N° 202.
Zondag 15 November 1874.
4<le Jaergang.
WllvlLYIvSCII NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 14 November.
Buitenlaudsch Nieuws.
Gazette van Aelst
Het Bureel van het blad Is gevestigd In de Kupellestraet IV* 11, weer alle brieven, gelden, enz. vrachtvry moeten toegezonden worden.
Abonnementeprys S5 fr. »sJaers, voornfbetnalbnur. Voor den bulten ban men Inschryven In al do postbnntooren, en voor de Inndelykc gemeenten by de. briefdragers»
SPANJE.
De Union van Parys spreekt met ophef van de
overwinning, welke generael Saballs over het
republiekeinsch leger moet behaeld hebben te
Castello, in de provincie Gerona, ofschoon de
HavasReuter die overwinning als eene neerlaeg
wil doen doorgaen. Derepubliekeinen lieten op
het slagveld achter, 2 Kruppkanons, verschei
dene honderden geweren en 600 man, terwy'l
het overige der kolom in wanorde devlugt nam.
Er valt weinigaen te twylelen of deze inligtin-
gen zyn nauwkeurig, vooral omdat de Gaceta
Official nog niet gesproken heeft over het geluk
der republiekeinsche wapens by den veldslag
van Castello, maer nog meer dewyl de zoo ern
stig beloofde versterkingen niet te Santander
aenkomen. Door die overwinning is aen gene
rael Saballs den weg geopend naer de hoofd
stad van Spanje.
Wat of ook de republiekeinsche drukpers in
Spanje en de Havas Reuter zeggen, is liet niet
temin waer, dat er een groote schrik heerscht
te Madrid, zegt de Union van Parys en het dui-
delyk bewys hiervan is, dat het gouvernement
de geheele ernstigheid van zyn toestand gevoeld,
door al de reserven waerover het kan beschik
ken, naer het noorden te zenden. Wanneer men
de bedryvigheid ziet waermeê de hoofdstad te
werkgaet, zou het schynendat vande inneming
van Irun het lot der republiek afhangt, en nog-
tans kunnen de republiekeinen niet ontkennen,
dat tegenover de algemeeneontevredenheid der
bevolking en de wanorde, waerin alles zich be
vindt, een zegeprael van don Carlos voldoende
zou zyn, om de voorvallen teverhaesten en den
toestand van maerschalk Serrano en zyne aen-
hangers, meer dan moeilyk te maken.
Op de hoogte, waerop vandaeg de zaken ge
klommen zyn, kan de minste vuerglenster ge
heel Spanje in oproer brengen, en de toekomst
eener republiek ingevaer stellen die geen steun
punt in het land vindt en welke langs alle kan
ten dreigt in te storten.
De hertog della Torre en zyne aenhangers
bevinden zich in moeilyke omstandigheden, of
schoon ook zyn gouvernement door de meeste
Stalen van Europa erkend is.
Het bombardement van Irun is sedert
maendag morgend herbegonnen.
Er lagen dien dag 10,000 republiekeinsche
manschappen te Passages gereed om op te ruk
ken, ter ontzetting der belegerde stad.
De Carlisten hebben post gevat in de passen
(i)
TWEEDE DEEL.
X.
Hier en daer.
(100* VERVOLG.)
Geachte lezer, \vy naderen allengskens het einde
van het Tweede Deel onzes verhaels. Doch vvy slaen
de geschiedenis der bende nog eenen merkelyken
achterstel schuldig, welken wynoodzakelykeerstvooral
dienen by te leggen. De lezer weze dus toegevend en
hebbe het geduld ons te volgen hier en daer: wy zul
len het trekken zoo kort mogelyk. Dan sluiten wy met
de bruiloft van meester-kapiiein fcn Mie-gendarme, om
onmiddellyk hel derde jaer aen te vangen, hel eigen-
lyke bloedjaer der bende; maer ook hel jaer barer
bloedige boeling en harer uitroeiing door de hand van
den beul.
Vooreerst het steerlje van Jans bezoek te Aelst.
Terwyl de bewoners van 't omliggende, oost en
west waren; toegesneld om den brand te zien, braken
twee ploegen roovers gelykerlyd in op Mylbeke en op
Schaerbeke, schependom der stede.
Op Schaerbeke, zooals.men het zich erinnerl, waren
zy gevyven; op Mylbeke waren er acht gezonden.
Op Schaerbeke, na alles geplunderd te hebben by
de De Geylersen by de Muylaerts, waren de vyf hel
weten te ontsnappen.
Op Mylbeke werd de ploeg op heeterdaed betrapt
door de boeren, in het huis van Pieter Van Mieghem.
Vyf ontvluchtten langs deuren en vensters, maer dry
stonden. Zy lieten zich gedwee vangen'1 was immers
zoo dat de kapitein hel had bevolen.
Na den ganschen nacht onder de waekzaemheid te
zyn gebleven van degenen die hen hadden aengehou-
den, en na monigen stool en stamp te hebben ontvan
gen, iels wal zy derhalve met buitengewoon geduld
verdroegen, werden de dry 's andereridaegs vroeg,
rond acht ure, feeslelyk naer Aelst opgeleid, gekoord
en gebonden.
Onnoodig te melden dat al wie becnen had op
Mylbeke, den stoet achterna liep. De banen lagen
overstroomd, en slechts met door de zwalpende mod
der te polsen kon mén vooruit; maer de nieuwsgierig
heid was te groot. Elkeen wilde de gevangenen van
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
tusschen beide plaetsen en verdedigen dedoor-
gangspunten met groote magt.
Berigten uit Ilendaye dato 10 november,
zeggen
1° Dat er gisteren, rond 1 uer namiddag,
negen booten met 263 man uit Fontarabië voor
Irun zyn aengekomen, inde haven van Santiago.
2° Dat de verzekering loopt, als zouden er
12 tot 15,000 man, met 26 kanons ontscheept
zyn te San-Sebastiani en Passages, onder de
bevelen van de-generaels Laserna en Blanco.
3° Dat er versterkingen zyn aengekomen in
het carlistisch leger uit Navarra en dat de bri
gadier Mogrovejo, Andoain en omstreken bezet,
met 6 bataillons Castiljanen en 8 veldstukken.
De Vyandelykheden zullen echter naer alle
waerschynlykheid niet hernomen worden dart
binnen twee of dry dagen.
De nachtelyke stilte werd niet gestoord dan
door eenige enkele geweerschoten.
De geheele dag van gisteren meegerekend,
zyn er 260 kanonschoten gelost; namelyk 77
door de Carlisten van de hoogte van San Mar-
cial; 131 door de belegerden van liet fort Tele-
graef; 36 uit het fort Mendivil; 13 uil de sterkte
Carronniere en 3 uit den toren.
Tydingen uit San Juan de Luz, onder dato
10 dezer, en welke geheel vanrepubliekeinschen
oorsprong zyn, luiden als volgt:
De generaels Laserna en Lomo zyn verleden
zondag binnen Irun geweest.
De stad heeft weinig geleden van 't bombar
dement. Lr zyn slechts eenige huizen verwoest.
De bezettingstroepen verkeeren in eenen zeer
opgewonden toestand.
De bevelhebber éevmiqueletosheefl verklaerd,
dat de verdediging der stad verscheidene da
gen kan volgehouden worden.
De Carlisten hebben eenige kanons van de
belegeringsbatleryen weggevoerd.
Maerschalk Ellio. was zeer ongerust toen hy
de aenkomsl van republiekeinsche troepen te
San Sebasliani vernam.
De Carlisten leggen verdedigingswerken aen
op de hoogten die de wegen naer Irun enüyar-
zun beheersehen.
Generael Lomo beschikt over 36 kanons en
23 bataillons.
Gedurende het bezoek der generaels Laserna
en Lomo in Irun, was het vuer der belegeraers
zeer hevig.
Er bevond zich eene talryke menigte op den
franschen oever van den Bidassao.
Een aenval ter ontzetting van Irun, schynt
onvermydelyk.
Generael Moriones bedreigt de baen op Pain-
peluna, aen het hoofd van 18,000 man.
naby zien. Zy waren van de bende, 't was alom ge
welen; zy hadden hel bekend op d'eersle vraeg en
zonder omweg; zy hadden het verklaerd vóór den
veldwachter, en de veldwachter had het verteld, en
de veldwachter had erby gevoegd dal de bandieten
gereed waren hunne verklaring vóór de regiers le
staven...-. Er viel dus niet meer le twylelen, zy waren
van de bende. Men zou ze op de lorluer spannen, men
zou ze beproeven op water en vuer, en zy zouden
klappen of ze wilden ol' niet; zy zouden openbaren
waer de kliek zat, waer Jan De Lichte le nypen was.
En nypen zou men hem,al ging hy met den duivel om,
want zyne konst was geen geheim meer. Een oud
wyl' uil 'L Cnokkenbosch,onder üuaremonl,een toover-
heks veel magliger dan hy, had hem bezworen en
zynen duivel doen spreken; en de kapitein had bekend
dat koorden noch kelens hem konden binden; maer
dat, bond men hem met eenen vlassen draed, door de
eigene hand zyner moeder gesponnen inde maneschyn,
hy dan alle magt verloor. En dal was de wrake Gods.
Jan, eenen nacht dat de muue scheen, was 'L huis
gekomen om zyne moeder geld af le eischen; en daer
zy, de arme sloor, het hem niet geven kon, had Jan
zyn oude moeder vervloekt, de booswicht!....
Dat vertelde ipen.
Misschien, viel een wyf in, misschien is de kapi
tein onder de dry gevangenen, wie weet?
Hel wyf werd uitgejouwd, lnderdaed, niemand ter
wereld was tol heden, achter den vlassen looverdraed
gekomen van moeder Beth; Jan De Lichte was befaemd
als zynde een der pronlste jongens der streek en, van
de dry gevangenen daer tegenwoordig, was de eerste
scheel, de tweede een bultenaer, en de derde een oud
grys manneken dal vooruil sukkelde op een kruks-
keh..., Doclfanders zagen zy er stoute, franke deug
nieten uit. Onbeschaemd en onbevreesd keken zy van
onder hun verward hangend haer iedereen in d'oogen,
net of zy niets misdaen hadden noch ol hun niet het
minste leed bedreigde; zy lachten en jokten, en ware
er de veldwachter niet tusschen gekomen, zy waren
aen 't zingen gegaen van
Jan
Den groolen man
Dien niemand temmen kan!....
En zoo al pralend en preutelend, elkander stampend
en verdringend, naderde de drom de stad.
Den stoet vooruit, stapte met den blanken sabel
in de vuist, de veldwachter van Mylbeke. Wat zag hy
er uiterst fier uil, de vrome man! En inderdaed, er
was reden toe. Wat de politie niet vermogt, de politie
Eene talryke afdeeling republiekeinsche troe
pen rukt op in de richting van Tolosa.
Eene depecheuilBayonne, 10 dezer zegt, dat
de toestand rond Irun onveranderd is gebleven.
Er moet dezen morgend een korps van 300
republiekeinen binnen Irun gedrongen zyn, om
het garnizoen te versterken.
Gisteren werden er 157 kanonschoten gelost,
welke gi'ootendeels van de forten die Irun ver
dedigen, vertrokken. De Carlisten hebben hierop
byna niet geantwoord. Het gros hunner slryd-
magt is opgerukt tegen generael Lomo, welke
zy opwachten in sterke positiën.
Don Carlos was gisteren te La Puncha. Hy
bezocht den post naby de waedbare plaets van
Telasia, op 800 meiers bezyden Behobie. Vun-
daer vertrekt by naer Vera.
De Union van Parys heeft de volgende
oflicieele berigten ontvangen over den uitslag
van den aenval der republiekeinen op de car-
listische positiën voor Irun.
Generael Lomo, is den 10 dezer met eene
aenzienlyke strydmagt opgerukt tegen onze
positiën tusschen Alzaen Renteria. Onze posi
tiën besloegen eene uitgestrektheid van ruim
dry mylen.
Ten 1 uer namiddag, trok lïy zyne reserve
troepen samen langs den kant van San Marcos
en brak door op dit punt onze verdedigings
linie.
De linkervleugel van ons leger veranderde
zyn front van aenval, drong vooruit op den
reglervleugel van het vyandelyk leger en bragt
dit tot staen in zynen vooruilrukkenden marsch.
Onze reglervleugel opende een wel gevoed
vuer op de vyandelyke liniën, hetwelk den af-
togt der republiekeinen voor gevolg bad.
De vyand die zyn vernielingswerk en zyne
brandstichtingen altyd en overal voortzet, plun
derde de eigendommen welke hy op zynen weg
ontmoette, terwyl de arme inwoners aen alle
soorten van beleedigingen en geweldenaryen
bloot stonden.
liet verlies langs beide zyden is zeer aen-
zienlyk.
Don Carlos en maerschalk Ellio hebben des
avonds het slagveld bezocht, dat door de Car-
listen bezet is.
Eene depeche uit Ilendaye, dato 11 novem
ber zegt, dat de nacht kalm is'afgeloopen.
Op de hoogten zyn de wachtvuren der vyan
delyke legers ziebtbaer, die als zoovele seinen
dienen, om de onderlinge verstandhouding te
bewaren.
Al het geraes hetwelk deze week verspreid
was over 'l aenkomen van don Carlos op l'ransch
grondgebied en het overlaten zyner aenhangers
van Vlaenderen en van Aelst erby, had hy uitgevoerd,
hy,,eenvoudige boeren pretor! Ily had een gal in de
bende geslagen, en van de afschuwelyke kliek £die
overal zaten nergens lo vinden was, kwam hy*er op
met dry, met dry gelyk! lloe trolsch slak hy de borst
vooruit! Waerlyk, de Brusselschepoort scheen hem
deesmael noch hoog noch breed genoeg om hem
doorgang le bieden!.... Wel is waer, niet ééne der
bandieten had zynen naem willen zeggen; op niet éénen
der dry had men papieren gevonden. Maer dat was nu
'l minste: zy waren van de bende, Mylbeke lag boven,
en langen lyd zou men in Aelst gewagen van Mylbeek's
vinnigeu pretcr!
Boven de poort stond nog de sper van Jan, met hel
druipend en aen Harden gereten vaendel langs henen
geplakt. Dit gezicht tergde de brave poorters zeer,
en menige vuist klom dreigend op legen dit akelyk
zinnebeeld der lalsle boosheid, en er werd luidop ge-
vraegd waerom de overheid dat helsch getuig niet
lang had beneden gp.haeld, ofwel, of de overheid
misschien bang was?....
Binnen de stad was iedereen in drukke bedryvig
heid. Hel orkaen van den nacht had droeve sporen
gelalen inallewyken. Stukken van afgeruklevenslers,
luiken en daken lagen verstrooid overal, en terwyl de
laetste rookwolken, uil de gloeiende puinen der in
asch gelegde huizen stegen en verzwonden, werkte
men fel met bezems en schuppen om de stralen le
ruimen.
Do veldwachter was de Ponlslraet in; maer daer
begon eensklaps voor hem de kaerl te keeren, en hy
mogl vreezen of hy de vangst waerop hy zoo lier
was, wel gaef en ongeschonden zou leveren.... De
burgery had nauwelyks vernomen wie degenen waren
die men opleidde, of de luidruchtigste verwenschin-
gen gingen op tegen de bende. De Aelslenaers, dien
nacht zoo wreed beproefd, wilden hun eigen regl
doen; reeds vlogen eenige bezems en schuppen naer
het hoofd der gevangenen en men wilde hen volstrekt
aen hel lyf.... De gevangenen noglans zagen er weinig
verlegen uil. Eene van de dry dorst zelfs aen den
veldwachter zeggen dat, wist deze op slaenden voel
den oproer niet te stillen, hy de wanorde zou le bael
nemen om le ontvluchten.
En de bandiet trok zyne koorden los, greep een mes
en sneed de banden door van zyne makkers,...
Men verbeelde zich den toestand van den armen pre-
ter! Hy riep, hy bezvvoor het volk in den noem der
wel, hy schermde wreed met zynen sabel. Maer T kon
niet balen; en hy en zyne buit waren vcrloreh mannen
aen hun lot, is ter beschaming van de meêdee-
lers van dit valsch berigten lot lesvoordie druk
pers afgeloopen, welke te vroegviktoriekraeide
voor de republiek in Spanje.
Wel is er eene depeche van carlisliscben oor
sprong die zegl, dat don Carlos 'l belegerings
korps te Irun verlaten heeft; dit was echter niet
om liet fransch grondgebied aen le doen, maer
wel om zich naer Vera te begeven.
Te Parys, waer door den spaenschenafgezant
zoo sterk was aengedrongen op deinterneering
van don Carlos, heeft liet gouvernement de stel
lige overtuiging gekregen, dat de zoogezegde
olïicieele tyding uit Madrid, even als de ophef-
fing van bet beleg te Irun, alles behalve waer-
heid inhield.
Hot bombardement van Irun wordt sedert 8
november met verdubbelde kracht voortgezet
uitdebalteryen van San Marcial, en don Carlos
doorliep dien dag al de buitenposten der belege
ringswerken om zich met eigen oogen te over
tuigen van den toestand waerin zyne manschap
pen zich bevonden.
liet l'ransch gouvernementdat op verzoek van
den spaenschen konsul te Bayonne en op aen-
drangvan markies Vega y Armijo le Parys, een
streng onderzoek heelt ingespannen om de waer-
lieid te kennen nopens bet berigi der aenkomsl
van don Carlos op fransch grondgebied, heelt
Le Bayonne in 'thuis,waer de spaensche spion
nen don Carlos hadden zien binuengaen, na-
tuerlyk niets gevonden.
Ondanks liet nauwkeurigste onderzoek der
polieie, werd er in het buis der baskisclie fami
lie niets aengetrofi'cn, dat van digi by ol ver af
kon doen vermoeden, dat don Carlos daer den
drempel bad overtreden.
Hel antwoord van bet l'ransch gouvernement,
op de aenvraeg van den spaenschen vertegen
woordiger tot interneering van don Carlos, is
dus alles behalve vleiend geweest voor de be-
kwaembeid van den spaenschen vertegenwoor
diger en zyrte agenten te Bayonne, en zal waer-
schynlyk liet spaenscb gouvernement en zyne
vertegenwoordigers voorlaen wat omzichtiger
doen handelen, dan wanneer er kwestie is, zich
aen le stellen als verongelykte party en denkt
het regt le bezitten te mogen eiseiien, wat an
ders zou kunnen geweigerd worden.
I>U1TSC1ELAA1>.
Het proces van graef'von Arnim is op de rol
van de korreklionneeie* regtbank van eersten
aenleg gebragt, om op 3 december aonstaende
opgeroepen te worden. De beschuldigde beeft
een eerste verboor ondergaen. Men beeft ins-
gelyks zyn zoon ondervraegd, die verdacht is.
van eene depeche aen de dagbladen gezonden
geweest, was een piket ruitery, op hel gerucht toe
gesneld, niet bygesprongen om de orde le herstellen.
De gevangenen werden de menoiten acngedoen en
de stoel dreel marktwaerls op.
Aen den hoekder markt zal een hedelacr:hy wachtte
den stoet al. Die bedelaer had maer ééuen arm; de
regler mouw van zyn kazak was toegebonden en in
hel bovendeel slak slechts een korte stomp meer.
Sedert eeu uer reeds zat hydaer te klagen, met bevende
stem hel medelyden der voorbygangers afsmeekende.
Men had hem zyne papieren doer ophalen. Zyne papie
ren waren in regelhy was een gekwetste van 't leger,
voorzien van eene deugdelyk ondergeleekendc per
missie om te bedelen....
Naermate de gevangenen naderden riep hy luider
en luider, maer deesmael in zulke aerdrge, vreemde
talen dal de goede lieden niet beter dachten of die
verminkte schooier las zyn Vader-Ons in het latyn....
De gevangenen trokken voorby, knikten vriendelyk
den schooier tegen, en een oogenblik later, zalen zy
alle dry opgesloten onder den toren.
De menigte hield stand op de markt: zy wou welen
wat er met de bandieten ging gebeuren. Do politie de
opgewondenheid van 'tvolk bespeurende vreesde voor
ernsligen en algemccnen oproer. Bygevolg het volk
werd uilgemaend de.placls te ruimen: hel volk was
hardnekkig; hel cisehte luid dat men op slaenden voet
de galg zou rcgieu De stadsgreflier moest byko-
men: deze beloofde, in name van den Provoost-genc-
raeldat de galg zou slaen en T rad erby, vóór noen
-- Dus lot vóór noen! anltvoorddeu de meest be-
daerden; en do eene trok den anderen moe en zoo
kwam de markt allengskcns in ruste.
De bedelaer ook verliet zynen post:
Vóór noen, vóór noen,laehlte hy binnensmonds,
dal is wal vroeg,zoo vroeg zelfs dat er niet éénen der
dry een haer van hel hoofd zal geraekl worden. Zy
hebben zich laten opsluiten op myn bevel, en zy mo
gen gerust zyn, ik waek over hen.... Brak' de politio
haer woord en wilde men hun by geval kwacd, zy
welen nu wal zy te doen hebben: ik kom hel hun le
zeggen en zy hebben my begrepen....
En nu, vooral vaerwel le zeggen aen Aelst en zynen
loreu, eerst den Bebuen gesprohen. De nieuwe politie
gaol in onderhandeling treden met de dry vrienden,
en de vrienden moeten dagelyks van mynenl wegc 011-
derrigt worden nopens hetgeen zy te bekennen ol le
loochenen nebben. Meester BeB3en zal myn corres
pondent zyn hy hen.
Wordt, voorUjezet.)
