N° 207. Zondag 20 December 1874. 4dc Jaergang, WEKELYKSCH MEI WSBLAD. De Bende van Jan de Lichte.(1) BEHIGT. Aelst, 19 December. Gazette van Aelst Met Bureel vun liet l>lo.l I. gevc.tlgd In do Knpelle.trnet V II, Iv.fr nil. hrleven, gelvlen, en*, vrnelltvry mneten toegezonden worden. Abonnementaprye fir. •.Jeer., voor«ri.etnell>nor. Voer den bulten Uun men luecliryveu In ul de poetUuntooren, en voor de luiidelyke gemeenten by de brlr rdrnger.- De persoonen, die een abonnement nemen op de Gazktte van Aelst, voor één jaer, zullen van heden af tot Nieuwjaer, het blad gratis ontvangen. REGTERLYKE KRONYK. ASSISENHOF VAN OOST-VLAENDEREN. Voorzitterschap M. Coevoet. Moord te Denderleeuw. Dry beschuldigden. Maendag is deze zaek opgeroepen, welke vooral veel belang oplevert, uit hoofde van hel geheim, waermede zy omhuld is en het groot getal getuigen die zullen gehoord worden. De beschuldigden zyn: Louis Stoffyn, werkman, verdediger Mr De Keyser; Hermanus Van Daele, ver dediger Mr De Vigne; Rulin Barbier, verdedigers Mrs Delecourl, van Gent en Prosper Arenls, van Aelst. Het openbaer ministerie word vervuld door M. Lameere. De getuigen ten laste, zyn ten gelalle van 232. Allen zyn buitenlieden, waeronder een groot getal vrouwen en jonge meisjes. Het meerendeel is voor zien van korven, waerin zy hun eten hebben meege- bragt. Men heeft de plaels der getuigen vergroot en die voor'l publiek is veel verkleind geworden. Er zyn daerby nog een honderdtal getuigen ter ontlasting. Ten half elf ure treed hel hof binnen; hel is samen gesteld uit M. Coevoet, voorzitter; MM. Bruynecl en Janssens, assistenten. De beschuldigden worden binnengeleid. De eer ste beschuldigde Stoffyn is gekleed als een werkman draegl dikke knevels en heelt een onbeduidend voor komen. De beschuldigden Van Daele en Barbier zyn twee persoonen, die met zorg gekleed zyn, zy heb ben een goed voorkomen en zien er hoegenaeind niet verlegen uil. De jury wordt samengesteld. M. De Dryvor wordt als voorzitter aéngeduid. Daerna gaet de voorzitter over tot het vaststellen van de identiteit der .be schuldigden. Deze verklaren aen hunne verdedigers de keus der tael over te laten, waerin zy willen pleiten. De voorzitter zegt dal het getal der getuigen zoo groot is dat het niet mogelyk is ze allen in eene zael te vereenigen. Het is de schuld van den bouwmeester, zegt hy, die wacrschynlyk vergelen zal hebben, dat er in een justicie paleis voor een beroepshol ook eene zael nioest zyn voor hel assisenhof, waer dikwyls zeer veel getuigen moeten gehoord worden. Gezien de onmogelykheid om al de getuigen in eene zael bycen te brengen, beu ik voornemens de getuigen in kalegorien ter zitting te doen komen. Er ontslael eene beweging in de zael als de vrouw van Stoffyn wordt opgeroepen. Zy is zeer eenvoudig gekleed, zwarte rok en gryze jak; zy draegl een wol len neusdoek op het hoofd. De beschuldigde schynt ontroerd. Vrouw Stoffyn valt in bezwyming: men is genoodzaekl luier weg te dragen; haer echtgenoot keert hel hoofd van haer af, als zy voorby hem ge dragen wordt. Eene eerste reeks getuigen moeten slechts vrydag aenslaendet|jiL9 ure terugkomen; eene tweede reeks met geluiJÉPpioelen slechts den 21 december terug voor hel üof verschyncn; eene derde reeks moet TWEEDE DEEL. X. Ilier en daer. (105* VERVOLG.) Hel liep,sprak Tineke, op de pliglen der ouders jegens hunne kinderen, liet liep vooral op die ouders die, in plaels van hunne kinderen te onderwyzen en te doen onderwyzen in hunne chrislene pliglen, dezelve laten opgroeien in de schandigste onwetend heid; op hen die, vervan hunne kinderen voor te gaen met goede voorbeelden, hun het kwaed leeren door hun slecht gedrag; die, in plaels van over hen te wa ken, ze laten loopen straat op slrnel af, met alle slach van gezellen; die, in plaels van hunne kinderen te leeren werken en neerslig te worden van kindsbeen af, hen laten vergaen in de walgelykste luiaerdy, en wat weet ik al nog! En daerop ging. de pastoor aen 't bew.yzen hoe die veronachtzaemde jonge luiaerd allengskens een zwerver en landlooperwordt; hoe die landlooperhaesl in onbeschaemdeengevaerlyke bedc- laer verkeert; hoe die bedelaer een dief wordt en die dief een wanschepsel, bekwaem tot alles, ja, lot moor den en branden, om eens vroegtydig te eindigen op het schavot! In één woord, die oolyke preker wist zoo schoon hel historieken uit te leggen van mannen van ons bedryf, zoo fyn ons af te schilderen in handel en wandel, dat ik, in 't midden van al dal volk, ernstig verlegen werd of het sermoon wel legen my alleen was gericht; vooral wanneer hy, ter slaving van zyn rede, opkwam met het voorbeeld.,.. Weet gy met het voorbeeld van wie, Jan? Van u, jongen, van my, van gansch ons kliek.... Kent de pastoor my persoonlyk? Wist hy waerlyk wie degene was die daer onder zyn stool stond te gapen,en waerom hy in de kerk was?.... Want de pastoors welen en vermogen veel; het zyn geen gemeene boeren; als het brand kunnen zy den wind doen keeren, als het..,. De kapitein werd ongeduldig.Tincke bemerkte het. (t) Eigendom der Gazette van Aelst. woensdag 23 december tegenwoordig zyn, onder deze reeks komen verscheidene getuigen voor die in den vreemde, namelyk te Rysel, verblyven. De voorzitter zegt dal zy eeneu pligt te vervullen hebben ten opzichte der justicie, en twyfell er niet aen of zy zullen dien pligt volbrengen. Eene getuige doet opmerken, dal zy geen geld zal hebben om de reis te doen. De voorzitter zegt dat er eene schadeloosstelling zal verleend worden aen al de getuigen, niet alleen voor hunne reiskosten, maer ook voor hun werkverlet. De kosten van hel tegenwoordig proces zullen zeer hoog loopen. Eene vierde reeks getuigen moet terug komen den 24 december. De getuigen ter ontlasting moeten den 28 december aenwezig zyneen vyfde reeks donderdag aenslaende en eene zesde reeks heden, dynsdag. De voorzitter spoort den jury aen, aendachlig te luisteren naer de debatten, die langdurig en mocilyk zullen zyn. Hy zegt ook, niets dan hun geweten te raedplegen en geen acht te geven op wal ook de po sitie zy der beschuldigden in de samenleving. Nadat de gebruikelykc formaliteiten geëindigd zyn, wordt er lezing gegeven van de beschuldigingsaklc, welke wy in zyn geheel meededen. AKTE VAIY OE@CHEEDIKD.VH. De prokureur-generael by het hof van appel te Gent, geelt te kennen, dat hetzelfde hof, kamer van be schuldiging, by arrest van 14 augusly 1874, voor het hof van assisen der provincie Üosl-Vlaenderen ver zonden heeft: 1° Ludovicus Stoffyn, oud 33 jaer, ryluigverhuerder. 2" Hermanus Van Daele, oud 40 jaer, schepen. 3° Rufin Barbier, oud 34 jaer, burgemeester, allen geboren en gehuisvest te Liedekerke, beschuldigd van bcraemden moord, als daders de twee laetsten ten minste als medepligtigen; misdaden voorzien by de artikelen 393, 394, (50, 67, 09 en 80, van het straf wetboek. Vervolgens heelt de ondergeleekende pro- kureur-generael, de tegenwoordige akte van besehul diging opgesteld, by welke hy aenloonl, dal uil de proces'-slukken de volgendedaden en omstandigheden voortvloeien. Op donderdag acht en twintigsten november 1800 twee en zeventig, ten 6 ure 's avonds, werd Jan Baptist Van Droogenbroeck, lid van den gemcenleraed te Denderleeuw, doodelyk getroffen door een geweer schot op hem door hel venster zyner wooning gelost; hy eindigde zyn avondmael en was bezig met eenen brief te lezen, wanneer hy geraekt werd; hy was ge zeten in zyne kelderkeuken nevens de tafel, op een meter afstand van eene opene denr, regl over welke een venster zich bevindt: het was door dit venster dat hel schot gelost werd. Zyne zuster Lucia van Droogenbroeck, die zich met hein in de kamer bevond, sprong builen om hulp te roepen. Verscheidene per soonen, die het schol gehoord hadden, kwamen ter stond ter plaels geloopen. Van Droogenbroek had verscheidene loodkorrels in het hoofd gekregen; eenige dagen nadien stierf hy ten gevolge zyner won den: hy was een-en-zestig jaer oud. Van* Droogen broeck bewoonde groole gebouwen, die zich aen den eindpael der gerfieente Denderleeuw uitstrekken, langs den regten oever van den gekanaliseerden Den der, op het punt waer deze den steenweg, die naer Liedekerke leidt, doorsnydl en waereen sluis bestael. Hy woonde dus in de nabyheid der gemeente Lie dekerke. De gebouwen die regl over de vacrl stacn, dienden lot pakhuis; men moest er doorgaen om aen Nu, hernam hy, wal er ook van zy, die lastige prediker heelt my fel doen zvvcelen.-cn, ik beloof hel hem, dal zal hy bezuren. Ik ken zoo nog pastoors die wat te goed hebben van Tineke; Tineke heelt het op de zwarte mannen niet.... En gy nu, wal dunkt u van dat sermoon?..., Gy antwoordt niet"'.... Noglans, meester kapitein de vraeg is antwoord weord!.... Weel gy dal, predikten al de pastoors gelyk die van Santbergen, hel hierin Vlaeuderen op ware met ons? Jan sprak niet.... Weel gy, dal de boeren, uit gewetenspligl zouden beginnen met alien bedelaer de aclmoes te weigeren, en, in eiken bedelaer eenen dief of eenen moordenaer vreezende te ontmoeten, zouden eindigen met samen te spannen, ons na te zetten, ons te over rompelen, ons te leveren aen den beul, als echt gal- genaes die wy zyn? Jan bleef slilzwygend. Hy liep met 'lhoofd in den grond, als in verwarde gedachten verdoold.... Zie nu,schertste Tineke, haesl nog zal de pastoor gelyk hebben Een biltere gryns bekroop het wezen van den kapi tein,... Wat ging er alweer om in dit woelend, ononlleedbaer hart, wandrochtelyk vermengsel van goed en kwaed?.... Was het wraekzucht die opwelde legen den onbescheiden prediker?.... Was hpl nog eens de grievende wroeging die hem den boezem te pletten neep? Koortsig schudde hy het hoofd en ontwaekle. Is het de pastoor, vroeg hy met bevende stem, is hel de pastoor, Tineke, die de aensloker is van den twist en de tweedragt die de bende dreigt te over meesteren en te vernietigen?..., Allyd hetzelfde, altyd hetzelfde! riep Tineke met gemaekten lach. Hel verleden is vergeten, kapitein; wy zyn nu immers goede vrienden?..., Is het de pastoor die gezegd heeft dat Jan De Lichte een belachelyke, hoevaerdige zot is, voor niets goed dan om te pochen en te zwetsen, dan om in te palmen al wat hy grypen kan, om de beste brokken uit den pap te visschen en den dral te laten aen de zwynen? en voor hel overige, nog te gemeen om een bende kalkoenen op te dryven, al waenl mynheer Jan zich afkomstig van keizers kal.... En zeggen,doemuis, hel bewoond huis te geraken, hetwelk een byzondcr gebouw uitmaekl in hel midden van eenen groolen tuin, waervan de ringmuren op de meersschen ko men die langs den Dender zich bevinden. Op dit ucr was het pakhuis gesloten. De moordenaer kon aldaer niet binnengekomen zyn, hy moest over den muer van den tuin geklommen zyn; eene kleino deur, die tegen hel huis in den hof en binnen de muren geeft, werd inderdaed opengevonden, alhoewel Lucia Van Droogenbroeck ze in den avond had gesloten. Een reglerlyk onderzoek, onmiddellyk ingespan nen, word gedurende acht maenden voortgezel zon der uilslag op te leveren. Verscheidene persoonen werden aengeklaegd en onder andere Hermanus Van Daele, schepen der gemeente Liedekerke. Sedert lange jaren leefde Van Daele openbaer in liefdebe trekkingen met Lucia Van Droogenbroeck. Deze be trekkingen waren lol eenige dagen voor de misdacd blyven beslaon, ofschoon Jan Van Droogenbroeck er zich hoviglyk tegen verzetle, en zy hadden eene groote vyandschnp lusschen dezen en Van Daele vcr- oorzaekl; hel was mcnigmacl gebeurd dal Van Daele Lucia in het huis van haren broeder, met wien zy woonde, was komen vinden en meer dan eens had men hem betrapt boven den muer van den tuin klim mende, helzyomin huis te geraken, hetzy cm zich weg te maken. Men had echter de vervolging tegen hem gelyk legen de andere verdachten geslaekl by gebrek aen genoegzame bezwaren. Meer dan acht maenden waren nog voorby, wan neer de rcglerlyke overheid eensklaps verwittigd werd, dat de vrouw van zekeren Louis Sloffyn haren echtgenoot beschuldigde van de misdacd gepleegd te hebben. Louis Sloffyn, een mensen van een dertigtal jaren, van een voorgaende verdacht gedrag, werd den 30 april 1800 twee en zeventig, door de regtbauk te Brussel tol twee maenden gevangenis veroordeeld. Om zicii aen zyne straf, alsook aen de betaling der scliadeloosslelliiig lol welke hy verwezen was ge weest, te onttrekken, had Sloffyn van al zyn goed geld gemaekl en was zich mei zyne vrouw en twee kinderen te Rysel gaen vestigen. Zyne vrouw beschuldigde hem van vertrokken té zyn uit Rysel den dag voor de misdacd, van te Lie dekerke gekomen te zyn en Van Droogenbroeck dood geschoten Ie hebben, daerloe door Rulin Barbier, burgemeester te Liedekerke, reglslrecks uitgelokt. De vrouw gaf een nauwkeurig en omstandig verhael van wat er gebeurd was. Eenige dagen voor de moord had Stoffyn van den burgemeester Barbiereenen brief ontvangen;de burgemeester dreef hierin Stoffyn drin gend aen te Liedekerke te komen. Stoffyn was den zeven-en-tw intigsten november vertrokken, en den dag na de misdacd terug gekomen. Hy scheen, wan neer hy terug was, byzonder aengedaen; hy gaf aen zyne vrouw te kennen dal er op Van Droogenbroeck geschoten was, en deed deze vreemde opmerking dal hy naby de sialic van Okegem, die legen Liedekerke l'gltegemoet was gekomen door den glazemaker, en dat hy \reesdc door dezen als zyndc de dader beschul digd te worden. Zyne vrouw bemerkte dat hy aen den duim der reg- ler hand gekwetst was. Zy vroeg hem van waer die wonde voortkwam,en hy antwoordde dat hel was van naer musschen te schieten. Van dien dag af was er eene aenzienlyke verandering in Stoffyn te bespeuren; hy verzuimde zyn werk en ging betrekkingen aen met een vrouwspersoon met wie hy welhaesl in nauwe verkcering leefde. Ondcrlusschen was hy des nachts kreet hy, dat men er heeft durven byvoegen dat Jan De Lichte een lafaerd is!.... Is hel de pastoor die de schuld is dat ik wordt bestolen van myn eigen volk? dat de besproken tol niet volledig meer word ingebragt dal my haesl hel noodigo zal ontbreken om te voorzien in hel besluer en de ialloozc behoeften onzer uitgestrekte bende? Ha! wy hebben eenige schoone dagen gehad, alles ging zoo wel, en er ston den er ons nog zooveel betere te wachtenMaer, eilaes, wal verslaon domme, kortzichtige nydigaerds aen een reuzenplan als hel mync!.,.. Luister, Tineke, en onthoud wal iku zeggen ga: Ik alleen ben bekwaem hier 't bevel te voeren Dal hebt gy nog gezegd, lachte Tineke. Ja; maer gy gelooft het niet? Het is zoo waer nogthansdal, den dag op welken ik inyne hand van u zal trekken, gy allen, zooveel gy zyl, terugvalt in den modderpoel waeruil ik u heb opgehacld.... Gy zult beginnen met hel spreekwoord te doen liegen welk beweert dal de wolven elkander niet verscheuren. Nu leeft gy in overvloed, ja; maer wien is het te dan ken? My; omdat de inkomst wordt geregeld, reglveer- dig verdeeld naer elks verdiensten, en vooral omdat ik u belet met hel lluilje te verleren wal met 't Irom- melken is gewonnen. Laet ik u over aen u eigen, al had gy dagelyks in hand den buit van tien kasleelew, ik ken u, gy zult hel al verslinden; gy zult arm wor den, arm als de naekte slrael, armer dan gy ooit zyl geweest, wanneer gy als verdorde geraemten door de velden dwaeldet en hel ongedierte u uil de schoenen kroop!.... En dan, Tineke, hebt gy lust, keer terug naer Santbergen, en hoort gy den pastoor preken van onregt goed bedydt niet, zeg dan: de man heelt gelyk en.... Jan De Lichte pok.Gyspreekt niet,Tineke?,... Gyhaeltde schouders op? Hel geldt hier noglans geen kinderkrakeel! Wy zyn mannen, meen ik? Antwoord dus, antwoord als man: voorzeg ik de waerheid niet?.... Gyzwygl en met rede; want gy zyl overtuigd in hart en ziel dal het alzoo zal uitvallen.... En noglhans, Cies, nogthans.,.. gy wit my vermoor den!.... Tineke schoot op: 'tZyn leugens! schreeuwde hy. Jan glimlachte bitter. ongerust in zynon slacp en in zyne droomen sprak hy vreemde woorden uil. Zyno vrouw hield niet op hem te ondervragen over zyne aondocning, maer hy wei gerde te spreken; ten laclsle.tol het uiterste gebragt, deed hy haer beloven van te zwygen en hy bekende alsdan dal hy den moord begaen had op hel aondrin- geni van den burgemeester Barbier. Zyne lovcnswyzo verbeterde noglans niet ten gevolge dezer bekentenis; van dag lol dag werd hy droeviger en lastiger voor zyne vrouw; het ging zoo verre dal hy veroordeeld werd door de reglbank van Rysel om haer mishandeld te hebben. Moede van alzoo te leven, verklaerde zvno vrouw hem mcnigmacl,dal zy in haer land wilde terug koeren; lang weigerde hy hel, maer eindclyk daer zy wildo vertrekken, moest hy toestemmen,en zy gingen in de maend april 1874 gedurende dry weken te Gent vyoonen, zyn gedrag bleef niettemin hel zelfde; gedu rig was hy van zyne vrouw weg, en ging naer Rysel om zyne minnares te gaen bezoeken. Ten laelsle verliet hy zyne vrouw inct hare kinde ren het was alsdan dal zv Ie Liedekerke terug was ge keerd en dal zy hel besluit had genomen van te ver openbaren wat zy wist. Stoffyn was van zynen kant ook te Liedekerke gekomen; men liet hem daer geheel gerust, alhoewel de burgemeester niet kon onwelend zyn dal hy zyne straf niet ondergaen had, integendeel werd hy daer veeleer wel outhacld; Sloffyi:, die lo Rysel ryluigverhuerder was, was van Frankryk met de eenigste zyner koetsen, die hy niet had moeten verkoopen, aengokomeh, en men zag aldaer den bur gemeester Barbier, den schepen Van Daele en hunne vrienden met Sloffyn het dorp doorkruisen, in Stoll'yn's ry tuig, met hel peerd van den burgemeester craengo- spanncn. De wachtmeester der gendarmerie lo Assohc ontving den eersten mei 1874 het bevel om Stoffyn aen te houden; te Liedekerke gekomen, kon hy nog lans Stoffyn niet ontdekken,alhoewel hy zich daerloe by den burgemeester begeven had. Korts na hol ver trek der gendarmen zag men met verbnesdheid in do gemeente, Stoffyn met den burgemeester zich naer do statie van Essohene-Lombeck begeven; in den morgend boden zy zich in hel parket van den prokureur des konings te Brussel aen en Stoffyn werd ac.ngehouden. Stoffyn werd onmiddellyk over de openbaring door zyne vrouw gedaen, ondervraegd; hy beweerde dat zy valsch was, hy erkende noglans dal hy den dag voor de misdacd naer Rysel vertrokken was, en dal hy in den avond te Liedekerke aengekomen was; hy erkende zelfs dal hy in hel aeijkomen zich reglslrecks ten huize van den burgemeester begeven had; maer hy voegde daerby dat hy den dag daerna, te wcte.r den 28 novem ber s namiddags, vertrokken was. zoodal hel onmo- gelyk was dal hy den moord zou geploegd hebben. Urn zyne verklaringen te bevestigen, beriep hy zich op de getuigenissen van den statieoverste van Okogcm en beweerde dal hy zich daer een reisbiljet bezorgd had;de statieoverste stelde onmiddellyk door zyn boek vast dat hy maer één zulk reisbiljet in oe maend no vember 1872 afgegeven had en dal hel integendeel den negen-en twintigslon november was geweest, dus den dag na do misdacd. Sloffyn legen dit zoo duidelyk bevvys stelde voordo getuigenis van M. Mortens, burgemeester van I'ollaere, die verklaerde zich te herinneren dal hyleNinove Sloffyn op den yzeren weg in den morgend van 28 no vember ontmoet had, maer menigvuldige getuigenis sen bevestigen dal Stoffyn wcrkclyk te Liedekerke tegenwoordig was niet alleenlyk in den achternoen en den avond van achl-en-tvvintigslen november, maer Ja, leugens! Wie lieert dat gezegd! Waer.... Sedert lang reeds slaet gy op myn leven; maer deesmaol, schynt liet, is het gemeend. Leugens! vervloekte laster!.,..'k zal 't bewyzen. Laet my spreken!.... Laet my spreken, doemnis! Leugens! laster! grynsde Jan.... lu T Brekel- bosch, den namiddag dat Tonen-den-Rrclleur zoo verdieuderwyze werdt gestraft, wieis hem bygebleveu, uit voorwendsel van den gewonde Ie verzorgen? Wie? Ik, stamelde Tineke, en dan?,... En wie nog?.... Pier Putte en Gillis Van der Eist, en de anderen van uw muilerskfiek, die opkwamen tegen den kapitein om hem te verscheuren, en die, felle jannen als ze zyn, vluchtten voor eenen ontwa penden man, en u alleen in den brand lieten als het uitkwam op slrydenEn daer, wal hebt gy daer beraemd? wal hebt gy daer gezworen, gezworen op eed, gezworen op den bloedenden romp van den ziel- logenden Brelleur? Daer hebt gy*voor de honderdste mael gezworen Jan De Lichte om hals te brengen, u gedryen u aen 't hoofd te stellen der bende en u zei ven, u, den schandig afgedanklen luitenant, als heer en meester, als kapitein!,... Ziedaer wal gy hebt gezwo ren Zyn 'i leugens,Tineke, is hel laster? Spreek!... Spreek, doemnis! nu moogl ge spreken!.... De valschacrd, bleek als linnen, was op zy geweken. Niet beter meenende of eindelyk dcesmael was hy er aen, keek hy angstig rond zich henen, zoekende langs waer te vluchten,... De kapitein greep hem by de borst en schudde hem hevig. En dat komt dan, spotte hy, dal komt dan lot my, den lach op hel wezen cu de vriendenhand vooruit.... vuige lafaerdSedert maenden reeds stael uw verblinde nyd naer ntyne plaels, en sedert maenden ook lachte ikviy met uwe domme kuiperyen. Maer decsmael, schynt hel, is het ernstig: gy zyt alleen niet meer. Eerst waert gy gedryen, nu zyt gv dertien. Nu, nu, vrees niet, sla zoo niet te beven, onlzaglyke held, liet is nog voor vandaeg niet!.... Voor hetoogenblik houd ik my te vreden u te hebben ontmaskerd; en nu, nu gy uw allurlaetsle vermaen komt lo ontvangen, wil ik hel genoegen smaken in persoon u te komen betrappen op heeterdaed van

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Gazet van Aalst | 1874 | | pagina 1