OVER PE SCNOOLVRIJNEIP
IN BELGIE
PIERLALA
Nummer 77
EN OMSTREKEN. (Verschijnt den Donderdag en Zondag van iedere week.
(BURELEN: Kerkstraat 9, 'Aalst Telef. nr. 24.114 P. C. nr. 881.72 - 8' Jaarg. 1,25 fr. het Nr. Donderdag 27 September 195
EEN INTERESSANT ARTIKEL VAN
MINISTER HARMEL
Minister Harmei publiceert in «La
Revue Nouvelle enkele interessante
«overwegingen omtrent de schoolvrij-
heid in België». Het gaat hier niet zo
zeer om de verwezenlijkingen van een
jaar homogene C. V. P.-iegering als
wel over de grondgedachte en de lei
draad van de onderwijspolitiek der re
gering, zoals deze door dhr Harmei is
gepland en in de toekomst verder uit
gebouwd zal worden:
TOESTANDEN EN BEGINSELEN
Dhr Harmei meent dat 'het moge
lijk is, in Belgie geleidelijk een einde
te lellen aan de schoolstrijd die sedert
méér dan een eeuw een der hoofdele
menten van ons politiek leven is. De
schoolvrede kan worden bewerkt in
dien men aan beide zijden minder strak
gaat vasthouden aan dogmatisch en
theoretische stellingen, om des te meer
te steunen op de werkelijke verhoudin
gen zoals ze in ons land gegroeid zijn.
Schrijver onderlijnt, dat er aan de
zijde der C.V.P. sedert het kerstpro-
gramma 1945 een opvallende evolutie
te bespeuren valt, ten aanzien van hét
openbaar onderwijs, en hij meent an
derzijds bemoedigende tekenen te mo
gen waarnemen aan de kant van de-
oppositie.
Dhr Harmei gaat uit van de grond
wettelijke vrijheden om het «totalita
risme» te veroordelen van hem die
«hun politieke macht gebruiken om te
verhinderen dat kinderen een ondei
wijs zouden kunnen genieten, overeen
komstig de inzichten der ouders.
Op grond van de historisch gegroei
de feiten en van de voorschriften der
Grondwet is het redelijk «het naast
kander bestaan te erkennen van een
openbaar onderwijs en een aan het pri
vé initiatief overgelaten gesubsidieerd
onderwijs. Ik zeg niet, «erkenning der
mededinging tussen neutrale en confes
sionele scholen» schrijft dhr Harmei.
«Want vergeten we niet dat de
schoolvrijheid in 1830 niet werd er
kend om tegemoet te komen aan een
eis van kristelijke zijde, maar wel ter
wille van een vrijheidsdrang tegenover
de bemoeiingen op schoolgebied onder
het Nederlands bewind i
'Na erop gewezen te hebben dat
vrije scholen niet alle confessioneel
zijn, onderlijnt dhr Harmei dat «het
staan van vrije scholen de overheid
niet ontslaat van de plicht de grootste
eerbied te betuigen voor de gelovigen
die hun kinderen aan de openbare
school toevertrouwen; zij moeten
deze school waarborgen, vinden i
de bescherming van hup godsdienstige
overtuiging.
«Derhalve is bij ons de openbare
school geen laiciserende», zo
nieter Harmei verder, «in deze zin dat
baar onderwijs zou gevestigd zijn op
een wijsgerige grondslag en sociale
morele en godsdienstige stellingen zou
verkondigen die bij voorbeeld op het
rationalisme zouden steunen. De open
bare school mag ook niét een leke
school zijn in deze zin dat zij aan de
godsdienstige vtaa£$stukken zou voor
bijgaan.
Men moet van de openbare school
een actieve eerbied verwachten voor
de godsdienstige waarden, welke deze
ook°wezen en een zelfde eerbied voor
hen die niet geloven. In dit verband
moeten meesteis en leerlingen een on
gedwongen houding htfbben.
Het openbaar onderwijs moet meer
en meer datgene zijn van hét open be
grip en van de eeibied, en niet van de
gedwongenheid noch van het stilzwij
gen die veel kwetsender zijn en minder
volmaakt dan de uitdrukking van do
eigen persoonlijkheid van de leermees
ter wanneer deze gescheidt met deli
cate eerbied voor de andersdenken
den.
Na deze alleszins nieuwe uitzichten
op de inhoud van het neutrale karak
ter der openbare school, breekt minis
ter Harmei 'n lans voor nauwer con
tact tussen vrij en openbaar onderwijs.
«Men kan niet loochenen dat de
kloof tussen beide onderwijscomplexen
nadelige gevolgen moet hebben onder
oogpunt der nationale samenhorigheid»
En de minister komt bier op voor re
gelmatige contacten en gedachtenwis-
selingen tussen de paedaogen verbon
den aan eenzelfde taak in verscheidene
de leerlingen van algemene wedstrij
den voor geheel het onderwijs, evenals
sportwedstrijden, kunstmanifestaties
en andere; voorts suggereert hij con
tacten tussen leraars van verscheidene
strekkingen en het aanleren van res
pect voor elkander en wederzijdse
vriendelijke bejegening.
PROGRAMMA
«Ten einde de keuzevrijheid te ver
zekeren, dienen twee voorwaarden
vervuld het bestaan van twee volledi
ge netten voor algemeen onderwijs,
een openbaar en een vrij,alsmede gelij
ke toegangsvoorwaarden tot beide, ten
minste voor de minder gegoede ou
ders».
Dhr Harmei meent dat de knoop,
van het schoolvraagstuk en de sleutel
zijner oplossing gelegen is- in het vast
stellen van gelijkaardige voorwaarden
voor de oprichting en handhaving van
openbare scholen en de erkenning en
subsidiëring van vrije.
'MEN
U kent voorzeker veel mensen en
onder die velen die door u gekend zijn
zijn er een hele serie die ook door an
deren gekend zijn. Ze zijn ook door ee| ajg
anderen gekend omdat ze ook met an-1 normaa, en technisch
deren in betrekking zijn want ze leven
ook midden een gezin, een gebuurte,
een gemeente of stad, in een arbeids-
midden, enz.
'n speciale ca-
die juist om die
VOLKSVERTEGENWOORDIGER ALB. VAN DEN BERGHE,
ALGEMEEN VOORZITTER VAN HET CHRISTELIJK ON
DERWIJZE ire- VERBOND
bestaat
mensen
Maar..
tegorie van -
specialiteit meer gekend zijn dan ande
re mensen. Deze speciale mensen zijn
zelfs door velen gekend met de naam
alleen, alleen door boren over te spre-
ken.
Die speciale mensen kunnen ofwel
hooggeplaatste figuren zijn; ofwel
hooggeleerde bollen; ofwel typen van
mensen die door één of andere eigen
aardigheid uitblinken zoals bijvoor
beeld rijkdom, gierigheid, vrijgevig
heid, drankzucht, vrolijkheid, enz. enz.
Onder de miljoenen mensen is er
toch iemand die door iedereen gekend
is en hij is. dit is het eigenaardige, al-
leen maar gekend door et over te spre-
I ken. Niemand kent bun persoonlijk en
'niemand heeft er ooit meegesproken.
GemengcJe commissies, ïespectieve- -
het Men spreekt over hem als over een
toch kan men niet zeggen dat
lijk poor het lager, het technisch
middelbaar onderwijs, zouden kunnen
gelast worden met het ontwerpen dezer
gelijkaardige voorwaarden.
De minister ontwikkelt dan dit plan
en somt negen punten op die naar zijn
mening, in het kader van tweeledi
ge besprekingen de grondslag zouden
uitmaken van een waarachtige school
vrede.
1 Eerbied voor de taalwet.
2) Gelijke diplomavereisten voor
de leraars in beide schoolcomplexen,
behalve v.toor sommige py.iest.ers-le
raars.
3) Gelijkwaardige programma's met
vrijheid van methode, organisatie der
leergangen, keuze der schoolboeken
en teksten.
4) Gelijke voorwaarden- op het ge- ders gelegd, van duidend en rio;
mens
hij een mens of iets andeis is. Hem
wordt leugen en waarheid, goed en
kwaad in den mond gelegd, alhoewel
hij geen mond heeft. Hij heeft dit en
dat gezien of gehoord maar heeft oren
noch ogen.
Wie is die iemand die eigenlijk nie
mand is
Hewel het is «Men»
Kent ge hem niet
Ja wel Anders zoudt ge over hem
niet spreken en ge spreekt, we spreken
er allen veel over.
«Men» heeft gezegd...
«Men» heeft gehoord.,
«Men» heeft gezien.... enz. enz.
Die «Men» wordt ook veel in de
schoenen geschoven, veej op de schou-
-*- - wat
Zondag, 30 September, zullen dui-
zende leerkrachten, zowel uit het offi
cieel als uit het vrij lager, middelbaar,
onderwijs een
dankbare hulde brengen aan hun on
vermoeibare Leider en koene Verdedi
ger in het Parlement, volksvertegen
woordiger Albert Van den Berghe, Al
gemeen Voorzitter van het Christelijk
Ondewijzers-Verbond (C.O.V.),
De gehuldigde is 49 jaaT oud en be
schikt derhalve nog over zijn volle
werkkracht. Onderwijzer van de Er
kende Nomaalschool te St. Niklaas
(1921), wist hij zich van meet af aan
op te werken en verwierf in 1929 het
diploma van Ucenciaat in de Paedago-
gische Wetenschappen.
Wat deze schoolman op opvoedkun
dig gebied presteerde onder vorm van
hoogst gewaardeerde bijdragen in tal
van opvoedkundige tijdschriften, doch
voornamelijk door zijn tot heden toe
ononderbroken reeksen voordrachten
de C.O.V.-Kringen over gans het
land, grenst aan het ongelooflijke.
Ook op syndikaal gebied, als verde
diger van de rechten van de volkson
derwijzer, Ket de flinke temperament-
11e, wilskrachtige en bevoegde
de
scholen, de inrichting ten behoeve van de beuit komen.
bied der schoolbevolkingsminima
de Iocalisering dei scholen.
5) Gelijke voorwaarden op het
bied van de vrijstelling van of de
mindering op het schoolgeld.
6) Gelijke salarisvoorwaaiden r
de gediplomeerde leraars.
7) Gelijkaardige controle in
twee schoolstelsels.
8) Geen partijpolitiek in de school,
noch vanwege de leraars, noch vanwe-
de leerlingen.
9) Overeenkomst ten einde uit de
schoolpropaganda alle loyalle concur
rentie. alsook kritiek op de voorstan
ders van een ander schoolstelsel te we
ren
Voorts snijdt de minister nog de ne
telige kwestie aan van de bevoegdheid
der° overheidsorganen inzake inrichting
van openbare scholen.
De minister wijst er verder op dat
«in die gewesten waar de onderge
schikte overheden nalaten het initiatie»
te nemen bewaar- lager- of technisch
onderwijs in te richten, dat de opvat
tingen een ideologische minderheid
van leerlingen eerbiedigt, de centrale
overheid haar voogdijrecht moet uit
oefenen en desgevallend voorberei
dende afdelingen hechten aan de rijks
middelbare scholen en athenea. of
.jkstechnische scholen oprichten waar
aan in bepaalde streken behoefte zou
zijn. Ook hier zouden gemengde raden
voor iedere onderwijsgraad, advies uit
te brengen hebben».
Ten slotte blijkt uit de «belangrijke*
bijdrage van dhr Harmei, dat inzake
subsidiëring van het vrij onderwijs, de
volgende etape betrekking zal hebben
op het vestigen van een definitief stel
sel voor de eerste drie leerjaren van de
middelbare graad, d. i. voor de nor
male ouderdomsklassen van 12 tot 15
jaar, alsmede voor het overeenkomstig
normaal onderwijs. Deze etappe moet
immers de voorgenomen verlenging
van de schoolplicht tot I 5 jaar vooraf
gaan.
Hieruit mag afgeleid worden dat de
minister in de eerstvolgende maanden
aan het parlement maatregelen zal
voorleggen om voor de drie eerste ja
ren van het vrij techni-ch en middel
baar onderwijs, alsmede voor het mid
delbaar noimaalonderwijs, subsidië
ringsvoorwaarden in voege te brengen
die de gelijkheid met het overeenstem
mend openbaar onderwijs zouden
wezenlijken.
Het technisch en middelbaar onder
wijs van de hogere graad zouden dan
vermoedelijk bij een latere etappe aan
wordt «Men
Wanneer
GEHULDIGD TE AALST.
volksvertegenwoordiger Van den Ber
ghe was, die op 20 November 1946, in
de Kamer van Volksvertegenwoordi
gers, het subsidiëren van het Vrij mid
delbaar Onderwijs verdedigde, en dat
het de eerste maal was dat zulks ge
schiedde in het Belgisch Parlement I
3. Voor het Normaal Onderwijs
Rechtvaardigheid, d.i. gelijkschakeling
inzake wedde en pensioenen van de
leraars in het officieel en vrij normaal-
onderwijs.
4. Voor het Technisch Onderwijs 7
Aan de leraren van het Vrij Technisch
Onderwijs rechtstreekse en integrale
uitbetalingen der wedden op dezelfde
basis als die welke worden uitbetaald,
in het officieel onderwijs, en om een
rechtvaardige pensioenregeling voor
de leraars in het Techn. onderwijs.
Dit zjin de vier grondpeilers op de
welke volksvertegenwoordiger Van den
Berghe zijn onderwijspolitiek optrek
en voor de verwezenlijking van dewel
ke hij onverpoosd dag na dag ijverde I
Verder wil de Nationale Voorzitter"
van het C.O.V. de syndikale strijd gro
tendeels uitschakelen, door een billijke
ordening van de wedden met een vaste
en rechtvaardige verhouding in het be-
- - iqta en recmvaarcugc vernauw»»»
Ker zich opmerken, zodat h.j in 1zoldi-ingsstelsel van het onderwijzend
beschuldigd.
aver «Men» gesproken
wordt uit pure gewoonte, zo bij manier
van spreken, dan is het van geen erg.
Ongelukkig zijn er veel mensen die
met opzet, met kwade bedoelingen,
over «Men» spieken. Dit is zeer erg.
Inderdaad, hoeveel verholen praat
jes en berichten worden niet verteld
op de kap van «Men»
Hoeveel verzonnen kwaad wordt
niet opzettelijk de wereld ingezonden
door «Men»
Moest «Men» eigenlijk bestaan dan
ware hij voorzeker de grootste
kwaadstichter, ruziestoker en leuge
naar die onder Gods zonne loopt.
En toch «Men» bestaat. Hij bestaat
in de verbeelding van de mens die over
hem spreekt. «Men» spreekt. «Men» is
dus een ingebeeld «iemand». In werke
lijkheid is «Men» diegene zelf die over
«Men» spreekt.
Doe eens de proef om te ontdekken
wie «Men» is.
Die proef is de volgende Wanneer
iemand u iets komt vertellen en hij be-
int met «Men» heeft... of «Men» zegt.,
vraag dan eens aan die iemand wie die
Men» is. Hij zal u niet kunnen ant
woorden.
Hij zal misschien wel zeggen Ik
noem die persoon niet garne want hij
heeft het me vertrouwelijk gezegd..
Of ik weet niet juist meer wie het me
gde.. Doch zo op de man af zeg
gen wie die «Men» is zal hij niet doen
ten ware hij iets goeds of de juiste
waarheid aan het vertellen is.
Laat ons dus de oorlog verklaren
aan «Men».
Zelf geen praatjes vertellen die we
op den rug van «Men» lappen.
Geen praatjes verder vertellen die
«Men» ons heeft gezegd.
Geen praatjes geloven die begin-
n met «Men» zegt.
Moest Men» worden dood gezwe
gen er zou onzeglijk veel minder kwaad
resticht worden: er zou veel leed in de
wereld gespaard worden; er zoud
veel minder loopbanen gebroken wc
den en er zouden veel levens minder
ongelukkig zijn.
PIERLALA-
tot voorzitter werd aangesteld van de
plaatselijke C.O.V.-Afdeling te Ge-1
raardsbergen, in 1930 tot provinciaal
voorzitter voor Oost-Vlaanderen, ltei-
derspost die hij waarnam tot 1945 om
datzelfde jaar verkozen te worden tot
Algemeen Voorzitter van het C.O.V.,
dat op heden meer dat 25.000 aange
sloten leden telt.
Op I 7 Februari 1 946 werd de heer
Van den Berghe als volksvertegen-
•oordiger voor het arrondissement
Aalst naar het parlement gezonden.
Hier vond deze onverpoosde werker
-het gepaste terrein om de alzijdige be
langen van de bevolking te behaitigen.
Doch met voorliefde, met uitgesproken
geestdrift, niet versagende, onverpoos
de overredingskracht zou de Algemene
C.O.V.-Voorzitter zich wijden aan de
verdediging der rechten van de helaas
reeds zo dikwijls benadeelde opvoe
ders van de volksjeugd.
Het gaat niet op. in het bestek van
een dagbladartikel, een volledig
zicht te geven van de onverpoosde
werkzaamheid op gebied van onder-
wij: problemen allerhande. om zich
alléén bij dit facet van de activiteit
van volksvertegenwoordiger Van den
Berghe te bepalen.
Was het niet dc Hr Van den Berghe
die, als verslaggever bij de begroting
van het Ministerie van Openbaar On
derwijs, 1945-1946, met het oo-
de verwezenlijking van de ware school
vrede. in het Parlement opeiste
1Voor het Lager Onderwijs gelij
ke berechtiging van het onderwijzend
personeel van Ket vrij en officieel on
derwijs en de aan de grote verantwoor
delijkheid van de onderwijzersstand
aangepaste wedde.
Voor het Middelbaar Onderwijs:
Voor bet vrij middelbaar onderwijs
recht op subsidies daar waar de recht
matig gestelde voorwaarden vervuld
worden. Het moet gezegd, dat het
verzaad, graszaad, zaad van moeskrui
den en van vierbloemen)
TerzelM#-rtijd worden wijzigingen
van secondair belang aangebracht aan
het opstellen der teksten met betrek
king tot de forfaitaire taxes geheven
op vis, schaal- scherp- en weekdieren
en op wijn.
De nieuwe schikkingen zijn van
24 September in werking getreden.
personeel. Dat wordt dan het uitgangs
punt om zich met meer en aanhouden
de zorg te kunnen wijden aan de pae-
dngogische vervolmaking van het on
derwijzerscorps. Verder wil hij alle on
gelijkheid en minderwaardige behan
deling door de openbare machten,
waaronder katholieke leerkrachten en
de (kinderen van de katholieke gezins
hoofden nog lijden uitroeien Ook kon
hij reeds aankondigen dat een Nationa
le Federatie in wording is, die alle ka
tholieke leerkrachten zal bundelen, van
de «Fröbelonderwijzeres tot de hoogle
raar. en waarin de onderscheiden on
derwijstakken afzonderlijke centrales
zullen vormen. Wij vernemen dat de
Hr Van den Berghe aangesteld werd
door de christelijke verenigingen als
Voorzitter van deze nationale federa
tie.
Alles is nog niet verwezenlijkt
Doch volksvertegenwoordiger Van den
Berghe zal niet rusten Hij zal niet rus
ten vooraleer de volledige overwinning
werd behaald 1
Om hem te danken voor al wat hij-
reed: verwezenlijkte en voor wat hij
nog zal tot stand brengen heeft het C.
O.V. cVze huldedag op touw gezet
Hij zal uigroeien tot een onverwacht
succes
Vóór enkele dagen zegde onze koe
ne voorman ons - lk wiT alles wat ik
bezit aan werkkracht en uithoudings
vermogen wijden om aan België een
Onderwijs-Schoolstatuut te geven waar
in de katholieke leerkrachten als vol
waardige staatsburgers door de open
bare machten worden behandeld en
waarbij zij dan ook de verplichting op
zich nemen zich als dusdanig te gedra»
gen.
Geve de goede God U de gezond
heid. de strijdlust, de offervaardigheid
om dit heerlijk ideaal tot werkelijk
heid om te zetten
de OVERDRACHTSTAXE
VOOR HET DAGBLAD
PAPIER
VERMINDERING MET 2 T. H.
Het Staatsblad van 23 September
publiceert een koninklijk
wijziging van
besluit tot
het wetboek en van de
algemene verordening op de met zegel
gelijkgestelde taxes.
Het voornaamste voorwerp van dit
besluit is de vermindering van het be
drag der overdrachtstaxe van 4.50 t.h.
tot 2,50 t.h. voor het papier verkocht
aan drukkers of uitgevers van dagbla
den en tijdschriften welke minstens
éénmaal per maand verschijnen. Het
besluit preciseert voor welke soorten
papier de vermindering verleend wordt
en de voowaaiden waaraan zij onder
geschikt is.
Anderzijds wordt er een torraitaire
taxe van 9 t.h. gevestigd voor de
overdracht van verschillende soorten
zaaigoed (suikerbieten-. halfsuikeTbie-
j ten- en voederbietenzaad, zaad van
op'planten met voederwortelen, andere
dan de bieten, kpfhechigpjr.zaad, kl:
STEEDS BETERE SAMEN
WERKING TUSSEN
«ATLANTISCHE.» LANDEN
De samenwerking tussen de landenf'
van het Noordatlantische pact wordt
steeds beter», aldus heeft de Belgische*
minister van Buitenlandse Zaken, de h.,
Van Zeeland verklaard.
Zich bezig houdend met wat hij,
noemde de morele» aspecten van de
Nato-crmrerentie in Ottawa, zei Vaitt
Zeeland, die de Voorzitter ervan was»,,
•en interview met Associated Pres?
dat de afgevaardigden van de 12 lan
den naar huis terugkeerden met hefc
gevoel dichter bij elkaar te staan dan
ooit
Deze morele resultaten, aldus de ml*'
nister, zijn van werkelijke beter ken»
nis
Hij vond, dat de openhartigheid onV
der de gedelegeerden bemoedigend was
voor t-oekomstige overeenkomsten.
- Het doel op laage afstand van det
NATO is de vesting van een Europe
se gemeenscha, p, een stap die nood za
lf _rijk is op weg naar een Atlantische:
senheid
