'Kern '63/( besluit het eerste speeljaar
met 'De Vrek' i/an Molière
Aaisterse Figuren
memoriam IzunótócUilcler
a#t <~YYlaLderen
Degelijk,soepel,indrukwekkendflKspr
(1914-1964) 50 jaar internationaal meesterschap
In «De Gazet van Aaisl>/ van 28 maart
it. lazen wij met genoegen dat «Bolaska»,
naast nieer andere plannen, ook een ten
toonstelling van wijlen kunstschilder jan
»an Malderen zou programmeren. Dit plan
verheugt ons, want samen met Diet Gillis
uie omstreeks ïyil te Baardegem kluisde,
cn er in een prozaïsche schuur zijn poeti-
scüe landschappen penseelde, is de betreur
de Van Malderen een der eerste schilders
geweest met wie wij 111 onze jeugd intiem
contact kregen, en over wiens kunst wij ook
met hartstochtelijke liefde in de Aalsterse
pers schreven.
Onze vriend Jan, in 1882 geboren, heeft
een harde strijd moeten uitvlechten om zijn
droom te verwezenlijken: een kunstschilder
te worden. Een strijd die ook zijn later be
faamd geworden stadsgenoot Valerius De
Saedeleer bij zijn debuut meemaakte. De
brave ouders van Jan vonden het zo wat
een akelig geval dat hij met de «kunst»
zijn stuiten zou willen verdienen, en zijn
stadsgenoten zelf vonden het in die tijd wel
licht zelf een «dubieus geval». Maar het
kan verkeren zei Bredero Jan koppig als
niet één wanneer men de drift voor pense
len en palet in zijn bloed voelt branden,
nam dan maar met een fatalistische berus
ting zijn part mee van het tijdelijk onbe
kend en dus niet gewaardeerd zijn.
Intussen echter studeerde hij met een
onverzwakte ijver en lust aan de Aalsterse
Academie (waar hij later zelf zal doceren)
en sleept er heel wat prijzen in de wacht.
Daarna gaat de studie verder aan de «Aca
demie des beaux-arts et école der arts dé-
coratifs» te Brussel, waar hij een der «lie
velingsleerlingen» wordt van de grote de
coratieve schilder Constant Montald, die
hem naderhand «un de ses meilleurs élèves»
heten zou. In oktober 1909 huldigt de «Aal
sterse Kunstkring» hem ter gelegenheid van
zijn schitterende uitslagen te Brussel. (Hij
had zelf meegeholpen tot oprichting van
voormelde kring.)
De lauweren brachten echter geen rijk
dom mede, en na de ontberingen welke on
ze jonge laureaat zich alreeds had moeten
getroosten om zijn studies in de hoofdstad
te voltooien, (ontberingen welke, vele ja
ren voor hem, onze geniale Peter Benoit
heeft gekend toen hij te Brussel muziek
studeerde), daagde nu voor hem een zwarte
periode aan toen hij op eigen vlerken wou
gaan vliegen. Hij stond voor de tweesprong
ofwel een decorateur om den brode worden,
ofwel zich helemaal wijden aan de kunst,
met al de offers welke het zou vergen. Hij
verkoos dit laatste, en heeft, na veel bitters,
ook de vele vreugden gekend van een fier
bevochten kunstenaarschap. Wij hebben
deze periode intiem meegemaakt, en kunnen
er dus in alle waarheid over reppen. Hoe
\aak zijn wij in Ulo tempore gaan aanklop
pen aan de sjofele kluis welke hij toen te
Nieuwerkerken betrok I Daar kon hij de
blik laten weiden over heerlijk deinende
landouwen, en schilderde er menig win
terlandschap in de hem toen eigen grijze,
wat droefgeestige tonaliteit. Zijn «atelier»,
amper enkele vierkante meter groot, was
een zonderling wanordelijk nest, waar het
«un beau désordre est un effet de l'art» de
meest originele toepassing kreeg, maar de
wanden hingen erg gestoffeerd met aristo
cratisch gestyleerde tekeningen en fijne
decoratieve natuurtaferelen, en een blik
door het raam op de panoramische velden
was reeds een hele weelde op zich zelf. In
dien de struggle for life hem wat te nauw
op de hielen zat, borstelde Jan vlug een
mooi uithangbord, of maalde een pronte koe
op de staldeur der boeren, zoals weleer Des
sen is in de Latemse kunstkolonie gedaan
had. In deze periode (1913) nam hij voor
de tweede maal deel aan de Prijs van Rome
wedstrijd, en werdbij de zes kandidaten ge
klasseerd die in «loge» moesten blijven, sa
men o.m. met Albert Claeys en Karei Van
Belle die de tweede prijs zou veroveren.
(De eerste werd dit jaar niet toegekend.)
Jan heeft steeds een grote eerbied voor
het artistiek vakmanschap aan de dag ge
legd en dit bleek dan telkens weer uit zijn
vaste schone faktuur. Hij doet niet aan spe
cifieke decoratie, maar de natuur bekeek hij
toch con amore met de ogen van een rassig
decorateur, in die zin dat hij in zijn doe
ken instinctmatig de decoratieve lijn met
heel wat subtiliteit naar voren brengt. En
de natuur laat zich met zulk een wijze van
uitbeelden best verzoenen, want is zij zelf
in de gesmijdige worp harer landouwen en
de prachtige arabasken van haar bomensie-
raad, niet vol dekoratieve pikturale bekoor-
lijkeid? Het hoeft niet te verwonderen dat
Van Malderen in driejaarlijkse tentoonstel
lingen te Gent. Antwerpen, Luik met zijn
fel persoonlijke visie direkt de aandacht
trok, en dat een ervaren en fijnzinnig
kunstcriticus als wyjen Edmond Joly over
hem in de «Libre Belgique» (5 juli 1923)
schreef: «Een felle persoonlijkheid, oprech
te en ontroerende kunst, welke de ziel van i
het landschap aanvoelt en weergeeft op ver
rassende heerlijke wijze. Zijn bladvulling
is sober, zijn tekening heeft lijrische zwier
zijn kleur is weids en delikaat meteen -
Dit klinkt voorwaar als geen geringe lof!
Wij stellen daarbij vast hoe in zijn later J
werk de decoratieve lijn meer en meer ge-
dijde tot iets synthetisch en monumentaals. j
Laten we dan hopen dat Bolaska» eer
lang een retrospektieve kan wijden aan
wijlen de talentrijke Jan Van Malderen.
TONEEL TE AALST
In «De Gazet van Aalst». 20e jaargang,
nr 31 lazen we, in een door J.S. onderte
kend artikel,: «Kern '63» speelt «De Vrek».
Het ging hoofdzakelijk over de aankondi
ging van de reeks van drie vertoningen van
het bekend meesterwerk van Molière. Wel-
ke toneelvereniging in het Vlaamse land
j kan nog drie volle zalen al zijn die dan
ook niet van de grootste vullen, en dan
nog voor een klassiek werk
Wij lazen dat Walter Boni de regie waar
nam en dat de artistieke leiding in handen
was van Frans Roggen. Verder deelde men
ons mede: supervisie kostumering: Diane
j De Ghouy; supervisie grime: Carlos Detrem-
I merie. Vier namen die op zich zelf een re-
j ferencie zijn.
j Onze nieuwsgierigheid was geprikkeld.
J.S. had zijn doel bereikt. Wij gingen zoals
die vele anderen kijken en zouden genie
ten van «De Vrek», doch stonden skeptisch
afwachtend voor wat de vertaling geven zou
van Molière's moeilijk te vertalen «Vrek»!
20 APRIL 1964...
Het voorlopig schouwburgzaaitje (voor
hoe lang nog?was bezet tot en met bij
gebrachte stoelen (zeer onvoorzichtig en an
ti-reglementair!) van voor 8 uur. Wij vin
den de innovatie: geen voorbehouden plaat
sen uitstekend... wie op tijd komt kiest zijn
plaats en... zo kan de vertoning op tijd aan
vangen.. als de acteurs klaar zijn
HET PROGRAMMA
Fijn! Verzorgd! Psychologisch opgevat
met die bloemekens voor «iedereen» Een
mooie cliché en bij de opgave van al wie
optreden zou, op, onder of boven de scène;
een woordje over De Auteur en Zijn
werk» ...En als verrassing ging, bij het
programma een door de kijker in te vullen
lijstje met keuze van een toneelwerk dat hij
graag zou zien opvoeren door Kern 63 vol
gend toneeljaar.
initiatief
Yvette Deprez (Elise) en André Van Daele (Harpagon).
MUZIKALE AANPASSING
SugstiefBijwijlen het spel of de stilte
Een ander lovenswaardig dragend en onderlijnend De muziek, als ze
aangepast is, is een medeakteerster
EERSTE BELGISCHE AMBULANCIERSTER
IN ZU I D-AFR I KA OVERLEED TIJDENS
DE BOERENOORLOG
HET DEKOR
Men zag het van bij het binnenkomen in
de zaal. Een eerste kontaktname met «Mo
lière»
Dat dekor sober wit-zwarte-grijze kleu
ren op vaste draaibare panelen, die dekor
verandering toelieten. Op dergelijk dekor
zou de rijke kostumering volkomen tot haar
recht komen en niet afleidend inwerken,
zoals het maar al te vaak geschiedt. Hierin
zou ook het licht kunnen meespelen, even
als de muziek, beide suggestief het spel
onderlijnend
Als uitspringend deel van het dekor een
graf zerk, die slechts één maal zou «be
speeld» worden door de Vrek zelf in één der
of liever m hét «topmoment» van het spel
Dat was een echte vondst
MEUBILERING
Ze was in de stijl van het werk klassiek,
sober, gemakkelijk verplaatsbaar, soms
«medespelend» door opzettelijke verplaat
sing gedurende het spel zelf, door een of
ander akteur
KOSTUMES
A la Diane De Ghouy Perfek! Kern '63
weet waar zich te informeren
Op het stedelijk kerkhof te Lindley in
Transvaal staat een grafzerk met volgend
opschrift «Mevrouw Ixiuise Landon, gebo
ren te Waeregem (Belgié) 27 april 1850,
gestorven te velde bij Lindley 10 mei 1900
als verpleegster bij de Belgisch-Duitse Am-
bulancie».
Onder deze steen in het verre Zuid-Afri-
ka rust inderdaad het stoffelijk overschot
van een Belgische vrouw, die waarschijnlijk
de eerste Belgische Rode Kruiszuster is ge
weest.
Marie Louise Caroline Van Houtte (dit is
de meisjesnaam van Mevrouw Landon)
werd geboren te Waregem in West-Vlaande-
ren als dochter van een orgelfabrikant. Vol
gens een artikel dat kort na haar dood ver
scheen in «Le Messager de Bruxelles» zou
zij reeds in de Frans-Duitse oorlog in 1870-
1871 Franse gekwetsten hebben verzorgd.
Nauwelijks zeven jaar na de oproep van
Henri Dunant en zes jaar na de stichting
van het Belgisch Rode Kruis stond zij dus
reeds in de loopgrachten om de gewonden
te helpen.
Op 28 mei 1874 huwde zij met Gustaaf-
Adolf Laridon, deurwaarder bij de Recht
bank van eerste aanleg te Brugge, gevestigd
te Oostende in de Lagestraat, nr 85. Haar
echtgenoot overleed te Oostende op 24 ok
tober 1891. Het huwelijk was kinderloos ge
bleven.
Na het bezoek aan België van President
Krüger vertrok zij naar Transvaal met een
Duits-Belgisch groep Rode Kruis dokters en
verpleegsters.
Mevrouw Laridon-Van iloutte overleed op
10 mei 1900 aan dysenterie bij de aftocht uit
Winhurg. Ze werd 's anderdaags te Lindley
begraven. Voor haar graf wordt zorg gedra
gen door de Raad vir Suid-Afrikaanse
Oorlogsgrafte».
Het is wellicht interessant te vermelden
dat Marie-l-ouise Laridon de groottante is
van oud-eerste minister senator Jan Van
Houtte, die inderdaad de kleinzoon is van
de enige broer van Mevrouw Laridon.
GRIME
Walter Boni, geïnspireerd door Carlos
Detremmerie. Oordeel zelf maar! Kunt U
beter'' De grime karakteriseerde elke op
tredende.
Tot nog toe bespraken we de sfeer in de
welke De Vrek tot ons kwam Dat was
het kader van het schilderij Nu komt het
Spel, het akteren, het uitbeelden van de on
derscheiden types, maar dan 5 la Molière
«La plupart des personnages crées par Mo
lière sont devenus d'impérissables types de
caraetères»
DAAR GAAT DE GONG...
HET SPEL BEGINT
Rolkennis: perfekt We hoorden noch
zagen de «opgeefster». die derhalve haar
«rol» (want zij speelt ook mee zeer flink
en op diskrete manier vertolkte 1 Akteurs
en aktrices konden het zonder haar doen Ze
«beheersten» hun rol inzake dictie, intona
tie bezeiling, tempo enz.
Het akteren: Het geschiedde in een echt
Molière-trant, op sommige momenten volg
de <le ene riposte zo vlug op de andere, dat
de toeschouwer even vlug van geest moest
zijn om dat snel en gevat spel van vragen
en antwoorden te kunnen volgen en om al
dus te kunnen blijven kontakt houden met
de soms «ruziemakende» akteurs en aktri
ces, en te kunnen blijven medegen eten
me-de-be-le-venvan de soms tragische
doch meestal komische momenten, nooit
overhellend naar goedkope charge, doch im
mer blijvend vrij komisch in echte blijspe:-
trant.
Een minder vlugge gedebiteerde molière-
taal zou, op sommige momenten, het spel
lam leggen.
Die vlammende discussies waren voor ons I
een der hoofdhoedanigheden in het debiet
(we gingen haast zeggen «debat») van <k-
akteurs en aktrices
EINDIMPRESSIE
De lezer zal ze wel persoonlijk afleiden
uit wat we hierboven schreven.
Wij noemen geen namen. Allen diene
vernoemd Ook dezen die wij noch hoorden
noch zagenAllen dienen gehuldigd om
hun mooie prestatie, met in het centrum
«De rek», die hierbij geholpen door allen,
dat vrij moeilijke karaktertype op schitte
ren Je wijze uitbeelde
Na de opvoering vroegen wij aan Meester
Frans Roggen, onze vriend «Wat denkt l'
meester, over de prestatie van Kern'63?
Meester Roggen zei me «Voor toneela
mateurs een topprestatie
Belangstellend wacht het toneelpubliek op
de komende prestaties voor het toneelsei-
zoen 1964-1965. >i
BISSCHOPPEN VAN RUANDA EN BURUNDI RICHTEN DR I NGENDE OPROEP TOT
LEKE-LEERKRACHTEN VAN GEHEEL DE KR ISTEN HEID.
EIGEN KLERUS DIENT VRIJGEMAAKT
i VOOR SPECIFIEK PRIESTERLIJKE
TAKEN
De aartsbisschoppen en bisschoppen van
Ruanda en Burundi, de vroegere Belgische
mandaatgebieden in Centraal-Afrika, zijn in
voltallige vergadering bijeengekomen en
hebben een dringende oproep gericht tot de
leken-leerkrachten van geheel de kristelij-
ke wereld om zich in dienst te stellen van
de opvoedingstaak onder de jonge volkeren
van Afrika.
In hun oproep verklaren de Kerkvorsten
van beide landen dat de rekrutering en vor
ming van de klerus zich als een essentiële
taak stellen en dat, om deze dubbele taak
doeltreffend voort te kunnen zetten, de me
dewerking der knstelijke leerkrachten on
ontbeerlijk is. Ruanda en Burundi, aldus de
aartsbisschoppen en bisschoppen in hun pa-
tetische oproep, tellen gezamenlijk 5,2
miljoen inwoners onder wie nagenoeg 2,6
miljoen katolieke Om de Evangelizatie
van de nog heidense wereld voor te zetten,
de levenskracht der 120 bestaande parochies
op peil te houden, de werking der Groot- en
Klem Seminaries te verzekeren en aan de
algemene behoeften der kerkelijke diensten
te beantwoorden, beschikken de bisschoppen
over 555 Afrikaanse en Europese priesters
onder wie er dan nog 69 in de Klem Semi
naries moeten werken. De wanverhouding,
aldus de Ruandese en Burundese Kerklei
ders, is al te groot wanneer men weet dat
er gemiddeld slechts 1 priester is voor
10.000 zielen. In sommige gevallen zouden
priesters kunnen worden vrijgemaakt voor
specifieke priesterlijke taken en worden
vervangen door leken, die «broederlijk ver
enigd met de klerus, aan de jeugd een type
voorbeeld zouden geven van toegewijde en
dynamische kristen volwassenen die met de
priesters een ware knstelijke gemeenschap
vormen» De Kerkvorsten van Ruanda en
Burundi zeggen verder in hun oproep dat
zij het offer dat aan de leke-leerkrachten
wordt gevraagd, volledig begrijpen «des te
meer daar zekere onlusten van aard zijn om
in de wereld onverschilligheid en vervreem
ding te veroorzaken voor onze jonge Kerken
van Afrika die meer behoefte hebben aan
hulp dan aan medelijden».
Konkreet wordt dan door de aartsbis
schoppen en bisschoppen van Ruanda en
Burundi, voor de 12 seminaries van beide
landen, die het programma der Grieks-La
tijnse humaniora hebben gevraagd
1) twee licenciaten voor wiskunde en we
tenschappen. 2) een licenciaat in de Ro
maanse filologie; 3) een leraar-Grieks (la
gere cyclus). 4) eenleraar-Engels (lagere
cyclus); 5) drie regenten Voor dc voorbe
reidende cyclussen worden «vier leraars»
gevraagd. De bisschoppen brengen tot slot
van hun dringende oproep nog hulde aan
de zes jonge leken die zo «kompetent in on
ze seminaries reeds werken».
Kandidaten leken-leerkrachten voor heide
landen kunnen in België alle inlichtingen
krijgen op volgend adres: «Sekretariaat dor
«Fraternités africaines», Fréderic Léori
straat, 45, Brussel 4. Telefoon 02/33.31.38
GARAGE H. LANDSHEERE
nr
HAND BUILT, WITH PRIDE, BY BENELUX CRAFTSMEN
Gentsesteenweg 457,
AALST Tel. 211.38
7 GH.RYSLFn
u l-UC LL
