'iÉüfl/S,
PEDILUX
DE WINDROOS
Marie-Louise HOEBEECK
P. De Cock-Gryson
UIT TONEEL,
h flflLJT
RUBRIEK VOOR
KUNST- EN GEE5TESLEVEN
OVER RADIO
1. De radio is in ons land gegroeid uit het
vrij initiatief.
Kort na de oorlog 1914-18 richten enige
leiders van de Belgische oorlogsradio, o.m.
Ingenieur Braillard en de heer Soust de
Borchenfeldt, de Société Beige de Radio-
Electricité op. Deze industriële onderne
ming nam, om de radiobeluistering bij het
publiek en meteen de aankoop van toestel
len te bevorderen, zelf een radiozender in
gebruik, die onder de naam Radio-Belgique
op 24 november 1923 werd ingehuldigd.
Op 11 juli 1923 stichtte wijlen Vandepit-
te, na een reeks artikels over radio in «De
Standaard» en «Ons Volk ontwaakt» en eni
ge voordrachten met radiobeluistering, het
maandschrift «Radio»,waarin teoretische en
technische bijdragen verschenen.
Op 9 februari 1929 werd van katolieke
vlaamse zijde de N. V. Radio gesticht, die
later de K.V.R.O. zou worden. Zij plaatste
een zender te Veltem en begon haar uitzen
dingen op 6 oktober 1929.
In 1925 begon de heer Etienne Vergoten,
een Kortrijkse amateur, zonder vergunning
en op eigen kosten, uitzendingen te verwer
kelijken. Sommige personen en organizaties
betoonden belangstelling voor zijn initia
tief, zodat in 1930, onder de leiding van Z.
E. P. Leopold, een «Comité voor Katolieke
Radio-Actie in het Kortrijkse» kon ont
staan.
Ondertussen waren ook, door privé-ini-
tiatief, andere vrije omroepverenigingen tot
stand gekomen.
2. De officiële Radio.
Op aanstuwing van Radio-Belgique, wer
den in 1929 door Minister Lippens drie
wetsvoorstellen neergelegd nopens 1. De
radioverbindingen over het algemeen, 2.
Het invoeren van een radiotaks; 3. Het op
richten van een Nationaal Instituut voor
Radio-Omroep. (N.I.R.)
Deze wetsvoorstellen werden in 1930 met
(een grote meerderheid door het parlement
aangenomen. Het N.I.R. hield zijn eerste
.uitzending op 1 februari 1931.
Bij de wet was voorzien dat erkende om
roepverenigingen op de nationale zenders
,over eigen zendtijd zouden beschikken,
aanvankelijk zonden de katolieke en socia
listische omroepverenigingen ieder weke
lijks 4 uur eigen programma uit. De Vlaam
se liberalen en de vlaamse nationalisten be-
schikten over 4 uur per maand. Deze verde
ling was in het nadeel van de vlaamse na
tionalisten, wier getalsterkte in het parle
ment en het land naar verhouding tot de li
beralen groter was dan de zendtijd die hun
.toegewezen werd.
Aldus beschikten alle omroepverenigin
gen samen bij het begin over 28 van de
totale zendtijd op de nationale program
ma's. Onder de druk van de openbare me
ning en van het parlement, of onder de in
vloed van de voorstanders van een monopo
listische officiële radio, werd die deelne
ming verhoogd tot 50% in 1932 en weer
verminderd tot 28,5 %in 1933 en 27,5 in
1938.
Herhaaldelijk ontstonden in het parle
ment strubbelingen tussen de aanhangers
en bekampers van de monopolizatie van de
radio. Eerstgenoemden behoorden, blijkens
de parlementaire annalen uit de jaren 1931
tot 1937, tot de liberale partij, terwijl de te
genstanders katolieken, socialisten, natio
nalisten, rexisten en kommunisten waren,
die met minder of meerder overtuiging, en
weieens met meer goede wil dan juist in
zicht, waren bezield.
Zeer sterk gold in die jaren de opvatting
dat er in de radio niet over politiek mocht
gesproken worden. In de gedachten van een
niet onbelangrijke groep werd door politiek
ook wereldbeschouwing en godsdienst ver
staan. Het kan zijn nut hebben erop te wij
zen dat deze opvatting, hoewel minder
scherp uitgesproken, nog niet is verdwenen.
3. De geunifiëerde Radio.
Op 10 mei 1940 werden de uitzendingen
-van de omroepverenigingen, zowel op de
nationale als op de gewestelijke zenders ge
schorst. In 1942 liep de radiowet waarbij
het N.I.R. gesticht werd ten einde. Daarom
Werd op 13 oktober 1942 te Londen bij re
geringsbesluit de B.N.R.O. (Belgische Na
tionale Radio-Omroep) opgericht; hij was
bedoeld als een voorlopig organisme dat zou
verdwijnen wanneer het leger op vredes
voet teruggebracht was.
Op 14 september 1945 schafte Minister
Rongvaux bij volmachtsbesluit de B.N.R.O.
af en gelastte opnieuw het N.I.R. met het
verzorgen van alle radio-uitzendingen, tot
een nieuw wettelijk statuut zou aangeno
men worden.
Sedertdien is die voorlopige toestand blij
ven voortbestaan. De vrije omroepsvereni-
gingen beschikken niet meer over eigen uit
zendingsuren, noch in de nationale pro
gramma's, noch in de gewestelijke zenders,
die ondertussen gewestelijke studio's van
het N.I.R. geworden zijn.
In 1953 heeft Minister Segers een wets
ontwerp voor een nieuw radiostatuut inge
diend, dat echter wegens het beëindigen
van de parlementaire zittijd nooit is be
sproken geworden.
In verband met dit dokumentaire over
zicht, moeten wij aanstippen dat er in ka
tolieke kringen, door mensen die even eer
lijk en goedmenend zijn, meningsverschil
len bestaan nopens de vraag of de radio in
ons land monopolistisch of pluralistisch
dient opgevat.
Een ideaal radiostatuut zou het onder
werp moeten uitmaken van ernstige studie,
waarbij voor- en nadelen van beide stelsels
tegen elkander afgewogen worden, objek-
tief en geleid door het verlangen de een
dracht te herstellen op een voorstel dat uit
sluitend met het welzijn van onze volks- en
geloofsgemeenschap rekening houdt. Wij
moeten er nochtans op wijzen dat die studie
dringend is, want een nieuw radiostatuut
is van het hoogste belang.
III. Doel en betekenis van de Radio.
1. Informatie nieuwsberichten, versla
gen, klankbeelden, kommentaren, vraagge
sprekken, enz. Deze uitzendingen zijn voor
al op de nationale zender van belang. De ge
westelijke studio's hebben ten andere geen
eigen berichtendienst; zij nemen de nieuws
berichten van Brussel over te 13 u., 19 u.
en 22 u. en voegen er gewestelijke medede
lingen en aankondigingen aan toe. Verder
zijn aan de gewestelijke studio's alle uit
zendingen van politieke of sindikale aard
verboden.
De nieuwsberichten van de nationale pro
gramma's behoren tot de meest beluisterde
uitzendingen, zoals kan blijken uit een pei
ling in het Vlaamse land die volgende uit
slag opleverde. Tussen 12 en 13 u. luisteren
12,5% van de mogelijke luisteraars boven
de 18 jaar naar het N. I. R. Dit procent
stijgt tot 30,8% tussen 13 u. en 14 u., om te
dalen tussen 14 en 15 u. tot 2,7%. 's Avonds
doet zich hetzelfde verschijnsel voor. Tus-
sen 18 en 19 u. (verzoekprogramma voor i
soldaten) zijn er 28,5% luisteraars, tussen
19 en 20 u. 35,7% en tussen 20 en 21 u.
7,6%.
2. Ontspanning neemt het grootste deel
van de zendtijd in beslag, wat ten andere
overeenstemt met de uitgesproken wens
van de grote meerderheid van het luiste-
raarspubliek. In deze uitzendingen kan een
gevaar voor vergroving en dubbelzinnigheid
schuilen. De ontspanningsprogramma's van
de gewestelijke studio's die gewoonlijk
volkser van inslag zijn, bereiken doorgaans
het talrijkste publiek, zoals blijkt uit vol
gende statistiek, die op de provincie Ant
werpen terugslaat.
Zenduren Luisteren naar Luisteren naar
het N.I.R. Studio Antwerp.
17-18 u. 7,5 9,4
18-19 u. 28,3 8,7
19-20 u. 36,9 27,1
20-21 u. 4,9 36,7
21-22 u. 4,3 36,9
22-23 u. 3,0 18,2
Een programmatie die geen rekening
houdt met het ontwikkelingspeil en de
smaak van de verschillened volksklassen is
onmogelijk. Onlangs heeft Mgr. De Smedt,
bisschop van Brugge, daar nog op gewezen
in een radiotoespraak, die hij op 29 sep
tember 1956 ter gelegenheid van de dag der
grootmachten voor Studio Kortrijk gehou
den heeft. Daarom is de vorming en opvoe
ding van het luisteraarspubliek een taak
die niet alleen door de radio kan volbracht
worden
DIOCESANE BEDEVAARTEN VAN HET BISDOM
NAAR O. L. VROUW VAN LOURDES.
1958.
GENT
PROGRAMMA VOOR
1. Vaa 22 tot 30 MEI LOURDES en NEVERS.
2 Van 15 tot 25 JULI LA SALETTE en LOURDES.
3. Van 17 tot 25 JULI, LISIEUX, MONT-ST. MICHEL, LOURDES.
4 Van 18 tot 25 JULI rechtstreeks LOURDES, terug over NEVERS.
5* Van 25 AUGUSTUS tot 2 SEPTEMBER RACAMADOUR, LOURDES, NEVERS.
Inlichtingen, prospectussen en inschrijvingen bij volgende afgevaardigden
E. H. F. DE VLEESCHOUWER, 4, ST. MARTENSPLEIN.
E. H. ASCOOP, DENDERMONDSESTEENWEG, 20.
E H. VAN DE MOORTELE, H. HARTLAAN.
Dhr. APPELMANS J., 5, KORTE ZOUTSTRAAT.
Dhr. UVIN Octaaf, 84, SINTE ANNALAAN.
Dhr. DE WINTER Gaston, 46, LANGE ZOUTSTRAAT.
GENEESKUNDIGE ZONDAGDIENST
Bij AFWEZIGHEID van de huisdokter
kan men zich voor DRINGENDE gevallen
wenden
ZATERDAGNAMIDDAG 5 APRIL EN
ZONDAG 6 APRIL 1958
Dr. J. LEEMANS, NAARSTIGHEID
STRAAT, 67. Tel. 266.24.
MAANDAG 7 APRIL 1958
Dr. W. DE GRAEVE GELDHOFSTRAAT
116. Tel. 257.48.
ZONDAGDIENST DER APOTEKEN.
IS ALLEEN OPEN
ZONDAG 6 APRIL 1958
EN MAANDAG 7 APRIL 1958
van 9 tot 12 en van 14 tot 18 u.
In de week, voor DRINGENDE GEVALLEN
en DIENST NA 7 uur 's avonds
APOTEKER M. DE BISSCHOP, GENTSE
STRAAT, 41. Tel. 218.43.
De Apoteken der stad zijn gedurende de
WEEK OPEN van 8,30 tot 12 uur en van
13,30 tot 19 uur.
-öCto
MARKTPRIJZEN DER STAD AALST.
Aardappelen 2,25; Ajuin 6; hoeveboter 80;
melkerijboter 86; eieren 1,70-2; braadkie-
kens 29; soepkiekens 24; konijnen 30; jon
ge duiven 50; oude duiven 20 fr.
OQO
KERK DER MONIALEN ONGESCHOEIDE
KARMELIETESSEN, HOOGSTR., AALST.
PASEN 6 APRIL.
GEDURIGE AANBIDDING
's Morgens te 6V2 u. Gelezen H. Mis en
uitstelling van het H. Sacrament.
Te 8 uur Plechtige H. Mis.
's Namiddags te 5 uur Lof, Sermoen
en Te Deum.
Te dier gelegenheid kan men ééns een
volle aflaat verdienen.
0O0
EEN CAMIONETTE VOOR BONGA-BOLA
Het comité dat zich tot doel heeft gesteld
aan de Missie van Bonga-Bola, diep in de
Kongolese broesse, een camionnette te
schenken, dankt oprecht de lezers van «De
Gazet van Aalst» om de belangstelling die
het ondervindt.
Het verzoekt nochtans de talrijke perso
nen die de zaak genegen zijn en die hun
gift nog niet hebben gestort dit VANDAAG
nog te willen doen.
De giften dienen gestort op P. C. R. Nr.
240.00 van de Heer Herman Blendeman,
Val. De SaedeleerstraM Aalst met melding:
Voor de camionnette van Banga-Bola.
In naam der E. Paters, waaronder P. Luc
De Paepe uit Aalst en P. Jef Annaert uit
Erondegem, hartelijk dank. Het Comité.
0O0
STAD AALST
ONDERBREKING VAN HET
WEGVERKEER.
Er wordt ter kennis gebracht van het
publiek dat, uit hoofde van dringende her
stellingswerken, het wegverkeer met voer
tuigen over de «Zwarte Hoekbrug» alhier,
zal onderbroken worden vanaf Maandag 14
April 1958 tot en met Vrijdag 18 April 1958.
Het verkeer voor voetgangers en wielrij
ders zal volledig geschorst worden van 8,15
uur tot 12 uur en van 13,30 tot 17 uur.
Het wegverkeer zal omgeleid worden over
de Ste Annabrug.
De Burgemeester, BLANCKAERT Fr.
0O0
DAVIDSFONDS GEWEST AALST.
Op 1 mei 1958 folkloristische gewestelij
ke reis naar RUTTEN (bijwonen van oud
ste en enig misteriespel in ons land) met
's morgens bezoek aan Tongeren, het ro-
maans kloosterpand (%XIde eeuw) de
kerkschat van de Basiliek, de rijkste van
België, de St. Lutgardis Basiliek, Belgo-Ro-
meinse oudheden. Na het middagmaal
(knapzak mede) te Tongeren naar Rutten
5 km. verder, bijwonen van het St. Ever-
marusspel, dan naar St. Truiden bezoek
aan de grote Markt, bezoek aan de krypte,
bezoek aan het Festraets studio in het Be
gijnhof. Blijft er nog tijd over dan bezoek
aan Zoutleeuw. PRUS 125 fr.
De liefhebbers gelieven zo gauw mogelijk
in te schrijven, de dertig eerst ingeschreve
nen gaan mee, men gelieve te storten op
Postcheck 324015, Ploegstraat, 82, Aalst.
De inschrijvingen worden afgesloten op
15 april. De ingeschrevenen ontvangen dan
wel bericht van al de verdere schikkinken.
0O0
K.A.J. ST. MARTINUS, AALST.
Beste Vriend,
Beste jonge arbeider.
Wij vieren PAASFEEST. Wij, christelijke
Jonge arbeiders
Een groot feest van innige vreugde, want
de verrijzenis van CHRISTUS is nabij, dus
geniet van Gods ondenkbare Liefde.
Op PASEN, 6 april in de St. MARTINUS-
KRING zal er dan zulk feest worden gege
ven
PROGRAMMA.
COMMUNIEMIS om zeven uur in de
St. Martinuskerk. We nemen plaats voor
aan in het koor rechts.
PAASONTBIJT.
Gij moet deze PAASVIERING met de
jeugd van St. Martinus meemaken, vriend!!
Dus vergeet het niet zondagmorgen en we
wensen U en Uwe familie een zalige HOOG
DAG
ALLE Jonge arbeiders van onze parochie
worden ten stelligste verwacht
Beste groeten, De leiding.
Men verzoekt ons het overlijden te melden van
MEVROUW
Weduwe van den Heer ALFRED EEMANS,
geboren te Aalst, op 7 april 1878 en aldaar godvruchtig overleden op 30 maart 1958.
Versterkt door de HH. Sakramenten en Pauselijke Zegen.
WEES HARE ZIEL INDACHTIG IN UWE GODVRUCHTIGE GEBEDEN.
De plechtige Lijkdienst, gevolgd van de teraardebestelling heeft plaats gehad
in de parochiale kerk van St. Jozef te Aalst op woensdag 2 april 1958, te 9 uur.
Rouwhuis Meuleschettestraat 65, Aalst.
Nadienst van Barmhartigheid zal later aangekondigd worden.
Aalst, 30 maart 1958.
Begr. Arijs en Z. Hoogstr. 17. Tel. 211.47.
GEDICHT OVER DE KLOKKEN
VAN AALST.
Martinus, Jozef,Amandus zijn drie vrienden
Die elkaar zeer beminden
Gij zult ze in de kerktoren vinden
En onze Lieve Vrouw die Jozef beminde
En onze Heer Jezus Kristus zou er nog moe
ten bij zijn
Dan zou het ene schone familie zijn.
Als die vier klokken zullen luiden
Zal de galm van de stad gaan naar den bui-
Zij zullen zich laten horen ten
Van in dien hogen kerktoren.
De galmen zullen gaan van oost tot west
Want wij blijven in Aalst daar zijn wij best.
Gedicht den 23-3-1958.
Petrus Brulin, Maanstraat, 21,
Aalst (Wijk Watertoren).
0O0
COMMISSIE VAN
OPENBARE ONDERSTAND VAN AALST
Is te begeven een plaats van tijdelijke
werkvrouw.
Ouderdom ten minste 21 jaar; ten hoog
ste 40 jaar.
Maximumleeftijdsgrens opgevoerd tot 45
jaar, voor de begunstigden vermeld bij art.
8 par. 2 van de prioriteitswetten van 3 au
gustus 1919 en 27 mei 1947.
Voorwaarden en inlichtingen te bekomen
op het Secretariaat der C. O. O., Katte-
straat, 34 te Aalst, 's voormiddags.
De aanvragen, met bewijsstukken en re
ferenties moeten TER POST AANGETE
KEND gestuurd worden aan de Heer Voor
zitter der C.O.O. op voornoemd adres en
ter bestemming zijn uiterlijk op MAAN
DAG 21 APRIL 1958.
STAD AALST.
STEDELIJK KERKHOF
De belanghebbenden worden verzocht de
gedenktekens welke zich bevinden op de
begraafplaatsen van 1943 en 1944 tot einde
maart UITERLIJK tegen 1 juli 1958 TE
ONTRUIMEN, daar deze plaatsen bestemd
zijn voor nieuwe begravingen.
De gedenktekens die op bovengenoemde
datum niet weggenomen zijn, zullen eigen
dom blijven van de Stad.
De Burgemeester, Fr. BLANCKAERT.
SCHOENEN
Zijn niet duurder,
maar zoveel beter.
gedipl. voetverzorger,
KERKSTRAAT, 18, AALST. Tel. 259.23.
Aangenomen door alle mutualiteiten voor
steunzolen en orth. maatschoenen.
GEHEIME OPDRACHT
DOOR DE CATHARINISTEN.
Aan de Catharinisten was Marcel Van
Roey's Geheime Opdracht wel toever
trouwd. Het stuk, dat op officiële en lief
hebbersplanken een warm onthaal mocht
genieten, mag vast de vergelijking door
staan met veel buitenlands werk, dat door
kritiek en schouwburgdirekties huizenhoog
wordt geprezen. De intrige is origineel en
spannend; de tekening van de atmosfeer, zo
belangrijk in een detektivestuk, zeer per
soonlijk en met de nodige vreemde elemen
ten gekruid; de knoop wordt pas doorge
hakt in de laatste paar minuten, wat weer
van veel vakkennis getuigt.
De aktie speelt zich af in en hoofdkwar
tier van het Amerikaans bezettingsleger in
Duitsland, waar kontrole uitgeoefend moet
worden op alles en nog wat; in het bizonder
natuurlijk op gevaarlijke elementen die in
opdracht van de overkant op zoek zijn
naar militaire geheimen. In zo'n speur- en
ontmaskeringsgeval leidt Van Roey ons bin
nen, en gedurende de vier bedrijven zoe
ken, speuren en tasten we mee naar ge
heime agenten, die zich weldra als moorde
naars ontpoppen. Onnodig te zeggen dat de
ontknoping toch nog een verrassing wordt,
hoewel de waarheid niet al te erg bij het
haar dient getrokken om tot deze aanvaard
bare oplossing te komen.
Dat dit wereldje van militairen, Duitse
burgers en vluchtelingen van over het ijze
ren gordijn telkens weer gelegenheid biedt
tot dankbare karakterisatie heeft geen be
toog. Regisseur Robert Pauwels heeft daar
veel zorg aan besteed en kon de hele atmos
feer zeer geloofwaardig houden. Alleen bij
de individuele figuren werd af en toe te
kort geschoten; het is ook zo moeilijk voor
mensen uit onze eigen stad voor Ameri
kaanse soldaten en officieren door te gaan.
Onwillekeurig willen we die altijd zien in
funktie van de gestandariseerde types die
we uit de film kennen.
Zo was bijvoorbeeld Herman Slagmulder
een geslaagde Kolonel Walker, zo van kop
als van statuur; maar zijn laarzen bedier
ven het Amerikaans-ortodokse van zijn fi
guur. Bert Corthals speelde zijn luitenant
Stillwell op puike manier, maar hij liep
verloren in een veel te ruim vest. Staff-ser-
geant Mary Lewis (Mej. M. Van Daele) was
niet het kokette ding waarin de schrijver
ons wil doen geloven, omdat haar kledij
niet gelukkig gekozen was. Deze drie op
merkingen volstaan al om te zeggen dat één
en ander verkeerd was door zuiver bijkom
stige details, die met de eigenlijke toneel
uitbeelding misschien minder te maken
hebben, maar ongetwijfeld het resultaat
ongunstig beïnvloeden.
Over zijn geheel genomen werd het noch
tans een goede vertoning. Mevr. Aelbrecht
gaf de nodige distinktie aan haar Gravin
Ada von Erbstein, terwijl Mej. Van Hover
een opmerkelijk debuut maakte in Son ja
Irvatsjov. De Edith Westlin van Mevr. Van
Steenberge zat in een zeer goede komposi-
tieverf, terwijl Mej. M. Van Daele er min
der goed in slaagde haar figuur voldoende
overtuigend te tekenen.
Bij de heren waren Bert Corthals, Her
man Slagmulder en Marcel Carlier de uit
blinkers. Van deze laatste vooral waardeer
de ik het sober akteren. Ongekunsteld en
rondweg speelde Ph. Van de Taelen de Ier
se sergeant, terwijl Od. De Veylder een be
scheiden maar goede Dr. Wallendorf was.
Major Allen van A. Van den Bosch had ik
graag wat vlotter gewild, samen met de
Captein Kane van Emiel Backaert. Hun
zegging en spel was iets te nadrukkelijk
voor een vlot geval als deze Geheime Op-
dracht.Enigszins bleke uitbeeldingen brach
ten ons de rolle van Graaf Konrad, Stephan
Rowe en de kellner. De vier vermelde agen
ten van Militaire Politie waren tot één man
versmolten; waarschijnlijk waren de drie
andere naar het front geroepen we heb
ben ze trouwens niet gemist, zodat de regis^-
seur voor deze amputatie onze zegen heeft.
Niettegenstaande deze kleine stekelige
opmerkingen moet ik aanhalen dat de mon
tage flink was, ook dank zij het verstandige
en atmosfeerbrengend dekor van Edmond
Coppens; een bravotje voor de grote hall
van het kasteel Jammer dat een timing-
fout van de elektrieker de finale van het
vierde bedrijf die de ontknoping brengt!
gedeeltelijk in de war bracht. Tot over
maat van ramp wilde de revolver maar niet
knallen wat dan ruimschoots vergoed werd
door een krachtdadige ontploffing bij ge
sloten doek.
Ik hoop nog gelegenheid te hebben later
terug te komen op het seizoen van de Ca
tharinisten; over zijn geheel genomen was
dat flink. Met de vertoning van Geheime
j Opdracht brachten ze ons alleszins een zeer
j genietbare avond, wat er weer eens op wijst
dat een liefhebberskring ook met beperkte
middelen een zeer behoorlijk resultaat kan
bereiken, als het «heilig vuur» er maar is
TOON LENOT.
