MINIATUREN
BIJ HET DERDE EEUWFEEST
VAN VONDEL'S LUCIFER.
i.
Het treurspel waarvoor wij uwe
laandacht vragen, werd voltooid tijdens
de Januarimaand van het jaar 1654.
Omwille van de overgrote betekenis
van dit drama in het geheel van de Ne-
derlande literaire geschiedenis achten
wij het wenselijk, dit eeuwfeest niet on
gemerkt te laten voorbijgaan.
Niet dat we menen, dat we dit
3neest£rwerk aan de vergetelheid moe
ten ontrukken zo ver is het god
dank nog niet gekomen maar wij
vermoeden dat wat wij persoonlijk er-
vaarden nml.een aanvankelijke af
schuw voor een door een schoolploeg
opgedreunde Lucifer die zich geleide
lijk in eenontzagvolle geestdrift om
zette voor het herlezen meesterwerk,
wel eens de ervaring van velen zou
kunnen worden, indien de nodige voor
waarden daartoe aanwezig zijn.
Mqchten deze losse beschouwingen,
in het bijzonder opgedragen aan al die
genen, die de opvoering van dit onver
getelijk monument van de literaire Ba
rok eens als een onverkwikkelijke fol
tering hebben ondergaan, er toe bij
dragen om bij enige lezers althans een
dergelijke ommekeer mogelijk te ma
ken.
DE KERN
Wanneer wij ons afvragen, waar het'
in «Lucifer» om gaat, dan wensen we
niet te weten te komen welke de uit
komst zal zijn van het gebeuren. Neen,
we kénnen het verhaal in zijn grote
trekken; we weten daarenboven dat
Vondel de bijbelse gegevens steeds ten
volle eerbiedigt en dat hij het ten tone
le gevoerde zelfs daar, waar hij blijk-;
baar aan weinig bijbelteksten gebon
den is, geen onverwachte wending zal
Als we dit stuk genieten willen, dan
moeten we ons ontdoen van de drang
naar een ongekend happy-end, van de
'begeerte naar een of andere deux ex
machina die ten gerieve van ons sen
satiebeluste nieuwsgierigheid telkens
weer nieuwe slotscènes mogelijk maakt
We moeten naar «Lucifer» gaan zoals
weleer de Grieken gingen naar de ver
tolking van hun grote tragedies. Reeds
lang vóór ze vertrokken kenden ze er
de inhoud van, maar dit hinderde hen
niet. Ze gingen er naartoe on> aan den
lijve te ondervinden hoe de kunstenaar
aan deze inhoud een volschone gestalte
had geschonken.
Ze wilden door het opgevoerde zelf
aangesproken, veroverd en gélöuterd
worden. De katarsis van de held in het
schouwspel moest zo uitgebeeld wor
den dat de katarsis van de toeschou
wer en als het ware natuurnoodzakelijk
uit voortvloeide.
Men moet naar Vondel s drama s
gaan, zoals men naar elke klassieke
kunst gaat: aandachtig voor de psycho
logische diepten die de klassieke kuns
tenaar in de verholenheden van de
menselijke ziel wist te onderkennen.
De dramatische spanningen die in
Vondels's "toneelwerk aantreft, zijn
vooral deze van de voelbaar gemaakte
psychologische verhoudingen. Er wordt
niet geschermutseld op de planken
maar er wordt een strijd gestreden in
de ziel der personnages, waarvan de
evojutie medeleefbaar woidt voorge
houden.
Alles evolueert rond een vaste kern:
de opstand van Lucifer en diens voor
nemen de hemelse bevelhebber te be
strijden.
Hij maakt aanvankelijk zichzelf
wijs., dat hij niet tegen God strijdt. Hij
neemt zidh alleen voor zijn plaats te
handhaven na God, plaats, die hij
sinds de afkondiging van Gods besluit
duidelijk bedreigd ziet door de men
senzoon. In de ondoorgrondelijke wil
van God, «het mensdom boven het
engelendom» in de mensenzoon te
verheffeo «a dextris Patris» ziet hij een
a.anslag op het eerste geboorterecht der
reien. Zijn mateloze hoogmoed
maakt hem doof voor de aansporingen
en vermaningen van Gabriel en hardt
in hein 't begeren zich aan t hoofd v.de
ontevredenen te stellen. Hij wordt in
zijn plannen bijgestaan door Belzebub,
de ODhitser uit wezensbehoefte, en
door Belial, de op onmiddellijk succes
beluste verleider. Hij zweert het al op
_1 te zetten. En in een toespraak tot de
Luciferisten. waarvan ook hij de indruk
ondergaat, verklaart hij de tyrannie
der hemelen te zullen keren in een vrij
en staat». De tussenkomst van Michael,
de vertegenwoordiger van Gods kracht
belet de ontevredenen een afvaardiging
te sturen naar God. De scheiding tus
sen de engelen is voltrokken. De strijd
zal in volle hevigheid losbarsten. Doch
slechts nadat Rafael, beroep doende
op zijn genegenheid voor Luc. nog po
gingen aangewend heeft om deze tot
inkeer te brengen. De overwinnini
van Gods veldheer en de belofte vai
de verlosser op de val van de mens
volgend, zetten de alles overwinnende
Majesteit van de Allerhoogste in een
scherp licht, dat fel contrasteerd met
de duisterheid- waarin Luc. en de on
trouwen in hun duivelwording gedom-
oeld worden. (VERVOLGT.)
GODFRIED CAMPHORST.
ECHO 'S
EEN MOOIE COLLECTIE....
WANDLUIZEN
Dat er niet alleen postzegels en luci
ferdoosjes verzameld worden, bewijst
wel onderstaand verhaaltje dat ons uit
Nürnberg bereikt.
Dhr. Seidenstücker wordt O" wel
eens «Dokter Wandluis» genoemd. Hoe
hij aan die bijnaam is gekomen Heel
eenvoudig dhr Seidenstücker gaat er
n.l. prat op dë mooiste verzameling
wandluizen te bezitten. Deze ietwat
zonderlinge collectie bestaat inderdaad
uit 52.000 verschillende soorten,, af
komstig uit alle werelddelen.
Volgens deze «specialist hebben al
leen de Europese wandluizen een on
aangename geur. Er zijn er nochtans
die ruiken als viooltjes, aldus tenminste
onze originele verzamelaar.
BRITSE HONDEN LEIDEN
HEREN LE VEN
Zoals bij ons moeten ook in Enge
land de huisdieren bij de fiscus aange
geven worden.Zulks laat tde na te
gaan hoeveel honden en katten er zoal
in het Britse Koninkrijk rondlopen. De
honden zouden zowat 3,5 millioen een
heden sterk zijn, terwijl dit cijfer bij de
katten tot nagenoeg 8 millioen oploopt.
De Engelse pers is van oordeel dat
die huisdieren te veel verwend wor
den. Vroeger -aldus de Engelse pers-
lui verdienden de honden tenminste
hun kost met karren te trekken of
werd hun de bewaking der huizen
overgelaten. Thans echter worden zij
vertroeteld zonder 'ook maar enige
dienst te bewijzen aan de maatschap
pij. En er is meer'! De Britse pers heeft
er de aandacht op gevestigd dat die
dieren jaarlijks voor meer dan 30 mil
lioen pond sterling aan voedsel ver
bruiken.
En dat in een land waar fle rantsoe
nering nog nie.t, zo bijster lang achter
als een zedelijke plicht, de mode tc
volgen, en mijnheer daarentegen ziet
er een nutteloze supplementaire last op
het huishoudelijk budget in.
I Aan dit alles zal over afzienbare tijd
paal en perk gesteld worden. Parijse
haarkapper? hebben inderdaad beves
tigd dat een tijd zal komen dat alle
vrouwen kaal zuljen zijn, daar aldus
de Franse coiffeurs de dames» het
huidige voedsel van de moderne mens
zo slecht is. dat er geen enkel haar te
gen bestand is, en zeker geen vrouwen
haar 1
Laten we de lezeressen echter dade
lijk gerust stellen die lijd ligt pas in
het jaar 2.154
Verandert u ondertussen nog maar
eens uw kapsel Me\rou\v...
OQO
AANWERVING VAN
LEERLING-PILOTEN
De huidje aanwerving van leerling-
piloten i? vooral bestemd voor de Bel
gische jongelui, ongehuwd, 17 tot 24
jaar oud, in goede gezondheid verke
rend en behorend tot volgende catego
rieën
IGediplomeerden of houders
van een studiegetuigschrift van hogere
middelbare studiën, van technische A2
of gelijkwaardige studiën. Deze kandi
daten zijn ontslagen van de theoreti
sche testen, maar dienen de medische- '/co mg
en lichamelijke testen af te leggen.
II. Houders van een studiegetuig
schrift van lagere middelbare studiën.
Deze kandidaten dienen benevens de
medische- en lichamelijke testen een
theoretische test af te leggen over de
leerstof van de middelbare studiën van
ide lagere graad.
I De inschrijvingsdossiers dienen drin-
jsend gezonden te worden aan volgend
1 adres Dienst voor Aanwerving en Se- j
lectie VGN/2 Geruzeikazerne
DE STAND
DER WERKLOOSHEID
k van 3 tot 9 Octo-
per dag gemiddeld
liidens de w<
ber werden er
120.270 volledig werklozen (70.261
mannen en 50.009 vrouwen) gecon
troleerd d.i. een vermindering met
2.256 tegenover de vorige week.
Die vermindering vloeit voorname
lijk voort enerzijds uit een nieuwe toe
neming van het aantal door de open
bare besturen tewerkgestelde werklo
zen en anderzijds uit een met het sei
zoen in verband staande stijging van
de bedrijvigheid in de landbouw (cam
pagne van het bietenrooien).
Verder werden er tijdens dezelfde
week per dag gemiddeld 38.649 ge
deeltelijk en toevallig werklozen (25
duizend 750 mannen en 12.899 vrou
wen) gecontroleerd d.i. een a
dering met 1414 tegenover de
week.
De vermeerdering is grotendeels te
wijten aan werkonderbrekingen in
sommige bedrijven waar buiten ge-,
werkt wo-;dt. als gevolg van ongunstige
weersomstandigheden (overvloedige
regepi)
In de sector miinen werd een werk
onderbreking van twee dagen opgete
kend in een Kempische kolenmijn (on
geveer 6000 arbeiders waren hierbij"
betrokken)
Tijdens de beschouwde week werden
totaal per dag gemiddeld
verkiezen (96.01 1 mannen,
en 62.908 vrouwen) gecontroleerd.
oOo
WETENSCHAPPELIJKE
PRIJSVRAGEN
VIJF DODELIJKE
ONGEVALLEN INGEVOLGE
DRONKENSCHAP
ln de week van 1 1 Oktober. 0 u. tot
>1 7 Oktober 24 u.. hebben zich buiten
de grote agglomeraties van het land
>195 verkeersongevallen voorgedaan.
Veertien personen kwamen om het
leven, 67 weiden ernstig en 143 licht
gewond.
Tijdens het weekeind kwamen bij
67 ongevallen 5 personen om het leven
23 werden zwaar.cn 53 licht gewond.
Onder de ongevallen met dodelijke
afloop was er een te wijten aan de on-
DE RING.
ENE EPISODE UIT DEN
VROLGEREN TIJD
J A C O B.
3de Vervoig.
Terwijl nu de mannen zich in een le
vendig gesprek verdiepten, hernieuwde
Wauter, de jongste zooii des presidents,
de jongeling, die zijn vader op den
heuvel bij het slagveld vergezeld had.
de kennis met Mathilde. Vóór hare
aankomst had hij de aanwezige gas
ten reeds veel van het bevallige meisje
gezegd, en wel met zoveel geestdrift,
dat de nieuwsgierigheid op het hoogste
gespannen was, en velen geneigd wa
ren, de vreemde dame een weinig
streng te beoordelen. Doch toen z::,
zonder enige inbeelding en toch zo
schoon, zo bescheiden en toch zo vrij
moedig. in het gezelschap verscheen,
en in het daarop gevolgd onderhoud
ene zeldzame bekoorlijkheid en weten
schappelijke vorming ontwikkelde,
was er niemand, die zich niet ingeno
men met haar toonde; en Wouter Von
Kletze ontving van alle zijden de betui
ging. dat hij geenszins overdreven
had.
De gemalin van den generaal, die
gene kinderen had, omhelsde het meis
je, bij het afscheidnemen. recht harte
lijk, met de woorden.
Mijn echtgenoot heeft uw vader
uitgekozen, om in hem een vertrouwde
te vinden, en, zo ik mij niet bedrieg,
vind ik in u ene dochter, wier moeder
jk met vreugde zijn zou.
Kohier gevoelde zich. in zijn nieuwe
positie, weldra gelukkig. Hij werd de
voorzichtigheid van een voetganger,
een aan de onvoorzichtigheid van an
dere weggebruikers, vijf aan dronken
schap. één aan veronachtzaming van de
voorrangsregelen, één waar het slacht-
offei naliet rechts te rijden en één aan
het slippen.
De indeling van de ongevallen per
provincie is als volgt
Brabant 31; Wedt-Vlaanderen ,13;
Oost laanderen 24; Antwerpen 17
Limburg 20; Luik 18; Luxemburg 15;
Herjegouwen 30 en Namen 27.
Bij 79 van de 195 verkeersongeval
len was de stoffelijke schade vrij groot.
Dat de schoonheidskoninginnen meer
en meer de aandacht opeisen, zelfs van
de hogere instanties, .blijkt wel uit hel
sterk verhaaltje dat ons in tegen-
'stelling met de lqgicp misschien niet
1 uit Amerika maar uit Zweden bereikt.
De Zweedse,koning werd er inder
daad zeer onlangs on.tlro.ond door de
locale' schoonheidskoningin Greta Hoff-
strom. Althans. Voor wat de beeltenis
op de bankbiljetten betreft.
Inderdaad wer^l toesloten nieuwe bil
ietten Vétn i .Qw_ir"Krönen in circulatie
te brengen met daarop de beeltenis
van die .25-jarige ..schoonheid.
Korot daarbij nog om de ironie
kracht te geven dat die biljetten
voorzien zijn van 't opschrift «SVEA»
het symbool der Zweedse moeders.
Hopen we nu maar dat dit voorbeeld
niet aanstekelijk werkt, anders beleven
we het wellicht nog dat op onze bank
briefjes eerstdaags het snuitje prijkt
vas een Marilyn Monroe of andere Ja
ne Russel's
VOOR U MEVROUW...
Hoe dikwijls zou het kapsel van
moeder-de-vrouw'. al niet de oorzaak
zijn geweest van menig huiselijk kib
belpartij tfe. Mevrouw beschouwt het
De laad van beheer van de L'nion
Minière du Haut-Katanga» heeft be
sloten ter gelegenheid van het 50-jarig
r i i i~i I bestaan van de maatschappij, dat in
Lieneraal Jacquesiaan fc.tterbeeu.L/e- ,n-, j d i
i i.i i. i..,I Ivj6 zal worden gevierd, voor de Bel
gische zoekers drie wetenschappelijke
prijzen beschikbaar te stellen als belo-
erken. die
betrekking hebben op
1. De metaalnijverheid of de indus-
toepassingen van zekere metalen:
qjllen volgende stukken behelzen
.MISS ZWEDEN 1.000 KRONEÏN 1 Een formulier voor deelneming aan
de examens. 2) Een
goed gedrag en, zeden.
treksel van de militie
bestuur). Een kopij of
pij van de behajlde stud
^;WJ-js V a.n ning voor oorspronkelijke
3) Len uit-
(Gemeente
een fotoko-
gétuigschrif-
Bijgevoegde inlichtingen
lichtingsdienst Luchtmacht -
lyplein. BRUSSEL..
Voor-
- Dail-
WINYERDIENST BIJ DE
SABENA
De Sabena meldt dat Zondag 31
October 1954 de Winterdienstregeling
zal van kracht worden.
Op de lijn Belgie Kongo zal hel aan
tal vluchten per week van 1 3 op 10
worden teruggebracht. De verminde
ring in aantal zal echter Vergoed wor-
den door een verbetering van de ver
bindingen met Stanleystad en Eliza-
'bethstad. en door de ingebruikneming
koper, kobalt, zink, uraan, radic
kadmium en germanium.
2 Op de kernwetenschappen en hun
industriële toepassingen.
3. De tropische geneeskunde.
Ieder van deze prijzen bedraagt
250.000 fr.
oOo—
LENING tot WEDEROPBOUW
EERSTE SCHIJF
Bij de 358e trekking van de Weder-
opbouwlening (eersfe schijf) is een lot
van I millioen frank te beurt gevallen
aan Reeks -281 5 Nr. 362.
DERDE SCHIJF.
Bii de 233ste trekking van de lening'
voor wederopbouw, 3de schijf, is een
dat net van toestellen met toeristeh- lot van I millioeon gevallen op de obli-
en luxeklasse en van reizigers- en goe-gahe nr. 820 van de reeks 7.713 en een.
derenvliegtuigen. j lot van 250.000 fr. op de obligatie nr.
Hieruit voigt dat er per week zes 503 van de reeks 8 640.
/luchien zullen zijn tussen Brussel en j £)c. overige obligaties van deze reek-
onafscheidelijke metgezel des brave
geneyaal, zoals Mathilcie de lievelinge
ziiner gade; en de akelige beelden van
het verleden trokken zich. hoe langer
hoe meer. in ene diepe donkerheid te-
Het kasteel van den generaal lag
op een uur afstand van de stad, waarin
de Landsregering haar zetel had. De
geliefde en goede president bezocht
dus dikwerf zijn vriend; en dewijl Koh
ier doorgaans in het gezelschap was,
werd hij met dezen meer' en meer ver
trouwd.
Wouter, die sedert hij uit den strijd
'was teruggekeerd, bij zijn vader werk
zaam was, vergezelde hem gewoon
lijk. en bracht alsdan menig genotrijk
uurtje in het gezelschap van Mathilde
door.
Deze ontkiemende liefde kon aan
de aandacht van de president niet ont
gaan; hii wilde ze echter niet tegen
gaan. Hij beminde deze zoon meer dan
de andere; en daar het ongemak in den
rechterschouder, tengevolge zijner be-
komen wonde, van een duurzamen
aard was, was zijn enige wens, clat
IWouter ene tedere vrouwelijke verzor
ging te beurt viel.
Hij gegreep dus te recht, dat zijn
zoon ene gade nodig had. die hij niet
j alleen hartelijk beminde, maar die voor
zuivere wederliefde vatbaar was. De
echtgenoten zijner oudere zonen, hoe
wel van ene aanzienlijke geboorte en
opvoeding, bleven het vaderhart steeds
vreemd, terwijl hij meer dan eens be
merkte, hoe Mathilde haar vader als
het ware op de handen droeg, hoe zij,
uil liefde tot den ouden man. bij elke
voorkomende gelegenheid, alles voor
hem opofferde; en wanneer hij dan dit
meisje, zo mild dopr de natuur begif-j
i Leopoldstad,
Stanleystad.
afre
naar gen zijn terugbetaalbaar met duizend
frank.
tigd, zonder daarop evenwel de minste
aanspraak te maken., voor zich zag, dan
kon hij de wens niet onderdrukken, dat
zij zijne dochter mocht worden.
Ook de maagd kon het zich niet ver
helen, dat de iong"eling haar dierbaar
was; doch, hoe meer hij haar zijne
liefdo toonde, in de duizenderlei om
standigheden des. levens, hoe minder
zij van hare zijde blijken van toenade
ring gaf.
Dus stonden zaken, toen ene nood
lottige gebeurtenis opnieuw tussen bei
den trad, en allé geluk voor altijd
scheen te zullen verstoren.
'VI;
ENE NIEUWE BEPROEVING.
Kohier was reeds sedert een jaar als
rentmeester werkzaam, toen de kolo
nel baron Von Weyl^ den generaal, die
zijn oom was, voor enige dagen kwam
bezoeken. Hij was de eni<j«: die de
rentmeester zijn betrekking misgunde,
omdat hij haar eén zijner aanverwanten
gaarne had zien tóegewezen. Daarbij
was het iemand van bemoeizieken aard
waarom hij zelfs ;door zijne kameraden
zo min mogelijk werd .igezocht.
De oom moest' dan ook al dadelijk
de opmerking van hem vernemen, hoe
het mogelijk "was, zulk ene gewichtige
betrekking toe te vertrouwen aan ie
mand, die niet in staat was, zich van
luik ene zware verdenking te zuiveren.
Maar het antwoord van den generaal
sneed hem elke verdere zinspeling, op
den vroegcren toestand van zijn be-
schermling af. Dit had echter ten ge
volge. dat zijn wrok „tegen Kohier ver
meerderde.^
De kamer, die nien hem had inge-
ruimi. was in de nabijheid -van de ver
trekken van Mathilde en haar vader,
zodat hij 'l meisje 's avonds nog yoor
het klavier hoorde zingen; en daar zij
'hem zeer lieftallig toescheen, dreef de
nieuwsgierigheid hem, toen Mathilde
's morgens vroeg hare bloemen in den
tuin beschouwde, hare kamer eens op
te nemen. Hij vond niets dan orde en
zindelijkheid; alles was zorgvuldig op
geruimd; dóch in haar schrijflessenaar
stak de sleutel. Nu durfde hij zjch
misschien ook wel verstouten, die te
openen Elij deed het werkelijk, en
zag ene lade vol brieven... Misschien
brieven van een bemnide maar zij
waren alien van haren te vroeg öntsla-
pen broeder Joseph.
In den lessenaar viel hem ook nog
een kistje in 't oog, en dat moest nu al
'mede aan een onderzoek onderworpen
worden. Docfj men verbeelde zich zij
ne ontzetting: daarin lag een prachtige
jring^ met fonkelenden steen, waarop
drie letters en. bij nadere beschou-
|wing, juist de voorletters van den naam
ides vermoorden ingegrift waren.
Nu was dan toch zijn mistrouwen
gerechtvaardigd; hier lag de ring, wel
ke tot nog toe ontbrak om den. waren
'schuldige te vinden, en Kohier ver-
scheen voor hem als een broedermoor-
der. en zijne dochter als....
Vol helse vreugde sloop de kolonel
uit het vertrek, verliet, onder voorge
ven van noodzakelijheid. het kasteel,
'en deed, op ene gans niet verzachten
de wijze, aangifte aan het gerecht.
1 De president was niet weinig getrof
fen. tegen zulk eèn man weder dezelf
de aanklacht van vroeger te zien in
brengen; een man. die zo geheel zijn
[verhouwen bezat, tc moeten rechten
maar hoezeer de aanklager hem niet
geloofwaardig genoeg toescheen, er
moest toch noodwendig iets gebeuren,
om de zaak tot klaarheid te brengen,
Er werd derhalve aan de rechter
commissaris Bolhaus, een streng rech
terlijk, maar tevens hoogst omzichtig
man, last gegeven, zich naar het kas
teel des generaals te begeven, met be
vel, zo verschonend mogelijk te werk
te gaan. ofschoon, ingeval de bewuste
ring werkelijk gevonden werd, de
rentmeester Kohier, met zjine dochter
MatHHdo, dadelijk in hechtenis te doen
nemen.
Nog dienzelfden morgen vertrok de
rechter-commissaris naar het kasteel,
en trad onverwachts de vertrekken van
den rentmeester binnen.
Kohier scheen volkomen gerust, toen
de afgezondene zijn last kenbaar
maakte, en wilde zijne dochter laten
roepen, die zich in hare kamer bezig
hield, maar dit voorkwam de commis
saris, die zelf naar het aangeduide ver
trek ging.
Mathilde verschrikte niet weinig, den
I vreemden man bij baar te zien binnen
treden, doch werd zichtbaar nog meer
ontsteld, toen deze. op een vriendelij
ken, maar tevens ernstigen toon, de
j opening van haar lessenaar verlangde,
j dewijl hem van Irogerhand opgedragen
'was, de inhoud van zeker kiste, dat zich
daarin bevinden moest, te onderzoe
ken.
j Sidderend en vuurood ontsloot zij
de lessenaar. Daar stond- op den ach
tergrond het geheimzinnige kistje,
waarin een étui. en daarin de be
doelde ring. met een steen, en op de
inkasting van dien steen als men de
letters W. E. K.
Mijn God riep de rechter-com
missaris, zo zijt gij dan werkelijk aan
den broedermoord medeplichtig
'T VERVOLGT.
