Indrukkeniuit Cuba
(Aalsters) Leraar Stefaan van den Bremt
GESPREK
Grote meesters in eigen kring
r -
V.T.B.-V.A.B. week te Haaltert
Inderdaad, leraar (en dichter)
Stefaan van den Brempt geeft
het grif toe: een reis naar Cuba
die hij enkele tijd geleden
maakte is doelbewust «Ik
ging er heen uit spontane sym
pathie».
Spontane sympathie? «In Cuba
is inderdaad een historisch eve
nement gaande, dat van enorm
belang is voor Amerika, niet
het minst voor Centraal en
Zuid-Amerika».
VERVALST BEELD
De 28 jarige Aalstenaar die le
raar Frans en geschiedenis is aan
het Brusiselse St Lukasinstituut,
zegt het op overtuigende maar be
daarde toon.
Kijk wat we op stuk van in
formatie over Cuba hier in krijgen
geeft een totaal vervalst beeld
van de situatie. Als Fidel Castro
tot een menigte van honderddui
zenden ja honderdduizenden
spreekt, en zijn lange toespraak
voor drie-kwart betrekking heeft
op konkrete gegevens van de bin
nenlandse ekonomische situatie en
een kwart ook een veeg uit de
pan aan de Verenigde Staten in
houdt, dan krijgt de lezer of de
kijker in het Westen via de kom-
municatiemiddelen vrijwel uitslui
tend de aanval tegen de V.S. te
lezen of te horen».
Heeft Uw sympatie voor het
Cubaanse experiment, want dat is
het toch, geen lichte deuk gekre
gen door uw verblijf aldaar en de
konfrontatie met de werkelijke si
tuatie?
In geen geval, ik heb er
vooreerst 10 dagen doorgemaakt
in een Seminarie waar 3 a 400
andere West-Europeanen aanwezig
waren, zelf Amerikaanse joernalis-
ten, vervolgens heb ik, net als
mijn vrienden, uit solidariteit,
deelgenomen aan irrigatiewerken.
Dan een vijftal dagen fabrieken en
de universiteit van Havanna be
zocht.
Alles zonder de minste beper
king wij mochten vrij uit fotogra
feren en praten met de man van
de straat.
Welnu, die man van de straat,
de gemiddelde Cubaan, is ondanks
alles gelukkig. Ergens heeft een
eenvoudige arbeider in Havana het
ongeveer zo uitgedrukt: Het re
gime Batista (de door de revolu
tie verdreven dictator) en het regi
me Fidel Castro: dat rs een ver
schil van nacht en dag.
Niettegenstaande het isole
ment waarin men onder druk van
de V.S. Cuba heeft gebracht is de
sociale situatie van de massa er
tijdens nu 11 jaar op verbeterd in
een tempo dat als het ware eeu
wen overbrugd. Fidel Castro heeft
daarbij vooral belang gehecht aan
de plattelandsbevolking die onder
het regime van Batista amper drie
of vier maanden per jaar werk
gelegenheid had... en onder welke
levensvoorwaarden nog wel.
Nu is het wel zo dat 90 van
de suikerproduktie door Rusland
wordt afgenomen waar voordien
de V.S. de belangrijkste koper
was. Rusland levert eveneens ben
zine aan zeer lage prijzen.
Maar niettegenstaande deze
Russisiche hulp, waartoe Cu
ba ingevolge de houding van
de V.S. wel gedwongen werd,
wil Fidel Castro een eigen
koers varen.
Laten wij overigens ook niet
vergeten dat aanvankelijk,
voor en even na de revolutie
Fidel Castro in de V.S. een
zeker vertrouwen, ja een
sympathie genoot. Het feit
dat hij niet bereid was zich
voor de Amerikaanse wagen
te spannen wat ov.erigens
de betekenis van zijn revolu
tie van zijn strijd tegen het
reaktionaire regime van Bas-
tista zou vernietigd hebben,
dreef hem in de richi.ng van
Sovjet-Rusland.
Maar let wei, in de ideologi sche
twisten tussen China en Sovjet-
Rusland neemt Fide! Castro en
zijn medewerkers geen pro-Rus
sisch standpunt in.
Men heeft de indruk, zoal niet
de zekerheid, dat Fidel Castro, die
ook sekretaris-generaal is van de
kcmmunistische partij van Cuba,
soortgelijke ideologische twisten
tussen marxistische landen zinloos
acht, op het ogenblik dat de ge
meenschappelijke vijand, het ka
pitalisme een reeel gevaar is.
Er gaan in ds V.S. steeds meer
stemmen óp om een andere hou
ding aan te nemen ten opzichte
van Cuba...
60.000 prostituees was het
traditionele amusementsoord van
rijke Amerikaanse toeristen. Als
dusdanig heeft het afgedaan: aan
de prostitutie werd een einde ge
maakt.
Maar ik geloof dat de jonge in-
tellektuelen achter F»del Castro
staan. Er is een enorme belang
stelling voor literatuur, een totale
vrijheid om op bet artistieke vlak
te experimenteren. De recente
grafische kunst in Havana getuigt
c.m. hiervan.
Lxe pers Er zijn geen opposi
tiekranten. Kritiek is wel toegeU
ten in de mate dat zij de essientie
van de revolutie niet ondermijnt.
Maar, en Stefaan van de Brempt
zegt het nadrukkelijk: Er zijn
geen concentratiekampen.
Men heeft wel een aantal anti-
Castro gezinden geexecuteerd?
Dat is juist, maar dat gebeurde
tijdens de eerste maanden na de
revolutie. Maar men vergeet al te
vlug de wreedheid van het regime
van Batista,
Het «kommunistischg» regime
in Cuba heeft een Latijnse stem
pel. Men moet zich hoeden voor
"vergelijkingen me Wh et kommunis-
me zoals in Sovjet-Rusland. An
derzijds is de Cubaanse situatie
niet over de schakelen naar West-
Europa. Wel naar Zuid-Amerika.
Maar in Cuba is men er van over
tuigd dat een revolutie in Zuid-
Amerika slechts kansen maakt in
dien deze tegel,jkertijd in alle lan
den uitbreekt.
In de meeste Zuid-Amerikaanse
landen zijn de Kommunistische
Partijen eerder «traditioneel». Che
Chevara, een idealiist heeft dat
kunnen ervaren. Zo eenvoudig zal
het niet gaan in Zuid-Amerika.
Het is bekend dat in Panama bv.
speciale V.S. legereenheden waar
van de manschappen «adviseurs»
zijn geweest in Vietnam, worden
opgeleid voor gespecia! zeerc'e
guerillaakties in Zuid-Amerika.
Voor de Cubanen blijft Che
Chevara ofschoon zijn ekono-
misich beleid als Minister des
tijds een mislukkig iis gebleken
een voorbeeld, net als andere Cu
baanse revolutiehelden. Wat nog
niet betekent dat men er systema
tisch aan personenkultus doet.
GEEN DOEL...
Weet U, toen ik er verbleef,
heeft Fidel Castro een nieuw ge
bouwd dorp ingehuldigd: Moderne
woningen die de staat gratis over
maakt aan de bewoners... Fidel
Castro J$, bezorgd om de onn^idc'e-
lijke ekonomische sociale siGuat.e
van Cuba, dat in eerste instantie
een landbouwland is. Zijn «'kom-
munisme» of hoe men het ook
moge noemen, is een middel, geen
doel op zichzelf.
De Russen? De Russen spelen
er een pokerspel...
Stefaan van den Brempt is
niet alleen geboeid door Cu
ba. Want pas enkele weken
geleden heeft hij zich nog in
Jordanië gewaagd. Hij is, dui
delijk geengageerd voor een
maatschappij die anders is
dan diegene die men in het
«welvarende westen» mee
maakt. Hij is niet het type
van de bijna tradit.oneel ge
worden kontestatair. Daar
voor gaat zijn gevoeiighe.d
gepaard met een intellektuele
nuchterheid. Maar over zijn
bezoek in Jordanië reg.streert
hij toch in een weekbladver-
slag in verband met de Isra
ëlitische bombardementen
«Ook de vluchtelingenkampen
worden geregeld gebombar
deerd. Dit betekent dat voor
al de armste bevolkingslagen
uiteindelijk het slachtoffer
van de represailles, en dit is
precies de bedoeling van de
Israëlitische legerstaf».
Waarheen zoudt U nu wel wil
len reizen?
Naar China... gewoonweg op
verkenning, daar beleeft men «ge
schiedenis». B.
LATIJNSE STEMPEL
Dat is inderdaad zo... Weet U
ik heb het herhaaldelijk kunnen
ervaren, niet alleen in Havana
maar ook in andere steden: Fidel
Castro is er enorm populair. Hij
trekt voortdurend van stad tot
stad, ja van dorp tot dorp, onder
houdt als het ware een persoon
lijk kontakt met de massa. Hij
slaagt er in het gebrek aan werk
krachten op te vangen door een
beroep te doen op vrijwillige ar
beid, ook bij de intellektuelen.
Hoe reageren de intellektuelen
tegenover het huidige regime? Is
er geen beperking van wat men
zou kunnen omschrijven als de
geestelijke vrijheid. Hoe staat het
er met de persvrijheid?
Ik moet toch dit zeggen; Er is
wel een kloof tussen stad en plat
teland. Zoals ik reeds zei gaat
de belangstelling van de regering
bijna in eerste instantie uit naar
het platteland ook en vooral om
ekonomische en sociale redenen.
Havana, destijds met 50 a
Haaltert mocht zich zondag 1
maart verheugen in het lovens
waardig initiatief van VTB-VAB,
met de geslaagde schilderijenten
toonstelling, onder het motto
«Grote meesters in eigen kring».
Na een woord van welkom op
de openingsreceptie sprak Willy
De Loose, plaatselijk vertegen
woordiger van VTB - VAB, zijr,
dank uit aan de bevolking voor
de bereidwilligheid waarmee de
geposeerde werken werden uitge
leend. Hij betrok eveneens het
gemeentebestuur in zijn hulde, ge
zien voor deze vernissage de lo
kalen van het nieuwe gemeente
huis als decor mochten gebruikt
worden. «Last but not least» al
dus spreker «een hartelijk woord
van dank aan de schilders P. Mer-
tens enE. De Cooman voor hun
sympathiek gebaar, een werk af
te staan, dat door onze mensen
kan gewonnen worden».
Het was de heer Renaat Por
tier, licentiaat geschiedenis, die
de gelegenheidstoespraak hield.
Hij leidde zijn uiteenzetting in met
het beklemtonen van het moderne
mecenaat, waarvan Haaltert hier
een prachtig voorbeeld geeft door
het onbaatzuchtig afstaan van
schilderijen. De kunstenaar, aldus
spreker, is en blijft een individua
list. Dit neemt niet weg dat hem
ook een belangrijke sociale taak
op de schouders is gelegd. Zijn
maatschappelijk engagement
maakt hem tot een exponent
van ons vlaamse kuituurpatrimoni
um, hierbij het woord van Vermey-
len indacht.g «Vlaming zijn om
Europeeers te worden». In dit
verband alle felicitaties voor
Willy De Loose en zijn dynamische
ploeg medewerkers die het ris
keerden op deze wijze de kunste
naars tot onze mensen te brengen.
Wat treft op deze expositie is wel
de gedurfde aanpak, door nage
noeg alle stijlen van onze schil
derkunst in de tentoonstelhngs-
zalen samen te brengen. Grote
namen ontbreken niet. Ik denk
aan Albert Servaes, ongetwijfeld
de eerste echte vlaamse expres
sionist. Wij kunnen twee werken
uit zijn Zwitserse periode bewon
deren. Na de eerste school, van
o.a. Valerius De Saedeleer, be
hoorde Servaes tot de tweede
school van Laethem. Evenwel zou
het woord «school» in dit opzicht
beter vervangen worden door
«schilders». Een tweede naam die
frappeeert is zeker die van Petrus
Mertens, kunstschilder uit de
streek. «Ik durf Mertens» aldus
de heer Portier «een der sterkste
fauvisten van onze tijd noemen»..
Het heeft wel enige tijd geduurd
voor men bij voorbeeld van franse
zijde heeft ingezien dat ook de
Vlaamse expressionisten tellen. De
wereld van Vlaanderen ligt niet
tussen het cafe en de kerk, maar
Vlaanderen zelf is de wereld. Een
schilder, sterk vertegenwoordigd
op de VTB tentoonstelling is Felix
De Boeck, die wellicht te weinig
gekend is tussen onze grote mees
ters. Het werk van De Boeck laat
zich niet binden aan een bepaalde
richting. Hij integreert het fantas
tische, het express.onistische... in
zijn kunst. Deze tendens typeert
wel onze tijd. Daar waar b-v. in
een bepaalde periode van de ge
schiedenis de Renaissance hoog
tij vierde, lopen in onze tijd vele
«ismen» door mekaar.
Spreker besloot, dat deze ver
nissage wellicht geen groots op
gezet iets is, wat niet wegneemt
dat men er met de beschikbare
mogelijkheden in geslaagd is ze
te doen uitgroeien tot een der be
langrijkste initiatieven in Haaltert.
Een lovenswaardige manifestatie
voor de ganse streek, gezien de
integratie van zoveel krachten.
Gevraagd naar hun mening in
verband met het VTB opzet sta
ken de twee aanwezige schilders
Mertens en De Cooman, hun ent
housiasme niet onder stoelen of
banken. Zij onderlijnden op hun
beurt het belang van dit initia
tief gezien de confrontatie van
zoveel strekkingen.
Wij willen graag onze sympathie
voegen bij de algemene tendens
van lof en succes die de opening
van de VTB-VAB week te beurt
viel.
