Wat ieder Aalstenaar zou dienen
te weten noper s DIRK MARIENS
Schikkingen \toop de Vasten
van 1950
De grootste beroemdheid die
ooit in Aalst het lieht zag
PIERLA
R9MMBK&9
l GUZEI MB
EN OMSTREKEN Verschijnt den Donderdag en
Nummer 16 Donderdag 23 Februari 1950
BURELEN Kerkstraat 9, Aalst Telef.nr 24.114 P.L. i
Voortaan verplicht de wet op lieden, reizigers, scholieren
Zondag van iederie
1,25 fr.
Ja art'
WIJ V
AGEN
N
'OORDT
GIJ ANT
Let vleesderven, op iederen Vrijdag
gedurende gans het jaar alsook op ie
deren Woensdag gedurende de Vas-
tG De wet op het vleesderven verbiedt
het gebruik van vlees en van vleesnat.
Vis, eieren en alle andere eetwaren,
zelfs met vet voorbereid, worden toe
gelaten.
Ii. Krachtens de machten Uns
verleend door den H. Stoel, ontslaan
Wij van de wet op het vleesderven, op
alle andere onthoudingsdagen van het
jaar, met uitzondering van de vigilie
dagen van Onze-Lieve-Vrouw-J-Iemeh-
vaart en van Kerstmis.
Wij. ontslaan van de wet op het vas
ten, op alle vastendagen van het jaar,
met uitzondering van Aswoensdag,
Goeden-Vrij dag en de vigiliedagen
van Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart en
van Kerstmis (2).
III. Eenieder blijft verplicht de
algemene wet op de christelijke ver
sterving, die nooit wordt opgeheven,
naar best vermogen te onderhouden.
Zij zullen zich van deze verplichting
kwijten door de -ontberingen, die de
huidige omstandigheden nog opleggen
huis hun eten meedragen; evenals aan
degenen die, op reis zijnde of omwille
van hun bezigheden, hun eetmaal ne
men in een hotel, een spijshuis of een
herberg.
De vreemdelingen op doortocht in
Ons Bisdom, mogen dezelfde vrijstel
lingen genieten.
V. De pastoors hebben de macht
in afzonderlijke gevallen, en om billij
ke redenen, de personen en, de fami
lies aan hun gezag onderworpen, als
ook de vreemdelingen op doortocht in
hun parochie, van het vasten en van
het vleesderven te ontslaan.
Wij verlenen dezelfde macht aan de
biechtvaders; zij mogen evenwel er
slechts gebruik van maken ter gelegen
heid van de biecht en ten opzichte van
eiken biechteling afzonderlijk.
De zieken en de personen met zwak
ke gezondheid zullen zich schikken
naar den raad van een gewetensvollen
geneesheer.
VI. De gelovigen worden ver
zocht drie Onze-Vaders en drie Wees
gegroeten en éénmaal de Akten van
Geloof, van Hoop, van Liefde en van
Berouw te bidden, iederen dag van d
De campagne vobr de volksraadple
ging is ingezet. l
Van alle kanten ,3 omen de kiezers
en kiezeressen aan het bewerken.
De ene «men» tracht de mensen te
overtuigen dat we rrig nooit een betere
Koning hadden en er nooit een betere
zullen hebben, dus JA» stemmen.
De andere «men»! beweert het tegen
4de Vervolg. teen rechtstaande boom, waarrond ook
r»-rr*ivTc 'gevlochten banden of linten zijn aan-
De UITGAVEN van DIRK MARTEN- gebracht. Bezijden de boom, twee
We hebben niet de bedoeling over a khmrnencje leeuwen die het schild hou-
de werken door Dirk Martens uitgege- cjen en ajg randversiering druivenran-
ven afzonderlijk uit te weiden. Dat zou ken mefc voiwassen vruchten. Onder-
- T.nv loiHen \X/1* -riiIlp>n nns en- 1 j j -pi _i ïv/i
aan de woorden I heodorico Martini.
overgestelde en zeg.
Ik, voor mijn par
«Neen» stemmen,
kan al die bewij-
lige omstanaigneaen nog ucruuw
'eest van boetvaardigheid aan God, Vasten waarop zij zullen gebruik ma-
i 1nako c r-if van een o-fdeer
op te dragen.
IV. Wij verlenen vrijstelling van
de wet op het vleesderven, op alle da
gen van het jaar, uitgenomen op Goe
den Vrijdag 1° aan de militairen in
werkelijken dienst, aan hun echtgeno
ten, kinderen en dienstboden die met
hen inwonen, insgelijks aan de andere
personen die wezenlijk aan den mili
tairen dienst zijn verbonden, alsook
aan de families die troepen huisvesten;
2° omwille van den zwaren arbeid
waartoe zij gehouden zijn, aan de zee
lieden en aam de schippers1, aan de
werklieden der havens, der hoogovens,
der staalfabrieken, der zinkovens, der
pletmolens, der scheikundige fabrie
ken, der glasblazerijen, der mijnen, en
der steengroeven, alsook aan degenen
die op het veld zwaar landbouwwerk
verrichten; 3" omwille van hun opont
houd buiten, hun huishouden, aan de
ambtenaren, agenten, bedienden,werk
zen. voor en tegen best missen. Ande
re moeten mij niet overtuigen. Ik °^r"
tuig mezelf. Iederee i moet zich in de
ze kwestie zelf over'uigen.
Wanneer ge op volgende vragen
persoonlijk antwoordt en naar dat
antwoord handelt dan zult ge volgens
uwe persoonlijke Overtuiging gehan
deld hebben en zult ge naderhand te
vreden zijn over uV houding en han
delwijze.
Rechtzinnig ant\yoorden, hoor
Konsekwent zijn met uw eigen
Waart ge vóór de oorlog tegen de
Koning I
Toen uw zoon, uw man, uw broe
der, gij zelf alleen c
in Mei 1940', in he
hoekje van. ons land
den van Frankrijk,
ken van een gehele of van een gedeel
telijke vrijstelling van de wet op het
vasten en op 'het vleesderven.
Zij die deze gebeden niet zullen op
gezegd hebben, worden verzocht in
den offerblok van de Vasten een aal
moes te storten, ieder volgens zijn
godsvrucht en zijn vermogen.
De Herderlijke Brief en Schikkingen
voor de Vasten zullen van den pre
dikstoel afgelezen worden, in al de zoek van vier van Lijn. Ministers,
missen, in de kerken, openbare kapel- j had(jen povtefeuille en valies bij.
-> rrpmppntpn en colleges i i i j
(2) Daar 24 December dit jaar een
Zondag is, zal met op Kerstavond niet
moeten vasten en geen vlees moeten
derven.
ons veel te ver leiden.We zullen ons en
kel bepalen een paar nota's te geven
nopens Ket vermeend aantal werken
uit de drukkerij van Martens afkomstig.
Eén feit staat vast: er is enorm veel
verloren gegaan aan boeken door Dirk
HET PRAALGRAF VAN DIRK
MARTENS IN DE ST. MARTINUS-
KERK TE AALST.
Dirk Martens is overleden in hel
Martens gedrukt. Toch is men er toe klooster der Wilhelmieten waar h:j
gekomen°meer dan tweehonderd uitga- zijn laatste levensjaren had gesleten,
ven uit zijn werkplaats afkomstig te Hij werd er begraven in de klooiter-
vereenzelvigen alhoewel er hoogst- kerk en men plaatste op zijn graf een
waarschijnlijk meer dan vier honderd prachtige zerksteen. Hierop staat Dirk
zijn geweest. Het grootste verlies zal Martens afgebeeld in natuurlijke groot-
waarschijnlijk te Aalst zelf ondergaan te, met gevouwen handen en in bid-
zijn bij de inname der stad door de dende houding. Hij draagt een lang
Geuzen. Immers, dan is de Martens-kleed met lange afhangende mouwen
pand in brand geraakt en veel werd en heeft sokken aan de voeten. Zijn
door de vlammen verteerd. Een ander hoofd rust op een kussen en daarbo-
r i i i ji c I
'ven zien we een schild in twee gedeeld,
der Grote met links een eenvoudig vierkant en
rechts een cirkel bevattende de let-
gedeelte der boeken werd door dezelf
de belhamers te midden
Markt verbrand. i---
In de laatste opname der werken ters I M. waarboven een ster, de cir-
van Martens, waarbij men tot het ge-kei bekroond met een Pauselijk kruis.
van uiaiiuiw, j
tal kwam van meer dan twee honderd
(vóór 1914) kwam men tot de ont
Op de vier hoeken van de zerksteen
zijn de vier evangelisten afgebeeld en
len, geestelijke gemeenten en colleges
van Ons bisdom, den Zondag van
Quinquagesima en de eersten en twee
den Zondag van de Vasten. Zij zullen
daar gedurende geheel de Vasten te le
zen hangen. 7
Gegeven te Gent, onder Onze hand
tekening, Onzen zegel en de tegenteke-
ning van Onzen Secretaris, den 11 Fe-
bruari 1950. KAREL.JUST1NUS,
Bisschop van Gent.
Op bevel van Zijne Hoog. Mgr. den
Bisschop, Kan. P. D'Haese, Secret.
Plaats vara het zegel.
f met uw familie,
uiterst Westelijk
;ke of in het Noor-
moe en dood op
van de zenuwen, met boven uw hoofd
de dood en vernieling zaaiënde vlie
gers, aan het dolerl< waart, en... toen
ge almeteens vernorjien hebt t Is ge
daan De Koning heeft de strijd ge
staakt om nutteloos'bloed vergieten te
voorkomen Waart' ge op dat ogen
blik tegen de Koninr
Drie, vier dagen vóór de capitulatie
kreeg de Koning te Wijnendale be
gijn, Ministers. Deze
p/vrt-#»+#»niiii»' t^n valies bilZe
Vvoor i7i ij Awtuii men v^v- j—-=
dekking dat van sommige jaren uit het op de rand van de steen zijn de vol-
drukkersleven van Dirk Martens geen gende woorden gebeiteld: Hier leit be
enkei exemplaar van een uitgave meer graven Dierick Martens d'eerste letter-
te vinden was. Ongeveer 11 jaren ge-i druckere van Duitschland Vranckeiy-
slechts één overgebleven uitgave, ke en desen Nederlanden, hy sterf A'J
WAAROM BLEEF
DE KONING IN BELGÏE
IN 1940
ANTWERPEN.
„Ik dring er ten sterkste op aan op
dat de Koning zijn verblijf in Antwer-
plan niet zou verlengen. De Koning mag
het gevaar niet lopen krijgsgevangen te
worden gemaakt.
de Broqueville, 1ste Minister,
aan Z. M. Koning Albert.
Antwerpen, 2 October 1914.
De Koning heeft niet beweerd
het Belgisch grondgebied te verlaten.
„Gedurende Weel de oorlog heeft de
Koning er nooit in toegestemd de voet
in Le Havre te zetten.».
(E. Vandervelde «Souvenirs dun
Militant Socialiste» 1939. BI.
129).
De Vorst is besloten het bevel
over het Belgisch leger te béhouden,
welk ook zijn sterkte weze.
Koning Albert.
WIJNENDALE.
Wij begrijpen, natuurlijk welk net
gevoelen moet zijn van de Koning, wat
betreft zijn houding tegenover het le
ger; maar als wij ons op een ruimer in
ternationaal standpunt, en op het
standpunt van de voortzetting van de
oorlog plaatsen, willen wij er nadruk
op leggen dat het van essentieel be
lang ware in de gegeven omstandighe
den, dat de Koning zich naar een veili
ger plaats zou begeven.
P. H. Spaak, Minister van Buiten
landse Zaken, 25 'Mei 1940.
«Ik verlaat U niet in de tegenspoed
die op ons drukt, en ik wil waken over
u lot en dat van uw families.
Dagorde van Koning Leopold
van 28 Mei 1940.
DUITS VLUGSCHRIFT
PER VLIEGTUIG UITGESTROOID.
«Kameraden, dit is de toestand
(kaart)
Ini ieder geval is de oorlog voor u
gedaan, uw leiders vluchten per vlieg
tuig De wapens neer
«Wij oordelen dat de Koning, hoofd
van het leger, het onbetwistbaar recht
had zijn soldaten niet te verlaten.Door
de vervulling van zijn militaire taak te
verkiezen boven de voordelen, die zijn
vertrek van de nationalen bodem had
meegebracht, 'komt het ons voor dat
de Vorst een schitterend, bewijs van
moed en persoonlijk onbaatzuchtigheid
I heeft geleverd.'Deze bewonderenswaar
dige zelfverloochening heeft de moed
hoog gehouden en aldus de weerstand
verlengd.
Brugge 30 Mei 1940.
(get.) Albert Devèze.
Pholien.
Hayoit de Termicourt.
VOLGEND JAAR EINDE
DUITSE BEZETTING
De Londense berichtgever van de
«Liverpool Daily Post» schrijft dat vol
gens vooruitzichten van het Ameri
kaanse S taatsdepartement, de bezet
ting van Duitsland toekomend jaar zal
eindigen en dat Adenauer hier van ver
trouwelijk op de hoogte werd gebracht.
Na het vertrek van de geallieerde
troepen zou Adenauer voornemens zijn
te onderhandelen met de Oost-Duitse
overheid om tot de eenmaking van
Duitsland te komen. Hij zou in het ge
heim in verbinding zijn getreden met
voormalige generaals met het oog op
de oprichting van een infanteriedivisie
en een pantserdivisie ten, einde niet in
een minderwaardige positie te staan
ten opzichte r\n de Oost-Duitse auto
riteiten.
LIKWIDATIE VAN
OORLOGSORGANISMEN
De regering dient thans een wets
ontwerp in, houdende vereffening van
de bij besluitwet van 5 Mei 1944 nie
tig verklaarde organismen, en diensten.
Dit zijn de nationale landbouw- en
voedinigscorporatie, de controlediens
ten, de orde der geneesheren en der
apothekers, het commissariaat voor
prijzen en lonen, de vrijwillige arbeids
dienst, winterhulp, enz.
Al deze diensten en instellingen wor
den thans definitief ontbonden era ver
effend ten voordele van de staat. Dit
zal gebeuren door een vereffeningsco
mité, dat de regeling der schulden op
zich moet nemen. Alle schuldvorde
ringen moeten binnen de drie maan
den na afkondiging van, de wet inge
diend worden. In sommige gevallen zal
het comité schulden en bijdragen te
n?gbetalen.
De Raad van State zal fungeren a\s
beroepshof voor betwistingen met het
vereffeningscomité
vroegen, bleek en ^ngstig, of het no„
mogelijk was en nodig de strijd voort
te zetten en, zo mógelijk, voor hoe
lang nog. De Kon ng antwoordde
Neen, ten hoogste nj>g 24 uur kan men
de strijd volhouden. Toen, opgelucht,
vroegen ze den Koijpg om samen met
hen lier alles iM'V1# ie laten- en mee
te vluchten. De Koping weigerde kra
nig. Op een herhaald aandringen der
vier bangerikken bleef de Koning be
slist weigeren. (Zijn antwoord is u
voldoende bekend). Toen de vier met
hun valiesken afstapten en het op een
lopen zetten, denkt ge dat die vier
toen gedacht hebben dat de Koning
een lafaard was Plebben die vier de
Koning niet gevraagd mee te lopen
om hun eigen lafheid achteraf door de
vlucht van de Koning te dekken Wie
was toen, de moedige Wie bewees
toen in den dienst te staan van zijn
Volk
Is het rechtvaardig nu de moed van
de Koning als lafheid te betitelen en
hun vlucht als een heldendaad
Wat hebt ge gedacht toen de man
nen van Limoges de Koning als eer
onwaardige beschimpten
Wat moet men het meest bewonde
ren de ACHTTIENDAAGSE VELD
TOCHT van, de Koning samen met de
trouw gebleven soldaten, of de TWEE
DAAGSE VLUCHT van de mannen
van Limoges
Toen ge het huwelijk van de Ko
ning vernomen hebt, hebt ge toen, ge
dacht de Koning kan nu niet meer re
geren
Toen de Koning, tijdens de bezet
ting durfde te protesteren tegen de
verplichte te werkstelling in Duitsland,
hebt ge toen gedacht dat de Koning
het spel van Hitier steunde 7
Toen de Koning met zijn familie
ontvoerd werd hebt ge toen gedacht
dat de Koning een inciviek is
Toen, eindelijk de Koning bevrijd
werd waart ge toen te vreden
Waart ge niet verwonderd toen er
verteld werd dat de Koning niet meer
mocht terugkeren
Hebt ge binst de bezetting en kort
na de bevrijding één Weerstander ho
ren beweren dat de Koning een «zwar
te» is
Nog een laatste vraag Mogen we
de samenstelling niet kennen van het
stedelijk comité voor de volksraadple
ging
Waarom zouden we nu anders op al
deze vragen antwoorden dan vroe
ger
PIERLALA.
ven
zeven jaren slechts twee en negen ja
ren slechts drie uitgaven. Van 90 uit
gaven bestaat er slechts maar éen ex
emplaar meer.
Het is natuurlijk onmogelijk,
Martens, die zoveel werk had, niet
meer zou hebben gedrukt dan een of
twee boeken per jaar, waar hij tussen
1513 en 1520 meer dan 80 gekende
uitgaven had.
Wat er nu nog eigenlijk bestaat kan
moeilijk worden bepaald Immers, de
boekerij der Leuvense bibliotheek
brandde uit in 1914 en in 1940. Daar
zijn naar alle waarschijnlijkheid meer
dere boeken van Dirk Martens ver
brand en ook zijn er misschien teloor
geraakt bij andere private personen.
Ten slotte is het zeer moeilijk, na zo
veel jaren, nog alles te kunnen terug
vinden wat hier en daar in boekenkas
ten zit, want zoveel van ons bezit ver
huisde reeds naar andere landen...
DE DRUKKERSMERKEN VAN
DIRK MARTENS.
Dirk Martens gebruikt voor het eerst
een drukkersmerk ten tijde dat hij de
drukkerij van Geeraard Leeu overnam.
Het is een tekening met de wapens *»i
van het kasteel van Antwerpen, het de zerksteen weg te nemen, en hem n.
merk dat steeds door Geeraard Leeu het midden van een gans nieuw praai-
was gebruikt. graf te plaatsen, wat dan ook gebeur-
XV XXXIIIIde XXVIII dach in maie.
Erasmus vertoefde op het ogenblik
van het afsterven van Dirk Martens in
Bazel. Zogauw hij de dood vernam van
dat zijn vriend dichtte hij aanstonds een
latijns grafschrift dat hij aan de prior
van het Wilhehnietenklooster liet ge
worden. Deze lieten het grafschrift op
een koperen plaat graveren en ophan
gen aan de muur van de kerk in. de na
bijheid van het graf.
Hier volgt de tekst van het opschrift.
Hic Theodoricus jaceo, prognatus
Alosto
Ars erat impressis scripta referre typis.
Fratribus, uxori, soboli, notisque su
perster
Octavam vegetus praeterii Decadem.
Anchora sacra manet, gratae notissima
pub.
Christe, precor, nunc sis anchora sacra
mihi.
Deze koperen plaat ;s later op on
verklaarbare wijze verdwenen.
Wat de zerksteen zelf betreft, deze
is, om het uitslijten te voorkomen in
het begin der 1 8e eeuw op een andere
plaats gezet in de kloosterkerk.
In 1774 besloot het stadsmagistraat
do o u I
Later gebruikt Martens als merk een de.
cirkel bevattende de letters T. M. ver
gezeld van een driedubbel kruis en
ster.
In 1517 neemt Martens zijn defini
tief drukkersmerk aan nml, een dub
bele anker aan een koord opgehangen,
In de beginne brengt hij er de la-
tij nse spreuk op
Semper sit tibi nixa mens honesto,
sacra haec ancora non fefellit unquam.
(Dat uw ziel immer aan de deugd
getrouw blijve; deze heilige anker be
driegt nooit).
Daarna voegt hij er aan toe
Ne tempestatum vis auferat, ancora
sacra
Quo mentem figas, est ïacenda tibi.
(Opdat het geweldig tempeest U niet
zou meesleuren,
-7 Werp deze heilige anker uit en ves
tigt uw geest daarop.)
Op andere merken komt een spreuk
die zoveel betekent als
de waarheid schuilt in de wijn.
En ten laatste gebruikt hij soms een
hebreeuwse spreuk met volgende be
tekenis 11 1
Met of zonder kan, ben ik een werk
zaam man.
Dan. maakt hij de tekening aSdus
Zijn gewoon merk, opgehangen aan
Het nieuwe gedenkteken werd aan-
jebracht in de muur van de klooster
kerk.
Boven de grafsteen van Dirk Mar
tens wierd een arduinen plaat aange
bracht met het volgende opschrift
D. O. M.
Theodorico Martino Alostano
Germaniae Galliae et Belgi hvivs
Proto-chalcographo
cuius genuinum ne obliteretur
proterundo epitaphium
Emines cominud adulterate
promulgatum
ut vindicet defendat solidet
vetus hocce monimentum
e pavimento sublatum
civi suo
sub ascia dedicandum curavit
S. P. Q. A.
CI I CC. LXXIV.
Boven dit opschrift is het wapen der
stad Aalst afgebeeld.
Wanneer ten jare 1784 het klooster
der Wilhelmieten werd afgeschaft,
bracht men het praalgraf over naar de
kapel toegewijd aan het H. Hart van
Jezus in de St. Martinuskerk, waar het
heden nog te zien is.
Verboden Nadruk. (Slot volgt.)
A. VAN DER HEYDEN.
WED EROP BOU WLEN S NG
EERSTE SCHIJF.
De 11 óe trekking der Lening voor
Wederopbouw (1ste Snede) g^f.
Zaterdag, 18 Februari volgende toe
wijzing
een lot van 1 miHioen aan obligatie
reeks 0314 nr. 0647.
De andere obligaties dezer reeks
rijn uitkeerbaar aan 1,000 frank,.
IS SAMENWERKING MET
MOSKOU MOGELIJK
Geruchten over een mogelijk nieuw
Russisch vredesinitiatief,deden te Was
hington de ronde. Tom Connally, voor-
zitter van de. Senaatscommissie voor
het buitenland, zegde dat «de tijd mis
schien nabij is» voor rechtstreekse
atoomcontrole besprekingen met Mos
kou. Gezaghebbende kringen menen,
na het bestuderen van berichten, uit
Moskou, dat Rusland zich misschien
voorbereidt besprekingen over wereld
problemen, waaronder de controle van
atoomwapenen voor te stellen.
Intussen dringt het Congres van In
dustriële Organisatie, (C. I. O.) een
der grootste Amerikaanse vakbondfe
deraties er bij Acheson op aara actief
en voortdurend» wereldontwapening
[na te
streven en «militante democrati-1 begeven.
sche politiek te beoefenen als middel
tot het versterken van het internationa
le leiderschap der Westerlijke staten.
Een Russisch-Amerikaanse vriend^-
schapsverklaring, waardoor de deur
zou geopend worden voor latere be
sprekingen met het oog op een uitge
breid programma voor economische
hulpverlening door Amerika aan Rus
land, en op de bijeenroeping van een
conferentie der Grote Vijf over de con
trole op het Ruhrgebied en de petro
leum in het Midden-Oosten, zou vol
gens sommige waarnemers, die een po
sitie innemen links van de Amerikaan
se administratie, als concrete doelstel
ling kunnen worden beschouwd waar
mede een afgevaardigde van president
Truman eventueel zou kunnen worden
belast, indien werkelijk een zodanig af
gezant zich eerlang naar Moskou zou
