N° 198.
Zondag 18 October 1874.
4,le Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 17 October.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel van liet blad Is gevestigd In de liiipullentruet IV9 11, wuei- alle brieven, gelden, enz. vraclitvry mneten toegezoinlen worden.
Abonnementspryg Ei fr. jners, voorafbetnelbner. Voor den buiten kun men Inschryven in nl <Io postknntooren, en voor de landelyke gemeenten by de briefdrager»
HI'ANJK.
Men leest in eene korrespondentie uit San
Sebastiani, van 8 October:
Ditmael is liet een spaensch vaertuig de Nie-
ves, kapitein Aldamiz.van de haven van Bilbao,
dat de belangryke ontscheping van wapens en
krygsvoorraed heeft bewerkstelligd, waervan
de telegraef reeds moet gewaegd hebben. De
kleine haven van Motrico, waer de ontscheping
heelt plaets gehad, is byna op de grenzen dei-
provincie Guipuscoa, tusschen Lequéitio en
Guétaria gelegen.
De depeche waerdoor decarlistische generael
Geballos, kommandant der provincie, de geluk
kige aenkomst in de haven van Motrico aenkon-
digt van eene stoomboot, onder engelsche vlag,
maer bemand met spaensche matrozen, spreekt
van 16 stalen kanons, systeem Witworth, 4000
Allengeweren,gelyk aen het hervormd Berdan-
geweer en van 500,000 kardoezen.
De persoonen onzer stad die kapitein Aldamiz
kennen, twyfelen wel aen de nationaliteit van
het vaertuig, waeruit die voorraed ontscheept
is, maer allen gelooven dat die zeeman wiens
genegenheid voor de Carlisten hun bekend is,
zich ter beschikking heeft gesteld van eenige
engelsche scheepsreeders, om de smokkel-on-
dernemingen op onze kusten te besturen. Er
blyft thans nog te weten wat de madridsche
dagbladen zullen zeggen over dien smokkelhan
del, die met zooveel stoutmoedigheid gedreven
wordt door Spanjaerden, op eenige schreden
alstands der haven van Santona en van San Sebas
tiani, in dewelke zich steeds het een of ander
oorlogschip bevindt. Zullen zy nog durven gewa
gen van eenige pakken broeken of kielen, die
er in gelukt zyn het oog der franschedouaniers
te ontsnappen welke de pyreneesche grenzen
bezetten?
Reeds lang heeft de ondervinding bewezen
wat stoutmoedige en behendige smokkelaers op
onze kusten kunnen uitvoeren. Al de Albatros
sen en Nautulissen der wereld mogen de spaen
sche marine ter hulp komen, dat zal toch niet
veranderen!' Het is ongetwyfeldom deaendacht
af te leiden van de onrust, verwekt door de ont
scheping van den krygsvoorraeddat de ver
kleefde berigtgevers van het spaensch gouver
nement de ligtgeloovigheid van het publiek op
de proef stellen, door het uitstrooien van aller
lei ongelooflyke tydingen, zooals de telegram
men uit Santander aen de engelsche agericiën
gezonden, en die een carlistischen oproer te
Durango en den moord op don Carlos door zyne
eigene soldaten meldden. Onnoodig te zeggen
dat deze tyding, welke den 7 door de fransche
dagbladen hier verspreid werd, een buitenge
wonen indruk gemaekt heeft, 's Avonds waren
hier, met eene stoomboot van Bayonne eenige
passagiers aengekomen,die van de zaek hadden
(i)
TWEEDE DEEL.
IX.
Xe Aelst.
(96® VERVOLG.)
Meester kapitein stond dus op de markt, verkleed
in nachtwaker, 't Was een stout bestek; doch stoute
Jan week voor zoo weinig niet. Alleenlyk vergenoegde
hy zich allen stadsbediende zorgvuldig te vermyden;
en hy loerde rond, dengene zoekende die Tist den
vaerlkapoen best de politie op het lyf zou jagen. Hy
loerde lang, want niemand bood zich aen die naer
zyn goeste was. Doch middelerwyl mogt hy besta-
tigen dat hy zynen lyd niet had verloren. In het huize
ken, builen de Zoulstraetpoort, waer hy de wakersjas
over zyn smidsplunje kwam te trekken had hy ken
nissen ontmoet. Deze had hy uitgezonden naer de
vyf hoeken der stad, heimeiyk rondbrievend dat dc
onvindbare brigand daer, en daer, en daer zat.... En
hy zag, de beroerde bengel, hoe ruiters en stads
wachten en gepeupel slrael in strael uit, markt op
markt af, stormden, overhoop elkander het hoold
inloopende; en hy stond te lachen dat hy schokte, en
hy zwoer, de afgryslyke guit, dal hy, in den gansehen
loop zyns straetjongensleven, nooit dergelykcn hek
sendans had bygewoond.,.. En zeggen, voegde hy
erby, dat 't schoonste nog maer achterkomt!..,.
Hel ware belachelyk van onzentwege al deze om
standigheden voor te brengen en het publiek zou
ongelyk hebben dezelve te lezen steunde het feit van
Jan's bezoek te Aelst ten minste niet op zekere ge-
loolswaerdige overlevering. Inderdaed, hoe dikwyls,
reeds van over jaren, wanneer wy geenszins voorza
gen ons eens met den held van Velsiecq te moeten
bezig houden, hoe dikwyls hebben wy rond den haerd
niet hooren verhalen, dal Jan De Lichte, dry maend
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
gesproken zonder er nogtans eenig geloof aen
te hechten, en 's anderendaegs 's morgends,
niettegenstaende een hevigen stortregen, stond
eene nieuwsgierige menigte de aenkomst van
de post-stoomboot, die uit Frankryk kwam, af
te wachten. De tyding werd ook bevestigd door
reizigers die 's morgends naer San-Juan-de-Luza
vertrokken waren en verzekerden, dat het klein
getal Carlisten, welke men daer aentrof, gansch
ontmoedigd waren.
Myne persoonlyke inligtingen zyn geheel en
al in stryd met de gezegden der nieuwsaenbren-
gers en de reizigers, waervan ik zoo even sprak.
Het is stellig dat don Carlos zich sinds meer
dan veertien dagen in Na var ra bevindt, dat hy
op 4 dezer, dag waerop hy te Durango moest
vermoord zyn, zich te losArcoz.op eenige uren
afstand van den Ebro, bevond.
Onder alle voorbehouding deelen wy de
volgende uitleggingen meê, gegeven door El
Gobierno nopenk de oneenigheid die zou ont-
staen zyn tusschen don Carlos en generael Dor-
regaray. Ziehier deze uitleggingen:
Dorregaray, de verdeeling die in de carlisli-
sche rangen heerschte en de zichtbare ontevre
denheid van verscheidene officiers bemerkende,
had geloofd openhartig tot don Carlos te moe
ten spreken en hem duidelyk zyn gevoelen te
moeten doen kennen. Dorregaray zou aen don
Carlos den waren toestand van het leger ge
toond, en gezegd hebben, dat het land waer
hetzelve verblyft zyne tegenwoordigheid moede
is en dat er binnen en builen Spanje tegen de
carlistische party geschreeuwd wordt Hy
zou er hy gevoegd hebben dat hy geloofde het
oogenblik gekomen le zyn om dengrooten man
der party, Cabrera, te smeeken Engeland te
verlaten en zich naer het oorlogstooncel te be
geven.
Don Carlos zou Dorregaray met eene zicht
bare welwillendheid aenhoord en zich door
zyne redenen laten overhalen hebben, 't is te
zeggen, hy zou hel voorstel aengenomen heb
ben van Cabrera terug te roepen en aldus ze
kere katholieken tot zich te trekken. Dorrega
ray meende overwonnen te hebben en gaf dit
aen zyne vrienden te kennen. Don Carlos van
zynen kant deelde de opmerkingen van Dorre-
garaspenzyne hovelingen meê die dezelvehevig
bestreden.
Den volgenden dag keerde Dorregaray terug
by don Carlos om aen te dringen op de uitvoe
ring van hetgeen er besloten was, maer tot
zyne groote verwondering vernam hy, uit den
mond van don Carlos zeil', dat deze op zyn be
sluit teruggekomen was. De vorst zou hem ge
zegd hebben, dat liy zich op dit oogenblik van
zyne tegenwoordige raedsmannen niet wilde
berooven, dat de terugroeping van Cabrera
zoo veel zou beteekenen als een opstandeling
te gemoet gaen,en eindelykdathydiebekwaem
was zulke voorstellen te doen, veel minder
weerd was dan Cabrera zelf, en toonde dat hy
met onreglzinnige en omveerdige inzigten be
zield was.
na zyne ontvluchting uit den toren, le Aelst was
weergekomen; dat die godvergeten kerel, die met
den duivel omging, (in de volkssagen gact Jan Dc
Lichte altyd met den duivel om) uil hael en wrok de
kwade hand over geheel de stad had gelegd; dal al
wie binnen de muren woonden dien dag overhoop
liepen, voorlgezweept als doflen en bezetenen zonder
zy wisten waer zy henen wilden;dat des nachts... Wat
er 's nachts voorviel zullen wy liaesl vertellen. Doch
in gansch dees verhacl hebben wy dc loovery daerge-
lalen, in Jans uitzinnigen hoogmoed en roekelooze
stoutheid stol genoeg vindende om anderszins de Over
levering gelyk te geven.
Dan, de lanteernen werden allcngskens opgehaeld
en het volk werd uitgemaend markt en stralen te
ruimen en zich gerust naer huis le begeven. Dan
legde men dc ketens over de straten in, en er kwam
volledige stilte. De stadsbruggen waren sedert lang
opgetrokken.
Jan de nachtwaker stond alleen op dc markt. Hy
had uiterste goeste om op d'een of d'ander wyze le
betuigen dat hy het was die daer stond, hy, dien men
vruchteloos zocht; en reeds tastte zyn hand naer
sloenen om wal lanteernen in stukken te werpen.
Maer hy bedacht. Neen, zegde hy, ik mogt het spel
bederven; liever nog een weinig gewacht.... Maer
Tist den vaerlkapoen, hoe speélik daer mee uit?....
T Is spyl; 't was zoo een schoon gelegenheid om
's mans trouw eens op proef te stellen....
Eensklaps, langs den kant der Zoulstraetpoort, ging
een buitengewoon gerucht op. De kelens vielen ram
melend neer; vensters en deuren werden opengeslagen
en de goede burgers kekenangstig nieuwsgierig uil....
Het waren vier ruiters die in vollen draf marklwacrls
op renden. Daer stegen zy van hunne dampende peer-
den en deden verslag over hunne expeditie. Zy waren
gereden tol op Rcsscgem en van Rcssegem naer
Velsiecq, en nergens in dat gevloekt land van wolven
en wildemans, gelyk zy ons Vlaendercn heetten, had
den zy bakkersgaslen of stroopers ontdekt. Zy waren
afgemat, de brave ruiters, stervend van honger en
Dorregaray zou met verontweerdiging eene
dergelyke beschuldiging verworpen hebben, er
byvoegende dat hy geene troepon genoeg bad
om den oorlog vol te houden, en zou eindelyk
de toelating gevraegd hebben om het hoofd
kwartier te verlaten.
Men meldt uit Bayonne, 12October:
Het is valsch dat negentien Carlisten te
Estella wegens oproer zouden gefusileerd zyn;
de lucht in het koninklyke leger is volmaekt en
de geestdrilt nog aengegroeid sedert de aen
komst vpn maerschalk Elio, minister van oorlog.
liet is valsch dat Dorregaray zich naer Frank
ryk.zou begeven hebben; hy bevindt zich le
Elorrio, naby Durango, waer hy de heropende
wonde van zynen arm lael verplegen.
Het is valsch dat Cabrera zyne medewerking
aen don Carlos geweigerd heelt, aengezien de
zelve hem niet gevraegd is of niet zal gevraegd
worden.
Vooraleer tot de verschrikkelyke slachting
van den Casino van Porlillon, over te gtien,
hebben de republikeinen een fransch chirurzyn-
majoor, die de gekwetste Carlisten verzorgde,
gefusilleerd alsook twee vrywilligers, gewezen
paüselyke zouaven, wier wonden het niet toe
lieten zich te verdedigen.
Uit Estella wordt, onder dato '10 octobcr, het
volgende gemqldDe vyand heeft La Guardia
bezet, waervan de vestingen door de Carlisten
afgebroken zyn. Gisteren heelt te Rioja een
hardnekkig gevecht plaets gehad, tusschen het
republiekeinsch legeren 3000 Carlisten. Naeen
vuer dat tien uren duerde, zyn de Carlisten naer
Estella afgeweken, De republiekeinen hebben
groote verliezen ondergaen. De Carlisten heb
ben 51 man buiten gevecht.
Don Carlos is van Puenla la Reina alhier
aengekomen.
Men verwacht zich aen een groolen veldslag.
EAGELANB.
Het oordeel van den Times overden toestand
in Spanje, na de bekendmaking van het memo-
lamlum van den markies Vego de Armijo is,
dat het gouvernement van maerschalk Serrano
wil bevvyzen, dat het nog leeft, dewyl hetdaer-
toe aengedrongen wordt door de ontevreden
heid en de ontmoediging binnen 's lands. Dit
is echter niet genoeg om het spaensch gouver
nement herop te beuren, vervolgt hel cngclsch
dagblad, want ondanks de herkenning van het
heelal en ondanks de onbespreekbare waek-
zaemheid van Frankryk aen de spacnschê gren
zen, zal de carlistische oproer nog in langen
tyd niet onderdrukt zyn. Alleen eerlykheid,
wysheid en volharding kunnen het gouverne
ment redden, dat plaets genomen heeft onder
de gouvernementen van Europa.
RUSLAND.
De mogelykheid van eenen oorlog tusschen
Rusland en Duilschland sehynt reeds le Ber-
lyn en Sint-Petersburg in de officieel# kringen
besproken te worden. Zoo wordt er uit de
laetste stad aen de Patrie van Parys geschre
ven, dat Rusland overtuigd is, in een nog
dorst; cn zwoeren wreed dal hel er niet zou by blyven,
dat soldaten van 't regiment Hroglio voor den gek
stonden van niemand, cn veel min van....
Ha! zyt gy het! grynsde Jan, welkom!
Hy naderde cn sprak de ruiters aen in 't fransch.
Hy begon met hun gelyk te geven cn hen te beklagen;
maer hy weet al de schuld aen de politie, die steeds
met d'oogen in den zak liep en nooit wist te zoeken
waer er le vinden lag. De ruiters luisterden: Jan had
ze in de mouw.
Dan sprak hy op gehcimnisvollen loon: En nu,
kamaraden, zegt op: ware, ter schadevergoeding van
uwen verloren lyd en moeite, ware twintig pond
wisselgeld genoeg?....
Twintig pond, riep eene der vier, dal vindt men
alle dagen onder de hoef eenspeerds niet!.... Het
gaet!
Jamaer, te deelen!..,.
Alweer eene, morde een ruiter, een oude
knevel; alweer eene die weet waer Jan De Lichte zit!
En vooruitspringend greep hy den nachtwaker by
den kraeg.
Canaille, vloekte hy, zwicht u! Er is hier in dat
dictschc nest een samenspanning aengegaen om ons,
franschen, voor den aep le houden! Maer 't zal niet
uitmeten!—En lievig schudde hy den waker by 'tlyf.
Jan beet zich de lippen ten bloede; doch hy liet zich
gedwee bega en.
Spreek, ging do andere voort, gy bedoelt Jan
De Lichte, hc?
Ik bedoel Jan De Lichte, was het kalm ant
woord.
En gy weet waer hy schuilt?
Ik weet waer hy is geweest, waer hy nu is, en
waer hy komen zal.
Ziet gewei, spotte de gryze, hy weet het alle-
mael! Eu hy ging den waker inde'rdaed mishande
len..
Nochtans de koelbloedigheid van deze, zyne ernstige
lael schenen geenszins de doening van eenen be
drieger.
niet bepaeld oogenblik, maer hetwelk nogtans
niet ver meer verwyderd is, namelyk binnen
twee of dry jaer, in een vreeselyken oorlog met
Duitschland gewikkeld te zyn. Die datum is
door den briefschryver niet op eene eigenhan
dige gedachte bepaeld, maer wel omdat het
duidelyk is, dat Rusland voor dien lyd zyne
uitrusting niet kan voltooien en vooral zyn
spoorwegnet niet kan in werking stellen. Dat
is, zoo vervolgt dit schryven, hel algemeen ge
voelen der Russen on het hof van Sint-Pelers-
burg verwacht zoo stellig die botsing, dat het
denkt dé oorzaek te kennen, welke door prins
von Bismark zal vooruilgesteld worden: eene
teruggaef der duitsche provinciën langsheen
de Ballische Zee, volgens gebruik le Berlyn,
gesteund door teksten van even bedreven als
welwillende juriskonsulten.
Eindelyk, zoo beweert de briefschryver
verder, wanneer hy over de mogelykheid van
eenen vreeselyken oorlog Tussclien de twee
eerste landen van Europa spréékt, is M. von
Moltke ons op dien oorlog voorbereid. Hy heeft
reeds al zyne voorbereidsels hiertoe genomen.
Er is eene talryke schaer spionnen verspreid
in Livanië cn Courland; er woi'dt een volledig
oorlogsplan tol in zyne kleinste onderdeden
bestudeerd; de russisehe lael wordt aen al do
officiers van het duilseh leger geleerd en het
stelsel der yzeren wegen zoodanigingerigt, dat
de waggons ook op de russisehe yzeren wegen
kunnen gebruikt'worden.
NaluerJyk laten wy al de veranlwoordelyk-
hcid van die inligtingen voor rekening van
't fransch dagblad, want hel is zeer twylelach-
tig dat de geslepen grootkanselier zoo openlyk
zyn spel zou blootleggen; hoewel liet niet kan
ontkend worden, dal de kiem cener ernstige
verwikkeling tusschen de twee lauden gelegd
is, vooral nu prins von Bismark eens het oog
geslagen heeft op de duitsche provinciën van
Rusland. Er mag zelfs gezegd worden, cn dat
zonder vrees zich te bedriegen, dat Rusland op
voorhand gewonnen is voor elk verbond dat
legen Pruisen zou gesmeed worden.
D ID TBCI1Ai>.
Men zal met belangstelling de volgende by-
zonderheden lezen over graef von Arniin, wier
aanhouding thans door gansch de curopescho
drukpers besproken wordt:
De gevangene van M. von Bismark is gebo
ren den 3 October 1824, te Moilzelsilz, in Po-
meranië. Dejonge vtni Arnim volgde de lessen
van het gymnasium van Greinswald, in zyne
provincie, waer hy het aendenken beeft gela
ten van een nog algedruischmakenden student.
Hy eindigde zyne studiën in de akademie van
Berlyn.
liet was op dit lydslip dat hy voor eene acn-
zienlyke som gelds, de wedding voorstelde van
drymael, in een rytuig, te peerd ofte voet, in
dezelfde bepacldc lyd ruimte, den weg van Ber
lyn naer Postdam af te leggen. Hy won do
wedding niettegenstaende den afstand, die twee
sterke uren is.
Meent gy misschien, snauwde dc waker zynen
aenvallcr toe, dat, vermogt ik den rooverskapilein
alleen te vangen, ik vreemde hulp zou inroepen? Twin
tig pond is een fortuin voor eenen armen man als ik!
Twintig pond, 'l klonk toch zoo verleidend in '1 oor.
Een der ruiters sprong er tusschen: Die kerel,
zegde hy,spreekt misschien wacrheid,...Nachtwaker,
slaet gy in voor uw woord?
Ik sla er voor in.
Uw borg, uw pand?
Myne persoon en myn ambt:
T Is weinig.
Ik bon stadsbediende, gelyk gy ziet. Verschalk
ik u, doe my straffen. Ik ben genoeg gekend: men
heel my Hansken den Rattenvanger.... Wat inynen
persoon betreft, die blyl'l Ier uwer beschikking: ik
vergezel u; en, nog eens, hebt gy van my tc klagen,
klaog my aen by den burgemeester of slael my dood.
Gael u dat?
De ruiters waren overhacld cn sloegen top.
't Is wel, sprak Jan; zyt gy tevreden, ik ben het
ook; maer.... mynen racd te volgen.
Lael hooren.
Gy trekt regt naer dc kazerne en zet uw peorden
op stal. Dan legt gy uw wapens af,...
Waerom ons wapens afgelegd
Gy kent Jan De Lichte niet. Hy is uiterst wan
trouwig en hy ziel in de duisternis heter dan een kat.
Blikkerde hem, van verre of van by, een sabel of een
pistool in liet grys oog, weesl zeker, gy zyt hem
kwyl, al slondl gy maer vyf passen van hem....
En dan?
Dan, is 't mogclyk, verkleedt gy u in burger.
Ziel hy hel slael blikkeren in T.zvvarlslc donker, hy
riekt een soldatenkazak op een uer afslands, lyner dan
een haes het buskruid riekt.
En dan?
Dan, vertrouwt gy ons geheim aen niemand,
want er zouden er te veel byspringen, en de twintig
pond kwamen op niels. U gevieren en ik erby, zullen
wy hem gemakkelyk overmeesteren, of afwerken,
