DIRK MARTENS
Mgr. Faïct.
HET JAAR 1894,
Kunstnieuws.
Gelukkig Italië
Leening A an l,5oo,ooofr
Een en ander.
Korte Levensschets
gih -
Verschillend IN ieiiAvs.
Mgr. Faict was de zoon van eenvoudige
pachters van Leftinghe. In 1838 werd hij
priester gewijd hij was opvolgentlijk
professor in het siminarie te Rousselaere,
dan kanunik in 1853, en vikaris-generaal
in 1856. Op 22 september 1864 werd hij
tot bisschop benoemd zijne wijding had
plaats op 18 October van dit jaar.
Hij was de 20° bisschop van Brugge. Hij
onderscheidde zich door eene groote ge
makkelijkheid van spraak en nam een
groot deel aan de schoolbeweging in 1879.
Mgr. Faict was woensdag avond op zijn
gewoon uur slapen gegaan, na, zooals naar
gewoonte, in de keukon den goeden avond
gewcnscht te hebben aan het personeel
van het paleis. Hij was zeer wehte pas.
Donderdag morgend,ten 6 ure, toenJzijn
dienaar Jules de slaapmaker van den bis
schop binnentrad, vond hij dezen dood,
neergeknield voor zijn bed.
Ten 7 1/2 begonnen de doodsklokken te
luiden op St Salvators, het droevige
nieuws aankondigend.
Den dag voor Kerstmis laatst had Mgr.
Faict zelf de priesterwijding gedaan.
Het kapittel der cathodrale kerk van
Brugge moest donderdag namiddag ten 3
ure eene vergadering houden om den vi-
karis-kapitularis aan te duiden.
Het kapittel bestaat uit de volgende ka-
nunikkeu Mgr. Bethune, aartsdiaken
Mgr. De Brabandere, aarstpriester en vi
karis-generaal M. Syoeu, cantor M.
Dambre, penitencier M. Rombry, offi
cial M. Lefevre N. D. Lahouse M.
Van den berghe, theologaalM. Waffelaert
vikaris-generaal, en M. Van de Woestyne.
Mgr. De Brabandere werd benoemd tot
vikaris-kapitularis.
De lijkplechtigheden zullen plaats heb
ben aanstaande dinsdag.
D heuvel, waarop de Leeuw van Wa
terloo staat, heeft herstellingen noodig.
De werken worden geschat op 6,800 fr.
Commissie van monumenten. De Ant-
werpsche beeldhouwer Van Wint is tot lid
der commissie van monumenten benoemd
in vervanging van M. Fraikin.
M. Loomans is benoemd tot bestuurder
der Koninklijke Academie voor het jaar
1804.
Men heeft eene nieuwe schilderij ont
dekt van den brugschen kunstenaar Hans
Mend ine. De schilderij heeft eene lengte
van 7 meters en verbeeld een Christus door
serafijnen omringd die op muziekinstru
menten spelen. Deze prachtige schilderij
werd door een spaauscheu koopman te
Brugge gevestigd gekocht en naar de abdij
van Najera in Castille rond 1485 verzon
den, waar zij boven het groote orgel prijk
te.
In Mei aanstaande zal er te Charleroi
een groote internationale wedstrijd van sa
menzang plaats hebben, die uitermate be
langrijk wezen zal, zoowel ter oorzake van
de aanzienlijke premiën welke zullen wor
den uitgeloofd als door het optreden van
de uitmuntendste sociëteiten uit het land
en den vreemde. De Legia en de Disciples
de Grétrv zullen weer tegenover elkander
staan. De stad verleent eene subsidie van
5,000 fr. en het gouvernement eene van
2,500 fr. voor dezen prijskamp.
Dat het toetreden van Italië tot het drie
voudig verbond, dat land diep in schulden
heeft gesteken en den op den boord van
den afgrond heeft gebracht, bewijst het
volgende feit
Chiaramonte is een Siciliaansch steed-
je van tien duizend inwoners. Honderd ne
gen en twintig eigendommen zuller er bin
nen kort bij rechtsmacht verkocht worden
daar de eigenaars verklaard hebben hun
ne belastingen wel te willen, maar niet te
kunnen betalen.
Het beloop der belastingen welke die
arme drommels niet kunnen betalen, is
waarlijk het vermelden wcerd.
Zeven eigenaars konden geene 50 frank
betalen.
Elf bleven in gebrek voor 45 frank.
Zestien hebben geen 30 frank.
Acht en vijftig geene 20 frank.
Dertig geen 10 frank en 7 worden op
straat gezet, omdat zij hunne belastiug die
vijf frank beloopt, niet kunnen betalen.
Men moet bekennen dat een land waar
de grondeigenaars geene vijf frank belas
ting kunnen betalen, beter zou doen'geen
deel te maken van europeesche verbonden
die het opleggen een le^er te hebben dat
onder de sterkste van Europa'[wordt gere
kend, maar waarvan het de manschap
pen noch voeden, noch behoorlijk kleeden
en wapenen kan bij gebrek aan geld.
Wat zijn de Italianen toch gelukkig n
sedert hunne regeering de Pauzelijke Sta
ten roofde
De spreuk is waar n Gestolen goed
verrijkt niet
Htiid Aelst.
Bij de trekking van einde December 11.
zijn de obligation dragende de volgende
nummers uitgekomen en dus uitbetaal-
baar
312 577 «34 1309 1833 2322 2347 2512
2738
M. Van'Beneden,"de*gefleerde proffessor
der Hoogeschool van Leuven, heeft zondag
de laatste HH.fSacramenten^ontvangen.
Op het einde van verleden week werd
het gerucht verspreid, dat de troepen van
den Congo-Vrij staat door de Araben aan
gevallen en verslagen geweest waren te
Kantanga. Dat nieuws is ongetwijfeld
valsch, want de araben zijn nooit tot Ka-
tange doorgedrongen. Misschien heeft er
te Kassougo eene botsing plaats gehad,
<loch de neerlaag kan dan niet aanzienlijk
geweest zijn, want onlangs hebben de Ara
ben zelve aldaar eene hevige klopping on
dergaan.
De minister van oorlog heeftjjbesloten
dat de pensioenen dei\agenten vankazer
neering voortaan in verhouding zullen zijn
met het getal hunner dienstjaren. Tot nu
toe ging het maximum van hun pensioen
nooit de 200 fr. te boven.
Op nieuwjaarsavond reeds had den Post
van Brussel ongeveer 312,000 visiclkaar
tjes verzonden, :t zij verscheidene duizen-
de meer dan op denzelfden dag in 1892.
Wij vernemen uit goede bron dat de
commissie der XII, gelast een akkoord-
tusschen M. Beernaert en de rechterzij te
bewerken op de kwestie der evenredige
vertegenwoordiging, waarschijnlijk het vol
gende voorstel zal doen het tegenwoordig
kiestelsel zou behouden blijven voor
de Kamer, doch voor de Senaatkiezingen
zou de evenredige vertegenwoordiging'toe-
gepast worden.
Ministerie van financien. Bericht.
Artikel 67 van het wetboek van don ze
gel luidt als volgt Niemand mag gezegeld
papier verkoopen of uitdeelen dan krach
tens eene commissie van het bestuur der
registratie op straffe eener boete van 100
frank voor de eerste maal en 300 fr. bij
hervalling. Het papier aangeslagen bij die
genen welke er ook handel in drijven,
wordt ten voordeele van den Staat ver
beurd.
De handelaars die gezegeld papier ver
koopen, worden diensvolgens verzocht dien
verkoop onmiddelijk te staken.
Er is een ongelooflijk feit gebeurd bij de
rechtbank van Brussel. Hollanders ver
schenen voor de rechtbank, zeiden dat zij
geen Fransch verstaan, en vroegen de
rechtspleging in 't vlaamsch. En de rech
ters verklaarden eenvoudig, bij vonnis, dat
de voordeelen der wet 1889,doorde vreem
delingen niet mag ingeroepen worden, dat
bijgevolg de rechtspleging moest in het
Fransch geschieden, de taal die klager ver
koos. En nochthans men mag deze door-
snuisteren en nergens zal men vinden
eene bepaling welke zulks toelaat Maar
met de Nederlanders is alles toegelaten!
Gazette van Brugge.)
VAN
Diederik Martens, ook wel Dirk van
Aelst genoemd, werd, naar de meeste waar
schijnlijkheid geboren ten jare 1450, (vol
gens sommigen in 1454), en behoorde tot
eene vanouds te Aalst gevestigde familie.
Diederik Mertins was hoogst vermoedelijk
de grootvader van den eersten boekdrukker
van België, en zijn vader Joost Martens,
gehuwd met Joanna De Proost. Naar bio
grafische inlichtingen genomen door de
geschiedschrijvers De Potter en Broeckaert,
genoten de ouders van Diederik eeuen ze
keren welstand, die hun toeliet den zoon
eene degelijke opvoeding te verschaffen.
Men meent, (want zekere enfgegronde
bewijzen bezit men nergens) dat hij in het
Klooster der Wilhemicten het latijn en de
grondbeginselen van het grieksch leerde,
vandaar naar de hoogschool van Leuven en
waarschijnlijk dan rechtstreeks in Italië
zijne studiën ging voltrekken. Van ise-
giieiu en den begaafden Boltrop, houden
er zich bij dat Martens pas 18 jaren oud
"was toen hij naar Venetië vertrok en bij
een der drij drukkers die er woonden, werd
aangenomen om het drukken Ieloeren. De
ze printers oefenden er hunne kunst uit se
dert 1469.
Volgens verscheidene schrijvers bewee-
ren kwam hij naar Aalst terug en begon er
eene drukkerij opeigen hand,met beweeg
bare letters, door hem zelve gegoten, of
zooals 't Martens zelf verklaart bracht hij
den Vlamingen de gansche wetenschap der
Venetianen.
Dan zouden de [eerste boeken' 'gedrukt
geweest zijn, die in ons land het licht za
gen.P. Génard zegt dat de eer der in
voering van de boekdrukkunst in België
toekomt aan de Antwerpenaar'Mathias
van der Goes, die, reeds in 1472, een boek
uitgaf, met name Visioen van Tondalns,
of hoe de siele uten lichame genomen was.
Maar De la Sèrna-Santander loochent dit
slechts deed in het voordeel van Antwer
pen, om Aalst die eer te ontnemen. De
Gand stemt, dit volkomen bij. Trouwens,
een zeker feit is het, dat Antwerpen meer
maals en van ouds af, dergelijke feiten be
dreef ook was Aafst en Antwerpen met
geene al te vaste liefdebanden omstrengeld
ter overtuiging leze men het spotdicht van
\N illem Caudron. Nog anderen liggen in
twist nopens de eer der invoering. De ge
leerde Campbell wijst op Jan van Westfa-
lenedoch, de waarheid is dat Jan alleen
lijk in samenwerking geweest is met Dirk
en het den laatsten is die Aalst, zijne ge
boortestad, tot de wieg der Nederlandsclie
Drukkerij verheven heeft.
Den 1 October van het jaar 1474 zond
Dirk Martens op eigen naam een bock in
het lichtliet besloeg 60 blad/.., in 4 on
deraan las men in het latijn Dit werk
heb ik ie Aelst gedrukt, ik, Dirk Martens,
die den Vlamingen al de wetenschap der Vene
tianen aanbreng.
Na 1484, en niet vóór, leerde de aarts
drukker het lettersteken aan. Overheer
lijk moest den uitslag dezer onderneming
wezen, daar de geleerden van zijnen tijd
er geen lof genoeg konden van uitbazuinen
zij noemden hem niet alleen een uitsteken
de Boekdrukker, maar ook eenen uitmun
tenden Metaalsteker.
In hetzelfde jaar 1474drukte hij te Aalst
met die letter eene verhandeling over de
Ivamerlietenorde. Van dit tydstip tot in
1487 weet men van hem in zijne geboorte
stad niet te spreken zulks doet veronder
stellen dat hij zijn werkhuis sloot om bij
Jan Van IVestfalen, zijne vroegere mede
werker, als meestergast in te treden, waar
men met het materieel uit Aalst werkte.
Na tien jaren afwezigheid kwam Diede
rik Martens iu het begin van 1487 naar
Aalst terug. Het eerste werk kwam aldaar
van onder de pers den 6 Fehruari en droeg
voor titel Alphabctum divini amoris de
elevatione mentis in Dcum venerabilis ma-
gistri Joannis Gerson cansellari Parisien-
sis het besloeg 47 bladz., in 8°. Den 9
Juli verscheen er andermaal een van 76
bladz., in 4°. Verders zagen een aantal
verhandelingen het licht, volgens Van
Iseghem, zonder dagteekening. Men schat
de vereenigde uitgaven van het jaar 1487
bijeenverzameld, op ongeveer 1000 blad.
in 4°.
De vader der Belgische Boekdrukkers
zette onverpoosd zijn grootsch werk voort.
In 1848 leverde zijne pers een brevier van
888 bladz.. in 8° het eenige bekende
exemplaar berust in de abdij van Averbo-
de. Omtrent dit jaar kocht hij van Jan
Casier twee riemen papier. (Schepetienboek
van 1489. bladz).
(Hét vervolgde naaste week).
volgens de christelijke jaartelling, staat
gelijk aan het jaar 6607 volgens de juli-
aansclie tijdrekening, het jaar 5651 der
joden en het jaar 1311 der Mahomedanen.
In dit jaar valt Asschewoensdag reeds
den 7 feb,, zoodat de feestdagen van Pa-
schen, Hemelvaart en Sinksen zeer vroeg
vallen, namelijk 25 meert, 3 mei en 13
mei.
Er zijn twee zon-en twee maaneklipsen
in den loop van dit jaar
1° Gedeeltelijk maan-eklips, 21 meert
begin 2 ure 25 en einde 4 ure 16 's avonds
ontzichtbaar in Europa.
2" Ringvormige zon-eklips, 6 april be
gin der eklips, 2 ure 16, begin der ring
vormige eklips, 3 ure 23, einde der'ring-
vormige eklips, 6 ure 24, einde der eklips
7 ure 32 's morgens, zichtbaar in 't ooste
lijke deel van Europa.
3° Gedeeltelijke maan-eklips-. 15 Sep
tember, begin 4 ure 36, en einde 6 ure 27,
s morgens, z ichtbaar in een deel vau
Europa en[ook in België.
4° Totale zon-eklips, 29 September, van
4 ure 41 tot 9 ure 17 's morgends, onzicht
baar in Europa.
Bovendien heeft er in 1894 eene belang
rijke sterrekundige gebeurtenis plaats, na-
melijke het overtrekken van Mercurius
voorbij de schijf der zon, den 10 november
van 4 ure 56 tot 10 ure 13 'savonds, zicht
baar in westelijk Europa.
Op 9 januari en op 25 meert bereikt
Venus het toppunt van haren glans.
De kalender biedt soms zonderlinge ver
schijnselen aan.
Geen enkele eeuw kan, bij voorbeeld,
beginnen met eenen woensdag, eenen vrij
dag of eenen vrijdag.
De maand October begint, altijd dezelf
den dag der maand als de maand januari
de maand april den zelfden dag als sep
tember. De maanden mei, juni en augusti
verschillen steeds in den dag van hun be-
Natuurlijk wordt in een schrikkeljaar
heel die volgorde omverre geworpen.
Alle 28 jaar heeft de kalender de zélfde
volgorde.
1 i -
BRUSSEL. Een pompier werd in de
schouwburg der St-Huibrechtsgadorij be
trapt, op het oogenblik dat hij het kaske
ledigde van het autoematische toestel,
waar men zich koekskens chocolaat of an
dere lekkernijen aanschaft. Hij werd na
tuurlijk aangehouden.
Zondag is een soldaat van het 2" re
giment gidsen te Elseue door den stoom
tram verrast en afgrijselijk vermorzeld. De
ongelukkige soldaat was op den slag dood.
In het begin van den zomer, zal een
dubbele wedstrijd voor wielrijders plaats
hebben, tusschen Brussel en den Haag.
De Belgische deelnemers zullen vertrek
ken uit Brussel en de Hollandsche uit den
Haag, op hetzelfde oogenblik.
De afstand is 200 kilometers of 40 ure,
Een inwoner der Kaartspelplaats is
woensdagnacht krankzinnig geworden, en
ging op de Zuidlaan eene wandeling doen,
barrevoets, zonder broek, in zijne hemds
mouwen. Hij zou voorzeker van koude ge
storven zijn. had eene policieronde hem
niet ontmoet en naar het bureel gebracht.
De ongelukkige werd naar de afdeeling
voor zinneloozen in het St-Jansgasthuis
gevoerd.
St-J ANS-MOLENBEEK. Het bezwij
ken van eenen dronken persoon, die in de
Amigo was opgesloten, daar men weet
niet hoe brand stichtte, heeft geheel de go*
meente in opschudding gebracht.
Men had het vooral gemunt op de poli-
cie, die hem opsloot en op den herbergier,
die hem aan de deur zette.
De begravenis gaf zelfs aanleiding tot
eene betooging en totvier redevoerin
gen aan het graf.
Onder de redenaars was een socialist die
zegde Ware hij een rijk man geweest
men zou hem niet opgesloten hebben en
de ongelukkige zou nog in leven zijn
Het parket is voortdurend ter plaatse,
MECHELEN. Woensdag is op Half-
gang een kindje van 18 maanden in eenen
beirput geloopen en er in versmacht.
