N° 157. Zondag 4 January 1874. 4dc Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
1873.
De Bende van Jan de Lichte,(1)
Aelst, 5 January 1874.
Buitenlandsch Aicuws.
G-azette van Aelst
II©t Bureel tan het blad I« gevestigd In de Kapellestraet IV* 11, waer alle brieven, gelden, enz. vraclitvry moeten toegezonden worden.
Abonnementsprys SS fr. 'sjaers, vooral*betuclbaer. Voor den buiten kun men inscbryven in al de postkantooren, en voor do Inndelyke gemeenten by de briefdragers.
Het jaer 1873 heeft zyne plaets genomen in
de geschiedenis en zal menige bladzyden besla
gen, doch meer droeve dan troostelyke.
Het was vooreerst wel een droef jaer voor
de katholieken van Noord-Duitschland, van
Italië en van Zwitserland.
In Duitschland wilt keizer Willem terzelfder
tyde opperpriester en koning zyn. Hy kent zich
het regt toe, hy protestantsche vorst, van bis
schoppen te noemen zonder den Paus te kennen
en tegen den dank van den Paus. Hy heeft een
geregtshof ingericht dat over de geestelyke en
kerkelyke zaken heeft te beslissen; wetten
ingebragt die het onderwys en de benoeming
der priesters regelen; die de bisschoppelyke
seminarien sluiten, de jesuieten en andere
kloosterorden hebben verbannen, enz. De bis
schoppen protesteeren krachtdadig; de regt-
banken overladen ze met boeten in afwachting
dat men ze zal straffen met het gevang. Maer
brutael geweld is van geenen duer, en keizer
Willem zal het tegen de kerk niet uithouden.
In Zwitserland heeft men eenen bisschop
verbannen en eenen anderen algezet en opge
sloten, in name der vryheid van geweten! De
pastors moeten er nu, luidens de wet, gekozen
worden door de geloovigen. De pastors benoemd
door hunne wettige overheid worden uit hunne
kerken verjaegd en vervangen door beëedigde
priesters. Zoo is het gekomen dat, onder
anderen, Loyson, een pater die zyn kap heeft
over d'haeg gesmeten en daerna is getrouwd,
een pastory heeft bekomen te Geneven.
Wat de godsdienst lydt in Italië is genoeg
bekend. De Paus zit voortdurend gevangen in
het vatikaen, de kloosters worden gesloten,
van hunnen eigendom beroofd en nu zyn er
daer mannen die eischen dat men de kerken
atbreke....
In Üostenryk hebben wy de wereldtentoon
stelling gehad die geenszins aen de algemeene
verwachting heeft beantwoord, en den linan-
cieelen crisis die zyne noodlottige gevolgen
heeft doen gevoelen in gansch Duitschland,
in Engeland, Rusland, Frankryk, Italië, inden
Oosten en tot in de overzeesche landen.
In Spanje zoekt men sedert meer dan eene
halve eeuw naer een duerzaem en geëerbie
digd bestuer, en men is er nog altyd op zoek.
Koningin Isabella, Koning Amedeus zyn moeten
vluchten. Wie zal eindelyk dat ongelukkig land
redden? M. Castelar, de huidige dietateur? Don
Carlos met zyne moedige aenhangers? Don
Alphons, de zoon van Isabella?
In Frankryk treffen wy veel merkwaerdige
gebeurtenissen aen. De vyf milliards door
Duitschland geëischt zyn uitbetaeld; M. Thiers
is gevallen en vervangen, als president der re
publiek, door maerschalk Mac-Mahon; de ver-
eeniging der twee lokken van het Huis van
Frankryk; de mislukte poging om het Konink-
ryk te herstellen; de altyd toenemende vooruit
gang van het radicalismus; de verlenging voor
zeven jaer van de magl van Mac-Mahon als
voorzitter der republiek, en eindelyk het proces
en de veroordeeling van maerschalk Bazaine.
In ons eerst opvolgend nummer zullen wy
de opsomming voltrekken der gebeurtenissen
van 1873 in de andere landen van Europa en
elders.
FRANKR l'K.
De gewezen maerschalk heelt donderdag
avond der ve'rledene week Trianon verlaten
en is 's anderendaegs, eene reis van vier-en-
twintig uren, op zyne bestemde plaets aenge-
komen.
Men had de meeste voorzorgen genomen, ten
einde het vertrek van Bazaine geheim te hou
den. Woensdag avond kwam M. de Broglie
hem verwittigen, dat zyn vertrek waerschyn-
lyk gedurende den dag van donderdag zou
plaets hebben, en daer men hem het juiste uer
niet kon bepalen, men hem verzocht, zich van
's morgends af voor het vertrek gereed te hou
den. De gevangene die gevreesd had door het
bevel van te vertrekken verrast te worden, had
zyne toebereidsels reeds sedert meer dan acht
dagen gemaekt. Hy moest dus slechts aen zyne
familie vaerwel zeggen, want hy had den
wensoh uitgedrukt, by zyn vertrek alleen door
zyn getrouwen Villetle vergezeld te worden,
die de toelating had bekomen zyn gewezen op
perhoofd tot op den dorpel van de Staelsge-
wangenis te vergezellen.
Eenige minuten voor 3 ure ldeld een rytuig
met twee peerden bespannen voor de poort
van Trianon stil, en men kwam den maerschalk
verwittigen, dat hy zich moest op weg begeven.
Het zou onmogelyk zyn het alseheidstooneel
te beschryven dat hierop volgde en waerin
echter de gemalin -van den maerschalk eene
weerdigheid en zielskracht aen den dag. legde,
die van eene kristelyke gelatenheid en het ge
loof in een beter leven getuigde. De wanhoop
'van zynen oudsten zoon was zoo groot, dat
men er moest in toestemmen, het kind by den
maerschalk in het rytuig te zetten. De reis liep
voorspoedig af en den minister van binnenland-
sche zaken ontving vrydag avond, ten 9 ure,
de tyding van de aenkomst van Bazaine op het
eiland Ste-Marguérite.
Mev. Bazaine, heeft te Cannes eene zeer ne
derige villa doen huren; zy zal dus in de naby-
heidvan haren echtgenoot haren intrek nemen.
Tusschen de haven van Cannes en het fort
Sainte-Marguérite, zullen regelmatige stoom-
bootdiensten ingerigt worden.
Twee kompagnies van het 111° linieregiment
zyn naer het eiland Sainte-Marguérite vertrok
ken om daer garnizoen te houden.
De Liberté van 24 december meldt, dat de
laetste tydingen van den gewezen hoofdopstel
ler van de Mot d'Ordre, door den stoomboot
Garonne aengebragt zyn, die zich te gelykertyd
als de Vifginie, op de reede der Braziliaensche
bezitting, Sainte-Marguérite, bevond. Hendrik
Rochefoi-l was op dit oogenblik zeer ziek, en
zelfs was hem de levenswyze van het gasthuis
voorgeschreven; doch men denkt, dat de land
ziekte voor een groot deel in zyne ongesteld
heid tusschen kwam.
Ten gevolge van den afkeer, dien liyaen zyne
medegevangenen inboezemde, en welken afkeer
zy aen boord mcnigmael luidop hadden te ken
nen gegeven, was pien genoodzaekt geweest
hem in eene pel op te sluiten. Rochefort ha$
zelf het eerst verzocht, dat men dezen maetre-
gel zou nemen.
Toen de Garonne de Virljinie ontmoette, had
men RocKefort terug in het gemeenschappelyk
verkeer gebragt, daer by niet langer afgezon
derd koublyven. Onder de veroordeelden, die
hem gewöoniyk gezelschap hielden, bevond zich
Passedüuet, gewezen meier van het derde ar
rondissement.
Luinens de Muniteur van Nieuw-Caledo-
nië, in dato 4 October 1873, bestond het geheele
getal politieke veroordeelden in de strafkolo
niën, op dit lydstip uit 3,174 persoonen. Onder
dit getal .telden 731 lot eene versterkte plaets
veroordeelden en 2,443 welke met enkele ver
banning gestralt werden. Onder het laetste
getal verkregen 248 persoonen, welke zich
onderscheidden door hun voorbeeldig gedrag,
toelating om het Pynboomen-eilandte verlaten,
met vergunning hun verblyf op te slaen in het
bewoonde gedeelte der koloniën.
Eene depeche, gedagteekend Sydney 24 de
zer, zegt dal de Yirqinie met hare lading ban
nelingen den 8 december te Noumea is aen-
gekomen. Alles was wel aen boord en er was
geen enkel hoofd der lading op reis overleden.
Zyn tot nader order verboden om de
fransche grenzen te overschryden, de vyf vol
gende zwitsersche dagbladen: de Patrie de
Génève; de Nouvelliste Vaudois; deJSationale van
Neulchatel; de Progrès de Berne en Les Ktals-
Unis d'Europe.
Sl'ANJE.
In Spanje ziet het er nog altyd zeer donker
uit. In de eerste dagen van de aenstaende
moendjariuarymoet.de Cortes byeenkomen,
en men is te Madrid niet zonder onrust over
de beslissingen welke er zullen genomen wor
den. De uiterstelinkerzy zal ongetwyfeld eene
laetste poging aenwenden, om hare vrienden,
welke te Carthagena belegerd zyn, te redden,
en reeds beschuldigd men M. Castelar, van de
bondsrepubliek te verraden.
schoven elk van hunnen kant, naer den hoek der bank,
maer niet een van beiden repte een woord.
Jef die, achter in de kar, het koddig spel stond af
te loeren, lachto sluw en.... ving een spottend deuntje
aen.
De boer zal te knarsetanden van verkropte woede.
Zoekend op wien zich te wreken, maer beducht voor
de twee vreemdelingen, greep hy de zweep en over
sloeg zoo deerlyk hel paerd dat het onschuldig beest,
schielyk verrast, steigerend opsprong, en dacrop het
krakend getuig in zulk woeste vaerl door de diepbe-
spoelde karresporen sleurde dal het slyk weerzydo
de baen overzwalple.
He! He! riep Pier, voorzichtig ol wy breken den
nek!
De boer zweepte maer altyd voort.
Jef nam een boos vermaek in 's mans opgewonden
heid.
Ziet ge wel, schertste hy, aen myncn kreng is er
juist niet veel gelegen; maer gy, bacs Nelis, gy hebt
vrouw en kinderen....
Pier zag verschrikt op.... zyn blik scheen te vragen
aen Jef of, hy ook, den boer kende.
Jef begreep; terwyl de boer, als dolzinnig, voort
durend zyn peord zat af te rossen.
Eu hier, voegde Jef erby, hier onze Pier Putte,
die ook, zit met vrouw en kinderen.
Verrader! school Pier op, en hy vloog Lehouek
op de keel.
Er giog in de kar gevochten worden, maer in eens
vlogen kar en peerd omverre en boer en robvers lagen
te spartelen in de modder.
Myn'viool kapol! kreet Pier.
Dat gy beiden niet hals en beenen zyt gebroken,
brulde de boer, dal zal ik my eeuwig verwylen
Maer hacst zal er de beul zich moe bemoeien, helsch
gebroed
In afwachting, riep Jef, zullen wy u eerst nog
eens komen bezoeken. Tot later, pachter. Kom,
sprak hy lol Pier, en vooruit op ons beste beenen: er
is gevacr!
Zy lieten gespan en voerman in den brand en liepen
langs Grammoue om.
Een kwoerl myls verder hielden zy stand.
Van den anderen kant heerscht er tusschen
dit opperliqofd van liet bewind en zyn voor
ganger, M. Salmeron, thans voorzitter der Cor
tes, eene zekere politieke oneenigheid, die het
bestaen van liet kabinet zou kunnen in gevaer
stellen en de radikale party weer aen het be
wind brengen, in den persoon van Pi-y-Mar-
gall. Water ook gebeure,het ongelukkig Spanie
ziet nog geen lydstip van voorspoed en vrede
te gemoet.
Generael Lopez Dominguez, opperbevel
hebber over het belegeringskorps voor Car
thagena, heeft te Pormas eene samenkomst ge
had met den admirael van het eskader, om ge-
zamentlyk te werken tot de verovering der be
legerde stad.
Er zyn 27 kanons van grof kaliber, eene
groote hoeveelheid granaten en houwitsers en
oorlogsmaterieel in het kamp aengekomen.
De republiekeinsche troepen werken met
vlyt aen de oprichting van bedekte gangen,
loopgrachten en batteryen.
Het eskader kruist tegenover de belegerde
stad en verschillende uitvallen der belegerden
werden met vrucht afgeslagen.
Het schynt dat er geheime agenten binnen
de stad gedrongen zyn, om by de belegerden
aen te dringen tot hardnekkigen weerstand,
melheloog op de aenstaende opening der Cor
tes, waerby M. Castelar en zyn gouvernement
veel gevaer loopen, de magt aen hunne handen
te zien ontsnappen.
La Pal ma is door eene vreeselyke ramp ge
teisterd. Verschillende Armstrong kogels, zyn
op de battery Firriol ontploft, waerdoor 20
officiers en soldaten gedood werden. Het getal
der gekwetsten is veel grooter en de schade
aen de gebouwen mag aenzienlyk genoemd
worden.
Berigten uit de stad zeggen, dal de oproer
lingen gebruik maken vaude dikwylsherhaelde
afwezigheid des eskaders om langs zee levens
behoeften in te zamelen, lerwyi dit ook overland
plaets heeft, door de onvolledige insluiting der
vesting. Hieruit spruit voort dat er tol nu toe
aen niets gebrek is io de belegerde stad.
De overheid der stad heeft onlangs verschil
lende lieden doen straffen, welke op heeler
daed van diefstal betrapt waren.
Het belegeringskorps is nog niet digt ge
noeg onder de wallen genaderd, om gebt nik te
kunnen maken van mortiers; maer de beleger
den hebben reeds voorop dikke lagen zavel en
aerde binnen de battery gelegd, en hiermede
insgelyks de opene plaelsen der forten en de
bovenste vlakte der muren bekleed. Door die
voorzorg zal het grootste deel der ontploffende
kogels zyn uitwerksel missen.
By gebrek aen ruiteryis het voorde beleger
den moeilyk en hoogst gevaerlyk, de positiën
der belegeraers aen te tasten builen de bescher
ming der kanons van de forten, en niettegen-
Zyn my dal slroplien! hygde Pier. En dat duert
nu, docmnis, al dry weken lang met my! Altyd d'een
avonluerop d'andere. Deesmael dacht ik niet beter of
ik was er aen; en dat door uw schuld, Jef.
Pier, ge zyt ne snul.
Ja, wal had gy my te noemen.
Inderdaed dal was overbodig, want de boer
kende u te goed. Twee jaer geleden hebt gy al zyn
kiekens gestolen en hy was erby toen gy de laetsto
niael gegecsseld werd te Kortryk.
Wacrom dan, gy die het wist, zyt gy in zyn kar
gekropen en hebt gy my weerloos in zyne handon
geleverd?
Pier, wees bedaerd, en tracht my te begrypen.
Wat heb ik u gister avond beloofd? Gy kloegt zoo
bitter, gy lid van de bende, dat gy twee weken lang
overal vruchteloos hadt gevraegd cn gebedeld en ik
antwoordde: morgen zal ik u een les geven. Buiten
myne verwachting is de proef eènigszins mislukt en
de grap is te herbeginnen, anders had ik den boer ons
doen voeren lol Thielt toe.
Van uw grap en van uw les begryp ik niemen-
dalle; wat ik best weel is dat ik naer Thielt niet ga....
Ik ook niet, ten minste vandaeg. Hebt gy
gezien, Pier, hoe stout ik het peerd heb doen staen
en hoe gemakkelyk ik, in weerwil myner onbeschoft
heid, hy den vergramden boer op de kar ben geraekl?
He wol, om zynen dienst te bekomen, heb ik hem
slechts één woord in 'l oor geblazen, maer een echt
looverwoord.
Wal hebt gy hem gezegd?
Weet,Pier, en onthoudt het lot dat wy samen aon
de galg hangen; weel dal wy op den builen almachtig
zyn geworden cn dal de boeren van gansch Vlaende
ren ODder ons bedwang staen. Ik spreek van den
buiten en niet van de steden, want daer zyn wy over
mand; maer van de boeren kunnen wy thans alles
bekomen, zelfs zonder geweld, mot één woord te
spreken. Zoo verre heeft hel de kapitein weten te
brengen
'k Had het gepeinsd, spotte Pier, een nieuw
.mirakel van Jan De Lichte!.... Nu, als '1 u belieft,
lact uwen kapitein daer, en leer my eens gauw wat
gy den boer hebt gezegd.
TWEEDE DEEL.
VI.
I*astoi*eel vislet.
(57* VERVOLG.)
De wandeling van Pelegem-by-Deynze naer Thielt
ving aen 's anderendaegs vroeg.
Jef Lehouek, vooraleer afscheid te nemen van by
Siska Lauwaerts, waer hy al zyn geld had gelaten,
vroeg voor kwittancie eenen knapzak vol eten en vol
drank. De kwittancie werd oogenblikkelyk geleekend
met een groot roggebrood, een stuk gebraden spek
en eene potflesch jenever.
Er moet nog een kieken staen van gisteren. Het
is betaeldwaer blyft het
Gene daer, antwoordde Siska op Pier Putte
wyzeDde, heeft het geheel en al verslonden....
Gyziet, sprak Jef tot Pier, gy ziet het, jongen,
er is hier voor ons niets meer te branden; ons laetste
beentjes zyn hier afgeknaegd, er blyft ons niets meer
over dan op te trekken. Moedig aen dus en op goed
valle het uil! Wy zullen het fortuin elders gaen be
proeven.
Piervroegof ervoorhem ookgeen kwittancie was....
De zyne werd oogenblikkelyk geleekend door baes en
-bazin met eenen feilen stamp in den rug en het
barsch compliment liever uw hielen dan uw lee-
nen
Daermee waren de twee kwanten de baen op naer
Grammene.
Hel was afgryslyk slecht weder: het waren de
maertsche buien in volle woede. Het stortte regen,
smeltenden sneeuw en hagel, en de stormwind
zweepte dal alles overhoop in het acnzichl der arme
reizigers. Pier had al de moeite der wereld zynen
vioolzak tegen het plassend nat te bevryden; maer
Jef had eenen dikken mantel om hel lyt en zyne lier
zal in '1 droog.
Ik keer terug naer de Lei brugge, sprak
Pier eensklaps, en hy stond.
(t) Eigendom der Gazbtte van Aelst.
Jef polste moedig voort door het slyk en begon,
tegen wind op, een deuntje onder zynen mantel.
Jef! Ik keer terug, zeg ik!
Jef was doof; alleenlyk verhaeslle hy zynen slap en
de mact van zyn deuntje tevens....
Hy houd my voor den gekgromde Pier en hy
liep zynen makker na.
Jef! riep hy op dreigenden loon.
Pier, ge zyt ne labbekak.... 'I Suikeren manne
ken vlucht den regen uit vrees van te smelten.
'I Is goed voor u die sedert veertien dagen met
u lui lyfin 'tvel hebt gelegen, terwyl ik te creveeren
lag langs de baen. Die reis zit in de beenen, Jef, en
voorwaer ik kan niet vooruit.
Is 't maer dat, dan zult gy haest rusten! Zie,
ginder ver rydt een kar op naer Grammene. Wy zullen
ze inhalen. Vooruil, op een loopken!
Het was inderdaed een boerenwagen met een breed
zeildoek overspannen.
Jef Lehouek was de eerste bygekomen. Stout weg
greep hy den toom van 't peerd en gebood halte!....
De voerman verrast en vertoornd haelde de zweep
op om den onbeschaemde te straffen. Jef knapte ze
gezwind by hel uileinde, trok ze den voerman uit de
vuist, en viel aen 't lachen....
Zoo na' in myne oogenriep hy, en 't ware wel
echt spyt geweest dat een schoone jongen als ik
moest geschonden loopenNu pachter, er is plaets
onder de tyk, en gy zult my opladen....
Wie zyt gy? onbeschofte vagabond.
Jef sprak één enkel woord en de verschrikte boer
verhaeslle plaets te maken voor den vreemdeling.
Wacht, wacht, gebood deze er komt nog een
kamaraed achter....
De boer verbleekte. In Gods name dan! zuchtte hy,
en hy zelf hielp Jef en Pier in den wagen.
Wat livvam de roover zoo geheimzinnigs in
't oor van den boer te blazen?....
Dan, het vreemd vertoog was niet ten einde.
Pier zat nevens den pachter op de karrebank; maer
nauwelyks had de- vioolspeler'zynen gebuer ^en-
schouwd of hy, op zyne beurt, verbleekte.... Boer
en roover keken elkander in d'oogen, keerden nydig
het hoofd af, wisselden wreed verdreigende blikken,
