Miniature n
HUGO CLAUS EN DE EXPERIMENTELE POEZIE
Er is steeds vernieuwing in de dic-ht-
kunst nodig geweest, hetzij innerlijk,
hetzij uiterlijk. De lawaaierige manier
waarmede een minderjarig element
debuteerde in het proza, schokte menig
eerbiedigwaardig criticus uit het zadel.
Inderdaad, toen Hugo Claus met het
zedeloos verhaal «De Metsiers» een
handvol ziekelijke figuren op de
Vlaamse 'boekenmarkt wierp werden
meteen de stormklokken geluid in de
vlaamse boekentoren. De verblinding
was geweldig, de Leo J. Krijn tprijs
1900 was hem toegekend, en men
karakteriseerde zijn verschijning als de
voornaamste Vlaamse herleving sedert
de ontdekking in 1943 van Louis (Paul
Boon. Elders sprak men over een
gelijklopende verrassing zoals Streuvels
en Roelandt indertijd er een bezorgde
bij hun intrede in de letterkunde.
Het kwam echter zover dat iedereen
appelen voor citroenen wilde verkopen
en de onevenwichtige jongeling Claus
schilderde met de snobborstels van een
overspannen Picasso zijn garven
proza met een aanleg voor Freudiaanse
opsporing die zelfs een Zola hem zou
benijden. Hoe dan ook, het kind was
geboren, laat het zijn met één oog in
het land van een blinde kritiek.
Triomfachtig en met hoogstaande
verachting voor al wat met klassieke
vorm of logische menselijkheid ver
band hied, rukte de jonge gelauwerde
het woord uit de duisternis van de
Vlaamse taalhoeken, waande zich als
een gids in het rijk van het onuitdruk
bare en wierp meteen alle ismen
omver om zich te baden in het nieuwe
kersverse aureool van de hogenaamde
experimentele poëzie, waarvan niemand
totnogtoe op een deftige en aanvaard
bare manier de doelstelling op de ver
antwoording, de diepe betekenis of de
verdediging op zich kan nemen. Zelfs
(Albert Westedinck die zich wel kan
verzoenen met het proza van Claus dat
hij «kloek» noemt, wil van zijn onaan
tastbaar prodium niet neerkomen om
een lauwerkroon te werpen naar de
Spielerei die in de drukkersinkt suk
kelde o.a. in De onvoorziene week
en Tancredo infrasonie Waar ligt
dan de keren van de beruchtheid van
Hugo Claus? «Beroemdheid is hier een
woord dat in zijn taalschat veel te
klassiek moet klinken.)
Ik wil het achterhalen in de vorm
van een geschreven debat. Er steekt
een gave in Claus die van het leven
en die van de soms treffende woord
keuze. Er is een hinder in Claus: dat hij
met die gave worstelt in een taalring
zonder scheidsrechter en zonder wet
ten. Hij zal zijn dichtersgaven aldus
weten te vermoeien en berooid weerke*
ren naar de tribune waarop elke
eerlijke (ook revolutionaire - en oor
spronkelijke) letterkundige gezeten
heeft: die van het logische woordver
band.
Dat ik Claus vrediet geef is te
wijten aan een paar gedichten die ik
van hem las in 't Nieuw Vlaams Tijd
schrift en elders. Ik geef hier een voor
beeld dat me aardig voorkomt en zo dit
nog gerangschikt wordt bij de experi
mentele poëzie is hiermede meteen het
debat geopend over de raadsels van het
sterrenbeeld waaronder het jongste
tijdskind van de Vlaamse letterkunde
is geboren.
CALIGULA.
Waar later resedas en radijzen bloeien
dit is in Mei in een tuin en langs
de sporen
van een landelijke trein
is thans
in de vrieswind en in december
in de wind zonder licht zonder herders
zonder vogels
zonder enige kans een veulen
doodgevroren
ik heb het meegenomen en onder gleis
gezet
ik kijk de dagen en de uren af
(die langs wij gaan op het brede pad
van dit bestaan dat inderdaad
in zonde en zonder een daad met rede
wordt begaan)
en wacht tot dankbaar en ontdooid
het veulen zijn eerste woord tot mij zal
spreken.
JOOP SPEELS IRA.
DE VERHOGING DER
SUBSIDIES AAN VRIJE
SCHOLEN
In antwoord op een parlementaire
vraag heeft de minister van Onderwijs
onderstaande tabel gepubliceerd, waar
uit de verhoging der subsidies aan de
vrije scholen in vergelijking met 1948
eindelijk blijkt.
Daar het programma van subsidie
verlening van de C.V.P.minister vooral
terugslaat op het middelbaar, normaal
en technisch onderwijs, is het verschil
daar ook het grootst.
Toelagen in 1948 toegekend aan de
vrije scholen
Voor kleuteronderwijs 202.946.335
Lager onderwijs 1.020.539.456
Middelbaar onderwijs 40.000
Normaalondeiwijs 24.296.093
Technisch onderwijs 385.885.500
Budgetaire ramingen voor dezelfde
onderwijstakken voor het dienstjaar
195 31954
Kleuteronderwijs 297.1 60.000
Lager onderwijs 1.433.360.000
Middelbaar onderwijs 5 12.661,300
Normaalonderwijs 72.500.000
Technisch onderwijs 816.000.000
KOLONIALE LOTERIJ
Hier volgen d'e uitslagen van de
trekking van de eerste tranche 1954
van de koloniale loterij.
Winnen 200 fr. de biljetten eindigend
op 8.
Winnen 500 fr. de biljetten eindi
gend op 5 1
Winnen 1.000 fr. de biljetten eindi
gend op 240, 947.
Winnen 2.5 00 fr. de biljetten ein
digend op 5252, 9572, 8119, 9775,
6699 545 7.
Winnen 5.000 fr. de biljetten eindi
gend op 9687, 4601 7454, 9969 5427
Winnen 10.000 fr. de biljeten eindi
gend op 6337, 8481.
Winnen 25.000 fr. de biljetten ein
digend op 13594 56640 57255 48025
45918 84590 64454 32102 0762 1
72998 31552 30834 04350 18880.
Winnen 50'.000i fr. de biljetten ein
digend OP 28879 79281 22407 88679
Winnen 100.000' fr. de biljetten ein
digend op 94083 76128 53984 29878
Winnen 500.000 fr. de biljetten
421346, 141953.
Wint 1 miljoen fr. het biljet
493260.
Winnen 2.500.000 fr. de biljetten
486284, 392541.
HET TEKORT VAN Di
ZIEKTEVERZEKERING
IN 1952
SOCIALISTEN
LATEN HET GELD ROLLEN
Onlangs werden de resultaten be»
kend gemaakt van de ziekteverzekering
in het jaar 1952.
Behalve de officiële gewestelijke
diensten» die een overschot boeken van
6,,5 millioen, is er bij alle mutualiteiten
een tekort.
Per verzekeringsorganisme doet de
toestand zich voor als volgt
Christelijke landsbond, tekort
151.669.923 fr.
Socialistische landsbond, te kort
276,954.334 fr.
Neutrale landsbond, tekort
76.758.005 fr.
Liberale landsbond, tekort
27.235.165 fr.
Beroensmutualiteiten, tekort
51.083.587 fr.
In "Do Volksm^c'H» van deze week
verscher-enen enkele beschouwingen
over dez^ ci'fers: in Let bijzonder werd
een vergelijking gemaakt met de socia
listische landsbond. Wij citeren
Voor 1952 kunnen wij de toestand
als volgt samenvatten
De socialisten hebben 128.350
werkende leden minder dan wii
De socialisten hebben 347.55 1
rechthebbenden minder dan wii
De socialisten ontvingen 65 mil
lioen meer dan wij
De socialisten boeken 125 mil
lioen meer tekort dan wij.
De socialistische pers heeft uit deze
ciifers het bewijs menen te trekken
dat de hervorming der ziekteverzeke
ring. die van kracht werd van 1953 af,
m'cliikt is.
Wii zien in deze resultaten integen
deel een nieuw zij het ook laattijdig
bewijs dat een hervorming dringend
nodig was, want om een tekort te
hebben van 182 fr. per rechthebbende,
moeten de socialisten toch nog al royaa^
zijn omgesprongen: met het geld dat zij
kre en van het Rijksfonds.
Bij de christenen is er ook tekort,
maar het bedroeg toch minder dan de
helft van dat der sociaisten, nl. 81 fr.
per werkend lid.
Voor 1953 schijnt er eveneens te
kort te zijn. maar het spreekt vanzelf
dat men geen 55 7 miljoen kan inlopen
oo één jaar tijd.
xl aten we nog een ti'dlje afwachten.
Indien werkelijk blijkt dat de lands
bonden nipt bij machte ziin hun uitga
ven te dekken met de 'bestaande in-
bomoten, dat zal de^ïaat wel verplicht
zijn er een deel bij te leggen.
oOo
jS LANDS OUDSTE
SPOORWEGSTATION
VERDWIJNT
Zaterdag te 1 7,32 u. is te Brussel uit
het Groendreef station de laatste
reizigerstrein vertrokken.
Het Groendreef station was het
oudste spoorwegstation van het land en
ook het oudste van 't vasteland; het is
van uit het Groendreef station dat op
5 Mei 1835 de eerste trein van het
vasteland vertrok in de richting van
Mechelen; Koning Leopold1 I zelf gaf
het vertreksignaal.
De eerste reizigerstrein van de we
reld reed in Engealnd (de uitvinder van
de treinen was de Engelsman Stephen
son) tussen Manchester en Liverpool
in 1829.
De maximumsnelheid der treinen
was in 1835 tussen 30 en 35 km. per
uur; de locomotieven konden geen
grotere snelheid verwezenlijken.
Het Groendreef station zal nog ge
durende een aantal weken bezocht wor
den door Goederentreinen die de af
braakstukken zullen wegvoeren.
Wat zal er gebeuren met het terrein
van bet Groendreef station
Wordt het een groot oarkerplein
voor auto's Of een wandeldreef., zoals
wéleer want honderd jaar geleden
was de Groendreef de uitverkoren wan.
delnlaats voor de Brusselse hoge we
reld. Vooralsnog is niets aangaande het
gebruik der terreinen beslist.
LENING tot WEDEROPBOUW
EERSTE SNEDE
Bij de trekking van de Lening tot
Wederopbouw (Eerste Snede) is een
lot van 1 millioen, frank toegekend
aan obligatie 730 reeks 1771.
DERDE SCHIJF
Bij de 194e trekking van dé 3e
schijf der Lening tot Wederopbouw,
werden volgende loten toegewezen
1 millioen aan obligatie 927 der
reeks 7298; 250.000 fr. aan obligatie
487 der reeks 8664.
De andere obligaties dezer reeksen
zijn betaalbaar aan 1000 fr.
nfio
HET AANTAL
GOEDKOPE WONINGEN
In antwoord op de parlementaire
vraag van Senator Ronse heeft de
minister van Volksgezondheid en het
Gezin volgende statistieken over de
bouw van goedkope woningen in herin
nering gébracht.
1. Aantal woningen gebouwd door
de aangenomen bouwvennootschappen
sinds het ontstaan dér Nationale
Maatschappij voor Goedkope Wonin
gen 96.496.
In 1946 494; 1947: 3.380; 1948:
294; 1949: 6.374; 1950: 7.0-49; 1951
2.516; 1952: 7.378; 1953: 7000 (ra
ming)
2. Aantal woningen verkocht door
de aangenomen 'bouwvennootschappen
sinds 'het ontstaan der Nationale
Maatschannii voor Goedkope Wonin
gen 25.553.
In 1946 10; 1947: 1 1 1948: 2;
1949: 346; 1950:441; 1 95 1 835
1952: 1005; 1953: 1.0-00 (raming).
3. Geïnvesteerde sommen voor het
oprichten van woningen:8.742.352,1 00
frank (toestand op 31 Dec. 1952)
4. Sommen geïnvesteerd met de op
brengst der verkopingen van woningen:
681.315.000 frank (toestand op 31
December 1952).
De aangehaalde cijfers worden over
genomen uit de verslagen van de Nat.
Maatschappij voor Goedkope Wonin,-
gen.
-oOo-
DE WEEKSTAAT VAN DE
NATIONALE BANK
Deze op 14 Januari afgesloten staat
vertoont een sterke ontspanning. De
biljetten daalden opnieuw onder de
1 00 milliard.
In de particuliere sector was er een
vermindering van het credietvoiume
van 500 millioen fr. zijnde 185 millioen
fr. voor de portefeuille, 100 millioen
voor de speciale EBU rekeningen en
2 1 5 millioen op de overheidsfor.dsen.
Men weet dat de credieten aan de
particuliere sector in de longste weken
sterk waren toegenomen in het vooruit
zicht van de vervaldag van 3 1 Decem
ber. Ook de Schatkist kon haar positie
verbeteren. De marge werd op 5 70
millioen vergroot.
Het grote probleem, dat thans rijst
is de financiering der E.B.U. credieten.
Deze week werd aan de Nationale
Bank het credietsaldo van Devember,
nl. 732 millioen fr. ten belooen van
366 millioen fr. in goud betaald.
Maar terzelfdertijd diende de Bank
aan de E.B.U. eeen crediet van 366
mil boen fr te verlenen, terwijl aan de
exDoiteurs een bedrag afhoudingen ten
belope van 1 1 8 millioen fr. werd terug
betaald.
Hierdoor is de marge van 1 milliard
fr. welke de Bank aanvaard had om de
E.B.U. credieten buiten dé gewone
quota te financieren tot 948 millioen
frank gestegen en dus practisch uitgeput
De vraag rijst wie de crerieten in de
toekomst gaat financieren.
Noch de schatkist, noch de particu
lieren banken kunnen dat volgens de
waarnemers doen. En het gevaar Voor
inflatie is momenteel zo miniem dat de
Bank -het zonder veel moeite kan doen.
In het bulletin van het Verbond der
Belgische nijverheid werd de aandacht
op de kwestie der afhoudingen geves
tigd.
Het ziet er naar uit dat deze week
een beslissing over deze kwestie zal
vallen. Het voorstel om de particuliere
banken te belasten met de voorlopige
financiering over een periode van zes
maanden werd, wegens technische
moeilijkheden niet weerhouden.
-oOo-
CEMENT. Hij weet niet dat zijn
dochter met hem verkeerd en zij weet
niet dat hij met haar verkeerd Zijn
dat de twee verliefden of de twee
toekomende schoonvaders Op de
opvoering van het grote lachsucces...
komt dat uit
Kaarten in 't Land wan Riem.
Vertoningen 31 Januari en 1 en 7
Februari.
HET ARSCHIEF DER
DUITSE
CONCENTRATIEKAMPEN
Op vraag van een volksvertegen
woordiger, verklaarde de minister van
Buitenlandse Zaken, dat het vraagstuk
der bewaring van het archief der Duitse
concentratiekampen, d'at thans te Arol-
sen berust, geen recente ontwikkeling
heeft ondergaan, daar het verboriden
is aan het in werking treden van de
kontraktuele akkoorden, wat blijkbaar
nog niet zo gauw zal geschieden.
De regering der Verenigde Staten
blijkt echter een zeker begrip te tonen
voor het door Belgie, Frankrijk en
Nederland enz. verdedigd standpunt
volgens hetwelk het archief zou möeten
worden geplaatst onder de verantwoor
delijkheid van een internationale raad
van toezicht, samengesteld uit vérte
genwoordigers van de betrokken lahden
die zou samenwerken in verbinding
met de Raad van Europa.
Intu sentijd wordt het archief be
heerd onder de verantwoordelijkheid
vao de Geallieerde Hoge Commissie
in Duitsland. Het personeel, belast met
de bewaking er van, is samengesteld uit
Duitsers, vluchtelingen, en verplaatste
personen.
Om financiële redenen is het onmo*-
gelijk geweest internationale ambtena
ren aan dé leidende posten te behouden
WEIFELENDE
LIEFDE
DOOR
SYLVIA SARK
Geautoriseerde vertaling van
D. L. Uyt den Bogaard.
21ste Vervolg.
Mollie keek Michael glimlachend
aan en hij gimlachte naar haar terug.
Toni was vergeten. Het was de samen
zweerders glimlach, die ze vroeger
plachten te wisselen toen ze nog kin
deren waren en samen dolle streken
uithaalden.
Het zou wel leuk zijn, zei Mollie.
Natuurlijk. Ik kan het allicht
proberen, lachte Michael.
Schitterend, riep Jimmy stralend
uit. Ik kan je niet dankbaar genoeg
zijn, Toni, vervolgde hij tegen het an
dere meisje. Ik had misschien uren
verspild met het bekijken van honder*
den foto's en tenslotte toch niet het
geschikte tyne gevonden. En daar komt
Michael opdagen, geknipt voor die rol.
Ik zou de huid maar niet verko
pen, voor je de beer rechoten hebt,
waarschuwde Toni,Misschien is Michael
niet fotogeniek en misschien kan hij
helemaal niet acteren.
Fotogeniek is hij beslist en Harry zal
hem wel leren acteren, zei Jimmy. Ik
maak me helemaal neon zorgen.
Michael werd als in oen wervelwind
meegésleent en hii kree-v o'-renlnk geen
geleGonheid om tot zichzHf te komen,
tot de proefopnamen goed en wel af-
gelonen waren.
Toen ze weer naar huis reden kreeg'
hii do zeer "torke indruk, dat hii zich
jen beetje dwaas gedragen had en hij
deed zijn best om de hel,e zaak uit zijn
hoofd te zetten, maar toen Jimmy de
resultaten van de proefopnamen ge
zien had stond de telefoon in het Ertel
huis geen ogenblik meer stil.
Toen Margret hem aan de telefoon
riep, omdat de mensen van de film
naar hem vroegen, had Michael zich
al voorgenomen, wat hij hen zou ant
woorden.
Dat bleek echter niet zo gemakkelijk
te zijn. Toen hij er eindelijk in ge
slaagd was de jubelende stem van Jim
my tie onderscheiden van de kalmere
van Harry, scheen de kwestie hier op
neer te komenhij was een van nature
begaafd filmspeler, ze beleefden alle
maal de gelukkigste dag van hun leven
en het was belangrijk, dat Michael zo
spoedig mogelijk naar hen toe zou ko
men om een contract te tekenen. Toen
Michael eindelijk kans zag ook een
paar woorden te zeggen, zei hij kalm:
Ik heb er over nagedacht. Het
was erg vriendelijk van jullie tijd en
aandacht aan mij te besteden, maar ik
moet terug naar mijn boerderij.
We zullen die boerderij van je
kopen, als je wilt, zei Jimmy.
Michael grrnsd'e. Dat royale gebaar
maakte indruk op hem. Met zijn Ierse
gevoel voor humor zag hij het grappige
van de hele situatie.
Ik houd hem liever zelf, Jimmy,
zei hij. En ik ga zo snel mogelijk terug
naar Bnllymurren. Dit is werkelijk een
heel prettige droom geweest, mijn
verblijf in I. onden maar ik maak me
ongerust over mijn koeien
Wacht even schreeuwde Jimmy
en belde af.
Michael legde de hoorn op het toe
stel, toon Mollie het vertrek binnen
kwam.
Vertel me eens, Michael, wat
hebben ze gezegd
Wat ik gezegd heb, is belangrij
ker, Mollie. Ik heb besloten terug te
gaan naar Rossiter.
Waren de proefopnamen ge
slaagd
Ze schijnen te menen van wel.
Oh, Michael
Mollie keek hem weifelend aan.
Wat zou jij me raden, Mollie
Oh, Michael, jongen, ik zou wer
kelijk niet weten wat ik moest zegggen.
Het is allemaal zo heel anders als we
we ons ooit hadden voorgesteld. Maar
lij bent er de man, niet naar, om een
avontuur de rug toe te draaien.
Hoewel dit helemaal niet haar be
doeling was, poogde Mollie hem dus in
Toni's richting te dringen. Eensklaps
welde een gevoel van bitterheid, over
wat hii verloren was. in Michael op.
Misschien verdien ik wel een
beetie onwinding. Ik kon jou niet krij
gen, Mollie.
Oh, Michael, je kunt dat nog
steeds Het vergten, is het wel
Neen, loog Michael. Dat is het
niet. Ik moet er overheen komen en
daarom denk ik er niet meer aan.
Ze wist zelf niet waarom, maar
Mollie voelde eensklaps de tranen in
haar ogen komen. Ze wendde haar ge
laat af. Nu ze Michael zo onverschillig
hoorde maten, had ze eensklaps een
Gevoel alsof ze iets verloren had. wat
altijd eer» deel van haar leven had ge
vormd. Het was maar gelukkig, dat hij
op die manier kon praten.
Ze had liever dat hii er zo over dacht
dat dat hii altijd verdriet bleef voelen.
Te bent gelukkig- met Gilis, is het
niet. Mollie vroeg Michael zacht.
Natuurlijk, Michael. Dat heb je
toch al eerder verteld.
Het leven zal .voor jou vol ervarin
gen zijn en misschien heb je gelijk.
Misschien mag ik dit avontuur niet de
rug toe draaien en de kans, om iets
anders te beleven niet voorbij laten
gaan. Tenslotte is het niet alles voor
een jonge kerel, om koeien te melken,
velden te ploegen en de zon te zien
ondergaan achter Rossiter.
Maar zoals jij het me wist te be
schrijven, leek dat leven altijd heerlijk
genoeg. Michael.
Vind je Misschien is het dan
maar beter, dat ik terug ga. Misschien
is het waar wat ze zeggen. Misschien
zit er goud in de Wicklow Hills.
Zult jij het vinden
Ik weet het niet, Mollie.
Michael keek naar haar naar haar
gentiaan blauwe ogen, die hii zo goed
kende, naar de kleine sproeten rond
haar neus en naar de ring aan haar vin
ger: een ring van een andere man.
'Neen, hii zou het goud in de heuvels
nooit vinden en als hii terug ging naar
Ballymurren zou hij alleen maar zich
zelf ooeten van verdriet.
Ik geloof niet, dat ik het goud
in d'e heuvels zal vinden, Mollie. Mis
schien. blijf ik maar hier, om het goud
te zoeken, waarover Jimmy me gespro
ken heeft.
Ze stonden elkaar aan te kiiken.
Eensklaps trad Toni de kamer bin
nen.
Moeten jullie niet ontbijten
Margret heeft wonderen gedaan
Ze oorden een auto hoorden een
auto voor de deur stormen. Toni ging
naar het raam en keek naar buiten.
Daar is b'mmv. Het schijnt hem
ernst te zijn, Michael.
Giles kwam Mollie die morgen ha
len om een bezoek aan de Tower van
Londen te brengen. Hij had haar ver
teld, dat dit een van de bezienswaar
digheden was, die ze beslist moest
bezoeken, voor ze naar Ballymurren
terugkeerde.
In het Park begonnen de bomen al
de eerste tinten te vertonen, van de
naderende herfst. Sommige bladeren
vielen af en de blauwe hemel was door
de takken van de bomen te zien.
De kleuren zijn hier zo heel an
ders, zei Mollie, omhoog kijkend naar
de hemel. Thuis lijkt de hemel Bally
murren te overkoepelen en de kleuren
zijn daar zo zacht en wazig.
Ik geloof, dat je een beetje heim
wee hebt, lieveling.
Misschien. Ik geloof niet, dat ik
graag al te veel veranderingen om me
heen zie. En ik geloof, dat dit met Mi
chael evenmin het geval is.
Ja, dat is werkelijk een buitenge
wone wending van het noodlot, zei
Giles. Ik geloof, dat Michael werkelijk
op de stippellijn getekend heeft.
Alleen maar voor deze ene film.
En dan nog alleen maar, als er niet te
veel tijd mee gemoeid zal ziin. Jimmy
heeft het me helemaal uitgelegd.
Jimmy schijnt wel buitengewoon
veel moeite gedaan te hebben, om het
je allemaal duidelijk te maken.
Dat spreekt vanzelf, want hij
weet, dat ik ook uit Ballvmurren kom.
Hii denkt, dat we daar allemaal één
grote familie vormen.
Je wilt toch niet terug gaan.
Mollie
Ik heb het hier heerlijk, maar ik
zal blii ziin als ik terug kan gaan, want
ik verlang naar Tim en Mary.
En ik wil met ie trouwen, voegde
Giles er aan toe. Ja, we zullen terug
gaan.
Het lijkt zo vreemd, om Michael
achter te laten.
Wij kunnen voor hem wej oefl
Tv r
