Verklaring van de Belgische Bisschoppen „d ik,
betreffende de Wetsontwerpen
over het Onderwijs
Brief aan de Ministers vanwege de
Belgische Bisschoppen d.d. 14-8-1954
1 z: -eUnde" t- T°2vrcdt-w,iim r1-iTk h£.
EN OMSTREKEN.
BURELENKerkstraat 9, Aalst -
Verschijnt d§ Donderdag en Zondag van iedere week.
Telef.nr. 24.114 P.C. nr. 881.72 - 12 Jaarg. 1,25 fr. !t Nr. Zondag 13 Februari 1S55
Nummer 13
De Redering Heeft zoeven bij het bu-woordelijke leiders de
voorwaarden, waarvoor de ou
ders zijh zien gesteld bij de keuze van
een school, zijn niets minder dan een
zwar.e zedelijke dwang. Het zou d«n
in vele inrichtingen riet zal kunnei
geven worden.
De door ons geformuleerde opmcr-
orvl- j i? li kingen zi ii met de enige die bij het be-
ook vanwege de Kegenng ongehoord
7Ür> rl;ö i:sproken wetsontwerp moeten gemaakt
zijn. die door niets te rechtvaardigen
diocesane Bis- orselijkheid onder burgers van eenzelf-
vijarvdelijk
erstaan njet
ook op al onze landgenoten die de
vrijheid, de geli:kheid en de rechtvaar
digheid liefhebben, dat zij op een on
dubbelzinnige wjjze zouden tonen dat
zij vast besloten zijn de schoolvrede tc
handhaven. Hetgeen wij eisen zijn geen
voorrechten, maar gelijke rechten voor
alle burgers.
Tot hen zeggen wij Hebben
bewond.
nationale eendracht,
vingen van de Duili
wij
de
bo
orden. Maar zij volstaan ruim om aan
/eel der Wetgevende Kamer een wets- schoppen of de oversten van belangrij- 'and weerom in het leven te roepen ^fers°^e da^cen^uitin'^van '1~'etS
ontwerp neergelegd betreffende het ke kloostergemeenschappen, wier uit- mel de duidelijke bedoeling leerlingen keid en van misprijzen ten
Middelbaar, Normaal en Technisch erste bezorgdheid voor een degelijke uit de vrije onderwijsinrichtingen weg .;;j \y Lik-
Onderwijs, en laat weten dat binnen-'vorming van de jeugd en wier gehecht- tc halen en ze r-aur du Rijksinstellingen ZZ"f Va" "atK
kort soortgelijk w.~p bc- held aan welzijn van land IXSSXtX jT'ciXX X, S"SEXTT En hebban de
treffende het Lager Owwrwij. en nog g.en mem. d» te goeder trouw kan, hel NORMAAL- EN TECHNISCH nog niet gekend is, doch. als de inhoud „„d.rwil»ml,llin. .n dan niet op tea
op de ver- twttfel trekken. ONDERWIJS ontvangen stnds vele j. erv.n wat men kan voorzien, dan heldhaftige hun plicht gedaan
I ln het wetsontwerp nu. waarvan ren de geestelijke Ier; ars hun volledige zullen zii de diepbetreurenswaardige Moeten wij beroep doen op de naze-
sprake is. wordt dat indrukwekkend wedde even goed als de leken. Wordt indruk van dit eerste ontwerp bevesti- Ja,.k(-„,g K,i.'„ |_-rlino-„
geheel van onderwijsinrichtingen met de wedde der geestllijken herleid tot gen en veeleer nog versterken. vader_
aangebroken om openlijk de stellingna- minachting en wantrouwen behandeld, de helft, zoals het wetsontwerp voor De schoolpolitiek van de Regering. ]anr| Moeten "wij ei ian herinneren
me van de Katholieke Kerk te doen vernederd en ten b°°gste nog geduld, ziet, dan zullen die inrichtingen voor de zoals zij nu in haar wetsvoorstellen tot dn, oCwei«erd hebben de klassieke
kennen tégenover de schoolpolitiek die Zij mogen geen aanspraak maken op grootste geldelijke moeilijkheden ko- uiting komt. is een politiek die gericht handboeken té verwijderen tl
door de Regering wordt gevolgd en die de benaming van nationale scholen, wat men te staan, en het valt te vrezen dat is tegen het katholiek onderwijs cn te cj,. srna;,k
zinnens is door de wetgever te doen be- zij nochtans even goed zijn als de verschillende van die instellingen vens een poging om in ons land het ten
krachtigen. .Rijksscholen; zij mogen zelfs niet wor- zo in het Normaal- al§ in het Technisch neutraal laiciserend onderwijs te d>
Wij hebben, op 14 Augustus 1954. den aangeduid als erkende inrichtin- Orderwijs zullen moeten sluiten.Zou zegevieren.
i derde met betrekkin:
lenging van de leerplicht zullen wor
den neergelegd.
Wij oordelen, dat het ogenblik is
ie niet m
len bij de bezetter Moe-
in herinnering brengen dat de
ocn leiders dier instellingen hardnekkig
eerstaan hebben aan het bevel van de
een gemeenschappelijk schrijven ge-j gen» gf als - erkende afdelingen be- dit soms een van de beoogde middelen Die politiek is een niet te lochenenbezetter om de lijsten te bezorgen v«..
richt aan de Heer Eerste Minister en namingen .die voortaan streng voorbe zijn om te komen tgt de «rationalisatie» aanslag op de gewetensvrijheid van de j1un |eer]jnffen die werden opgeroepen
aan de Heer Minister van Openbaar houden worden aan de scholen tot van het vrij onderwijs, wparvan in het burgers. I tot dwangarbeid in Duitsland Weigi -
Onderwijs. Wij hebben daarin uiting stand gebracht door provinciën, ge- wetsontwerp sprake is i Zij is een bedekt, maar wc.-loverwo-r;nR dje de Rector van de Katholieke
zegeven aan onze ongerustheid en te- j meenten of verenigingen van openbare Die vermindering der toelagen van s^n manoeuvre onv langs de school Universiteit van Leuven en meerden*
vens protest aangetekend tegen de aan- machten. Staatswege is des te ernstiger, daar het om. de invloed van de katholieke gods-Directeurs van de Colléges en de vrije
2ekondigde administratieve maatrege Zij worden «gesubsidieerde bijzon- wetsor-iwerp tevens aan de provinciën dienst op onze bevolking tegen te wer- onderwijsinstellingen in do Dt
len en wetsontwerpen. Op 27 Augustus dere inrichtingen of gesubsidieerde en aan de gemeenten wil verbieden, op ken. 'vangenissen heeft gebracht
daaropvolgend, hebben de Heer Eerstebijzondere afdelingen»,en worden, zegt welke wijze dan ook. de bijzondere in- De Belgische Bisschoppen, al gevol-
Minister en de Heer Minister van.Open- Jmen. «tot stand gebracht door private stellingen voor Middelbaar, Normaal' machtigden van de Katholieke Kerk en 19 het d'?n n,et ongehoord dat. p:
litse ge
recht.
I Indiërs dii
i l j" nI i i kizerwiize door de wetgever zouden
nderwijs, en hun moedwilli-| Onder meer andere tekenen d,e w„- worden bekrachtigd, dan zullen wij die
,ge onwetendheid ten overstaan van ze op een door niets gerechtvaardigd
iin inrichting en van zijn leiders.
II.
De Regering heeft o-ns de verzeke-
•egeven dat zij er niet aan dacht
onderwijs «de middelen te ont-
wetten aanzien als dwangmaatregelen
baar Onderwijs ons daarop geantwoord j personen I Technisch Onderwijs te erkennen of te als herders van Christus' kudde, kun llcn |aar.na dlf even verheffende als
dat onze brief ter kennis van dc Rege-| Wij tekenen protest aan tegen het subsidiëren. ne" die aanslag op de vrijheid en hetsmartelijke gebeurtenissen, een Belgi-
ring was gebracht. Zij verklaarden willekeurig onderscheid dat aldué wordtGedreven door een anti-katholiek rech< n>Rt dulden zonder daarbij kracht ^hc 1j?*er,n5 »ch gaat vergrijpen aan
daarbij wat volgt gemaakt tussen onderwijsinstellingen fanatisme, ontneemt men dus aan de dad'g protest aan te tekenen. Die viij- diezelfde o^lenv,;sinstel.ingen de uit-
«De Regering wil getuigenis afleg- die tenslotte hetzelfde programma vol- provinciën en aan de gemeenten een ^eid en dat recht worden aan alle bur er i| *e s.en .czit en e^
gen van haar gevoelens van eerbiedgen. op hetzelfde studiepeil staan en traditioneel voorrecht inzake onderwijs ~ers gewaarborgd niet enkel door de pe2Rn mis en en erzc r tj in e
voor de gewetensvrijheid en zij denkt1 dezelfde s^tuigschriften afleveren want vanaf het begin van onze onaf- Belgische Grondwet. maar evenzeer
er riet aan de vrije ontwikkeling van I klagen bij de opstellers var. hethankelijkheid hebben er immers gc- do^r "et natuurrecht cn het Goddelijk
de godsdienstige instellingen in ons land wetsoimverp de minachting aan waar-patroneerde Colleges bestaai.
te hinderen Vastbesloten een politiekzij blijk geven-tegenover het vrij III. - r' wct.sonlwerPRn ongeluk
van volledige ontplooiing van het i katholiek i
operibaar onderwijs voort te zetten, zc
heeft de Regering geenszins het inzicht
de oorlog te verklaren aan 't vrij on
derwijs, noch het de middelen te ont
zeggen om zijn normale opdracht tc
volbrengen.» Zij voegden daaraan toe: i
«Derhalve is de Regering bereid, met het vri,
de geestelijke overheid aiie vraagstuk-joggen' om zijn normale opdracht te1 kc^ÏÏëLafëén dveDde' 'v65fwëhrde:
ken te onderzoeken die het voorwerp volbrengenHet gaat hier over de van de subsidiëring, maar ook over het
- peil van de studiën
Er zal een controle worden ingesteld
over de schoolboeken en. leermiddelen,
om te zien of er geen rechtstreekse of
onrechtstreekse aanvallen in voorko
men tegen de grondwet of de wc'.ge
niet als rechtvaardige
en onverdiend wantrouwen tegenover ZOnder mee
de vrije onderwijsinstellingen en hun Wetten.
bestuurders, vermelden wij de volgen-j Wij'doen dnn ook een dringend be-
roep op de Regering opdat zij haar
wantrouwen wat cf **wt de studiën; noodlottige beslissingen zou herroepen,
k-en ver8tei;kt y.f «- richt zal wa ^7jj 'Jog: eea i^e(Oi;p. niet allecg,
op de katholieken van dit land, maar
mng
van haar bezorgdheid uitmaken en die kwestie van de toelage.!.
naar de opvatting van de Regering; Wij hebben aan de Rcg.
ontroering schijnen te hebben op- klaard dat wij er ons niet tegen verzet-
gewekt die niet gerechtvaardigd is. «ten. dat die toelagen onder vorm van
Daar wij wensten de schoolvrede tcwedden rechtstreeks aan het onderwij-
handhaven en elk conflict te vermijden zend personeel worden uitbetaald, op
zijn- wij ingegaan op 't verzoek van de voorwaarde dal die wedden voldoen-
Regering. en wij hebben haar laten wc-, de zijn en dat daarbij een toelage
ten welke de strikt vereiste minimum- j wordt voorzien voor de kosten van ad-
voorwaarden zijn om de leefbaarheid ministratie en onderhoud der instcllin-
te waarborgen van onze vrije onder-'gen.
wijsinrichtingen, in 't bijznnder v«n on-Qp jj, von vitM, u, ft
ze inrichtingen voor Middelbaar On- hc, weKo,mTOrp vo]strekt gecn vo|.
d"™ls- 1 doening.
Wij moeten r.u vaststellen dat het ln het MIDDELBAAR ONDER-
neergelegde wetsontwerp niet in het \VI IS wordt als toelage voorzien de
minst rékening houdt met onze zeer volledige wedde van. het lekenperso-
rechttmatige voorstellen. Integendeel, neel, volgens hun diploma van licen-
het wijzigt grondig de traditionele toe- tiaat of van regent; voor het
stand van het onderwijs in ons lamdj personeel wordt de wedde met de helft
en zulks tot groot nadeel van het vrii verminderd, zo d.
katholiek onderwijs. i de voor de uitoefening van hun ambt
vereiste bekwaamheidsbewijzen bezit-
jten; zo zij die niet bezitten, wordt hun.'"
In strijd met de geruststellingen die wedde vastgesteld op de helft van het
land een. dodelijke tweedracht zaait
Gegeven op 9 Februari 1955.
t J. E. Kard. VAN ROEY.
Aartsbisschop van Mechelen.
t Louis Jozef KERKHOFS,
Bigschop van Luik.
t Andrë Marie CHARGE,
Bisschop van Namen.
t Justinus CALEWAERT,
Bisschop van Gent.
t Charles-Marie HIMMER,
Bisschop van Doornik
t Aemilius Josephus DE SMEDT,
Bisschop van Brugge.
Wantrouwen wat betreft de
In de honrologaticjury der getuig
schriften van het middelbaar onderwijs,
Mijnheer de Eerste Minister,
Mijnheer dc Minister van
Openbaar Onderwijs,
De Belgische Bisschoppen.
leerbiedigd en zelfs geleidelijk verbe-
j terd zowel wat het vrij als wat het
Staatsonderwijs betreft Voor ieder
hun weldenkende burger is het duidelijk
aarlijkse bijeenkomst vergaderd, na dat deze vredespolitiek, die gesteund
zullen de leden slechts voor drie tien-, kennis genomen te hebben van de offi- is op de erkenning in feite en in rechte
den behoren tot het bijzonder onder-ciele verklaringen door de nieuwe Re-j van de beide schoolstelsels in ons land.
wijs en voor zeven tienden tot het
Rijksonderwijs of tot de «erkende» in
stellingen.
Om te mogen onderwijzen aan een
Staatsinrichting of aan een «erkende»
of aan een «gesubsidieerde private» in-
S^Stk lf richting, moet 'n leerling van 'n priva-
l i lu i te normaalschool of van een technische
belanghebbenden normaa|school slagen in een examen, af-
een jury. die niet enkel zal
g afgelegd en van haar eerste op een eis is van het hoger goed der na
treden in zake onderwijs, zien zich ge- j tie. evenzeer als van het belang der fa-
noodzaakt L hun stelling desaangaan milies.
dc mede tc delen. I I, dit opzicht i« het wetsontwerp.
- Wanneer wil op het seb.ed van de trekkende ,ot vnn
scholen du.dei.tt s ell.ns nemen, dan mc„adc bctekeoisvol.H,er-
treden W,J met bm.ee, de perken van bUjk, duide|iik d, Dep„rltn„,„
mbt. maar komen |vo„ Op,,,!,,,, Or.denvijs, in -laat, van
de verstandhogding en de gezonde
wedijver te bevorderen, zelfs geen
ons bisschoppelijk
wij integendeel een zware verplichting
van de godsdienstige zielzorg na. I
Wij vertegenwoordigen immers het
:ezag van de Katholieke Kerk,
I vereiste bekwaamheidsbewijzen bezit- ^oor - 1 Wij vertegenwooraigen immers nei i - ini,m -
1 J:- - - worden voorgezeten aoor eer afgevaar-1 vaR de Kalilolieke Kerk> die. T*1™ houd*n mct ^et begaan en
ent van het d,"de VBn de ^iSteT van krachlens de wil van haar Goddelijke jf® waarde v-an het vn, onderw,,, en
ons vanwege dc Regering werden gege- MINIMUM der wedde van regent.Geen i Onderwijs. zoa 8 totnogtoe et ge\a Stidhter, het recht en de plicht riecft I .Cr °P genc 1 19
iets'enkele ander. ,oela8e word, verleend Th',» i.Tdt v'a'n "rv drasen voor de ople.dimt van d" «hakelcn.
yr» i i k j mengesteld voor de e u de kinderen en van de jeugd, minstens Zijn vijandigheid komt nog meer tot
f kraeid te WC" door de Suat 'nger,cht of erkend, evenzeer als dc Staat. Nooit zal zij dit "iting m de prioriteit practisch dc
i Cen er^*e'1 *e su 1 tering aan onderwijs. recht prijsgeven of aan deze zending exclusiviteit die bij de benoemingen
geest van kwaadwilligheid en van wan- onderwfjsinrichtin«en ^r' j™' fre W antrouwen ook met betrekking op'verzaken toegekend wordt aan dc gediplomeei-
trouwen tegenover de katholieke on- „-'rn ^l,1 e'i ftri 1 disciplinaire gevallen j Tever.s zijn wij de vertegenwoordigden van de Staatsnormaalscholen en
derwijsinstellingen, die men wil hinde i 1 C ,U n n'j °m in eveo le Oprichting bii het .Vlinisterie van j»ers en de woordvoerders van alle ou van de Staatsuniversiteiten,
blijven, en het volledig cn rechtstreeks Openbaar Onderlijs van een geschil- ders van katholieke godsdienst, die'de vrije Universiteit van Brussel
l I lenraad voor het personeel van het «ge;evenzeer als alle burgers, het or.aan- j toe:vpvoegd.
ven, is dit wetsontwerp in feite
anders dan een middel om het vrij on
derwijs te bestrijden. Enerzijds is het
klaarblijkelijk ingegeven door
iii vereiste minimum biedt om
„wusmetellmsen, d,e men wil lumk-1 b|iiven. en hc, vol|e,
ren en lnmle88en. en «nderz„cls bit,kt „,tbe.ale„ d„ wedd, ,a„ de
er uit, de uitgesjjroken bedoeurg niet i i
i raars zaï ook
enkel de «ontploounjjii, maar een on
aanvaardbare overheersing te verzeke
ren van het neutraal, laiciserend onder
wordt
Er bestaat geen enkele
h iciitniiu "V evemccr aia mie uuigcts, liet uiman- i
or nen met van het suj>3idieerd bijzonder onderwijs», raad vechtl>aar recht genieten aan hun kin wettige BTojid voor dit tergend ondei
ais de instelling zeil* waarvan slechts cen derde der leden 'dereo een opvoeding te geven of te'scheid en deze onrechtvaardige bevoor
s 111 tot het personeel van dat bijzonder docn geven, die strookt met hun ge wc -1 deliging. vermits de
1 het recht op
onderwijs zal behoren. Iters, met inbegnp
van Openbaar £el, dergelijke schikking- is uiterst christelijke scholen,
graag op terug, dat bedenkelijk, want zij onderwerp aanj |n r.^am van de Katholieke Kerk en
het oordeel en de beslissing van. een jn naam van de Katholieke bevolking
officiële raad. ge.vallen van disciplinai Van het land, richten wij dan dit schrij-
aard die onder de bevoegdheid der ven tot U
minste nut zij
gedwongen wordt haar deuren t
ten.
I De Heer Minister van Openbaar
ledereen kent het belang en de waar- Onderwijs komt er
de van onze Colleges, onze Lycea, on-'de vrije onderwijsinrichtingen ook over
ze Normaalscholen en onze Technischeandere inkomsten beschikken. Wij moe-
Scholen. ledereen weet welke voorna-ten hem er ip wijzen dat hij zich ver
ri:f tcnzi' do<j)r L anderj ""komsten oCe»teliike overheden vallen. Wij zou-j De bestuursmaatregelen en de wets-
twisiharé dienstén 7 A e ri °n ver9taal ^Rn verplichte bijdrage vanwe- den nooit de gevallen van disciplinaire ontwerpen die in het vooruitzicht wor-
i? A iKC ?ud?",T Scrl,n?r °"de' vorm aard. die zich „beurliik zouden voor- den ttesteld. hebben cm ten zeentte ge-
aren hebben bewezen. Zij v%orden ge-van schoolgeld. Dergelijke maatregel doen in onze katholieke instellingen, schokt. omdat zij onloochenbaar ge
an on-1 echter zou opnieuw de onreentvaardige aan die gejchiller.raad kunnen voorleg- richt zijn tegen de katholieke instellin-
itand in het leven gen. indien hij wordt opgericht. gen en blijkbaar ingegeven door een
de. vorige RegeringTen slotte komen er in het wetsont- tegenover de katholieke godsdienst
tradities; wat overigens ten overvloedejuist heeJL_willen verhelpen. Het is en - -
wordt bewezen door hun oud-leerlin-blijft immers vanwege de Staat
gen. die men in alle beroepen kan sociale onrechtvaardigheid
'reeeven door bedie- toe genoodzaakt wordt prot,
leid door een uitgelezen keur
derwjjzend personeel, volgers stevige 1 en onduldban
opvoedkundige en wetenschappelijke roepen, waaraan
ken even semakkelijk
rend als de oudleerlingen
Iijke Rijksinstellingen. Die grote onder-1 en, daartegenover, ee^ w
wijsin richtingen zijn in stevige verbon-leggen aan dc ouders di.
i dit de eerste
wetenschappelijke
•ettelijke waarde van de diploma's,
die door de vrije instellingen worden
uitgereikt. officieel door de Staat
wordt erkend en bijgevolg niet ter
sprake komt. Duidelijker kan niet wor
den betoogd dat men het er op .aanlegt
meer en rjfer de lekcngecst in de of
ficiële scholen te doen doordringerv
Als Katholieke Bisschoppen hebben
wii de plicht met kracht protest aan te
tekenen tegen deze rampzalige tactiek
en de katholieke families op hun hoede
tc stellen tegen de schoolinrichlingeit
die met dergelijke geest bezield zijn.
De uitsluiting van de studenten der
bepalingen voor. die practisch on vijandig sectajisme.
uitvoerbaar zijn order meer. waar ge j Sinds zeer lange tijd i
ervinden en riie riiAr hnn 'ww, m1 ------- ererzijds zeRd wordt dat het onderwijs in de maal. dat het Belgisch Episcopaal er Leuvense Universiteit, terwijl die van
~Ue.n orac,'sch algemeen geworden kos godsdienst wordt gegeven door bedie- toe genoodzaakt wordt protest aan te i de Vrije Universiteit van Brussel prio
n scnittc I te loos onderwijs aan te bicden aan de naars van de Erediensten, zulks niet ;ekenen tegen de schoolpolitiek van de'riteit zullen genieten, is alleen te ver-
soortge- leerlingen van zijn eigen instellingen. cnkcl in de Rijksiastcllincen voor se- Re tering. Van de ministeries, die zich klaren door een antikatholiek en bo-
ware last oj te cundair onderwijs, maar ook in de la lde laatste tientallen jaren hebben op- vendien. een bekrompen sectarlsme
den vererJ-d- de'insoeeti-* "érnvé, i*1 T I" vT"* hun kinderen eere scholen en in de bewaarscholen gevolgd, heeft inderdaad geen enkelHoe komt men ertoe van louter men-
eigen Verhcterin -«raad I H A U instellingen. Er ziin geen priesters ge- het huidig ministerie het er thans I school te willen uitschakelen .lie h ar
- !u H' daarenbov"' T' °P vo' schi-im testten. Allen hebben|!w op alle „cblcAtn d.
Ide vrijheid van geweten, want de on- doen. zodat de cursus in de godsdienst de verworven wettelijke
Ten slotte hebben
vcrant-1
toestand ge- j schap heeft gevestigd cn door alle
