ÈsekyM
hm
DE WINDROOS
Twee Promotors van Europa.
fsasmmi
RUBRIEK VOOR
KUNST- EN GEESTESLEVEN
DE JOODSE TRAGEDIE.
Er rijdt in mijn hoofd een trein
vol joden, ik leg het verleden als
een wissel om. Bert Voeten.
Verlucht met tekeningen van Herman
Dijkstra verscheen in de Ooievaar-reeks
(De Sikkel, Antwerpen) Het bittere
Kruid, een kleine kroniek, van Marga
Minco. Het boekje verhaalt de gewone tri-
bulatiën en perikelen van een joods meis
je tijdens de bezetting. Bijna angstvallig
vermijdt ze alle allusies op de fatale odys
see van haar vader, har moeder en al de
anderen, die niet meer terugkeren. Dit «ver
bond met het stilzwijgen» vermag alevel
geen ogenblik de spookgedachte aan con
centratiekampen, lijftorturen en gaskamers
uit de vlakken. Die andere, tragische reali
teit vormt de ongeschilderde doch perma
nent aanwezige achtergrond van dit ver
haal. Met haar allusieve, sobere, soms
nuchter observerende, maar altijd pene
trante stijl vermag ze die ander, ongenoem
de realiteit te suggereren. Al moet toege
geven, dat er niet zoveel nodig is om ons
telken 't gruwelijk fatum dat op de joden
rustte in herinnering te brengen.
Zuiver litterair gezien is dit in korte be
tekenisvolle hoofdstukjes ingedeeld boekje,
waarbij onwillekeurig het dagboek van
Anne Frank voor de geest waait, een klein
meesterwerk. Een meesterwerk. Een mees
terwerkje op het domein van de kleinkunst.
Met schaarse middelen maar met een
grote suggestiviteit vermocht de schrijfster
een ongewone ontroering over haar blad
zijden te spreiden al scheen ze op haar
hoede vooé elke gevoelsemfase. Meermaals
voltrekt zich een kunstwerk de paradox of
het omgekeerde wondet, dat de ontroering
niet geïnstigeerd wordt door een effectieve
stijl maar integendeel ontstaat uit een
meestal onbewuste allusie op een tot ons
sprekende werkelijkheid. Het is de kunst
een ontmoeting te bewerkstelligen tussen de
wereld van de schrijver en deze van de le
zer. Dan ontkiemt onvermijdelijk een
schoon begrijpen.
Ik zou mij erg moeten vergissen indien
HET BITTERE KRUID niet met een klein
succes wordt bekroond.
Wat is waarheid vroeg de twijfelzieke
Pilatus an Jezus. En anderen kwellen zich
met de vraag wat is verraad Lijkt het
verraad somwijlen niet op een dolk met een
dubbele snede Wat voor sommigen als
loyaliteit dient beschouwd wordt door an
deren als verraad bestempeld. En vice ver-
Volgens een persbericht werd in maart
j.l. de Israëlische redacteur Dr. Israel Kast-
ner bij een aanslag te Tel Aviv zwaar ge
kwetst. Hij was tijdens de oorlog leider van
een zionistische organisatie in Hongarije.
Een actieve, levendige man; het type van de
Joodse intellectueel vol hoogmoed en zon
der veel contact met de man van de straat.
Tijdens het Grünwaldproces stond hij in
het brandpunt der belangstelling hij werd
ervan beschuldigd met de SS te hebben ge
heuld en de uitroeiing der joden te hebben
ondersteund Een beschuldiging die op geen
solide grond berustte. De ware toedracht
kan men achterhalen in GESCHICHTE
VON JOEL BRAND van Alex Weisz-
berg een boek dat reeds voor de aan
slag op Kastner werd gepubliceerd. Het is
wel juist dat Kastner nauwe contacten on
derhield met de SS maar ZIJN ONDER
HANDELINGEN strekten ertoe duizenden
joden vrij te kopen. Hetzelfde doel streefde
trouwens Joel Brand na; om die reden on
dernam hij reizen naar Konstantinopel en
ICairo. Maar de geallieerden bleken er niet
recht voor te vinden hoge geldsommen te
spenderen om joden vrij te maken. Overal
stootte Brand op een muur van weerbars
tigheid. Terecht wellicht wordt hier de
vraag gesteld of het geen echt verraad is
vanwege de geallieerden zich tijdens de
laatste oorlogsfase zo weinig gelegen te
hebben gelaten aan het bittere lot van één
tot twee miljoen joden, die met goede wil
en wat begrip worden gered. Daarentegen
laadde een Kastner, die wilde redden wat
er te redden viel, de haat van sommige
fanatici op zich hij werd ervan beschul
digd zijn handen bevuild te hebben. Vol
gens hen moest hij nooit tot onderhande
ling overgegaan zijn; ze stonden een heroï
sche en onwrikbare houding voor; voor hen
gold de leuze Stirb un sei stolz, bevlek je
handen niet, ga liever fier als een romein
ten onder, zelfs als je hele massa's in die
ondergang meesleurt. Ik geloof dat de aan
hangers van die houding gewoonlijk te vin
den zijn onder degenen die rustigjes aan
de dijk stonden, de hoegenaamd niets
moesten vrezen en wier huid de spannin
gen van de vrees en de dood niet gevoeld
heeft. Fanatici kweekt men in de kazernes
der ideeën maar niet in het leven. Wie in
het volle leven staat weet hoe hij zich soms
moet buigen als een wis, hij is een mens
die alle oorbare en ook andere gelegenhe
den grijpt om door het oog van de naald te
kruipen. Alleen automaten met een strakke
SS-mentaliteit zijn niet in staat te oorde
len over het tweesnedige probleem van het
verraad. Al het menselijke is hun vreemd.
J. D.
Na de belangrijke besprekingen die verleden week te Washingtonplaats hadden tussen President Eisenhouwer ,de Britse
Eerste Minister en de Nato-vertegenwoordiger Spaak is ieders aandacht gericht op de komende Atlantische Conferentie te Parijs.
Het is een dringende noodzaak gebleken dat voor eens en altijd een echt vertrouwen dient gewaarborgd tussen de partners
van de Atlantische Gemeenschap. De warme oproep destijds gedaan door wijlen de Gaspari, de Christen-Democratische^ Pre
mier van Italië, werd heden overgenomen door de h. Spaak die te Washington de verantwoordelijke leiders op hun taak heeft
gewezen. Taak die in de huidige spanning tussen Oost en West niet mag onderschat worden.
Wederzijds begrip en belangloze vriendschap moeten op de eerstvolgende Nato-bijeenkomst krachtig onderstreept worden.
We vragen ons af of het de Westerse Politici eindelijk zullen inzien vooraleer het te laat zal zijn. Europa-Kring.
De gewezen Christen-Democratische Premier, wijlen de Gasperi, met de huidige Secretaris-Generaal van de Nato, Spaak.
Kiepenheuer Witsch, Köln/Berlin,
geb. D M 12,80.
Dr. DAELMAN, VELDSTRAAT, 13. Tel.:
240.78.
GENEESKUNDIGE ZONDAGDIENST
Bij AFWEZIGHEID van de huisdokter
kan men zich voor DRINGENDE gevallen
wenden
VRIJDAG 1 NOVEMBER (Allerheiligen)
Dr. W. DE VIDTS, VRIJHEIDSTRAAT,
4. Tel 217.23.
ZATERDAGNAMIDDAG 2 NOVEMBER en
ZONDAG 3 NOVEMBER 1957:
snellen toe om ons te groeten. We zeggen:
«Veel pret, hoor, kerels en wandelen
door. Iedere boer denkt dat hij zijn grond
bewerkt; hij vergist zich, hij is enkel een
der vele hoveniers in onze dienst. We heb
ben hem de zorg over onze lusthof toever
trouwd, hetgeen het veld opbrengt, laten
we hem evenwel als vergoeding zo royaal
zijn wij, Nolla en ik. Zijn we immers niet
rijk Kennen wij hei einde van onzen rijk
dom
En worden we moe van lanterfanten, dan
weten we aangename plekjes genoeg om uit
te rusten. Het liefst gaan we boven op den
ouden molen zitten. Daar is het echt fijn bij
elkaar te zijn, daar komt nooit een mens,
en de ganse zomerse aarde, zo uitgestrekt,
zo wijd, zo kleurig en ontroerend schoon
ze is, ligt daar aan onze voeten. De zon is
gezonken in haar glorie, stil komt de nacht
aangetreden, de avond geurt een onmete
lijke vrede daalt over onze ziel en we zoe
nen elkaar verliefd, bij iedere ster die ver
schijnt. Tot er te veel sterren beginnen te
fonkelen en we noodgedwongen het spelle
tje moeten opgeven. Maar morgen is er een
nieuwe dag, komt er een nieuwe avond,
met geuren, met sterren en zoenen. Nooit
zullen we het Genot der Duizend Dingen
beu worden, misschien sterven we wel eer
we oud zullen zijn. Dat denkt Nolla, niet ik.
Maar al te mooi zou het wezen
Honderden poëtische plekjes kennen wij:
een knoestig en knotwilg aan den rand van
^en sloot; een lange rechte laan, bezoomd
ZONDAGDIENST DER APOTEKEN.
IS ALLEEN OPEN
VRIJDAG 1 NOVEMBER Aller heiligen)
APOTEEK CARPENTIER, LEDEBAAN,
51. Tel. 232.98.
ZONDAG 3 NOVEMBER 1957:
van 9 tot 12 en van 14 tot 18 u.
In de week, voor DRINGENDE GEVALLEN
en DIENST NA 7 uur 's avonds
APOTEEK MUYLAERT, GERAARDS-
BERGSESTRAAT, 70. Tel. 232.34.
De Apoteken der stad zijn gedurende de
WEEK OPEN van 8,30 tot 12 uur en van
13,30 tot 19 uur.
met machtige beuken; een holle weg, langs
weerszijden begroeid met dichte elzentron
ken, die de lui hier de «hel» noemen om
haar geheimzinnigheid, en nog zovele
andere plekjes meer, waar het de moeite
loont elkander te kussen. Maar boven dit
alles hebben we het bos. Vooral het bos
mag ik niet vergeten. Daar staan vele, vele
bomen wilde kastanjes, essen, beuken,
berken, zilverberken, opgewekte zondag
se kinderen. En vogels dat er zijn En bloe
men dat er zijn En varens Overal waar
er nog ruimte is, groeien varens Het bos
ruist, het bos leeft, het bos zingt. En Nolla
huppelt over het pad tussen het kreupel
hout, Nolla lacht en ik zit haar achterna.
Daar houdt ze van: ze heeft me lief, vreest
me dus niet. Ze is vol spel en vol ernst.
Haar liefde is ernst, de rest is spel, on
schuld en vertrouwen. Zolang het haar
strenge mama verborgen blijft, is ze in de
wereld gerust, lapt ze feestelijk alle burger
lijke prullaria aan haar laarzen. Ze is het
volmondig met mij eens, dat het leven lang
genoeg duurt om wijsheid te vergaren, dat
de jeugd er is om te leren leven. Leven is
kunst Bovendien weten we, dat wan
neer onze roman zal eindigen, onze geschie
denis zal beginnen. Doch hetgeen ons na
de wittebroodsweken te wachten staat, boe
zemt haar vooralsnog niet zoveel belang in.
Mij als man, nog veel minder. Alles
op zijn tijd. Elke dag brengt zijn zorgen
mee. Voorlopig hebben we aan elkander
meer dan genoeg, kunnen we inmiddels
Men verzoekt ons het overlijden te mel
den van
MIJNHEER
THEOPHILUS VAN DER HAEGEN
echtgenoot van Mevrouw
JOHANNA VAN DE MAELE,
geboren te Aalst op 22 februari 1873 en al
daar godvruchtig overleden de 26 okt. 1957,
Versterkt door de HH. Sakramenten en de
Pauselijke Zegen.
De plechtige lijkdienst, gevolgd van de
begrafenis, heeft plaats gehad in de paro
chiale kerk van het H. Hart, te Aalst, op
dinsdag 29 oktober 1957, te 9 uur.
Rouwhuis, Dokter De Moorstraat, 96.
Vrienden en kennissen die bij vergetel
heid geen doodsbericht zouden ontvangen
hebben, worden verzocht dit als dusdanig
te willen aanzien.
STEDELIJKE VISMIJN.
Op vrijdag 1 november (Allerheiligen)
zal de stedelijke vismijn gesloten zijn.
De Schep. v. Burg. St. en Volksgez.,
Leon LAUREYS.
oOo
GEHEIM LEGER
SCHUILOORD LE IIIBOU
NAAR BRUSSEL OP 17 NOVEMBER
rustig de onvermijdelijke ontknoping af
wachten...
Langzaam dobberend is het bootje maar
't midden van de vijver afgedreven. De
lucht is overtrokken. Aan den horizont ko
men traag de dreigende wolkengevaarten in
beweging. De hoge ratelpopulieren staan
ingetogen, roerloos in afwachting.
Dromerig buigt e§n waterlelie sierlijk
haar gele bloem over de rand van 't lage
vaartuigje Omzichtig breek ik haar bij den
stengel af. Een dikke hommel, in den kelk
verborgen, poetst de plaat.
Nolla, eenzaam als 'n ziel in de woestijn,
laat verveeld haar vingers door 't water
glijden.
Hier, liefje iets voor u. Bloemen bij
bloemen.
Dank u, Stefaan, knikte ze en ze laat
toe dat ik de lelie tussen haar roden gor
del steek.
Onmiddellijk haalt ze terug haar voeten
van onder het bankje vandaan: de grote
ruzie is al vergeten.
Ge houdt toch 'n beetje veel van mij,
niet doet ze aanhalig.
Geen gebenedijd woord spreek ik, maar
ik kijk haar een poos aan, straf als mos
terd. Ze verliest dra alle houvast, wordt
verdoofd onder mijn mannelijke blik, grijpt
duizelig naar mijn hand en legt die eigen
handig om haar lenden. Haar smalle mid
del past precies in mijn arm alles past
mij aan haar; God schiep haar inderdaad
Spccfaal Voor mijn geluk, nog verder twij
ERKENTELIJ KHEID
Op Allerheiligen te 10,30 uur wordt op
het Ereperk door de Judokring Aalst, over
gegaan tot de onthulling van de zerk, die
deze kring patroneerde voor wijlen
PIERRE HENDRICKX,
wiens stoffelijk overschot onlangs werd ge
repatrieerd, nadien heeft de jaarlijkse
kroontjes nederlegging plaats op de graven
van het Ereperk.
Het publiek wordt vriendelijk verzocht te
wachten met hun bloemen, bestemd voor
het Ereperk, tot na de plechtigheid.
Het is streng verboden op de zerken te
staan. Voor duizende franken werd door
Srkentelijkheid uitbetaald voor herstellin
gen van aldus beschadigde en gebroken
zeken.
Erkentelijkheid en de Judo kring Aalst,
danken langs dezen weg allen die medege
werkt hebben aan de Judo ontmoeting, pers
inbegrepen, zo goed gelukt, en deze die
door hunne gewaardeerde aanwezigheid in
begrepen afvaardiging van dertig maat
schappijen, kringen, atheneum, het werk
steunden.
Vermelden we nog dat de Sloebers op een
onderonsje voor de zerk 126,75 F onder
hen ophaalden en dat de Heren Cibisten
ter gelegenheid van hun jaarlijks feest en
afzwaaien 300 F hebben gestort ook voor
de zerk.
BERICHT UIT DE HEMEL.
Aan al de kleine en grote inwoners van
Aalst
Op maandag 11 november kom ik, ter
gelegenheid van het twaalfde Sint Maar
tensfeest der weeskinderen, ongeneesbaren,
ouden van dagen en zieken der opnbare
gestichten, een bezoek brengen aan de Ge
stichten der Kattestraat.
Ik kom, per speciale trein, te Aalst-Noórd
aan te 14 u. 43.
Kom me allemaal opwachten.
SINT MAARTEN.
-oOo-
BERICHT.
Het Bureel van de Burgerlijke Stand is
GESLOTEN op vrijdag 1 november (Aller
heiligen.
OPEN van 9 tot 10 u. alleenlijk voor aan
giften van geboorten en overlijdens op
Zaterdag 2 november, Allerzielen.
Maandag 11 november Herdenking Wa
penstilstand.
Vrijdag 15 november Feest der dynas
tie.
Zelfde regeling voor hat Buroel van dn
BEVOLKING, (alleenlijk voor dringende
zaken).
»»cf —ofruum—9*«sG9sc9c»nntMtmn«nMiMtH
felen zou aan onzin grenzen.
Plots strijkt een windvlaag over den vij
ver. Het riet ruist, en...
Plets
Een goed gemikte, vuistgrote druppel
spat met ongehoord geweld tegen mijn neus
open, onmiddellijk gevolgd door een ganse
serie dergelijke vochtigheden. Ook Nolla
wordt mild bedeeld.
't Regent gilt ze 't regent
Ze vergist zich echter schromelijk. Dat is
volstrekt geen regen meer, dat is in waar
heid een stortbad.
Als bezeten grijpen we naar de roeispa
nen. 't Bootje schiet vooruit, op minder dan
geen tijd bereiken we den steiger. En pas
staan we te hijgen onder het afdak van de
schuur, wanneer de bui, als op bevel van
hogerhand, ophoudt, om over te gaan in een
zacht-ruizelenden, gelijkmatigen regen. Ze
hebben ons daarboven weer eens fijn te
grazen gezet. Dat is nu reeds, wel geteld,
den veertiende keer in de loop van dezen
half-mislukten zomer, dat we een nat pak
halen.
Boer Pamel, die we in het bakhuis vin
den in gezelschap van Goliath, meesmuilt
eventjes wanneer hij ons ziet opdagen.
Zwijgend staat hij op en werpt een paar
houtblokken op het vuur in den haard. Bo
ven den haard, aan den ketting, hangt de
varkensketel te pruttelen. De vlammen
slaan hoger op, aldra zullen onze kleren
opgedroogd zijn.
We krijgen elk een omgekeerde kuip als
zitje en schuiven bij.
Het sparrenhout geurt opmonterend.
Nolla's jurk begint al te stomen. Nu wordt
het nog eens zo gezellig. Om het nog ge
zelliger te maken, stop ik mij een grote
pijp uit de dik gevulde tabaksbeurs van
vriend Gusten.
Wel, vraagt hij, zonder al te veel be
langstelling, wat nieuws uit Londen
- Meneer Pamel, het is streng verboden
naar de B.B.C. te luistervinken
Waarom
Opdat we dan stellig zouden luisteren.
Zeer juist. En trekken de Russen
nog steeds achteruit
Helaas ja.
De baas van de Waterdreef wuift zorge
loos de hand
Rusland is ruim genoeg, het was zelfs
te ruim voor Napoleon.
Toevallig was het een Duitse dichter,
herinner ik mij, die Rusland noemde
het land dat grenst aan God.
Nolla Kantjes en boer Pamel, de eenvou
dige Vlaamse boer, zijn even ontroerd. Het
woord van de dichter heeft hen aangegre
pen, want het is meer dan een prachtig
beeld. Het roept ook het ontzettend visioen
op van de miljoenenlegers die op 't ogen
blik over de onmetelijke vlakte van Rus
land tegen elkander opbotsen.
Op één vrag heb ik nog nooit een
verstandig antwoord gekregen, merkt de
vochtige Nolla plots op, en dit is, hoe
ontstaan oorlogen 'T VERVOLGT,
