalmt
door het vertrek....
De stalknecht was opgesprongen
Wat moet gy hebben
Die vraeg was te veel. Had hy gescholen, zooals
Arnold het hem had opgelegd, geschoten effendoor,
het gerucht, de stoutmoedigheid van den aenval,
hadden misschien de roovers verschrikt en doen
wyken. Maer neen; en nu lag de knecht op den grond,
nevens de bezwymde meid, met Pier Van de Putte
op hel lyf. Hy had wel te spartelen; de vuist van den
roover prangde hem de ralelende keel en ontnam hern
kracht en adem.
Lehoucke wees op den lesscnaer, voor welken
Arnold, een uer vroeger stond te schryven.
Stien de stropdrager sprong op hel meubel, en
het deksel sprong krakend onder zynen bylel.
Gevonden, juichte hy.
Maer, op hetzelfde oogenblik, zal hy met moedor
Davids op den rug, en de wanhopige vrouw sloeg
hem zoo hardnekkig de gewrongen vingeren in de
wangen, dal de roover huilde van pyn, en het bloed
van zyn zwarl aenzicht lekte.
Booswicht, gilde zy, wat hebt 'gy gedaen met
mynen man.... met myn kind!....
Stien had zyn mes getrokken, den arm gekeerd,
en ging de ongelukkige cencn doodelyken steek
toebrengen. Maer de moord was nutteloos. De vrouw,
als door dien zenuwslorni verbliksemd, liet den
booswicht los en rolde zieltogend ten vloere
neer.
De wanorde door dit toeval in de eelzael veroor-
zaekl, had den stalknecht den tyd gegeven om los le
geraken, en hy was, de deur uit, de trappen opge-
vlucht.
Lehouck, die vreesde voor verraed of verradend
lawyt, was hem op de hielen gesprongen en gelukte
erin hem op den trap in te halen; maer, op hel -punl
van hem te grypen, kreeg de roover zulk eeu feilen
schop in den huik dal hy overhoofds de trappen
nedertuimelde.
Lehouck lag bedwelmd; maer de crisis was h^ost
over;en, vloekend en tierend,vloog hyvoor de tweede
mael de trappen op. Hy kende het huis: hy wist waer
hy dc knecht zou vinden.
Deze had zich verschanst in eene kamer die met
een zyvenslerkcn uitgaf op den gang. Lehouck deed
vergeefsoho poogingen om de deur open le breken,
vloekende legen den knecht en hem bedreigende met
de dood gaf hy zich niet over. De knecht bleef doof...
Er moest nogtans met spoed gewerkt worden.... Eens
klaps neemt Lehouck zyn besluit: hy verwyderd zich
van de deur en slapt alsof hy hel verdiep ging verla
ten.... De knecht opent zachtjes belvenslerkeo en kykt
uil.... 't Was daer dal de roover hem wilde. Met ëenen
sprong zat hy met beide vuisten in het haer van den
knecht en trok en sleurde zoo onbarmhartig dal hy
hem eindelyk halfiyfs uit het vensier kreeg: eenige
minuten later lag hy gebonden in den gang.
De roover liet hem liggen om zyne makkers te ver
voegen. Maer op den zelfden stond weergalmt builen
huize een van de roovers wel gekend gefluit en dc
hoeven vluchtten verward de ecnen langs voron do
anderen langs dc achterdeur uit.
Hel was Arnold die was los gcraekt, zynen vader
en den hovenier had verlost cn nu niet een tiental op
getrommelde hoeren, kwam locgcstormd.
De roovers waren verdwenen; moeder en meid
lagen, nog huiten kennis, in eenen hoek der eelzael
geschopt, en den lessenaer was ledig. Hel geldelyk
verlies was aenzienlyk; maer vader en zoon getroos
ten het zich toen zy moglen bestatigen dat de goede
vrouw Davids geeu hinder was overgekomen.
Niet eenen der roovers had iemand erkend; doch
vrouw Davids wist te zeggen dat zy eenen der vier
met hare nagelen de wangen had geteekend en zy
toonde hare handen, besmeurd met zwartsel en
bloed.
's Anderendaegs vroeg werd tc Korlryk ecno klacht
ingediend en de baljuw beloofde stellig het spoor te
ontdekken, ten minsten van den geieekenden roover.
(Wordt voort geut).
