N° 197.
Zondag 11 October 1874.
4(,e Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte,(1)
Aelst, 10 October.
Buitenlandscb Nieuws.
Gazette van Aelst
liet Bureel vail liot l>lu«l gevestigd lil da Knpellaalraet IV* 11, waer alle hrioven, golden, eni. vruelitvry mooten toegezonden worden.
Abonneinenteprva fir. 'ejaare, voorafbetaalbaor. Voor den buiten ban men inachryvon in nl do postknntooren, en voor de landelyka gemeenten liy «Ie briefdragers.
IK,V\KUVK.
Er is voor het vertrek van den Orénoque nog
geen tydstip aengezegd, maer toch reeds doen
de liberale dagbladen gevoelen, dat dit vertrek
heel aenslaende is, zei I's gaen zy zoover zaken
te beweren, die niet noodig zyn weêrlegd te
worden, zoo onwaerschynlyk, zoo dwaes zyn
die feilen. Onder ander zegt het Giornal (li Flo
rence: Luidens onze inligtingen, zou hy het zyn
(de Paus) die moet aengedrongen hebben, op
dat er een einde gesteld werd aen die kwestie
van den Orénoque, opdat zyn geliefd en arm
Frankryk ter oorzake van hem, niet langer zou
blootstaen, aen zoovelebeleedigingen, reklamen
en bedreigingen.
Hierop antwoordt deUnivers met de volgende
woorden: Indien het terugroepen van den Oré-
noqueleen door M. Decazes uitgedagt besluit is,
waerom kan het Giornal di Florence er dan, zon
der tegengesproken te worden, de eerste ge
dachte van doen opklimmen tot den Paus? En
indien, zooals het italiaensch dagblad verder
zegt, die oplossing zelfs de weerdigheid van
Frankryk niet kan vrywaren, waerom mag het
dan aen Frankryk in de gedachte gekomen zyn,
dat Pius IX hiertoe den raed kon geven?
Een brief uit Rome aen de Monde zegt over
die kwestie dat de Oi'énoque kortelings Civita-
Veochia zal verlaten. Het dagblad verhaelt ver
der dat Z. H. in de laetste dagen hierover oft
ewel berigt heelt ontvangen uit den mond van
M. 4e Corcelle. Na onbeweegbaer al de oorza
ken van M. de Corcelle te hebben aengehoord,
die het besluit van het fransch gouvernement
moesten ro^tveerdigen, heeft de Paus zich ver
genoegd met het volgende antwoord te geven
Het fransch gouvernement en de afgezant
heeft my niet geraedpleegd toen het den Oréno
que naer Civita-Vecchia zond; evenmin raed-
pleegde het my alvorens te besluiten dit vaer-
tuig terug te roepen; gevolgentlyk is het ge
heel meester te doen wat het verkiest. Alleen
betreur ik dezen roaetregel in het belang zyner
weerdigheid en zyner eer..
Ziehier hoe het parysisch dagblad l'(Jnion de
kwestie van den Orénoque beoordeelt:
De terugroeping van het fransch vaertuig is
niet alleen eene krenking voor Pius IX, het is
vooral eenebeleediging voor Frankryk. üe ver
hevenheid van den Paus kan die krenking ver
geten, maer de beleediging niet uitwisschen.
Pius IX wordt grooler door die opoffering,
maer zyne grootheid beschermt hen niet die
het offer voltrekken.
Verleden zondag hebben door geheel
TWEEDE DEEL.
IX.
Te Aelst.
(9S# VERVOLG.)
Het viel maer effen uil gelyk meester kapitein het
had voorspeld. De cipier had, op zyn manke beenen,
den gansehen namiddag geloopenen geketst, en, om
bewys te geven van zynen iever, van huis tot huis
doen dagvaerden dat de stad was ingenomen door de
bende; dat Jan De Lichte in persoon was bygekomen
en hel commando voerde; dal hy verkleed liep, maer
zeer gemakkelyk te erkennen was aen zynen zwarten
fluweejen frak en aen zyn gepoeierd pruiksken dal
zyn ros haer niet was; en ten slotte, dal de booswicht
gezworen had de stad Aelst te plunderen, uit te moor
den en in asch te leggen....
Dat was tamelyk erg en slecht aenneembaer; doch
daerdoor zelf dat de maer een schrikwekkende maer
was vond zy, hoe onwaerschynlyk ook zy voorkwam
of minstens hoe overdreven, Veel byval by het volk;
ten andere, zy kwam van den cipier, van eenen bediende
van 's stads gevangenissen, die natuerlyk zeer wel
moest ingeligtwezen; van eenen oud-beulsknecht, die
den rooverskapitein had helpen geeselen en hem by-
gevolg beter moest hebben erkend dan iemand, hoewel
deze verkleed liep....
Het spreekt van zelf dal de yvervolle cipier zich wel
wachtte te zeggen waer hy den geduchlen kapitein
had ontmoet, want men had hem kunnen vragen
waerom hy den vogel had laten vliegen.
Dan het was volle harrewar onder de goede poor
ters en uit stralen en stegen ging een klagend rumoer
op, dat eindelyk doordrong tol by de fransche krygs-
overslen der bezetting. De cipier werd ontboden en
moest uitlegging geven; hem werd gevraegd of hy
zot was geworden, en den'jongen werd fel den bol
gewasschenmen legde hem op te zwygen op pene
van straf....
Het bevel kwam te laet. De maer had haren weg
gevonden, en al gaende was zy uillermaie aengegroeid
en verergerd. Eonigen beweerden dat zy Jan De Lichte
hadden ontmoet, vergezeld van andere roovers met
(t) Eigendom der Gazette van Aelst.
Frankryk de kiezingen plaels gehad, voor de
gedeeltelyke hernieuwing van de algeineene
raden. Ofschoon ook die kiezingen geen eigen-
lyk politiek karakter aennaraen, is er tocli langs
alle zyden met handen en voeten gewerkt om
de kandidaten van eene of andere party te doen
gelukken. De uitslag, tot zooverre hy reeds ge
kend is, geeft de volgende slotsommonarchis
tische kandidaten, hierin begrepen de bonapar-
tisten 400; republiekeinen van alle kleur 300.
Te Ajaccio js prins Karei Bonaparte, met eene
verpletterende meerderheid gekozen tegen prins
Jerome Napoleon.
Luidens een iaetste telegram van den Jlavas
Beuter zou de uitslag van al de kiezingen voor
de gedeeltelyke hernieuwing der algemeene ra
den, gekend zyn. De stembus heelt 800 benoe
mingen gedaen voor de konservatieven, tegen
500 voor de republiekeinen, terwyl er boven
dien een honderdtal balottberingen moeten
plaets hebben. By dien uitslag heeft de republic-
keinsche drukpers te vroeg overwinning ge-
kraeid, hoewel de llavas als een plaesler voor
de wonde meedeelt, dat die opgacl slechts als
officieus mag aenzien worden en dat er wel
eepige der gekozen leden, die heden als kon
servatieven zyn opgegeven,morgen inliet kamp
der republiekeinen zullen kunnen geplaetst wor
den. Dat is waerlyk een magere troost voor
MM. Gambétta, Thiers en kompagnie.
DUITSCIKLAA'O.
De duitsche dagbladen bevestigen de berigten
nopens de aenhuuding van graef von Arnim,
wegens achterhouding van belangryke doku-
menten, die aen den Staet toehoorden. De aen-
houding had in de volgende omstandigheden
plaets.
Dry ainbtenaers der krimincele justicie te
Berlyn, twee beambten by de burgerlyke regt-
bauk en twee fonktiounarissèii by het ministe
rie van buitenlandschc zaken, boden zich zondag
laetstleden, des namiddags, in de woning van
graef von Arnim, té Nassenheide,bySteilin,aen.
Zy vroegen aen den gaael hen zeven brieven
te overhandigen, welke bekleed waren met het
handieeken van prins von Bismarken gerigt aen
den graef von Arnim, tydens zyne aenstelling
als atgezant.
Graef von Arnim antwoordde, dat hy niet ge
looide verpligt te zyn de brieven in kwestie te
rug te geven, dewyl het partikuliere brieven van
prins von Bismark waren. Na die weigering
werd er overgegaen lot eene huiszoeking, ge
durende welken lyd er eene strenge waekzaein-
heid rond het huis werd in acht genomen.
De huiszoeking bleef zonder uitslag. Men
toonde aen graef von Arnim het bevel van aen-
houding, algeleverd door de burgerlyke regt-
bank van Berlyn. M. von Arnim onderwierp
messen en ponjaerds en vinkende lonten onder kiel
en kazak. De benauvvdslen waren aen'l inzamelen
wat zy'l kostelyksl bezaten en dreigden de veroor
deelde stad te,ontvluchten, indien het magislrael, de
politie en de krygsmagt niet aenstonds de krachtigste
voorzorgen nam om het gevaer te bezweren.... De
overheid spotte met de eischen der goede luiden;
doch de eischcn werden zoo verdreigend druk dat zy
zich gedwongen vond deesmael toe te geven. Er werd
beloofd dal opslaendcn voel een klopjagt zou beginnen
in de kroegen en de arme wyken, dat fransche
palrouillen de siad zouden doorkruisen en dat de
lanteernen zouden branden gansch den nacht.... liet
aenkondigen dier maelregels bedaerde eenigszins den
algemeenen schrik.
Middelerwyl zal Jan op zyn gemak, in de reeds ge
melde kroeg, de vyf hem bygebleven makkers te
traklceren; al de anderen waren reeds sedert een uer
de poorten uit. Van lyd tot lyd verliet eene der vyf
het gezelschap om op kondschap uit te gaen, en Jan
wist al wat er buiten gebeurde.
De leute begint, bad hy gezegd, maer z'is teneinde
niet! De pap begint te koken; ze zullen wel te roeren
hebben, aenbranden zal hy, en wie er van proeven
zal, zal vieze gezichten trekken, dat beloof ik hen!..,.
Maer als men hem kwam aenkondigen dal politie
en krygsmagt en geheel hel tremblement, gelyk
hy hel noemde, te been was om hem. en de zynen op
te zoeken, dan bedacht hy zich een oogeublik.,.. en,
eenen luiden schaterlach uitende:
Ha! schertste hy, ze zyn aen 'l zoeken?.... Zy
vergelen dat het vandaeg den lïle hpril is, verzender-
kensdag!,... Wat ga ik ze helpen zoeken!.,.. Maer
vooreerst, gy, gebood hy, gy gevyven hier buiten!
Hel veld in?
Neen, in de stad te blyven, en elk op zynen post
op klokslag twaelf.
Waer henen dan?
Noch in kroegen, noch in verdachte wyken;
maer 't halven de straet in volle daglicht, stout en
onbevreesd of ge van niets wist.
En gy, kapitein?
Weesl gerust, de kapitein zal ook eens gaen
zien. Doch, rond hem niet te dweilen, hoort gy? hy
wil alleen zyn.
De vyf trawanten verspreidden zich omzichtig en
benauwd weg door de straten, zorgvuldig vermydende
zich oogenblikkelyk hieracn en werd naer het
gevangenhuis tc Berlyn overgebragt.
Eene andere huiszoeking had des zondags na
middags plaels in de wooning, welke grael von
Arnim te Berlyn bezit, maer ook daer bleef het
onderzoek vruchteloos.
Des maendags 's morgens werd eene derde
huiszoeking gedaen, by den zoon van graef von
Arnim, officier by de dragonders der Jyfwacht
te Berlyn, door twee beambten van de krimi
ncele justicie, en nogmaels viel hierin de ver
wachting bedrogen.
De familie van den graef, welke zich steunt
op de verklaringen der certifikaten van genees-
heeren, poogt uit oorzake van den slechten ge
zondheidstoestand van M.. von Arnim, zyne
voorloopige in vryheidslelürrg te bekomen.
Over de aenleiding lot grael von Arnim's ge
vangneming verneemt de IS'ordd. Allg. Zeitung
liet volgende:
By de komst van prins Hohenlohc te Parys,
bleek het archief van politieke missiven onvol
ledig te wezen. Uit een nauwkeurig onderzoek
kwam aen het licht, dat een groot aental doku-
menten van groot staetkundig gewigt niet te
vinden waren.
Graef von Arnim had herhaeldclyk door een
derden persoon een klein aental dier stukken
by het departement van buitenlandsche zaken
doen deponeeren; doch van 't verdwynen der
meeste verklaerde hy niets tc weten. Nog an
dere papieren verklaerde hy te beschouwen als
privaet-eigendom, zoodat hy die weigerde terug
te geven.
Onder die omstandigheden moest tegenover
hem de hulp van T geregl ingeroepen worden.
De raedkamervan de regtbank heelt het ver
zoek van mev.de gravin von Arnim, echtgenote
van den gewezen afgezant en hare schoonmoe
der, om graef von Arnim voorioopig onder borg
in vuyheid te stellen, van de hand gewezen.
HXkAA'.IU.
De lydingen uit Spanje blyven voortdurend
gunstig Voor de carlistische zaek. De aftogt van
generael Moriones naer Tafalla bewyst, dal
deze zyne krygsmagt onvoldoende schat om een
veldslag tegen de Carlislen aen te nemen, of
wel dat hy de aendachl der Carlisten op een
ander punt wil brengen, ten einde den weg lus-
schen Talalla en Pampeluna zuiver te maken,
zoo niet, zou hy met generael Laserna een aen-
slag tegen Eslella kunnen beramen.
Generael Dorregaray die het terrein tot on
der de muren van Talalla verkende en de ver
zekering bekwam, dat generael Moi iones zelfs
Pueyo ontruimd had, kon echter in dit oogen-
blik de aenval langs die zydé niet verder door
zetten cn heeft zyn hoofdkwartier terug naer
Estella gebragt. Don Carlos en zyne ministers
alle kroegen cn stegen, vooral de afgezonderde uit
kanten gelegen langs de voslingen, welke, meest
bezocht door rabauten en slecht volk, een zeer ge-
meenen naem hadden.
Jan verliet de plaets de laetste van allen.
De baos wederhield hem
Myn huis, sprak hy, is een kroeg; en die kroeg,
gy weet waerom, zit sedert lang in de beet by de po
litie. Ik verwacht haer bezoek: wat moet ik zeggen?
Zeg wal ge wilt.
- Dat is geen antwoord. Ik zal zeggen dal ik u noch
uw bende ken van haer of pluim; ik zal....
Men zal u niet gelooven, baes.
Zal ik dan zeggen dal Jan De Lichte hier is ge
weest, en nu, met geheel zyn kliek, door de stralen
loopt?....
Dat zullen ze nog veel min geloovenDe over
heid heeft immers den cipier van den toren in 't zot
huis willen steken....
Wat moet ik dan zeggen?
Zeg wal ge wilt...
En de grofsmid, met zyn schootsvel cn zyn be
schilderde ironie, was ook eens gaen zien.... Met de
zwarte armen achtei» den rug, maer een tamelyk
zwaren voorhamer in de vuist, trok hy, den neus in
den wind, maiklwaerls op: niemand kon hem aenzien
dan voor een gewonen voorwerker, die acmbeeld en
blaesbalg kwam te verlaten, nieuwsgierig te verna
men, gelyk iedereen, wal er gaende was in de goede
stad van Aelst.
Al slendercnd sprak hy hier en daer de geburen aen
die voor hun deur stonden te gapen, en hy vroeg be
scheiden of het echt waer was dal 4c ÖosK^rykers
voor de poorten lagen,...
Hem werd even bescheiden geantwoord dal Jan De
Lichte binnendemuren lagendatmen hem opzocht..,.
Dal is erger, sprak Jan, en hy trok voorts.
Eensklaps, van boven den toren, galmde, over Aelst
henen, de bazuin van 's stads trom per, en men hoorde
op de markt, het kletterend geroffel der trommels
van 't garnizoen,die 's trompers sein legenklonken....
Naer de markt, riep het volk, hy iseraen!
Doemnis morde Jan, zou wel een van myn
vyf domkoppen zich hebben laten klampen?.,..
Hy liet zich meeslepen door de toeslroomende
menigte en, op de markt gekomen, ontvvaerde hy,
vóór hel landhuis den achtbaren stadsgrcllier, die,
verblyven voortdurend le Puente-Ia-Reyna en
dagelyks komen er gedeserteerde soldalen en
officiers uit de rangen van generael Moriones,
liet leger van don Carlos vergroolen.
Een telegram uit Madrid aen de Correspon-
dance universelle zegt, dat eene petitie is inge
komen by bet ministerie, vari wege macrschalk
Bazaine, vvaerin aengeboden wordt, een vreemd
legioen te vormen,, samengesteld uil verschil
lende oude krygsmakkers, officiers en soldaten.
De ministerraed heeft echter dit aenbod met al
gemeene stemmen van de hand gewezen. Maer-
schalk Bazaine zal nu uit Madrid vertrekken en
zyn verblyf te Santander opslaen.
De llavas Beuter deelde deze week do
twee volgendedepeches mee:
Santander, 5 oct.
In de officiecle kringen wordt verzekerd,
dat don Carlos doodelyk in de borst gekwetst
is door een geweerkogel.
Santander, 5 oct.
y> Byzondere brieven en dagbladen uit San
tander aengekomen, verzekeren dat er oproe
rige feiten hebben plaels gehad, onder de car
listische troepen.
n Don Carlos moet ernstig gekwetst zyn.
De Union van Parys, welke voor een der best
ingeligle dagbladen over den toestand in Spanje
gehouden wordt, deelt in zyn nummer van 7
october, de volgende lydingen mee:
Hendaye, 5 oct.
»Den4oclobcr heelt eene kompagnie van
het bataillon Rioja, van Estella, hel bataillon
Bajos, naby Cenizero verrast. De republiekeinen
ondergingen groote verliezen in krygsgevange-
nen, wapens en oorlogsmaterieel. De op vlugt
gejaegde manschappen verspreidden schrik en
ontsteltenis iri de plaets.
Het deserteeren uit het republiekeinsch
leger blyft voortdurend aenhouden.
De koning (don Carlos) heeft hel gasthuis
teYrasche bezocht, waer de gekwetsten liggen,
diedoor.generael Moriones na den veldslag van
Biurrun werden achtergelaten.
(geleekend) CASTILLO.
Deze depeehe zal voldoende zyn, zegt hierop
hel parysisch dagblad, om de onnauwkeurigheid
aen te loonen,van de telegrams die uit Santan
der naer Londen verzonden werden, nopens
een zoogezegd doodelyk schot, dat don Carlos
le Durango in de borst zou bekomen hebben.
De alstand lusschen Yrasche en Durapgo is
grooler dan twee dagreizen.
Niets is overigens het feit komen bevestigen
en noch de minister vpn buitenlandsche zaken,
nochde spaensche afgezant le Parys heeft eenig
berigt ontvangen, dat de waerheid moet beves
tigen van den moordaenslag, waeracn don Car
los te Durango zou hebben blootgeslaen. Ziehier
met zynen zwarten labbaerd aen, en den bril op den
neus, eon geschreven plakkaet stond af le lezen,
waerby de ingezetenen werden geadverteerd, dal, bv
advertentie van den krygsracd, Ier adjonclie van
burghemeeslcr ende schepenen der stede, hel kond
werd gemaekt aen allen poorter, dat de stadspoorten
zouden sluiten een uer voor zonsondergang, en dit,
by particuliere exceptie; omdieswille dat gekende
ende openbare dieven de stad hanteerden, ende dien
den gevangen te worden; dal, voor eiken opgebragtcn
dief oen premie bleef uitgestoken van twintig schel
lingen wisselgeld, ende voor den hoofdman twintig
pond; en dal zulks gelde voorde vyf opvolgende con
secutive dagen, lor slede van Aelst".
Is 'l maer dal? grynsde Janvóór de vyf conse
cutive dagen vcrloopen zyn, zal ik L'Ed. laten proeven
hoe Jan De Lichte zyn bakte smaekt.
En hy zag hoe de menigte, misnoegd en morrend,
de markt verliet, klagend dat men beloofd had do
krygspalrouillen le doen waken, dal de lanteernen
zouden branden gansch den nacht, cn dal de greflicr
er niets van had gemeld....
Jan ook was te leur gesteld. Doch, wanneer de
markt geruimd was en hy onverwachts een volle
brigade fransche ruilery zag opkomen, hernam hy
moed: de dans gael beginnen, schertste hy: le welen
wie het eerst zal beu zyn,... Zie nu, of bedrieg ik my,
'l zyn rabauten van 'l regiment Droglio! z'hcbben nog
wal le goed: in afwachting dal ik er twee of dry de
lenden kraek, zal ik ze wat voor'lzolje houden, daer
zyn ze zeer gevoelig aen,...
Het volk kwam weder de markt ópgeloopcn en
juichte. l)e cipier stond onder den toren, zich de
handen wryvend: hy triomfeerde. Maer de soldalen,
toen hun werd kond gedaen welken dienst men van
hen vergde, die lachten niet. Zy werden in benden
verdeeld, en, vergezeld van eenige stadswachten,
trokken zy de versehillige stralen in, morrend en
vloekend tegen den belachelykcn cn nutletoozen cov
vée, zegden zy, dien men hun oplegde.
De menigte volgde de versehillige richtingen en er
bleven slechts eenige algezonderde groepen ter plaels.
Kapitein Jan zocht er eenen uit en naderde. Het
waren vier oude vvyven die driftig aen 't krakeelen en
't schateren stonden,
Die soort, sprak Jan, weet doorgaens meöst.
Kom hooren.
