N° 196. Zondag 4 October 1874.
4de Jaergang.
WEKELYKSCII NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 3 October.
Buitenlandsch Nieuws.
FRANKRYK eFhET PAUSDOM.
G-azette van Aelst
Het Bureel van liet bluil I» gevestigd In de Knpelleetrnet NI* 11, waer ui Ie brieven, gelden, enz. vracbtvry moeten toegezonden worden.
Abonnemontsprya SS fr. 'ajuera, vooraf betuelbaer. Voor den buiten ban men Imacliry veil In al de |>ostkuntooron, en voor de landelyko gemeenten by «le briefdragers-
SPANJE.
De dagbladen van Madrid zyn opgepropt met
plans voor de toekomst en geheimvolle aenha-
lingen. Zoo beschryft de Politica het program
van een viervoudig bondgenootschap, dat de
tusschenkomst der mogendheden begeert tegen
de Carlisten en verder verlangt het de onmid-
dellyke by eenroeping va neene Cortes. De Iberia
stelt eene nieuwe poolsche grondwet voor,
waerdoor de kiesmonarchie ingehuldigd wordt.
Andere dagbladen prediken eene vereeniging
aen met Portugal en verder wordt er geheim
zinnig gesproken over eene herstelling van den
zoon van koningin Isabella II, op den troon van
Spanje.
Geheel het centrum van Navarra is in de
magt der Carlisten, even als de yzeren weg
van Pampeluna naer Vittoria. De operatie tegen
Estella is niet meer hernomen na den dood van
inaerschalk Concha, zoodat don Carlos ten
volle meester is van dit deel van Navarra en
hun hoofdkwartier Estella. De laetste bewegin
gen der republiekeinen hadden slechts voor
doel het bevoorraden van belegerde of inge-
slotene plaetsen, het verontrusten van den
vyand en het ligten van belastingen. Die opera-
tiën zyn van weinig belang en de berigten over
het oorlogstooneel zyn zoo duister, vooral die
der republiekeinen, dat wy er niets meer van
begrypen.
Men leest in de officieele berigtenEr zyn
carlistische troepen gezien te Vich en deszells
omstreken. Men vreest voor een nieuwen aen-
val tegen Puycerda.
De neêrlaeg van cabecilla Gamundi, te Po-
bleta, wordt bevestigd. Er wordt insgelyks
verzekerd, dat brigadier Arnaiz, de bende van
Cucala te Outeniente, in de provincie Valencia,
verslagen heeft.
Generael Moriones heeft ernstige verliezen
aen de Carlisten toegebragt, by de laetste ge
vechten in de vallei Carascal.
Verschillende benden Carlisten zyn in het
Asturisch gebergte getrokken.
Dit alles is zeer duister, maer wordt nog
verre overtroffen in onduidelykheid door het
laetste berigt uit Madrid, dat over den toestand
der vyandelyke partyen handelt, namelyk door
de depeche, onder dagteekening 26 dezer. Zie
hier hoe dezelve luidt
Maerschalk Serrano zal waerschynlyk het
bevel over het centrumleger nemen.
ln afwachting zal generael Jovellar generael
Pa via vervangen.
De troepen zullen eerstdaegs La Guardia
aentasten.
Waerom is generael Pavia door generael
Jovellar vervangen in de provincie Catalonië,
terwyl de officieele drukpers, niet langer dan
(i)
TWEEDE DEEL.
IX.
Xe Aelst.
(94* VERVOLG.)
In de kroeg gekomen, trok de jonkheer zynen lakei
in een afgezonderd benedenkainerken.cn gebood hem
uiltespelcn, aenstonds.
Is er gevaer? vroeg Darlhel verlegen.
Hy kreeg geen antwoord; maer de kapitein zelf ver-
haestte zich zyne edelraanskleeren af le leggen; dan
zwartte hy zyn aenzicht en trok een smidsplunje aen.
Hoe vindt gy de grap? lachte hy; zouden z'hem
nog herkennen?
Wie, wie moest u herkennen?
Ik geloof dat ik myn eigen heb verraden.
Dat ware nu toch eens echt spytig! spotte Bar-
thel.
Inderdaed; maer wat wilt g'er aen doenHet
ligt in mynen aerd te spotten met myne vyanden en
uit te dagen al wie my aen 't lyf wilt, de politie vooral.
Eerst aenzag myde cipiervoor een franschen edelman,
op reis voor zyn plezier; dan voor een beambte van
zekere geheime politie, welke de franschen komen
uit te vinden; en eindelyk, toen ik by u op de markt
kwam, stond hy boven op den trap te dubben, en te
twyfelen of de bezoeker van den toren wel Jan De
Lichte in persoon niet was.... Ha! Ha! morgen zal
den cipier niet meer twyfelen! Hy gaet by den burge
meester loopen en vragen wie by is de schoon ge-
kleede vreemdeling, voor wien de permissie werd
geschreven om's stads gevangenissen zich te deen
openen; wie hy eigenlyk is, degene aen wien de bur
gemeester hel wachtwoord der bende heeft toever
trouwd, ons oud versleten allen voor céne: en hoe zal
de goede jongen staen gapen toen hem de portier zal
melden dat Vilain XI1I1 sedert acht dagen een uitstap
is gaen doen naer Gent! Ha! Ha! Jan De Lichte heelt
ander mannen in 't spel dan de Vilain's of de Pelryn's
(4) Eigendom der Gazette var Aelst.
twee dagen geleden met grooten ophef aankon
digde, dat het republiekeinsche leger de bandos
van don Alfonso verslagen had, en de vluchte
lingen in de bergen achtervolgde. Waerom zal
maerschalk Serrano het bevel over het cen
trumleger en niet overliet noorderleger nemen,
zooals de Gaceta O/fuial had doen veronder
stellen?
Onmogelyk die vragen te beantwoorden.
Eene carlistische depeche uit Estella, in
dato 27 dezer zegt, dat generael Moriones niet
alleen Barasoain, maer de geheele landstreek
ontruimd heeft, om zich binnen Tafalla op te
sluiten.
Het garnizoen van San-Vincencio is gevlucht
by de nadering der Carlisten.
DUITSCIILAA'D.
Het schynt dat de Internationale vele aenlian-
gers wint in Duitschland. In al de fabriekcen-
trums, worden aenhangers van dit lichaem ge
vonden, die door elk middel, het inrigten van
een populairen demokratieken Staet aenpredi-
ken. Eenige groote fabriekanten, die niet ten
onregte over deze werkingen verontrust waren,
hebben wel gepoogd, hunne bedienden van die
oproerkraeiers los te scheuren, maer hunne
poogingen bleven vruchteloos, ja zelfs werden
zy somtyds door hun eigen wei kvolk uitgejouwd
VooralBerlyn is heinest, waerde Internationale
goed opwil en waer hare aenhangers bestaen
uit eenige honderdduizenden vagebonden en
dood arme lieden.
De policie van Frankfort, heeft eene huiszoe
king gedaen by de leden der algemeene maet-
schappy van sociael-demokraten Duitschers. Er
zyn papieren en brochuren gevonden en in be
slag genomen in het lokael, waer deze tak der
Internationale hare vergaderingen hield.
De Tages Presse van Weenen houdt niet
op de kwestie van Sleeswyk-Holstein te bespre
ken, olschoon ook de oflieieuse duitsche druk
pers alles doet, om die kwestie te onderdruk
ken. Ziehier hoe het oostenryksch dagblad in
een zyner laetste nummers zich uitdrukt:
Wy zyn ten volle geneigd aen te nemen dat
op dit oogenblik, ten minste voor eenigen tyd,
M.von Bismark afgezien heeft van zyne pooging
om aen het duitsch keizerryk eene vloot en een
afgerigt matroozenvolk te geven. Die pooging
isgeheel mislukt om langs vreedzamen weg zyn
plan te doen gelukken met behulp van dien lis-
tigen geest, waervan hy zoo dikwyls bewyzen
heeft geleverd, en waerdoor hy onder ander
Sleeswyk-Holstein bekwam. Dit laetste ge
schiedde echter op voorwaerde dat hy het vre
desverdrag van Praeg zou doen uitvoeren, dat
hy zyn woord zou gestand doen en het artikel 5
tot eene waerheid maken.
Zoolang hy dit echter niet gedaen heelt,
zoolang hy zal werken op eene wys, die eene
botsing mogelyk maekt, zullen wy bly ven voort-
gaen in de gedachte, dat hy alleen den weg open
houdt om voor de toekomst de baen schoon te
om papieren en permissiën te krygen!.... En daerop
zal de cipier loopen van oost naer west en iedereen
vertellen dat Jan De Lichte in de stad is; dat hy er
ligt met de helft zyner bende; en hy zal het zoo druk
weten te bezweren en te bevestigen dat men het zal
gelooven en dat Aelst vandaeg in rep en roer zal
staen!,... Dat zal eens eerst een leute zyn!
Poets dan maer gauw de plaet, of gy zyt cracn.
Ik? Er zyn dertig myner makkers in de stad; die
zullen vóór 't sluilensuer builen de stadspoorten in
veiligheid zyn. Ik vcrlaet maer de stad op klokslag
middernacht.
Op welke wyze?
Ik weet het nog niet.
Jan, gy zyt een róekelooze ziel.
Roekeloos, neen, Barthel. Maer, hier te Aelst, in
't midden der markt, den nacht myner ontsnapping,
heb ik een woord uitgesproken dat eindelyk moet
volvoerd worden.
Welk woord?
Zwyg, Barthel,zwyg,ik mag het u al niet zeggen.
Noglans, ik zweer het u, er zyn schrikkelyke dingen
op hande. Ik zit, niet lusschen twee, maer lusschen
dry vuren. Ik ben tegenwoordig boven de twee hon
derd man sterk, volk genoeg om nog dertig jaer lang
gansch de vlaemsche streek in bedwang te houden.
Maer het gaet my togen. Myne trouwste makkers be
weren dal ik te goed ben: haest zullen ze my verwy-
ten dat ik te bloo ben, misschien dat ik een lafaerd
ben, ik ken ze; en dan, Barthel, dan zullen ze my ver
moorden en eenen roekeloozen vvaeghals in myne
plaets als kapitein benoemen, want voor die woeste
kerels,is doortraptheid en slim beleid van geenen tel.
Branden en moorden dat verstaen zy beter, de dwa
zen!.,. Door en doorslagen, er doorslagen los door den
bom, tot dat ze in eens en allen te gelyk, en ik met
hen, op rad of galge vailen, dat is myn'plan niet. Ik
heb myn eigen beloofd, en heb hel beloofd aen baes
't Jccf, myn vader, en aen vrouw Beth, myn moeder,
hier nog lange jaren te leven ten koste van eenieder,
en eindelyk eens ryk te worden. Doch, ik herhael het,
hel gaet my legen. Van den anderen kant, zit ik op
hel lyf meL een twintigtal misnoegden die wel eens
maken, die Denemai k tegen wil of dank dwingt
een werkelyk deel van liet duitsch keizerryk te
worden,
Een hoogst merkweerdig berigt loopt
door de duitsche bladen. Het zou nu niet alleen
vaststaen dat keizer Wilhelm eerlang eene reis
gaet doen naer Italië, maer tevens dat hy een
bezoek zal brengen aen den H. Vader. Reeds
moet namens den keizer onderzocht zyn of
Pius IX hein zou willen ontvangen, waerop
Z. H. heeft geantwoord dat hy den keizer met
de meeste bereidweerdigheid ontvangen zal,
doch dit niet kan doen met den luister, aen zyn
hoogen rang verschuldigd, zooals paus Grego-
rius den russischen keizer Nicolaes ontving. De
gevangenschap des Pausen belet hein dit.
Een brief uit Neuwied acu de Germania
gerigt, bevat bedroevende byzonderheden over
de behandeling van vier jonge priesters die zich
in de gevangenis dier stad bevinden. Zy zyn
van elkander verwyderd, opgesloten in enge,
vochtige cellen, beroofd van boeken en papier,
tot zelfs van hunne breviers en worden belet
van de mis te lezen of te hooren, te biechten
of te koinmuniceeren. In een woord, zy zyn
van allen geestelyken en tydelyken troost ver
stoken en behouden niettemin eene bewonde-
rensweerdige opgeruimdheid, welke zy putten
in de zuiverheid van hun geweten en de over
tuiging dat zy voor God lyden.
Er wordt veel gesproken over het bouwen
eener overgroote en monumentale brug te
Maintz, aen den Ryn. De brug zou gebouwd
worden op de grensscheiding der oude en
nieuwe stad, den geheelen stroomoverschryden
en uit vyf groote bogen bestaen, elk van 90
meters doorsnede. De onkosten worden bere
kend op 3 4/2 milliocn thaler, welke grooten-
deels door 't gouvernement van het groot-her
togdom zouden gedekt worden.
IHAXURVK.
De konservatieve drukpers van Parys beves
tigt vandaeg de lyding nopens de aenstaende
terugroeping van den ürénoque. Volgens den
Union is de tegenwoordigheid van dit vaertuig
te Civita-Vecchia vandaeg geen bewys meer
van de genegenheid van Frankryk tot den
H. Stoel, noch een kenieeken van achting voor
de katholieke gewetensvrvheid. De korrespon-
dentvan hetzelfde dagblad zegt, dat dit vaertuig
nog in deze maend het anker moet ligten, en
een brief aen de Monde bevestigt die korres-
pondenlie.
Ziehier hoe de briefschryver zich uitdrukt
over deze kwestie:
Er mag niet meer aen getwyfcld worden,
het ontnemen van ondersteuning aen den
H. Stoel is besloten, en 't is het lransch gou
vernement, dat onder het handgeklap der
sektarissen in Italië en Duitschland, de laetste
hand zal slaen aen die verzaking.
De getitelde vertegenwoordiger van Frank
ryk by den H. Stoel, M. de Corcelles, heefter
verraders zouden kunnen worden. En ten derde,
ik kom te vernemen dat men te onzer eer eene politie
komt in te rigten op zyn fransch, welke ons in eens
en voor altyd moet uilroeien. Wat dunkt u van zulk
cenen toestand? En gy die versland hebt, zeg, wat
zoudt gy doen om er uit te geraken?
Dal is niet moeielyk: Ik zond myn eigen zeiven
in veiligheid over de grenzen en myn Bende naer den
duivel: Dat zou ik doen, op slaendcn voel!
Neen, neen, zoo niet! Ik ben kapitein en kapi
tein wil ik sterven.
Sterf dan, als 't u belieft, zoohaost mogelyk.
Ik zal voor goed den sabel trekken, er eens gaen
doorgacn met de vuil voeten, en dan zal men uiy niet
meer aenzien voor een blooaerd; de misnoegden en
de verraders zal ik den nek breken; en de lranscbe
politie vangen in haer eigen net, dat zal ik doen! Maer
om dal alles gcvocglyk uit te voeren en aen moed
nooit le falen, daerloe, Barthel, moet men, tegen al
wat leeft, haet en wrok en razerny genoeg in 't hart
hebben om voor niets te wyken al ware het voor de
moord zyns eigen vaders....
Barthel verbleekte: monster! gromde hy.
Dien wrok, dien bloedigen haêl tegen de samen
leving, heb ik sprangel voor sprangel voelen ontbran
den in myn hart, de tien lange biltere maenden dat
ze my op den toren van Aelst hebben laten kwynen;
maer, beweerden de makkers, dit vuer begon te
smeulen, hel had voedsel noodig.... Begrypt gy nu
waerom ik er zoo driftig aen hield den toren weer
le zien, den grond te betrappen doorweekt van myne
tranen, de kelens bevlekt met myn bloed, de muren,
stomme getuigen myner wanhoop en marlelie!....
O, kreet Jan zioh de borst slaende, zy hadden ongelyk
zy die waenden dat dit vuer was uitgedoofd! Hel
brandt, dat vuer; het gloeit, het zal al verslinden,
vyanden en vrienden, en misschien my zclven....
Jan de Lichte, gelyk hy daer stond uil le varen en
le vloeken, geleek geenen mensch meer; zyn bezwarle
gloeiende tronie was die van een uilgelaten duivel...
Barthel was achteruit gedeinsd en voelde zich waer-
lyk bang. Doch zich zyne rol erinnerende, vroeg hy
op tamelyk kalmen toon.
Z. H. den Paus reeds mede bekend gemaekt,
en Pius IX heelt met gelatenheid en ten hemel
gcrigte oogen, den afgezant doen begrypen dat
hy reeds sedert lang niet meer rekende op
mensehelyke ondersteuning; dat hy nooit iets
goeds verwacht had van hen die beweerden
Irfin geweten gerust te stellen, of de onver-
zoetibnren by elkander te brengen. Terzelfder
tyd liet hy hooren, dat deze mannen niet dub
bele grondbeginsels, de katholieke-liberalen,
aen Frankryk nieuwe en vreeselyke onheilen
voorbereiden, maer dat hy, de gevangene en
van iedereen verlatene, niet zou ophouden te
bidden, opdat de blinden eindelyk de oogen
zouden openenen begrypen, dat zy zich bepaeld
moeten plaetsen in het kamp van Krislus of in
dit zyner vyanden, indien zyzicli niet gelyktydig
willen blootstellen aen de woede der sektaris
sen en het medelyden der katholieken.
De bemoeiing van prins von Bismark in
de zaken van Italië, zyn zoo duidelyk als zyne
medewerking aen de voorvallen in Spanje, zegt
de Union van Parys. Beide deze gouvernemen
ten staen ter beschikking van den groot-kanse
lier, en indien er al eenig verschil is in de
manier waerop hy zich door het eene of ander
land laet dienen, is nogtans zyn invloed zoo
gevoelig te Rome als te Madrid. In beide lan
den heeft hy gewillige dienaers gevonden tot
bereiking van zyn oogmerk, tegen de roomsch-
katholieke Kerk welke indien het noodig was,
met hunne gewoonlyke goede trouw zouden
verzekeren, dat de Paus zyne volle goedkeuring
geschonken heeft aen al de vervolgingen waer-
acn de Kerk bloot staet.
Niemand onzer zal echter aen die bewering
geloof slaen, waervan met het minste naden
ken zoo gemakkelyk de valschheid kan aen den
dag gelegd worden, want inet de verdwyning
van den ürénoque uit de haven van Civita-Vec
chia, verdwynt de laetste steun van den Paus
uit Italië. Ditmael ook is het de revolutie en
M. von Bismark die zich inde overwinning ver
heugen mogen. Frankryk geeft toe en de poli
tiek van von Bismark behaelt de overwinning.
Men leest in la Paix? Het verval van Frank
ryk volgt in alles op dat der tydelyke magt van
het Pausdom en wy achten het de aendacht
weerdig om hetzelve in zyne verschillende tyd-
stippen na te gaen.
In 1850 wilde Frankryk een Italiaensch ver
bond stichten, onder het hooge voorzitterschap
van den Paus en het scheen sterk genoeg om
dit ontwerp ten uitvoer te brengen, indien het
er sterk aengehouden had.
In 1860 bepaelde het zich met de volkomene on-
schendbaerheid der Romeinsche-Slaten le vvaer-
borgenLater stelde het zich te vreden met de helft
ervan te beschermen, waeronder het domein van
den 11. Petrus; het durfde nog Garibaldi, den
geheimen bondgenoot des konings, bevechten.
Gy hebt het tooriecl uwer smarten teruggezien;
hebt gy ook de galg en het rad bezocht?
Hot verleden was my genoeg.
En de toekomst
Dat ze my hangen! Dat ze my radbraken!...
'l ls wel, 'k zal komen zien, en hooren wal ge
dan zult zeggen! Hel moet inderdaed zeer aengenaem
zyn zich zclven zieltogend le voelen spartelen aen de
koorde; hel moot deugd doen, onder den stalen hei
boom van den beul zyn leden te voelen bryzelcn en,
huilend en brieschend als een geslachten os, den slag
van gratie af te smcckcn....
Jan was woedend; hy ging met gebalde vuisten op
Barthel springen...,
Hier weg! vloekte hy, hier weg!
Zeergeerne, antwoordde Barthel; maer niet ge
lyk ik hier gekleed loop. De comcdie die gv my doet
spelen is al belachelyk genoeg dan dat zy my aen do
galg niet helpe....
Jan trok een bakkersmand uil denhoek van het
kamerken, en uil de mand een bakkerskosluem.
Speel aen, gebood hy.
Barthel gehoorzaemde geernc, en op eenen oogpink
stond hy uitgekleed in bakkersgast. Jan kwam by,
wreef hem een handvol tarwebloem in hoer en aen
zicht, wierp hem de ledige mand op den rug.
En nu, bcvool hy, terug van waer gy gekomen
zyt! Regl naer Hundelgem.
Vaerwel dus, sprak Barthel, en hy was de ka
mer uit.
Maer Jan sleurde hem terug binnen, haeldd zyn
lluilje op en trok tweemael....
Wat zal 't nu zyn? vroeg Barthel.
Alleen niet naer Hundelgem.
Waerom?
Omdat ik u niet betrouw.
Twee slordige bedelaers traden de kamer binnen.
Gy, Tist Keukelaer, en gy, krommen Pier, met
dezen man naer Hundelgem. Eene vooruit en de andere
achter. Belet hem een woord te spreken of een gebaer
te doen zoolang hy buiten de poort niet is. Morgen
vroeg zal ik komen zien of gy alle dry op uwen post zyt.
Daerop sprong Jan de kroeg binnen.
